 |
| Bệnh nhân sốt rét được điều trị tại bệnh viện ở Pailin, Campuchia (2009) |
Sốt rét kháng thuốc mới nhất ở tiểu vùng Mê Kông có thể xuất hiện theo tình trạng siêu ký sinh trùng
Som Aun bị nhiễm sốt rét sau khi chuyển đến huyệnThma Baing ở tỉnh Koh Kong của Campuchia năm 2002. Bốn năm sau, hai con của ông ta mắc bệnh này. Trong 5 năm, con trai của ông, An, hiện 19 tuổi, và con gái, Sreyna, hiện đã 12 tuổi, vẫn bị nhiễm bệnh vì không có loại thuốc điều trị hiệu quả sẵn có, ông nói với đài VOA Khmer. "Đôi khi bệnh được chữa lành trong một tháng, nhưng nó sẽ xuất hiện trở lại trong hai tháng tới", ông cho biết thêm rằng cả hai đều có sốt cao và ớn lạnh. Đứa con trai của ông làm việc trong nông trường trồng chuối, vào và ra viện, và "sau khi uống thuốc, chúng sẽ khỏe mạnh trong một khoảng thời gian, sau đó chúng sẽ phải đến bệnh viện nếu đang ở trong tình trạng nguy kịch" Aun nói. Gia đình đến bệnh viện không thường xuyên vì chi phí đi lại tốn từ 200.000 Riel đến 300.000 Riel (khoảng 50 đến 75 đô la). Các nhà nghiên cứu đang ngày càng bị báo động bởi sự xuất hiện của một chủng sốt rét kháng thuốc ở Campuchia, cái gọi là siêu ký sinh trùng ("superbug") mà không đáp ứng với các loại thuốc sốt rét được sử dụng phổ biến nhất. Siêu ký sinh trùng, lần đầu tiên được xác định vào năm 2008 tại Campuchia, đã lan rộng ra các vùng của Việt Nam, Thái Lan và Lào. Tháng trước, các nhà khoa học thuộc Cơ quan nghiên cứu Y học nhiệt đới Mahidol Oxford (Mahidol Oxford Tropical Medicine Research Unit-MORU) công bố trên một bài báo trong tạp chí The Lancet nói rằng sự lan rộng của siêu ký sinh trùng trên toàn khu vực sông Mê Kông là một mối đe dọa nghiêm trọng đối với việc phòng chống và loại trừ sốt rét. "Một chủng ký sinh trùng sốt rét đột biến đơn kháng thuốc đã lan rộng từ phía tây Campuchia sang đông bắc Thái Lan, phía nam Lào và vào miền Nam, Việt Nam, gây ra sự gia tăng lớn tỷ lệ điều trị thất bại với bệnh nhân sốt rét - đồng tác giả bài báo, giáo sư Arjen Dondorp và giáo sư ĐH Oxford, trong một bản thông báo của MORU. MORU nỗ lực hợp tác của Đại học Mahidol của Thái Lan, Đại học Oxford và Wellcome Trust của Vương quốc Anh. 
Một bệnh nhân sốt rét nằm ở bệnh viện duy nhất ở Pailin, miền tây Campuchia.
"Chúng ta đang thua trong một cuộc đua lợi hại- Ngài, Giáo sư bệnh truyền nhiễm Nicholas White, một trong những đồng tác giả của bài báo cho biết trong bản thông báo. "Sự lây lan của siêu ký sinh trùng sốt rét" gây ra một sự gia tăng đáng báo động trong thất bại điều trị buộc phải thay đổi chính sách về thuốc và có ít sự lựa chọn cho tương lai". Các quan chức địa phương không quan ngại Ông Huy Rekol, Giám đốc Trung tâm phòng chống Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng quốc gia Campuchia (Cambodia's National Center for Parasitology, Entomology and Malaria Control -CNM) cho biết ông không phải lo lắng về sốt rét kháng thuốc. Ông nói: "Ở quốc gia chúng tôi, chúng tôi không cần phải lo lắng về những vấn đề tử vong hay kháng thuốc vì chúng tôi có những loại thuốc hiệu quả để sử dụng hàng ngày”. Theo CNM, sốt rét ở Campuchia là do hai chủng ký sinh trùng truyền từ muỗi. CNM đã xác định được một số yếu tố dẫn đến sự gia tăng bệnh sốt rét vào năm 2015, bao gồm sự gia tăng di biến động của người dân sống trong các vùng bị ảnh hưởng sốt rét. Rekol cho biết vào năm 2017 đã phát hiện khoảng 10.000 ca nhiễm, nhưng tất cả những người được xác định là mắc bệnh sốt rét đã được điều trị. Ông nói rằng bất kỳ sự đề kháng nào cũng có thể "xử lý được", và nói thêm rằng cần phải làm nhiều hơn nữa để tránh lây truyền ngay từ đầu. Bà Nguyễn Thị Khê, cựu viên chức Viện Vệ sinh công cộng của chính phủ, nói với đài VOA rằng bệnh sốt rét là "vấn đề không nghiêm trọng ở Việt Nam cho đến nay", một quan điểm mà được lặp lại bởi các quan chức khác. Dondorp nói rằng họ lo ngại rằng các quan chức về sốt rét ở Cămpuchia tỏ vẻ không quan tâm đến các báo cáo về tình trạng kháng thuốc, mà theo ông cho biết có thể xóa bỏ các thành quả đạt được trong những năm gần đây. "Ở đông bắc Thái Lan, tỉnh Srisaket bị ảnh hưởng, hầu hết Campuchia đều bị ảnh hưởng, cũng như miền nam Lào, và miền Nam Việt Nam", Dondorp nói trong một email gửi tới VOA. Trong một email, ông nói, "Sự tiến hóa và sự lan truyền xuyên quốc gia tiếp theo của chủng ký sinh sốt rét đa kháng thuốc đơn này là mối quan tâm của quốc tế" Nguy cơ đối với Châu Phi? Trên toàn cầu, theo ước tính của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) có khoảng 3,2 tỷ người ở 95 quốc gia và vùng lãnh thổ có nguy cơ mắc bệnh sốt rét. Theo TCYTTG, hầu hết các ca tử vong xảy ra ở châu Phi, và tại đó trẻ em từ 5 tuổi trở xuống chiếm hơn 2/3 số ca tử vong.
Một nhân viên phòng chống sốt rét làng trưng bày các loại thuốc sốt rét mà ông có tại làng O'treng
ở ngoại ô Pailin, Campuchia
Lo lắng lớn là chủng sốt rét mới có thể lây lan từ khu vực Mê Kông sang châu Phi. Tiến sĩ David Sullivan, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg thuộc Viện nghiên cứu sốt rét của trường Johns Hopkins, cho biết các quan chức y tế ở châu Phi đã theo dõi tình hình này trong nhiều năm và nói rằng chủng ký sinh trùng mới này vẫn chưa xuất hiện ở đó. Tuy nhiên, ông Sullivan nói thêm: "trong thời đại du lịch toàn cầu" ông không thể nói có "không có khả năng" về sự nhảy vọt của nó. Tuy nhiên, "ngay cả khi nó nhảy thì đó không phải là siêu ký sinh trùng mà làm cho chúng tôi không có sự tự vệ như thể chúng tôi không có thuốc cho sốt rét". Một phân tích được tiến hành theo yêu cầu của Ủy ban Cố vấn về chính sách sốt rét (Malaria Policy Advisory Committee-MPAC), Uỷ ban tư vấn hàng đầu của TCYTTG về sốt rét, cho thấy mặc dù "nguy cơ sốt rét kháng thuốc lan đến Ấn Độ và châu Phi không thể xem nhẹ nhưng ủy ban đồng thuận rằng ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc có khả nawg xuất hiện độc lập ở các nơi khác hơn là lây lan trực tiếp từ khu vực Me kong bao gồm Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Việt Nam theo Tiến sỹ Pedro Alonso- Giám đốc chương trình sốt rét toàn cầu trong một cuộc phỏng vấn vào cuối tháng qua tại ủy ban. Alonso cho biết các chuyên gia của TCYTTG tại “thời điểm này” không xem xét “ sự đe dọa của sốt rét kháng thuốc là một vấn đề khẩn cấp trong y tế công cộng cần sự quan tâm quốc tế”. Chủng sốt rét kháng thuốc đó sẽ xuất hiện ở Campuchia không phải là một bất ngờ. "Trong 50 đến 60 năm qua, đây là lần thứ năm hay thứ sáu, điều này đã xảy ra", Sullivan nói. "Đây không phải là tin mới". Chủng ký sinh trùng mới "có thể được giải quyết và giữ trong tầm kiểm soát", ông nói. "Tôi hiểu mối quan ngại và báo động, nhưng tôi sẽ không đưa ra một nhãn hiệu siêu ký sinh trùng lên đó, mặc dù tôi có thể hiểu tại sao mọi người lại quan ngại.". Sullivan cho biết: "Các lựa chọn thuốc điều trị cho chủng mới này hiện có," bằng cách thêm một loại thuốc vào những thuốc thường kê toa, hoặc kéo dài thời gian điều trị của các thuốc điều trị hiện tại. Thuốc kém chất lượng Campuchia đã thông qua một thuốc điều trị, mà sự đề kháng dường như đã phát triển, nhưng từ đó đã chuyển sang một thuốc khác. Theo tạp chí The Lancet, sự đề kháng được xác định ở khu vực Pailin phía tây của Campuchia, sau đó lan rộng sang đông bắc Thái Lan và miền nam Lào. Dondorp, phó giám đốc của MORU, nói trong một email gửi tới VOA rằng kháng thuốc có thể được gia tăng do sử dụng các loại thuốc kém chất lượng để điều trị bệnh sốt rét. Ông nói: "Bệnh sốt rét là bệnh của người nghèo và người không có quyền công dân. Họ là những người sống ở các khu vực biên giới và trong hoặc gần rừng”.
|
TRANG CHỦ
