 |
| Giám sát sốt rét và sốt rét khángthuốc thường xuyên trong phòng chống và loại trừ sốt rét |
Mục tiêu chiến lược sử dụng thuốc sốt rét
Hiện nay tình hình sốt rét kháng thuốc đang có xu hướng phát triển và lan rộng tại một số địa phương ở nước ta cũng như các nước khác trên thế giới gây khó khăn, trở ngại cho công tác phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét. Vì vậy việc sử dụng thuốc sốt rét phải có mục tiêu chiến lược để bảo đảm những yêu cầu cần thiết, giúp cho công tác điều trị đạt được hiệu quả tốt. Chiến lược sử dụng thuốc sốt rét phải có các mục tiêu cụ thể để trên cơ sở này xây dựng phác đồ điều trị sốt rét phù hợp, kế hoạch công tác sát đúng với tình hình của từng quốc gia và vùng dịch tễ. Chiến lược sử dụng thuốc sốt rét gồm 3 mục tiêu cơ bản. Mục tiêu 1: Bảo đảm việc điều trị sốt rét khỏi nhanh và an toàn, hạn chế thể bệnh sốt rét thông thường chuyển sang thể bệnh sốt rét nặng và sốt rét ác tính, giảm tử vong bằng những phác đồ chọn lọc tối ưu. Đây là những phác đồ điều trị có 3 mức độ hiệu lực gồm: cắt cơn; khỏi lâm sàng có nghĩa là cắt cơn, không tái phát lâm sàng sau 14 ngày kể từ ngày cuối của đợt điều trị; tiệt căn có nghĩa là hết ký sinh trùng sốt rét, không tái phát. Yêu cầu của mục tiêu này là phải đạt tối thiểu “khỏi lâm sàng” và tối đa “tiệt căn hết ký sinh trùng sốt rét”. Thực tế mối liên quan giữa “khỏi lâm sàng” và “tiệt căn hết ký sinh trùng sốt rét” tùy theo tình hình dịch tễ sốt rét khác nhau như: Ở vùng sốt rét lưu hành nặng, người dân thường có miễn dịch sốt rét cao, người lớn nhiễm ký sinh trùng sốt rét thường ít xuất hiện triệu chứng và hiệu quả điều trị dễ đạt được khỏi lâm sàng mà không tiệt căn hết ký sinh trùng. Ở vùng sốt rét lưu hành nhẹ, khi miễn dịch trong cộng đồng người dân thấp, nhất là đối với tập thể chưa có miễn dịch mà bị sơ nhiễm ký sinh trùng sốt rét thì trạng thái nhiễm ký sinh trùng sốt rét không triệu chứng thường hiếm.  | Một số loại thuốc trong chiến lược sử dụng thuốc sốt rét tại nước ta
(ảnh NVH) |
Mục tiêu 2: Giảm nguồn bệnh để trên cơ sở đó làm giảm sự lan truyền bệnh. Mục tiêu này yêu cầu phải điều trị tiệt căn và dùng thuốc diệt thể giao bào của ký sinh trùng sốt rét để chống lây lan. Thực tế việc dùng thuốc diệt thể giao bào của ký sinh trùng sốt rét để chống lây lan không khả thi ở vùng sốt rét lưu hành nặng với mức độ miễn dịch cao, có nhiều người bị nhiễm ký sinh trùng lạnh nhưng lại có tính khả thi ở vùng sốt rét lưu hành nhẹ hoặc vùng không có sốt rét lưu hành nhưng có loài muỗi Anopheles truyền ký sinh trùng sốt rét. Mục tiêu 3: Giảm áp lực thuốc để phòng chống sốt rét kháng thuốc. Mục tiêu này thường bị hạn chế bởi nội dung mục tiêu 1 và khi số loại thuốc có hiệu lực cao còn ít. Để đạt được mục tiêu này, thường phải dựa vào những chủ trương, biện pháp như: Hạn chế việc uống thuốc dự phòng, chỉ nên sử dụng thuốc cấp tự điều trị. Hạn chế điều trị mở rộng toàn dân. Không nên điều trị phỏng đoán tất cả mọi trường hợp nghi ngờ sốt rét không phát hiện thấy ký sinh trùng sốt rét. Chỉ định điều trị đúng đối tượng sốt rét lâm sàng và xác định mắc sốt rét theo hướng dẫn. Sử dụng thuốc đủ liều lượng, đủ đợt điều trị để tiệt căn, cần dùng phác đồ thuốc phối hợp, đặc biệt đối với sốt rét thể thông thường lưu ý việc sử dụng thuốc điều trị ưu tiên và thuốc điều trị thay thế. Đề xuất quy định và chỉ số thay đổi thuốc nếu điều trị thất bại. Chọn thuốc điều trị phải căn cứ vào chủng loại ký sinh trùng sốt rét gây bệnh, mức độ kháng thuốc và mức độ miễn dịch của quần thể dân cư. Phải quy định tiêu chuẩn phương pháp đánh giá hiệu lực của một phác đồ điều trị và thường xuyên thực hiện vừa điều trị vừa đánh giá hiệu lực thuốc để điều chỉnh phác đồ hợp lý. Trong hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét được Bộ Y tế ban hành năm 2016 và những năm trước đây; mục tiêu chiến lược sử dụng thuốc rét cũng đã định hướng những quy định trong việc dùng thuốc sốt rét theo nhóm người bệnh và chủng loại ký sinh trùng sốt rét, thuốc điều trị ưu tiên, thuốc điều trị thay thế, thuốc phối hợp điều trị chống kháng, phân tuyến điều trị... Theo mục tiêu chiến lược, hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh sốt rét được thay đổi và bổ sung mỗi 4 - 5 năm một lần để phù hợp với thực trạng tình hình.
|
TRANG CHỦ
