|
Điều tra, phân loại, xử lý ổ bệnh kịp thời và triệt để giúp giảm ca mắc và khống chế sốt rét lan rộng
Trong những năm gần đây, số ca nhiễm sốt rét trên phạm vi cả nước nói chung cũng như Quảng Trị nói riêng giảm mạnh, cho thấy các biện pháp phòng chống và loại trừ sốt rét thực hiện mang lại hiệu quả do nguồn lực đầu tư hàng nămngoài Chương trình mục tiêu y tế - dân số của Chính phủ còn có sự hỗ trợ to lớn từ Dự án Sáng kiến khu vực ngăn chặn và loại trừ sốt rét kháng thuốc Artemisinin giai đoạn 2018-2020 (RAI2E) và các nguồn lực khác. Tại Quảng Trị, trong 3 năm qua, số ca nhiễm có ký sinh trùng giảm dần từ 90 (2018) xuống còn 72 (2019) và năm 2020 chỉ còn lại (06 ca). Tuy nhiên, điều đáng quan tâm hiện nay là các ổ bệnh thường xuất hiện vào mùa truyền bệnh, tại các thôn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới trong một thời ngắn làm cho công tác thống kê báo cáo thường chậm trễ, và theo đó là việc xử lý ổ bệnh gặp khó khăn. Hơn nữa, tại các vùng sốt rét lưu hành số ca nhiễm ngoại lai hay nội địa không mang nhiều ý nghĩa trong việc lây lan ra cộng đồng vì qua điều tra côn trùng cho thấy có sự xuất hiện Anopheles minimus và An dirus với mật độ khá cao, trong khi các can thiệp khống chế côn trùng truyền bệnh bằng hóa chất phun tồn lưu trong nhà và tẩm màn theo quy định của Dự án phòng chống sốt rét quốc gia hàng năm thường không đảm bảo độ bao phủ về số lượng người được bảo vệ và diện tích nhà được phun vì kinh phí hạn hẹp và phong tục tập quán của dân địa phương, cấu trúc nhà nhỏ trong khi các vật dụng sử dụng trong nhà không ngăn nắp,việc dọn dẹp nhà cửa có nơi còn khoán trắng cho cán bộ y tế. Diễn biến BNSR và KSTSR trong giai đoạn 2018-2020 tại Quảng Trị
Bên cạnh đó, diễn biến thời tiết thất thường mưa nắng xen kẽ tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi phát triển mạnh, cùng với việc bảo vệ cá nhân tránh phơi nhiễm với muỗi cho cộng đồng gặp khó khăn như tỷ lệ ngũ màn thấp, người dân đến mùa vụ đi làm nương rẫy từ lúc sáng sớm đến chiều tối mới quay về. Điều tra ca nhiễm sốt rét trên địa bàn trong 3 năm 2018-2020 cho thấy trẻ em <15 tuổi chiếm tỷ lệ từ 16,67% đến 43,07% nên nguy cơ lây nhiễm tại chỗ là rất lớn; hơn nữa báo cáo điều tra ca bệnh cũng cho biết bệnh nhân kể từ khi bị sốt đến khi tới cơ sở điều trị thường chậm bình quân là 3 ngày, có trường hợp cá biệt đến 5 ngày làm cho bệnh có thể diễn tiến thành nặng và nguy cơ tử vong có thể xảy ra. Ngoài ra, tại các huyện trọng điểm sốt rét như Hướng Hóa bên cạnh các ổ bệnh hoạt động thì còn có đến hàng chục ổ bệnh tiềm tàng tại rất nhiều xã trên địa bàn huyện xảy ra vào các năm trước đây và khi có mầm bệnh tại chỗ hay mang từ nơi khác đến với nhiều lý do khác nhau cũng dễ biến thành các ổ bệnh hoạt động tạo nguy cơ bùng phát sốt rét trên diện rộng nếu không đề ra các giải pháp can thiệp kịp thời. 
Để kịp thời khống chế sốt rét không cho lây lan ra cộng đồng, làm giảm số ca mắc thì việc điều tra, phân loại và xử lý các ổ bệnh hoạt động là vô cùng quan trọng. Trước mắt tập trung việc phát hiện và điều trị cho tất cả những người mang ký sinh trùng bao gồm bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và cộng đồng xung quanh nhà bệnh nhân trong bán kính từ 300-500m. Chú ý tìm ký sinh trùng sốt rét cho những người đang sốt hoặc có sốt trong 3 ngày trước đó cho các hộ xung quanh và những người có yếu tố nguy cơ như đi rừng, ngũ rẫy, giao lưu qua biên giới hoặc có các hoạt động cùng với ca bệnh được phát hiện. Phun tồn lưu hóa chất cho tất cả các hộ gia đình tại thôn,bản, ấp có ổ bệnh và áp dụng các biện pháp bảo vệ bổ sung như khơi thông cống rãnh, tránh các ổ nước đọng, phát quang bụi rậm xung quanh nhà. Phối hợp với các ban ngành đoàn thể,các tổ chức chính trị xã hội trên địa bàn tăng cường các biện pháp truyền thông phòng chống sốt rét như ngủ màn, ngủ màn tẩm hóa chất tồn lưu lâu được cấp từ Dự án Quỹ Toàn cầu phòng chống sốt rét, sử dụng hương xua tại nhà, sử dụng các biện pháp bảo vệ cá nhân bổ sung khi đi rừng, ngũ rẫy như không đi làm sớm và về muộn, mặc áo quần dài tay, sử dụng kem xua muỗi bôi lên phần da hở để tránh muỗi đốt…. Trong các mùa cao điểm sốt rét, y tế các cấp, đặc biệt là tuyến y tế cơ sở cần tăng cường phát hiện chủ động ca bệnh ngay từ cộng đồng bằng test chẩn đoán nhanh. Điều trị triệt để ca bệnh theo phác đồ quy định của Bộ Y tế đúng chủng loại và thể ký sinh trùng đảm bảo thuốc vào tận dạ dày bệnh nhân có sự giám sát trực tiếp của cán bộ y tế (DOTs). 
Việc điều tra, phân loại và xử lý ổ bệnh càng sớm thì khả năng khống chế ổ bệnh càng hiệu quả với công thức 2-3-7 với thời gian trong vòng 2 ngày y tế cơ sở phải báo cáo lên tuyến trên ca bệnh được xác định có ký sinh trùng bằng kính hiển vi hay test chẩn đoán nhanh và trong vòng 3-4 ngày cán bộ y tế tuyến huyện phải điều tra và phân loại ổ bệnh là hoạt động hay tiềm tàng và trong vòng 7 ngày các tuyến phối hợp xử lý ổ bệnh theo quy định bằng các biện pháp phun, tẩm, truyền thông….
Hình ảnh: Nhân viên CDC Quảng Trị điều tra ổ bệnh tại xã Ba Tầng huyện Hướng Hóa.
Giải quyết bài toán khống chế sốt rét trong thời điểm hiện nay bên cạnh việc triển khai chủ động và tích cực của ngành y tế trong điều tra phân loại và xử lý sớm các ổ bệnh, thì việc vào cuộc và sự phối hợp của chính quyền các cấp, các ban ngành đoàn thể là vô cùng quan trọng, sự hưởng ứng và tham gia của người dân là vô cùng cần thiết nhằm không để tử vong xảy ra và tránh lan rộng ra cộng đồng, hướng tới việc loại trừ sốt rét, góp phần vào công tác bảo vệ và chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn.
|
TRANG CHỦ
