Người dân vùng Lìa, Hướng Hóa (Quảng Trị) thường dễ bị phơi nhiễm sốt rét

Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa (tỉnh Quảng Trị), trong 3 tháng đầu năm 2017 toàn huyện chỉ ghi nhận 2 ca mắc sốt rét nhưng từ nửa đầu tháng 4 đến nay, số ca mắc sốt rét gia tăng cục bộ tới 12 trường hợp ở một số thôn buôn thuộc các xã vùng Lìa.

Đặc biệt, tại một số thôn như Raman (xã Xy), Tanua cô, Thanh 4, Sung (xã Thanh) với số ca mắc dương tính lên tới 12 chỉ trong một thời gian ngắn ở nhiều đối tượng trẻ em, phụ nữ mang thai làm quan ngại sốt rét bùng phát trở lại như trước đây. Nguyên nhân sốt rét gia tăng ở đây được cho là là gia tăng theo mùa sốt rét, mùa mưa xen kẽ với nắng nóng tạo môi trường thuận lợi cho muỗi sốt rét phát triển; các loài vector chính là An.dirus và An. minimus trú đậu ngoài nhà ít chịu tác động của các biện pháp diệt muỗi. Mặc dù công tác phòng chống sốt rét tại Hướng Hóa đạt cả 3 chỉ tiêu giảm mắc hơn 95% trong giai đoạn 2011-2016 (32/719), giảm chết và không để dịch xảy ra trên địa bàn nhưng sự gia tăng này là lời cảnh báo y tế địa phương cần kiểm soát sốt rét chặt chẽ hơn nữa và các cấp ngành cũng như cộng đồng không được chủ quan lơ là khi sốt rét đã giảm thấp.

Hướng Hóa là một huyện miền núi có đường biên giới dài 200km giáp với các tỉnh của Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào, với khoảng 80.000 dân của 3 dân tộc cùng sinh sống là Kinh, Vân Kiều, Pa cô-nơi có mức sống còn thấp. Điều kiện sinh địa cảnh thuận lợi cho sự phát triển của 2 loài vector truyền bệnh chính là An. dirus và An. minimus, do có nhiều sông suối chảy chậm quanh năm, cấu trúc nhà cửa còn sơ sài nên diện tích bao phủ bằng các biện pháp phun, tẩm chưa đạt mức tối ưu. Nhân dân các xã vùng Lìa thường qua lại thăm thân và vào rừng để canh tác và khai thác lâm thổ sản, buôn bán vượt ngoài tầm kiểm soát của ngành y tế. Tỷ lệ người dân ngủ màn chưa cao, ý thức tự bảo vệ trong phòng chống sốt rét chưa thường xuyên. Hơn nữa, theo phân vùng dịch tể sốt rét năm 2014 của Dự án phòng chống sốt rét quốc gia, 22 xã của huyện Hướng Hóa thuộc vùng sốt rét lưu hành vừa và nặng cần phải thực hiện nhiều giải pháp phòng chống sốt rét tích cực. Theo báo cáo của ngành y tế, hàng năm số ca mắc sốt rét của Hướng Hóa chiếm khoảng 70% số bệnh nhân sốt rét của cả tỉnh, và phần lớn số ca nhiễm sốt rét là người dân sinh sống tại các xã vùng Lìa. Trước tình hình đó, ngành y tế Quảng Trị đã tập trung mọi nỗ lực để giải quyết tình hình sốt rét tại huyện Hướng Hóa và chú trọng các xã có mức độ lưu hành sốt rét cao ở vùng Lìa như xã Thanh, xã Xy… và dành hơn 70% nguồn kinh phí đầu tư cho vùng này.

Để kịp thời khống chế tình hình sốt rét gia tăng, ngành y tế Quảng Trị đã chỉ đạo Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh phối hợp với Trung tâm Y tế huyện Hướng Hóa tổ chức phun hóa chất sớm nhằm khống chế ổ bệnh lan rộng ra các nơi khác, trong trường hợp tỷ lệ mắc giảm chậm và không ổn định cần duy trì áp lực hoá chất diệt muỗi truyền bệnh bằng phun tồn lưu (IRS) và tẩm màn (ITNs), đặc biệt là dùng màn tẩm hoá chất tồn lưu lâu (LLINs), có thể áp dụng biện pháp diệt muỗi (2 lần/ năm); tăng cường truyền thông phòng chống sốt rét cho cộng đồng qua họp dân, thăm hộ gia đình, tư vấn tại trạm y tế khi đến khám chữa bệnh.Vận động người dân dọn dẹp nhà cửa khang trang, sạch sẽ trước khi phun, tẩm, tiến hành phát quang bụi rậm xung quanh nhà, khơi thông nước đọng, hun khói xua đuổi muỗi, khi bị sốt dù bất kể lý do gì hãy đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị; ngủ màn thường xuyên. Cung cấp đầy đủ các loại thuốc sốt rét cho y tế cơ sở như Artesunate lọ 60mg, CV Artekan, Quinine Sulfate, Clindanmycine, Primakine… đáp ứng xử trí từ đầu các ca sốt rét nặng, sốt rét ác tính, phù hợp với đối tượng nhiễm và chủng loại ký sinh trùng; tăng cường phát hiện và điều trị sớm bệnh nhân sốt rét cả thụ động và chủ động ngay tại thôn bản; thực hiện điều trị có quan sát trực tiếp bởi cán bộ y tế, đảm bảo thuốc vào tận dạ dày bệnh nhân; huy động sự tham gia của các ban ngành đoàn thể, nhất là phối hợp quân y trên địa bàn; thường xuyên cập nhật tình hình sốt rét qua báo cáo nhanh, email, điện thoại từ cơ sở để xử lý kịp thời dịch bệnh.

Phối hợp quân dân y trong vận động nhân dân tham gia phòng chống sốt rét

Bên cạnh đó, trong thời gian tới cần đào tạo lại cho các cán bộ y tế cơ sở về phác đồ điều trị, công tác giám sát dịch tể, thống kê báo cáo, và công tác truyền thông giáo dục sức khỏe. Phòng chống sốt rét tại Hướng Hóa nói chung và các xã vùng Lìa nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng trong việc làm giảm số ca mắc trong toàn tỉnh góp phần hướng tới lộ trình loại trừ sốt rét đã vạch ra.

Các nội dung khác »

---