 |
| Nghiên cứu thứ hai cho thấy một gen cho phép muỗi sốt rét đề kháng với hóa chất diệt đã lan rộng khắp miền nam châu Phi. Jhpiego/D. Burke, President |
Sốt rét kháng thuốc: Các ca bệnh ở Anh và muỗi truyền bệnh ở Châu Phi
Ngày 2/2/2017. Sốt rét kháng thuốc: Các ca bệnh ở Anh, muỗi truyền bệnh ở Châu Phi (Malaria resistance: Cases in UK, mosquitoes in Africa). Các nhà nghiên cứu Vương quốc Anh (UK) báo cáo thuốc kết hợp ưu tiên điều trị bệnh sốt rét chưa biến chứng cho 4 bệnh nhân sốt rét bị thất bại, điều này khiến họ tăng mối lo ngại ký sinh trùng sốt rét đã giảm nhạy cảm vớithuốc điều trị sốt rét hiện dùng.
Trong khi đó, một nghiên cứu riêng biệt cho thấy một gen cho phép muỗi sốt rét kháng với hóa chất diệt côn trùng đã lan rộng khắp miền nam châu Phi.Các nghiên cứu trường hợp trong tuần này đăng tải trênTạp chí Antimicrobial Agents and Chemotherapy, mô tả sự điều trị cho 4 bệnh nhân (2 nam, 2 nữ) được chẩn đoán nhiễm sốt rét do Plasmodium falciparum từ các chuyến đi tới Angola, Liberia và Uganda vào cuối năm 2015 và đầu 2016. Hầu hết các ca mắc sốt rét ở Anh liên quan đến những người đã đi du lịch Châu Phi, nơi có sốt rét lưu hành nặng.Các bệnh nhân này đều được điều trị bằng artemether-lufemantrine, một trị liệu kết hợp có artemisinin (ACT) mà Tổ chức y tế thế giới (WHO) khuyến cáo như thuốc điều trị đầu tay cho bệnh sốt rét chưa biến chứng (uncomplicated malaria). Tất cả các bệnh nhân hồi phục trong vòng một vài ngày và được xuất việnsau khi xét nghiệm máu không thấy ký sinh trùng sốt rét (- tính). Thất bại điều trị(Treatment failure)Tuy nhiênsau khi điều trị lần đầu từ 2 - 6 tuần,cả 4 bệnh nhân đều quay trở lại bệnh viện với các triệu chứng tái phát sốt rét và tăng mật độ ký sinh trùng máu, trong khikhông ai trong số họ quay trở lại châu Phi chứng tỏ đây không phải là những ca nhiễm mới vì không có P.falciparumvà cũng không có sốt rét lưu hành ở Anh Quốc. Các bác sĩ sau đó đãđiều trị cho các bệnh nhân bằng thuốc thay thế và cả 4bệnh nhân đều hồi phục.Phân tích gen của phân lập sốt rét (malaria isolates) từ mỗi bệnh nhân cho thấy tất cả đều có đột biến (harbored mutations) liên quan với giảm nhạy artemisinin hoặc lufemantrine. Tuy nhiên, các tác giả lưu ý sự thất bại của điều trị ban đầu của4 bệnh nhân "có thể chưa minh chứng rõ ràng do sự kháng thuốc của ký sinh trùng" (cannot be unequivocally ascribed to parasite resistance), họ cho rằng những phát hiện này cần được chứng minh bằng cách giám sát các bệnh nhân tuân thủ đầy đủ phác đồ điều trị ban đầu và đo nồng độ lufemantrine trong máu một tuần sau điều trị để phát hiện dấu hiệu của rối loạn hấp thu.Trong khi 4ca bệnhnày đại diện cho sự thất bại lần đầu của điều trị sốt rét ưu tiên (first failure of frontline malaria treatment) ởUK thì các nhà nghiên cứu cho rằng mối quan tâm thực sự là những gì được phát hiện có thể liên quan tới thuốc điều trị sốt rét ở châu Phi, nơi mà ký sinh trùng là một mối đe dọa liên tục và artemeter-lufemantrine là ACT đang được sử dụng rộng rãi nhất.Tác giả chủ trì nghiên cứu Colin Sutherland, PhD, MPH của Đại học Vệ sinh và y học nhiệt đới London cho rằng các bác sĩ của Anh có thể đóng một vai trò trong việc theo dõi các dấu hiệu gia tăng kháng thuốc. "Một nỗ lực phối hợp giám sát kết quả của AL [artemether-lufemantribe] ở các bệnh nhân sốt rét tại Anh cần được thực hiện", Sutherland cho biết trong một thông cáo báo chí từ Bệnh viện Đại học London: "Điều này sẽ xác định xem có phải thuốcưu tiên đang bị đe dọa hay không". Tính đến tháng 7/2016, sự kháng artemisinin và các thuốc đối tác của nó đã được xác định ở5 quốc gia Tiểu vùng sông Mekong (GMS) bao gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam. Kháng hóa chất diệt côn trùng ở châu Phi(Insecticide resistance in Africa)Trong khi sự kháng với ACTsđến nay vẫn chưa lan rộng sang châu Phi thì một nghiên cứu công bố trên Tạp chí PLoS Genetics ngày hôm nay cho thấy một trong những yếu tố quan trọng trong nỗ lực kiểm soát sốt rét ở châu Phi đang kích thích sự lây lan của kháng hóa chất diệt ở những con muỗi mang P falciparum.Theo nghiên cứu này,hầu như việc làm giảm sốt rét từ năm 2000 có thể là do kiểm soát muỗi với các can thiệp dựa vào hóa chất diệt côn trùng nhóm pyrethroid bao gồm cả sử dụng màn ngủ tẩm hóa chất (ITNs) và phun tổn lưu trong nhà (IRS). Tuy nhiên, những năm gần đây, đã có sự gia tăng sức đề kháng ITNs ở châu Phiđược cho là do đột biến trao đổi chất (metabolic mutation) cho phép muỗi giải độc thuốc diệt côn trùng (mosquitoes to detoxify the insecticide) trước khi nó đạt đến mục tiêu.Để có hiểu biết tốt hơn về lý do sự kháng hóa chất này lan rộng đến đâu ởcác quần thể muỗi châu Phi, các nhà nghiên cứu sử dụng một kỹ thuật kết hợp giải trình tự và phân tích di truyền (mosquitoes to detoxify the insecticide) để kiểm tra cấu trúc quần thể trên diện rộng của muỗi Anopheles funestus, một trong những các vectơ sốt rét chính ở châu Phi. Những gì họ thấy được là gen kiểm soát sự đề kháng chuyển hóa hiện nay đã tràn qua các quần thể muỗi ở miền nam châu Phi và trở thành gần như phổ quát, chủ yếu là do những áp lực chọn lọc từ việc sử dụng ngày càng tăng của màn ngủ tẩm hóa chất diệt pyrethroid.Các tác giả viết: "Điều này cho thấy nguy cơ dựa trên một lớp hóa chất diệt côn trùng duy nhất trong phòng chống vector và nhấn mạnh sự cần thiết về các hóa chất diệt mới và các công cụ phòng chống vector để giải quyết sự lan truyền của các quần thể véc tơ kháng hóa chất diệt".WHO ước tính có 212 triệu ca sốt rét trên thế giới năm 2015 và 429.000 trường hợp tử vong, trong đó Châu Phi chiếm 90% số ca mắc và 92% số ca tử vong.
|
TRANG CHỦ
