Tiếp theo Phần 1: Những liệu pháp điều trị sốt rét cổ xưa còn giá trị quan trọng?

Vào cuối những năm 1640, các hướng dẫn sử dụng vỏ cây đã được xuất bản dưới tên Schedula Romana. Trong chuyến thăm Paris năm 1649, Hồng Y thậm chí còn dùng vài vỏ cây canh-ki-na của mình để chữa trị chovị vua trẻ Louis XIV. Sau khi nhà vua khỏi bệnh, người Pháp háo hức đón nhận phương thuốc mới. Juan de Lugo vẫn là một người ủng hộ trung thành, người bảo vệ nhiệt thành và người phân phối vỏ cây hào phóng, không vụ lợi ở Ý và phần còn lại của châu Âu cho đến khi ông qua đời vào năm 1660. Ông được vinh danh ở nhiều nơi và người ta đã vẽ lại một số bức chân dung về ông.

Các linh mục Dòng Tên nhờ người bản địa thu hoạch vỏ cây và các công nhân được yêu cầu trồng lại năm cây xếp theo hình chữ thập cho mỗi cây họ chặt hạ. Vỏ cây được thu hoạch xung quanh khu vực ngày nay là biên giới Peru và Ecuador. Từ đó, nó được chở đến Paita trên bờ biển và được chuyển lên các con tàu đi đến Panama. Khi ở Panama, nó được đưa về phía bắc qua eo đất đến Portobelo trong mùa khô, hoặc được đưa qua sông Chagres trong mùa mưa. Tại Portobelo, vỏ cây một lần nữa được chất lên tàu và gửi đến Tây Ban Nha qua Havana. Đôi khi cũng diễn ra tình trạng buôn lậu, nhưng thay vì vận chuyển vỏ cây qua bờ biển phía tây, những kẻ buôn lậu lại mang nó về phía đông, qua hầu hết lục địa, theo dòng sông đến Đại Tây Dương. Khi ở châu Âu, vỏ cây được phân phối bằng nhiều cách khác nhau. Các tu sĩ dòng Tên thường cho nó đi, các thương gia bán nó và giới quý tộc đôi khi dùng nó làm quà tặng.

Pietro Paolo Pucciarini ở Rome, Honoré Fabri - một tu sĩ dòng Tên người Pháp và những người khác đã giúp truyền bá việc sử dụng vỏ cây này trên khắp châu Âu và “Vỏ cây dòng Tên” cũng đã đến Anh. Đến năm 1657, nó đến Ấn Độ. Dưới bút danh Antimus Conygius, Fabri đã viết bài báo đầu tiên về cây canh-ki-na vào năm 1655 được xuất bản ở Ý. Đơn thuốc canh-ki-na đầu tiên ở Anh được cho là của Robert Brady, Giáo sư Vật lý ở Cambridge, người vào năm 1658 đã bắt đầu kê đơn bột của 'vỏ cây dòng Tên' để điều trị đợt bùng phát bệnh sốt rét.

Thomas Sydenham, một bác sĩ lỗi lạc người Anh, đã xuất bản một cuốn sách có tựa đề Phương pháp chữa sốt (Methodus curandi febres) vào năm 1666. Là một người vô cùng tin tưởng vào các phương pháp điều trị của Hippocrates và Galen, Sydenham kiên quyết tuân theo thuyết bệnh sốt rét thể dịch cũ.

Tuy nhiên, ông miễn cưỡng thừa nhận rằng cây canh-ki-na có thể có ích nếu được kê sau khi cơn sốt đã giảm. Bác sĩ Bado tuyên bố rằng vỏ cây này đã được chứng minh là quý giá đối với nhân loại hơn tất cả vàng và bạc mà người Tây Ban Nha thu được từ Nam Mỹ. Giáo sư y khoa người Ý Ramazzini nói rằng việc đưa vào sử dụng vỏ cây ở Peru sẽ có tầm quan trọng đối với y học giống như việc phát minh ra thuốc súng đối với nghệ thuật chiến tranh.

Bất chấp những kết quả tích cực và sự ủng hộ của Vatican, việc sử dụng canh-ki-na không được tiếp nhận rộng rãi ở châu Âu thế kỷ 17; nhiều bác sĩ chính thống theo đạo Tin lành ở nước Anh nói riêng đã có thành kiến với việc sử dụng nó. Nhiều yếu tố góp phần vào sự chậm trễ trong việc chấp nhận.

Đầu tiên, vỏ cây thường không hữu hiệu. Canh-ki-na không thể chữa khỏi tất cả các cơn sốt,ngoại trừ sốt rét. Hơn nữa, những người buôn bán vô đạo đức có thể đã bán vỏ cây kém chất lượng hoặc vỏ của một số cây khác và sau chuyến hành trình dài từ Tân Tây Ban Nha đến châu Âu, vỏ cây đôi khi bị thối rữa không sử dụng được. Việc sử dụng cây canh-ki-na đã không được đề cập và thậm chí còn mâu thuẫn với lời dạy của tác giả cổ đại Galen, theo đó vì một bệnh nhân mắc bệnh sốt rét cần giải phóng chất dịch, làm chảy máu, thanh lọc và sử dụng thuốc gây nôn là phương pháp điều trị ưu tiên. Việc sử dụng đồ uống nóng, đắng dường như mâu thuẫn với cả y học Galen và lẽ thường.

Thiếu một đơn thuốc đáng tin cậy cũng khiến các bác sĩ không kê đơn. Sự ủng hộ của Tòa thánh Vatican đối với loại thuốc này và thực tế là việc xuất khẩu nó từ Peru và Bolivia nằm trong tay những người Công giáo cũng khiến nó không được chấp nhận ở một số vùng, đặc biệt là ở Anh. Mối liên hệ chặt chẽ giữa loại thuốc này với đạo Công giáo khiến nhiều người theo đạo Tin lành lo sợ rằng nó là một phần trong “âm mưu của giáo hội La Mã” chống lại họ. Oliver Cromwell, người đã ra lệnh hành hình Charles I, đã kiên quyết từ chối cây canh-ki-na trong một trận sốt rét ác tính vào năm 1658 và kết quả là ông đã chết (và điều đó được cho là đã thay đổi lịch sử nước Anh!).

Ở các quốc gia khác ban đầu chấp nhận canh-ki-na, cây thuốc đôi khi lại được sử dụng không đúng cách. Ví dụ, Toàn quyền nước Áo của Hà Lan, Archduke Leopold William, đã được bác sĩ của ông làChiffletkê thuốc canh-ki-na với kết quả tuyệt vời. Nhưng khi bị sốt rét tái phát một tháng sau đó, Archduke đã đổ lỗi cho cây canh-ki-na và dại dột từ chối dùng thêm. Cái chết sau đó của ông đã mang tiếng xấu cho loại thuốc này khắp châu Âu, và thậm chí Chifflet bằng cách nào đó cũng tin rằng cây canh-ki-na “cố định thể dịch” trong khi hạ sốt, khiến bệnh chắc chắn tái phát và có khả năng tử vong.

Phải cần một "lang băm" không được đào tạo để phổ biến cây canh-ki-na ở Anh theo cách rất không chính thống. Robert Talbor sinh ra ở Cambridge vào năm 1642. Ông vào Đại học St. John's nhưng bỏ học ở tuổi 21, học việc tại một nhà bào chế thuốc ở Cambridge, nơi lần đầu tiên ông biết đến cây canh-ki-na. Ông bỏ học nghề và chuyển đến Essex rồi đến London. Ông đã dựa vào những nỗi sợ và nhầm lẫn phổ biến lúc ấy về Vỏ cây dòng Tênđể làm nên tên tuổi của mình với tư cách là một “nhà sốt rét” bằng cách điều trị cho bệnh nhân sốt rét bằng thứ mà ông gọi là “phương thuốc bí mật”. Ông đã tìm ra một liều lượng an toàn và một phác đồ điều trị hiệu quả: “Tôi đã đứng ởEssex gần bờ biển tại một nơi mà các cơn sốt rét (agues) đã thành dịch, nơi bạn sẽ tìm thấy rất ít người mà lại không bị các cơn sốt tái phátmệt mỏi hành hạ.” Sau nhiều năm nghiên cứu và thử nghiệm, ông đã phát triển một công thức bí mật về cơ bản là một hỗn hợp bột canh-ki-na, khéo léo ngụy trang vị đắng của canh-ki-na bằng thuốc phiện và rượu.

Hình 9. Trung tâm điều trị sốt rét đầu tiên Kurunegala tại đô thị nước Sri Lankavào năm 1911

Phương thuốc bí mật của ông đã chữa khỏi bệnh cho nhiều người ở vùng đầm lầy Fens và Essex. Năm 1672, Talbor đã viết một cuốn sách nhỏ có tựa đề “Pyretologia: Mô tả về nguyên nhân và cách chữa sốt (“Pyretologia: Arational Account of the Cause and Cure of Agues”). Nhưng trong suốt thời gian đó, Talbor tránh đề cập đến việc bản thân đã thực sự sử dụng 'vỏ cây của dòng Tên' và để bảo vệ bí mật của mình, ông đã cẩn thận nói xấu vỏ cây của dòng Tên. Ôngtrịnh trọng cảnh báo bệnh nhân của mình và công chúng rằng “Hãy cẩn thận với tất cả phương thuốc giảm đau và đặc biệt là loại thuốc được biết đến với cái tên bột Jesuits….. vì tôi đã thấy hầu hết tác dụng nguy hiểm sau khi dùng loại thuốc đó”, do đó, ông tự đưa mình vào thế độc quyền béo bở đối với cả bệnh nhân và phương thuốc.

Hình 10. Một trong những hình ảnh hiếm hoi còn lại ở vùng cho uống thuốc dự phòng sốt rét

Nhờ cuốn sách này, danh tiếng của ông ngày càng lớn. Sự thành công của các phương pháp điều trị của ông đã được biết đến rộng rãi và mang lại cho anh ấy danh tiếng và giàu có nhanh chóng. Charles II đã phong ông làm Bác sĩ Hoàng gia vào năm 1672 và ông được phong tước Hiệp sĩ vào năm 1678. Trường Đại học Bác sĩ Hoàng gia (Royal College of Physicians) rất tức giận trước những việc làm của Talbor và chủ trương truy tố ông vì hành nghề y mà không có giấy phép. Nhưng nhà vua không nghe theo một điều như vậy.

Trong một bức thư đầy giận dữ, đe dọa, đức vua cảnh báo các thành viên của trường rằng bất kỳ sự can thiệp nào đối với Talbor chắc chắn sẽ khiến Hoàng gia không hài lòng. Khi Hoàng Thái tử, con trai còn sống cuối cùng của Louis XIV bị ốm sốt, Charles II đã cử Talbor đến triều đình Pháp để tỏ thiện chí. Louis đã che chở cho Quốc vương Anh trong thời kỳ lưu vong dưới thời Bảo hộ Cromwell và bây giờ là lúc trả lại ân huệ.

Ngài Robert đã chữa khỏi bệnh cho Hoàng thái tử. Với danh hiệu bổ sung là Hiệp sĩ Talbot, ông trở nên nổi tiếng khắp châu Âu, chữa bệnh cho Louisa Maria - Nữ hoàng Tây Ban Nha, Hoàng tử de Condé, Duc de Roche-foucauld và hàng trăm người thuộc hoàng gia và quý tộc khác. Nhưng điều này một lần nữa vấp phải sự thù địch của các bác sĩ ở Pari và Madrid. Bị cấm sử dụng phương thuốc mới, các bác sĩ người Pháp ganh ghét đã cố gắng vô ích để làm bẽ mặt người nước ngoài mới nổi này. “Sốt là gì?” họ hỏi. “Tôi không biết,” Talbor quỷ quyệt trả lời. “Quý vị có thể giải thích bản chất của cơn sốt; nhưng tôi có thể chữa khỏi nó, điều mà các ngài không thể”.

Năm 1679, Vua Charles II bị bệnh sốt cách nhật và được chữa khỏi nhờ 'phương thuốc' của Talbor. Để ghi nhận tính mạng của con trai mình đã được cứu,vua Louis XIV của Pháp đã trả 3000 vương miện vàng, một khoản tiền trợ cấp lớn và một danh hiệu, đồng thời tìm cách biết 'bí mật' của 'phương thuốc' của ông ta. Talbor đồng ý với điều kiện rằng công thức sẽ không được tiết lộ trong suốt cuộc đời của mình.

Sau khi trở về Anh, Talbor, giờ đã giàu có, cố gắng trở nên giàu có hơn nữa. Ông đã bí mật lũng đoạn thị trường cây canh-ki-na bằng cách mua tất cả vỏ cây mà ông ta có thể tìm thấy. Nhưng ông không sống đủ lâu để tận hưởng sự giàu có của mình. Ông mất năm 1681 ở tuổi 39 và được an táng tại Nhà thờ Holy Trinity của Cambridge. Lo sợ rằng khi chết những kẻ thù trong ngành y của mình sẽ phỉ báng ký ức của mình, Talbor đã thêm một chút quảng cáo chuyên nghiệp vào văn bia của mình: “Ngài Robert Talbor đáng kính, Hiệp sĩ và Bác sĩ huyền thoại, người duy nhất chữa khỏi các cho Vua Charles II của Anh, Vua Louis XIV của Pháp, Đức ngài Hoàng thái tử, các Hoàng tử, nhiều Công tước và các nhân vật quan trọng khác”.

Cũng trong nhà thờ đó, một tấm bia hoành tráng khác thậm chí còn ca ngợi ông một cách hùng hồn hơn với cái tên “Febrium Malleus”, người đánh tan cơn sốt. Năm 1682, Vua Louis cho xuất bản một tập sách nhỏ trong năm đó. Nicholas de Blegny, ngự y của nhà vua sau đó đã viết một cuốn sách nhỏ và nhanh chóng được dịch sang tiếng Anh: “Phương thuốc của người Anh: Hay Bí quyết tuyệt vời chữa bệnh sốt và sốt rét của Talbor”-đượcNgài Robert Talbor bán cho Nhà vua nhân từ và từ khi Ngài qua đời theo lệnh của Bệ hạ được xuất bản bằng tiếng Pháp vì lợi ích của thần dân. Công thức bao gồm lá hoa hồng, nước cốt chanh, rượu vang và trà đậm từ vỏ cây của Peru! Những tiết lộ này cùng với một cuốn sách tiếp theovào năm 1712 về các đặc tính trị liệu của vỏ cây của Fransesco Torti - giáo sư y khoa tại Modena đã giúp phổ biến việc sử dụng phương pháp điều trị này.

Hình 12. Hướng dẫn uống thuốc sốt rét với thức ăn và tác dụng phụ khi dùng thuốc cũng được mô tả

Trong một trăm năm sau khi nó được đưa đến châu Âu, vỏ cây vẫn rất khó thu được và Peru là nguồn cung duy nhất vỏ cây này. Các nỗ lực đưa cây canh-ki-na ra khỏi nước này đã không thành công. Charles de la Condamine, nhà tự nhiên học và nhà thám hiểm người Pháp, là một trong những người đầu tiên thực hiện nỗ lực như vậy vào năm 1735. Condamine quyết tâm mang những cây này về Pháp và làm giàu bằng bán vỏ cây. Ông đã thu thập một số lượng lớn cây con, trồng chúng trong các hộp đất, rồi bất chấp vượt qua đầm lầy, rừng rậm, thổ dân thù địch, động vật nguy hiểm và ghềnh thác hoang dã để đến được bờ biển.

Sau một cuộc hành trình kéo dài 8 tháng đầy nguy hiểm, khichiếc thuyềntrên đường đến Pari, nó đã bị sóng đánh và cây con của ông ta bị cuốn trôi. Tuy nhiên, nhờ các mẫu vỏ cây mà Condamine đã thu được, Carolus Linnaeus - một nhà thực vật học người Thụy Điển đã phân loại họ vỏ cây Peru vào năm 1742. Ông đặt tên cho cây là cinchona (canh-ki-na)theo tên Nữ bá tước, dường như chấp nhận lời kể của Sebastiano Bado. Linnaeus đã viết sai chính tả tên, hay đúng hơn là anh ta đánh vần nó giống như Bado, người đã Ý hóa một phần tên của bá tước, vì c trước i trong tiếng Ý được phát âm giống như tiếng Tây Ban Nha (và tiếng Anh) ch. Sau khi Linnaeus mất, sai sót được phát hiện ra nhưng đã quá muộn để thay đổi.

Một thành viên trong đoàn thám hiểm của Condamine, Joseph de Jussieu, đã ở trong rừng rậm Nam Mỹ trong mười bảy năm để nghiên cứu cây canh-ki-na. Khi quyết định trở lại Pháp vào năm 1761, ông đã mang theo những hạt canh-ki-na được xếp trong một chiếc két bằng gỗ. Nhưng vào ngày khởi hành từ Buenos Aires, một “đầy tớ thân tín” đã mang theo chiếc két vì lầm tưởng rằng nó chứa đầy tiền. Jussieu trở lại Pháp mười năm sau, điên cuồng vô vọng. Một đoàn thám hiểm của dòng Tên đã có thể vận chuyển cây canh-ki-na đến Algeria, nhưng cây này đã chết ở ngôi nhà mới của chúng. Phải mất một thế kỷ nữa vấn đề này mới thành công.

Vào đầu thế kỷ 18, khi việc sử dụng cây canh-ki-na lan rộng khắp châu Âu, các nhà bào chế thuốc và nhà hóa học đã cố gắng chiết xuất thành phần hoạt tính của vỏ cây để tiêu chuẩn hóa việc điều trị. Bá tước Claude de la Garaye, một dược sĩ người Pháp, đã nỗ lực đầu tiên để phân lập thành phần hoạt chất trong cây canh-ki-na.

Hình 10.  Mepacrine (INN), còn được gọi là quinacrine (USAN) hoặc theo tên thương mại Atabrine,
là một loại thuốc với một số ứng dụng y tế. Nó có liên quan đến chloroquine và mefloquine.
Bức ảnh đã cho thấy cảnh báo rằng những người đàn ông này đã không dùng sốt rét loại Atabrine
để dự phòng cho họ nên mới dẫn đến hậu quả chết người như thế - Hình ảnh này được đăng
tại Trạm 363 ở Papua New Guinea trong Thế chiến thứ II.

Năm 1745, Garaye tuyên bố rằng ông đã chiết xuất thành công “muối tinh cần thiết” (“essential salt”), nhưng điều này sớm được phát hiện là không có hiệu quả đối với bệnh sốt rét. Một nhà hóa học người Pháp khác, Antoine François Fourcroy vào năm 1790 đã chiết xuất được một chất nhựa cây có màu đặc trưng của vỏ canh-ki-na nhưng không có tác dụng chữa bệnh sốt rét. Armand Seguin, sinh viên của Fourcroy đã đi đến một kết luận ngớ ngẩn rằng thành phần hoạt chất trong canh-ki-na là gelatin và công bố phát hiện của mình mặc dù dữ liệu thực nghiệm chưa đầy đủ. Trong nhiều năm sau đó, nhiều bác sĩ đọc bài báo của Seguin đã sử dụng chất keo trong suốt để điều trị bệnh nhân sốt rét của họ.

Một bác sĩ phẫu thuật Hải quân người Bồ Đào Nha tên là Bernadino A. Gomez đã thành công trong việctách chiết một phần hoạt chất đầu tiên từ cây canh-ki-na vào năm 1811. Ông đã chiết xuất vỏ màu xám ít đa dạng bằng axit loãng, sau đó trung hòa nó bằng kiềm và thu được một ít tinh thể mà ông đặt tên là Cinchonin (sau này được gọi là cinchonine).

Các dược sĩ người Pháp, Joseph Pelletier và Joseph Bienaimé Caventou, được bổ nhiệm làm giáo sư chính thức về độc chất học tại Trường dược (École de Pharmacie) ở Pari ở tuổi 22, đã phân lập một loại bột quininekém chất không có giá trị về mặt y học từ vỏ cây màu xám vào năm 1817. Năm 1819, Friedlieb Runge đã phân lập một thành phầnchính từ cây canh-ki-na mà ông đặt tên là “hoạt chất Trung Quốc” (“China base”) - khác với cinchonine.

Sau đó, vào năm 1820, Pelletier và Caventou đã phân lập được từ vỏ cây màu vàng một chất nhựa dính, màu vàng nhạt, không thể kết tinh được. Chất keo này có thể hòa tan trong axit, rượu và ether và có hiệu quả cao chống lại bệnh sốt rét. Các đặc tính của chất keo được xem là giống hệt với hoạt chất “Trung Quốc”; nhưng khám phá trước đó của Runge lại bị bỏ qua. Hai người đã đặt tên cho loại hóa chất mới là quinine theo tên của quinquina, tên mà người da đỏ Peru đặt cho vỏ cây, có nghĩa là thuốc của các loại thuốchoặc vỏ cây của các loại vỏ cây. Pelletier và Caventou từ chối bất kỳ khoản lợi nhuận nào từ khám phá của họ.

Thay vì cấp bằng sáng chế cho quy trình chiết xuất, họ đã công bố tất cả chi tiết để bất kỳ ai cũng có thể sản xuất quinine. Họ đã nhận được nhiều danh hiệu, trong đó hấp dẫn nhất là Giải Monthyon với tiền thưởng 10 nghìn Franc do Viện Khoa học Pháp trao tặng. Một tượng đài đã được dựng lên ở Pari để tưởng nhớ thành tựu này của hai tác giả Pelletier và Caventou.

Hơn 30 hoạt chất alcaloids được biết đến từ vỏ của giống này. Trước đây, vỏ cây ở các dạng khác nhau được sử dụng làm thuốc, nhưng sau đó việc thu hoạch tự nhiên đã hình thành nên cơ sở sản xuất các alkaloids của canh-ki-na. Ngành công nghiệp này diễn ra chủ yếu ở Đức và các đồn điền canh-ki-na của Hà Lan và Anh ở Java, Ceylon và Ấn Độ là những nguồn cung nguyên liệu thô chính.

Thành phần hoạt chất chính của nó - quinine hiện được tổng hợp hóa học. Năm 1823, Tiến sĩ John Sappington ở Philadelphia đã mua được vài cân quinine và cho ra “Thuốc hạ sốt của BS. Sappington”. Ông đã thuyết phục các Bộ trưởng ở Thung lũng sông Mississippi rung chuông nhà thờ mỗi tối để cảnh báo mọi người uống thuốc và nhờ công việc kinh doanh đó, Sappington đã trở thành một người rất giàu có.

Vào giữa thế kỷ 19, người Hà Lan và người Anh bắt đầu tuyên bố rằng nguồn cung canh-ki-na ở Nam Mỹ đang bị đe dọa do các hoạt động đốn hạ không bền vững của những người thu hoạch bản địa. Năm 1839, William Dawson Hooker, con trai của nhà thực vật học nổi tiếng William Jackson Hooker đã viết luận án về cây canh-ki-na. Ông tuyên bố rằng việc chặt cây hoàn toàn thay vì thu hoạch các mảnh vỏ cây là một phương pháp tốt hơn bởi vì côn trùng sẽ tấn công những cây canh-ki-na vừa được tách vỏ. Trên những cây bị chặt hoàn toàn, chồi mới nhanh chóng phát triển và có thể thu hoạch lại sau 6 năm. Nhiều năm sau, người ta cũng phát hiện ra rằng vỏ của cây canh-ki-na đã bị đốn và trồng lại có hàm lượng các alkaloids hiệu quả cao hơn và phương pháp thu hoạch này đã trở nên phổ biến ở nhiều đồn điền.

Các nỗ lực trồngcây canh-ki-nađược tiếp tục thực hiện ở những nơi khác trên thế giới. Hạt giống do các đoàn thám hiểm Pháp và Hà Lan mang đến Pari và Java không nảy mầm được. Năm 1860, một thư ký của chính phủ Anh, Clements Robert Markham, mang cây con đến Anh. Ngay sau đó, một nhà thực vật học nổi tiếng - Tiến sĩ Richard Spruce, cũng làm như vậy. Những cây này chỉ cung cấp cho thị trường Luân Đôn trong 6 năm trước khi bị côn trùng tàn phá.

Trong khi đó, để bảo vệ sự độc quyền của mình, chính quyền Peru đã cấm người nước ngoài vào các khu rừng canh-ki-na. Nhưng vào năm 1865, Charles Ledger, một người Anh sống ở Peru, đã mua được 16 pounds hạt giống từ một người hầu trung thành bản địa là Manuel Incra Mamani với số tiền khoảng 20 USD. Mamani bị bỏ tù, bị đánh đập và cuối cùng bị bỏ đói cho đến chết vì hành động của mình. Một pound hạt giống này đã được bán cho người Hà Lan ở Java và mặc dù dường như đã bị thối rữa khi đến nơi, nhưng nó vẫn nảy mầm dễ dàng, khai sinh ra ngành công nghiệp canh-ki-na khổng lồ của Hà Lan, phá hủy thế độc quyền của Nam Mỹ đối với quinine và thiết lập một thế độc quyền mới của Hà Lan. Bằng cách ghép giống cây C. ledgeriana với C. succirubra cứng cáp hơn, người Hà Lan đã sớm thống trị việc trồng canh-ki-na, cuối cùng sản xuất 80% lượng quinine của thế giới trên đảo Java của Indonesia. Giá thành cao của quinine đã được hạ xuống và rất nhiều người mắc bệnh sốt rét nghèo khó cũng đã mua được loại thuốc này.

Việc sử dụng rộng rãi cây canh-ki-na bắt nguồn từ những nỗ lực xâm chiếm thuộc địa của người châu Âu, và đến lượt nó giúp châu Âu mở rộng phạm vi thuộc địa của mình hơn nữa. Tuy nhiên, nguồn cung cây quinine trên thế giới ở châu Á (đặc biệt là ở Indonesia và Java) đã bị Nhật Bản chiếm đoạt vào năm 1942 trong Thế chiến thứ II và Đức chiếm được kho dự trữ quinine ở Amsterdam, vì vậy lực lượng Đồng minh đã phải sử dụng các biện pháp khẩn cấp trong Thế chiến thứ hai. Trước khi Philippines sụp đổ, Mỹ đã tìm cách chạy thoát với 4 triệu hạt giống, cho nảy mầm lạiở Maryland và sau đó được trồng lại ở Costa Rica và các nước Mỹ Latinh khác. Trong khi đó, một nhà thực vật học Smithsonian (Smithsonian là một tổ chức liên bang với nhiều bảo tàng nằm rải rác khắp Washington, DC. M)tên là Raymond Fosberg đã có thể thu được hàng triệu pounds vỏ cây Cinchona vào năm 1943 và 1944 cho quân Đồng minh từ các khu rừng và đồn điền ở phía bắc Nam Mỹ.Thậm chí ngày nay quinin vẫn là một liệu pháp điều trị quan trọng và hiệu quả đối với bệnh sốt rét ở hầu hết các nơi trên thế giới, mặc dù tình trạng kháng thuốc đã được báo cáo không thường xuyên vào năm 1844 và 1910.

(còn nữa) --> Tiếp theo Phần 3

1.http://stevenlehrer.com/explorers/images/explor1.pdf

2.http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol6no1/reiter5G.htm#Perspectives

3.http://164.67.39.27/168-2005/intro_files/ppt/intro.ppt

4.http://pum.princeton.edu/muhconference/presentations/Singer.pdf

5.http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2003/11/16/wsino116.xml

6.http://evans.amedd.army.mil/pharmnew/images/THOM/hist24.htm

7.http://www.payer.de/bolivien2/bolivien0208.htm

8.http://www.botgard.ucla.edu/html/botanytextbooks/economicbotany/Cinchona/index.html

9.http://www.museums.org.za/bio/apicomplexa/history_of_malaria.htm

10.http://www.libertyindia.org/pdfs/malaria_climatechange2002.pdf

11.http://www.usnews.com/usnews/doubleissue/mysteries/whodunit.htm

12.http://bms.brown.edu/HistoryofPsychiatry/malaria.html

13.http://www.newadvent.org/cathen/08372b.htm

14.http://en.wikipedia.org/wiki/Jesuit's_bark

15.http://www.bell.lib.umn.edu/Products/cinch.html

16.http://www.earlham.edu/twiki/bin/view/Biology/Background

17.http://archive.idrc.ca/books/reports/1996/01-05e.html

18.http://fermat.nap.edu/books/0309092183/html/130.html

19.http://fermat.nap.edu/books/0309092183/html/131.html

20.http://www.eumed.net/cursecon/economistas/lugo.htm

21.http://www.learner.org/jnorth/tm/tulips/WhatsInAName.html

22.http://evans.amedd.army.mil/pharmnew/images/THOM/hist24.htm

23.http://www.payer.de/bolivien2/bolivien0208.htm

24.http://history.amedd.army.mil/booksdocs/wwii/Malaria/chapterI.htm

25.http://www.wellcome.ac.uk/en/malaria/MalariaAndControl/chist1.html

26.http://www.liv.ac.uk/lstm/malaria/Mcsumm.html

27.http://www-micro.msb.le.ac.uk/224/Bradley/History.html

28.http://www.litsios.com/socrates/page5.php

29.http://www.liv.ac.uk/lstm/malaria/Mcsumm.html

30.http://www.cdc.gov/mmwr/preview/mmwrhtml/00042732.htm

31.http://www.brown.edu/Research/EnvStudies_Theses/full9900/creid/malaria_in_india.htm

32.http://mohfw.nic.in/Annual%20Report%202000-01.pdf/Part-I-4%20(%20A%20).pdf

33.Greenwood D. Xung đột lợi ích: nguồn gốc của các chất chống sốt rét tổng hợp trong hòa bình và chiến tranh. Hóa chất chống vi khuẩn J. 1995 tháng 11;36(5):857-72.

34.http://entweb.clemson.edu/pesticid/history.htm

35.http://pops.gpa.unep.org/04histo.htm

36.http://www.iberianature.com/material/malaria.html

37.http://www.mosquitoes.org/history.htm

38.http://www.hanmat.org/links.htmhttp://www.perc.org/perc.php?subsection=5&id=454

39.http://www.cdc.gov/ncidod/eid/vol6no1/reiter.htm

40.http://www.answers.com/topic/malaria

41.http://news.nationalgeographic.com/news/2001/06/0625_wiresmalaria.html

42.http://history.boisestate.edu/hy309/Germany/10.html

43.http://www.newadvent.org/cathen/11355a.htm

44.http://www.abc.net.au/worldtoday/content/2005/s1421899.htm

45.http://www.freewebs.com/scientific_anti_vivisectionism13/malaria.htm

46.http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid=1034677

47.http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2003/11/16/wsino116.xml

48.Kuhn KG, Campbell-Lendrum DH, Armstrong B, Davies CR. Sốt rét ở Anh: Quá khứ, hiện tại và tương lai. Proc Natl Acad Sci US A. 2003 Ngày 19/8; 100(17): 9997–10001.

49.http://www.cdc.gov/malaria/history/eradication_us.htm

50.http://pum.princeton.edu/muhconference/presentations/Singer.pdf

51.http://www.wiley-vch.de/books/biopoly/pdf_v09/vol09_13.pdf

52.http://www.iisc.ernet.in/currsci/feb102003/462.pdf

53.http://www.freewebs.com/scientific_anti_vivisectionism13/malaria.htm

54.http://www.the-tree.org.uk/EnchantedForest/wyrd3.htm

55.Sofia Colantonio. Làm chảy máu vỏ cây: Các quan sát về cách vỏ cây Cinchona được sử dụng để điều trị bệnh sốt rét. http://www.med.uottawa.ca/historyofmedicine/hetenyi/

56.Haas L (1994).Pierre Joseph Pelletier (1788–1842) and Jean Bienaime Caventou (1795-1887). J Neurol Neurosurg Psychiatry. 57 (11): 1333.doi:10.1136/jnnp.57.11.1333.

57.Kyle R, Shampe M (1974). Discoverers of quinine. JAMA. 229 (4): 462.

58.History of antimalarials drugs. https://www.mmv.org/malaria-medicines/history-antimalarials-drugs

59.US Institute of Medicine (IOM) from the report, Saving Lives, Buying Time: Economics of Malaria Drugs in an Age of Resistance, 2004:126-128.

60.CDC malaria history site, 2005

Các nội dung khác »

---