Bộ đội biên phòng tỉnh Nghệ An hướng dẫn người dân tẩm màn bằng hóa chất diệt muỗi.

Ba năm qua, lực lượng quân y toàn quân đã phối hợp chặt chẽ với y tế nhân dân trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và bộ đội; đã trực tiếp tham gia khám bệnh, cấp cứu, vận chuyển và điều trị cho hàng triệu nhân dân góp phần giảm tải cho tuyến bệnh viện Trung ương, đặc biệt là khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Tình hình sốt rét trong khu vực miền Trung-Tây Nguyên trong giai đoạn 2006-2016 có xu hướng giảm thấp có ý nghĩa, hy vọng chiến lược phòng chống và tiến tới loại trừ sốt rét sẽ thành công vào năm 2030. Tuy nhiên, trong thời gian 2017-2018, số ca sốt rét có xu hướng gia tăng trở lại ở một số tỉnh trọng điểm trong khu vực, nhất là các tỉnh Tây Nguyên gồm Gia Lai, Kon Tum, Đăk Nông và Đăk Lăk. Trong đó, đặc biệt Đăk Lăk là tỉnh thuộc vùng biên giới, khu vực trọng điểm An ninh quốc phòng (ANQP) và sự kết hợp lực lượng y tế quân dân y là cần thiết để tiến tới LTSR thành công, trong đó vai trò của lực lượng bộ đội biên phòng (BĐBP) Đăk Lăk là lực lượng chuyên trách bảo vệ 73 km đường biên, khu vực biên giới với đặc thù đây là khu vực trọng điểm ANQP, dân nghèo, kinh tế chậm phát triển, lạc hậu, tình hình an ninh chính trị biên giới còn tiềm ẩn nguy cơ mất ổn định và nhu cầu cộng đồng được chăm sóc sức khoẻ rất lớn, trong khi khả năng đáp ứng của y tế địa phương chưa theo kịp.

Hình 1

Trên điạ bàn có 7 đồn biên phòng, 4 xã beien giới và 50 thôn buôn: Huyện Esup có 4 đồn biền phòng, 3 xã biên giới, đồn EaHleo - xã Ialop, đồn Ia Rvê - xã Ia Rvê/ phòng khám kết hợp quân dân y, đồn cử khẩu Đăk Ruê - xã Eabung, cửa khẩu; đồn YokMBre. Huyện Buôn Đôn với 3 đồn-1 xã biên giới, đồn Serepok - xã Krông Na (Phòng khám KHQDY buôn Drangphok/ xã Krông Na), đồn Bò Heng - Vườn Quốc gia, Đồn Yok Đôn giáp Đăk Nông. Lực lượng vũ trang Campuchia đối diện có 8 đồn, chốt. Định kỳ có tổ chức họp trao đổi thông tin qua lại giữa lực lượng vũ trang 2 bên. Các lực lượng quân dân y trên địa bàn gồm có quân y đồn biên phòng, mỗi đồn 2 đ/c quân y sĩ. Bệnh xá Kết hợp quân dân y, Quân khu Vxã Iarwe và 4 trạm y tế kết hợp quân dân y xã biên giới và mạng lưới y tế 50 thôn buôn

Liên quan đến tình hình sốt rét các khu vực này cho thấy có những khó khăn, tồn tại như các đồn biên phòng đóng quân đều thuộc vùng lưu hành sốt rét, có mặt muỗi truyền sốt rét chính mật độ cao, nhất là các đồn trong khu vực lõi vườn quốc gia Yok Đon, còn bệnh nhân sốt rét tại chỗ, tập trung vào mùa mưa (tháng 5 đến tháng 11 hàng năm). Năm 2018, số ca mắc sốt rét là 9 ca, trong đó 5 ca P. falciparum, 4 ca P. vivax. Số ca mắc trong dân tại buôn Drang Phok được bộ đội biên phòng phát hiện và điều trị 17 ca (15 ca P. falciparum và 02 ca P. vivax)

Hình 2

Các khó khăn tồn tại như việc phòng chống muỗi đốt, làm thế nào phát hiện sớm bệnh nhân sốt rét, giám sát ca bệnh, nhất là khi bệnh nhân ra khỏi đơn vị đi công tác, đi phép bị sốt rét. Giám sát dân đi rừng, qua lại khu vực biên giới, lực lượng vũ trang, người dân nước bạn sang đồn biên phòng làm việc, nhờ giúp đỡ. Tình hình giao lưu và di biến động dân cư ngoài tầm kiểm soát của y tế, ý thức tự bảo vệ PCSR của người dân còn hạn chế do nghèo, sống bằng nghề đi rừng, làm rẫy, mạng lưới y tế còn yếu về chuyên môn kỹ thuật, sốt rét có giảm nhưng độ bền vững chưa chắc chắn, nguy cơ xảy ra dịch, tử vong SR vẫn còn tiềm ẩn.

Hình 3

Do vậy, giải pháp trong thời gian đến và về mặt lâu dài cần kết hợp lực lượng quân dân y trong phòng chống sốt rét. Kết hợp quân dân y (KHQDY) vừa là truyền thống, vừa là tất yếu, là một giải pháp nhằm huy động các nguồn lực y tế trong sự nghiệp chăm sóc bảo vệ sức khoẻ nhân dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, biên giới. KHQDY còn mang lại một ý nghĩa rất lớn khi đây còn là một giải pháp xây dựng thế trận lòng dân, an ninh nhân dân bảo vệ biên giới.

Tăng cường nguồn lực PCSR cho bộ đội và nhân dân khu vực biên giới: Phát huy tính chủ động phối hợp Quân Dân y, tiếp tục duy trì các hoạt động thường xuyên đã và đang thực hiện có hiệu quả trong những năm qua cụ thể: Dân y đầu tư cho quân y bảo đảm cho bộ đội khoẻ mạnh, hoàn thành nhiệm vụ và bộ đội lại tiếp tục giúp dân tại nơi đóng quân cùng bảo vệ sức khỏe tốt hơn. Hỗ trợ cho bộ đội biên phòng nhiều hơn, thuốc sốt rét, hóa chất, test chẩn đoán nhanh, phát hiện nhanh chóng và điều trị ca bệnh sót rét cho các đồn biên phòng.

Để thực hiện các biện pháp mạnh PCSR cho nhóm dân nguy cơ cao: Cấp thuốc tự điều trị, trang bị võng màn có tẩm hóa chất cho bộ đội đi tuần tra, dân đi rừng,ngủ rẫy. Phát hiện điều trị ngay ca bệnh đầu tiên, không còn khả năng lây lan. Tăng cường trao đổi thông tin nói chung và thông tin sốt rét giữa lực lượng chức năng 2 bên biên giới. Về củng cố y tế cơ sở, duy trì mô hình phòng khám KHQDY, trạm xá KHQDY đã triển khai và nhân rộng ra toàn biên giới. Giao ban, tập huấn cho quân y đồn cùng y tế xã, tăng cường chia xẻ thông tin hiểu biết lẫn nhau. Tăng cường hoạt động KHQDY theo tinh thần Nghi định Chính phủ

Phân công nhiệm vụ khám chữa bệnh BHYT cho các cơ sở quân y biên phòng: khi khám chữa bệnh cho các đối tượng chính sách có thẻ bảo hiểm trong khu vực đóng quân.“Dự án quân dân y kết hợp” thuộc Chương trình mục tiêu y tế dân số giai đoạn 2016-2020, với mục tiêu là tạo điều kiện cho người dân sinh sống ở các vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn, khu vực biên giới, hải đảo, vùng trọng điểm quốc phòng an ninh được tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng ngày càng cao và tăng cường khả năng đáp ứng của ngành y tế trong các tình huống khẩn cấp.

Hình 4

Sơ kết Dự án từ năm 2016 đến nay, mặc dù kinh phí chưa đáp ứng nhiệm vụ, cơ chế phân bổ, chi ngân sách có nhiều điểm khác so với giai đoạn trước, nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân tăng cao, yêu cầu hội nhập quốc tế ngày càng lớn, tình hình thiên tai diễn biến ngày càng phức tạp, khó lường...; nhưng với sự nỗ lực, cố gắng, trách nhiệm và với những kinh nghiệm đã có của lực lượng quân – dân y trên toàn quốc giúp triển khai dự án kết hợp quân dân y có hiệu quả, đạt được nhiều thành tích rất đáng khích lệ, đã đạt được một số chỉ tiêu quan trọng, đặc biệt trên lĩnh vực hỗ trợ, nâng cao năng lực tuyến y tế cơ sở tuyến biển đảo, biên giới và thực hiện chính sách xã hội đối với đồng bào dân tộc, người có công với cách mạng, người nghèo... kết hợp làm tốt công tác dân vận ở những khu vực trọng điểm quốc phòng an ninh.

Hình 5

Với mục tiêu: “Tạo điều kiện cho người dân sinh sống ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, khu vực biên giới, hải đảo, vùng trọng điểm quốc phòng an ninh được tiếp cận với các dịch vụ y tế có chất lượng ngày càng cao và tăng cường khả năng đáp ứng của ngành y tế trong các tình huống khẩn cấp”, ba năm qua, lực lượng quân y toàn quân đã phối hợp chặt chẽ với y tế nhân dân trong việc bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân và bộ đội; đã trực tiếp tham gia khám bệnh, cấp cứu, vận chuyển và điều trị cho hàng triệu nhân dân góp phần giảm tải cho tuyến bệnh viện Trung ương của Ngành y tế, thực hiện sự công bằng trong bảo đảm sức khoẻ nhân dân, đặc biệt là khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và đối phó hiệu quả với các tình huống khẩn cấp về y tế. Trong đó, lực lượng quân y đã đóng vai trò nòng cốt trong cứu hộ, cứu nạn và cấp cứu, vận chuyển nạn nhân trong thiên tai, thảm họa nhất là cơn bão số 12 cuối năm 2017 tại khu vực Nam Trung Bộ; các trận lũ quét, sạt nở đất nghiêm trọng tại miền núi phía vào các tháng 6, 7, 8 năm 2018 là minh chứng rõ ràng nhất về vai trò nòng cốt của lực lượng quân đội nói chung, quân y nói riêng trong đáp ứng các tình huống thiên tai và bão lũ và các tình huống khẩn cấp khác...

Thời gian tới, Dự án Quân dân y kết hợp tiếp tục đầu tư cho y tế cơ sở, chú trọng các xã, huyện đảo; đào tạo, tăng cường năng lực quản lý các nhóm bệnh cho tuyến y tế cơ sở, trên cơ sở đào tạo liên tục kiến thức về y học gia đình; đào tạo cập nhật kiến thức về y học thảm họa cho y tế cơ sở và tuyến trung đoàn, sư đoàn; đào tạo kiến thức y tế cho lực lượng dân quân tự vệ; hướng dẫn về tổ chức, trang bị, huấn luyện cho các tổ đội cơ động; hỗ trợ các địa phương được giao chỉ tiêu huấn luyện quân nhân dự bị, diễn tập khu vực phòng thủ; tăng cường phối hợp kiểm tra giám sát các hoạt động theo kế hoạch được phê duyệt và việc triển khai ở các địa phương.

Mô hình này hiện nay đã và đang tiếp tục thực hiện tại nhiều tỉnh thành có sốt rét lưu hành và khư vực biên giới của Việt Nam với các quốc gia Campuchia và Lào.

Các nội dung khác »

---