|
Xử lý ổ bệnh trong giai đoạn loại trừ sốt rét
Hiện nay một số địa phương đang thực hiện giai đoạn loại trừ bệnh sốt rét, vì vậy cần lưu ý đến việc phát hiện những ổ bệnh sốt rét để có biện pháp xử lý một cách kịp thời, phù hợp; chủ động ngăn chặn ổ bệnh phát triển thành dịch gây hậu quả nghiêm trọng và tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh sốt rét quay trở lại. Xác định ổ bệnh sốt rét Theo các nhà khoa học, ổ bệnh sốt rét được hình thành khi ở khu vực thuộc phạm vi thôn, bản, ấp, tổ dân cư... có ít nhất 1 trường hợp sốt rét xác định, có yếu tố lây truyền sốt rét tại chỗ với sự có mặt của muỗi Anopheles truyền bệnh chính. Trường hợp bệnh sốt rét xác định là trường hợp có ký sinh trùng sốt rét trong máu được xác định bằng xét nghiệm lam máu nhuộm giemsa soi kính hiển vi hoặc xét nghiệm chẩn đoán nhanh phát hiện kháng nguyên hay kỹ thuật xét nghiệm sinh học phân tử PCR (polymerase chain reaction). Thực tế có các ổ bệnh sốt rét khác nhau. Ổ bệnh sốt rét đã được xử lý là ổ bệnh sốt rét đã được xử lý hoàn toàn bằng các biện pháp quy định và không phát hiện trường hợp mắc mới trong vòng 2 năm kể từ ngày khởi phát của trường hợp mắc bệnh cuối cùng. Ổ bệnh sốt rét tiềm tàng là ổ bệnh sốt rét ghi nhận chỉ có trường hợp bệnh sốt rét ngoại lai hoặc bệnh sốt rét thứ truyền hay bệnh sốt rét tái phát xa. Bệnh sốt rét ngoại lai là trường hợp sốt rét xác định, lây nhiễm từ nơi khác về xã, phường, thị trấn. Bệnh sốt rét thứ truyền là trường hợp sốt rét xác định, lây nhiễm tại chỗ từ trường hợp sốt rét ngoại lai. Bệnh sốt rét tái phát xa là trường hợp sốt rét xác định có tiền sử nhiễm lý sinh trùng sốt rét chủng loại Plasmodium vivax hoặc Plasmodium ovale trong vòng 3 năm, không có tiền sử dịch tễ liên quan với sự lây truyền ký sinh trùng sốt rét từ bên ngoài. Giám sát ổ bệnh sốt rét Lưu ý trong giai đoạn loại trừ bệnh sốt rét, việc giám sát ổ bệnh sốt rét khá quan trọng và rất cần thiết để phát hiện nguy cơ dịch nhằm có biện pháp chủ động ngăn chặn bệnh lây lan bùng phát. Dựa vào kết quả điều tra trường hợp bệnh sốt rét đã thực hiện, khi phát hiện có lây truyền bệnh tại chỗ hoặc nghi ngờ có lây truyền bệnh tại chỗ thì phải tổ chức điều tra ổ bệnh sốt rét. Việc điều tra ổ bệnh sốt rét được tiến hành khoảng 20 - 30 hộ gia đình ở chung quanh hộ gia đình có trường hợp bệnh sốt rét được phát hiện, tùy theo địa bàn cụ thể đội điều tra sẽ quyết định phạm vi điều tra cho phù hợp. Cần phỏng vấn chủ hộ gia đình có trường hợp bệnh sốt rét và các chủ hộ gia đình ở chung quanh để tìm hiểu về kiến thức, thái độ, hành vi thực hành phòng chống sốt rét và các yếu tố nguy cơ có liên quan đến mắc sốt rét. Phải lấy lam máu xét nghiệm bằng kính hiển vi tìm ký sinh trùng sốt rét cho tất cả các thành viên trong hộ gia đình có trường hợp bệnh sốt rét và các thành viên của các hộ gia đình ở lân cận, có thể sử dụng xét nghiệm chẩn đoán nhanh để chẩn đoán nhanh sốt rét cho những người có sốt tại thời điểm điều tra. Cũng cần điều tra côn trùng để xác định thanh phần loài, mật độ muỗi truyền bệnh sốt rét, các ổ bọ gậy muỗi. Sau khi có kết quả điều tra ổ bệnh, phải tiến hành phân loại ổ bệnh để chỉ định biện pháp can thiệp; đồng thời cập nhật, bổ sung cơ sở dữ liệu dựa trên hệ thống thông tin địa lý về trường hợp bệnh sốt rét và về muỗi truyền bệnh sốt rét, lập cơ sở dữ liệu về ổ bệnh, phân loại ổ bệnh tại địa phương.
Điều tra muỗi truyền bệnh bằng bẫy đèn để xác định ổ bệnh sốt rét
(ảnh NVH)
Xử lý ổ bệnh sốt rét Việc xử lý ổ bệnh sốt rét cần được thực hiện sớm sau khi điều tra xác định. Phải khoanh vùng ổ bệnh, xác định và lập danh sách các trường hợp bệnh sốt rét xác định và các trường hợp mắc sốt rét khác để điều trị theo đúng hướng dẫn quy định. Đồng thời triển khai các biện pháp kiểm soát muỗi truyền bệnh bằng cách phun tồn lưu hóa chất diệt muỗi cho các hộ gia đình trong phạm vi bán kính khoảng 300 mét ở chung quanh gia đình có trường hợp bệnh sốt rét, tẩm màn ngủ bằng hóa chất diệt muỗi hoặc cung cấp màn ngủ tẩm hóa chất diệt muỗi tồn lưu lâu cho các hộ gia đình này; phối hợp thêm biện pháp diệt bọ gậy và lăng quăng muỗi truyền bệnh. Điều cần quan tâm Trong giai đoạn loại trừ bệnh sốt rét, điều cơ bản nhất cần phải quan tâm là phát hiện cho được ổ bệnh sốt rét vì chỉ cần có ít nhất 1 trường hợp bệnh sốt rét xác định là trường hợp có ký sinh trùng sốt rét ở trong máu khi xét nghiệm, có yếu tố lây truyền tại chỗ với sự có mặt của muỗi Anopheles truyền bệnh chính như Anopheles dirus, Anopheles minimus, Anopheles epiroticus ở phạm vi thôn, bản, ấp, tổ dân cư... là ổ bệnh đã được hình thành. Khi xác định cụ thể ổ bệnh sốt rét, phải xử lý ngay bằng các biện pháp quy định, không được chậm trễ vì nguy cơ dịch có thể bùng phát. Nên lưu ý rằng sau giai đoạn loại trừ bệnh sốt rét, sẽ tiếp tục thực hiện giai đoạn ngăn ngừa bệnh sốt rét quay trở lại sau loại trừ; vì vậy phải duy trì các hoạt động cần thiết, thường xuyên tại cơ sở, không được buông lỏng.
|
TRANG CHỦ
