Hiện nay có 24 tỉnh, thành phố đã hình thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (ảnh minh họa)

Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật sẽ thực hiện lộ trình sáp nhập các trung tâm, đơn vị đảm nhận nhiệm vụ công tác y tế ở tuyến tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thành một đơn vị thống nhất trong hệ thống y tế nhà nước, trừ Trung tâm Kiểm nghiệm thuốc - mỹ phẩm - thực phẩm, Trung tâm Pháp y và Trung tâm Giám định y khoa. Thời gian có hiệu lực kể từ ngày 10/8/2017 và cả nước phải hoàn thiện mô hình này chậm nhất đến ngày 01/01/2021. Hiện nay đã có 24 tỉnh, thành phố hình thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) và các địa phương khác đang chuẩn bị thực hiện lộ trình.

Trung tâm Kiểm soát bệnh tậttỉnh, thành phố (CDC: centers for disease control and prevention) là đơn vị sự nghiệp y tế công lập trực thuộc Sở Y tế có tư cách pháp nhân, trụ sở, con dấu, tài khoản riêng tại kho bạc nhà nước và ngân hàng theo quy định của pháp luật; chịu sự chỉ đạo, quản lý trực tiếp, toàn diện về chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ, tổ chức, nhân lực, hoạt động, tài chính và cơ sở vật chất của Sở Y tế; chịu sự chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra về chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ của Bộ Y tế. Theo đó, chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn, cơ cấu tổ chức... của trung tâm có các quy định cụ thể.

Chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn

Chức năng quy định: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật có chức năng tham mưu và tổ chức thực hiện các hoạt động chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ được gọi tắt là các hoạt động chuyên môn về phòng, chống dịch, bệnh truyền nhiễm; bệnh không lây nhiễm; phòng, chống tác động của các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng tới sức khỏe; quản lý sức khỏe cộng đồng, khám phát hiện, điều trị dự phòng và các dịch vụ y tế khác phù hợp với lĩnh vực chuyên môn trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương theo quy định của pháp luật.

Nhiệm vụ và quyền hạn: Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn bao gồm:

Hoạt động chuyên môn, chỉ đạo, hướng dẫn, quản lý, kiểm tra, giám sát các nội dung như: Phòng, chống dịch, bệnh truyền nhiễm, HIV/AIDS, bệnh do ký sinh trùng, bệnh truyền qua côn trùng, bệnh truyền qua thực phẩm, bệnh lây truyền từ động vật sang người, bệnh mới nổi; theo dõi diễn biến, dự báo tình hình dịch, bệnh; đáp ứng tình trạng khẩn cấp về dịch, bệnh và các sự kiện y tế công cộng; quản lý, sử dụng vắc-xin, sinh phẩm y tế, tiêm chủng. Phòng, chống bệnh không lây nhiễm như các bệnh ung thư, tim mạch, tiểu đường, phổi tắc nghẽn mãn tính, hen phế quản, tâm thần và các bệnh không lây nhiễm khác; bệnh do rối loạn chuyển hóa, bệnh nghề nghiệp; sức khỏe trường học, bệnh tật học đường; tác động của các yếu tố nguy cơ và tình trạng tiền bệnh; tầm soát, sàng lọc, quản lý các bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng. Phòng, chống rối loạn dinh dưỡng, vi chất dinh dưỡng; dinh dưỡng tiết chế, dinh dưỡng trong phòng chống các bệnh không lây nhiễm; cải thiện tình trạng dinh dưỡng bà mẹ, trẻ em, dinh dưỡng cộng đồng; phối hợp thực hiện các hoạt động nâng cao tầm vóc và thể trạng con người Việt Nam.

Phòng, chống các yếu tố môi trường, biến đổi khí hậu tác động tới sức khỏe cộng đồng; bảo vệ môi trường đối với các cơ sở y tế, môi trường điều kiện vệ sinh lao động, môi trường điều kiện vệ sinh trường học; chất lượng nước ăn uống và nước sinh hoạt; vệ sinh nhà tiêu hộ gia đình; tham gia các hoạt động phòng chống thiên tai thảm họa, tai nạn thương tích; phối hợp hướng dẫn vệ sinh trong hoạt động mai táng, hỏa táng. Thực hiện các hoạt động kiểm dịch y tế; thu thập thông tin, giám sát, kiểm tra, xử lý y tế và cấp chứng nhận cho các đối tượng kiểm dịch y tế; sử dụng con dấu tiếng Anh vềkiểm dịch y tế trong hoạt động kiểm dịch y tế biên giới.

Hoạt động chuyên môn, chỉ đạo, hướng dẫn, quản lý, kiểm tra, giám sát các vấn đề khác như: Nhiệm vụ chuyên môn, kỹ thuật về sức khỏe sinh sản; chăm sóc sức khỏe phụ nữ, bà mẹ; sức khỏe trẻ sơ sinh, trẻ em; sức khỏe sinh sản trẻ vị thành niên, thanh niên, nam giới và người cao tuổi; dịch vụ kế hoạch hóa gia đình; phá thai an toàn theo phạm vi chuyên môn kỹ thuật được phê duyệt; phòng, chống nhiễm khuẩn và ung thư đường sinh sản; phối hợp phòng, chống bệnh lây truyền qua đường tình dục. Quản lý sức khỏe cộng đồng, sức khỏe người cao tuổi, sức khỏe người lao động; thực hiện các hoạt động quản lý sức khỏe hộ gia đình.

Phối hợp thực hiện các hoạt động phòng, chống ngộ độc thực phẩm; tham gia thẩm định cơ sở đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh thực phẩm; tham gia thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm, dịch vụ ăn uống trong việc bảo đảm an toàn thực phẩm theo quy định và thực hiện các nhiệm vụ khác về an toàn thực phẩm.

Khám sàng lọc, phát hiện bệnh và điều trị dự phòng theo quy định; tư vấn dự phòng điều trị bệnh; dự phòng, điều trị vô sinh; điều trị nghiện theo quy định; sơ cứu, cấp cứu, chuyển tuyến và thực hiện các kỹ thuật, thủ thuật chuyên môn; khám sức khỏe định kỳ, cấp giấy chứng nhận sức khỏe theo quy định; ký hợp đồng với cơ quan bảo hiểm xã hội để tổ chức thực hiện các dịch vụ y tế phù hợp với lĩnh vực chuyên môn.

Kiểm nghiệm an toàn thực phẩm, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh, thăm dò chức năng phục vụ cho hoạt động chuyên môn, kỹ thuật theo chức năng, nhiệm vụ của trung tâm và thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn sinh học phòng xét nghiệm.

Hoạt động chuyên môn, chỉ đạo, hướng dẫn, quản lý, kiểm tra, giám sát truyền thông nguy cơ, truyền thông thay đổi hành vi theo hướng có lợi cho sức khỏe, truyền thông vận động và nâng cao sức khỏe nhân dân; xây dựng tài liệu truyền thông; cung cấp thông tin và phối hợp với cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan trong tuyên truyền đường lối, chủ trương, chính sách của đảng, nhà nước về công tác y tế.

Tiếp nhận, sử dụng, cung ứng, bảo quản, cấp phát và chỉ đạo, kiểm tra, giám sát việc sử dụng thuốc, vắc-xin, sinh phẩm y tế, hóa chất và chế phẩm diệt côn trùng, diệt khuẩn dùng trong lĩnh vực gia dụng và y tế.

Trung tâm là đơn vị thường trực của Sở Y tế về đáp ứng tình trạng khẩn cấp với dịch, bệnh, các sự kiện y tế công cộng, phòng chống AIDS, tệ nạn ma túy và mại dâm; triển khai thực hiện các dự án, chương trình trong nước và hợp tác quốc tế liên quan đến y tế. Tổ chức đào tạo, đào tạo liên tục cho đội ngũ viên chức thuộc thẩm quyền quản lý theo quy định; tập huấn, bồi dưỡng cập nhật kiến thức chuyên môn, nghiệp vụ thuộc lĩnh vực phụ trách; cập nhật kiến thức y khoa liên tục cho người hành nghề khám bệnh, chữa bệnh; là cơ sở thực hành trong đào tạo khối ngành sức khỏe. Nghiên cứu và tham gia nghiên cứu khoa học, ứng dụng các tiến bộ khoa học, kỹ thuật, công nghệ thông tin về lĩnh vực chuyên môn; thực hiện công tác chỉ đạo tuyến, hướng dẫn về chuyên môn kỹ thuật thuộc lĩnh vực phụ trách. Thực hiện các chế độ thống kê, báo cáo; quản lý nhân lực, tài chính, tài sản. Đồng thời thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn khác do Giám đốc Sở Y tế giao.

Cơ cấu tổ chức, biên chế và tài chính của trung tâm

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có 3 phòng chức năng gồm: phòng tổ chức - hành chính, phòng kế hoạch - nghiệp vụ, phòng tài chính - kế toán và 12 khoa chuyên môn gồm: khoa phòng, chống bệnh truyền nhiễm; khoa phòng, chống HIV/AIDS; khoa phòng, chống bệnh không lây nhiễm; khoa dinh dưỡng; khoa sức khỏe môi trường - y tế trường học - bệnh nghề nghiệp, ở địa phương có khu công nghiệp và có nhu cầu thì được thành lập khoa bệnh nghề nghiệp riêng; khoa sức khỏe sinh sản; khoa truyền thông, giáo dục sức khỏe; khoa ký sinh trùng - côn trùng; khoa kiểm dịch y tế quốc tế ở các nơi có hoạt động kiểm dịch y tế biên giới; khoa dược - vật tư y tế; khoa xét nghiệm - chẩn đoán hình ảnh - thăm dò chức năng; phòng khám đa khoa, chuyên khoa được thực hiện khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về khám, chữa bệnh và được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định thành lập. Căn cứ vào tính chất, đặc điểm, nhu cầu và khả năng của từng địa phương, Giám đốc Sở Y tế quyết định theo thẩm quyền hoặc trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố quyết định việc thành lập, chia tách, lồng ghép các phòng, khoa; quy định nhiệm vụ cụ thể của các phòng, khoa bảo đảm thực hiện dịch vụ chuyên môn, kỹ thuật, nghiệp vụ phù hợp với nhu cầu thực tế.

Số lượng người làm việc của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật được xác định trên cơ sở vị trí việc làm theo chức năng, nhiệm vụ, phạm vi hoạt động của trung tâm và các phòng, khoa nằm trong tổng số người làm việc của các đơn vị sự nghiệp công lập của Sở Y tế. Căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức và danh mục vị trí việc làm, hàng năm Trung tâm Kiểm soát bệnh tật xây dựng kế hoạch điều chỉnh số lương người làm việc theo khối lượng công việc báo cáo Sở Y tế trình cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định để bảo đảm nhiệm vụ được giao.

Nguồn tài chính hoạt động của trung tâm là nguồn thu từ hoạt động dịch vụ sự nghiệp công; nguồn thu phí theo pháp luật về phí, lệ phí được để lại chi theo quy định; nguồn ngân sách nhà nước hỗ trợ phần chi phí chưa kết cấu trong giá, phí dịch vụ sự nghiệp công; nguồn thu khác nếu có theo quy định của pháp luật. Ngoài ra còn có nguồn ngân sách nhà nước cấp kinh phí thực hiện các nhiệm vụ không thường xuyên nếu có gồm: kinh phí thực hiện nhiệm vụ khoa học và công nghệ; kinh phí các chương trình mục tiêu quốc gia; kinh phí chương trình, dự án, đề án khác; kinh phí đối ứng thực hiện các dự án; vốn đầu tư phát triển; kinh phí mua sắm trang thiết bị phục vụ hoạt động sự nghiệp theo dự án; kinh phí thực hiện nhiệm vụ đột xuất; kinh phí của nguồn viện trợ, tài trợ.

Lộ trình hoàn thiện trung tâm

Theo quy định của Bộ Y tế, việc triển khai để hình thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương bắt đầu có hiệu lực kể từ ngày 10/8/2017 và hoàn thiện mô hình chậm nhất đến ngày 01/01/2021. Những địa phương thành lập trung tâm theo lộ trình thì chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức được thực hiện theo quy định mới này, không thực hiện theo các văn bản cũ của các đơn vị trước khi sáp nhập như: trung tâm y tế dự phòng, trung tâm phòng chống HIV/AIDS, trung tâm chăm sóc sức khỏe sinh sản, trung tâm kiểm dịch y tế quốc tế, trung tâm bảo vệ sức khỏe lao động và môi trường, trung tâm phòng chống bệnh xã hội, trung tâm phòng chống sốt rét - ký sinh trùng - côn trùng, trung tâm nội tiết, trung tâm truyền thông - giáo dục sức khỏe. Những địa phương đang trong lộ trình thành lập Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thì chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của các trung tâm chưa sáp nhập tiếp tục thực hiện theo quy định cũ cho đến khi hoàn tất việc thành lập Trung tâm Kiếm soát bệnh tật. Khi tất cả các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương thực hiện xong việc thành lập Trung tâm Kiểm soát bệnh tật thì các quy định của văn bản cũ được bãi bỏ. Hiện nay đã có 24 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương hình thành Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) và các địa phương khác đang chuẩn bị thực hiện lộ trình. Hy vọng rằng với mô hình mới này, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật trên cơ sở sáp nhập các trung tâm, đơn vị thực hiện nhiệm vụ công tác y tế ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ phát huy hiệu quả hoạt động tốt để góp phần chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng người dân.

Các nội dung khác »

---