Nhằm đánh giá tình hình sốt rét và hỗ trợ đáp ứng sốt rét tại tỉnh Khánh Hòa – nơi có tình hình sốt rét diễn tiến phức tạp nhất hiện nay,Đoàn công tác phối hợp giữaViện Sốt rét - KST- CT Quy Nhơn,Văn phòng Tổ chức Y tế thế giới (WHO)tại Việt Nam vàDự án Sáng kiến khu vực ngăn chặn sốt rét kháng thuốc Artemisinin (RAI)đã đến thăm và làm việc tạicác đơn vị y tế địa phương của tỉnh Khánh Hòatừ ngày 08-09/11/2023.

Tham gia buổi làm việc có PGS.TS. Hồ Văn Hoàng, Viện trưởng Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn, TS. Mya Sapal Ngon, Chuyên gia WHO Việt Nam, TS. Faisal Mansoor,Trưởng đơn vị chương trình-Văn phòng Dịch vụ Dự án của Liên Hiệp Quốc (UNOPS), TS. Nguyễn Đình Năm, Điều phối viên Dự án RAI3E, BS. CKII. Nguyễn Đình Thoan, Phó Giám đốc Sở Y tế Khánh Hòa,BS. Nguyễn Đức Tình, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa, BS. Lê Thị Kim Liên, PhóGiám đốc phụ trách Trung tâm Y tế huyện Khánh Vĩnh cùng các cán bộ chuyên môn.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, giai đoạn 2018 đến tháng 10/2023, tỉnh Khánh Hòa ghi nhận 429 ca mắc sốt rét. Riêng 10 tháng năm 2023, ghi nhận 164 ca, trong đó tại huyện Khánh Vĩnh chiếm 154 ca. Ngành Y tế của tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động phòng, chống như: giám sát dịch tễ, điều tra côn trùng, truyền thông, tích cực điều trị, phun hóa chất diệt muỗi, cấp phát màn tẩm hóa chất cho người dân, lấy mẫu máu xét nghiệm.Theo lộ trình loại trừ bệnh sốt rét ở tỉnh Khánh Hòa, năm 2022, có 2 địa phương đã loại trừ được sốt rét là TP. Nha Trang và TP. Cam Ranh; năm 2023 dự kiến là huyện Diên Khánh và Vạn Ninh; năm 2025 có 3 huyện, thị: Cam Lâm, Ninh Hòa và Khánh Sơn; năm 2030 huyện Khánh Vĩnh.

Đoàn công tác làm việc với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòa

Đoàn đã làm việc với Trung tâm Y tế huyện Khánh Vĩnh, kết quả cho thấy từ năm 2018 đến năm 2021, bệnh nhân sốt rét được ghi nhận tại huyện Khánh Vĩnh giảm nhiều theo các năm; đặc biệt năm 2021, chỉ ghi nhận 2 trường hợp bệnh sốt rét. Năm 2022 số ca mắc tăng cao so với năm 2021 với 11 ca bệnh sốt rét được phát hiện, cao nhất là tháng 11/2022 với 9 ca bệnh sốt rét được phát hiện. Năm 2023, bệnh nhân sốt rétcó sự gia tăng rất cao, tính đến ngày 07/11/2023 có 164 bệnh nhân sốt rét được phát hiện, mà đỉnh điểm là tháng 7 với 50 trường hợp được ghi nhận.

Bảng 1. Tình hình sốt rét trong 5 năm gần đây (2018-2022) và 10 tháng đầu năm 2023

Như vậy, hiện tại Khánh Vĩnh có 11/14 xã ghi nhận có ca mắc, cụ thể Khánh Thượng 72 trường hợp sốt rét, xã Sơn Thái 23 trường hợp, xã Khánh Hiệp 13, xã Liên Sang 10, xã Giang Ly 9, xãKhánh Thành 8, xãKhánh Bình 6, xãKhánh Trung 5, thị trấn Khánh Vĩnh 3, xã Cầu Bà 3, xã Khánh Nam 2.Cũng theo báo cáo, trong 164 trường hợp sốt rét, có 18 trường hợp ký sinh trùng sốt rét là Plasmodium falciparum, 58 trường hợp là P.vivax và 86 trường hợp là P. malarie. Có 119 trường hợp tuổi trên 15 (72,56%), 45 trường hợp tuổi từ 15 trở xuống (27,44%). Nam giới 118 (71,95%), nữ giới 46 trường hợp (26,05%).

Huyện đã triển khai nhiều giải pháp phòng bệnh như giám sát véc-tơ, ca bệnh, điều tra dịch tễ, ổ bệnh; cấp và tẩm hoá chất hơn 10.300 màn, võng màn cho phụ nữ mang thai, các hộ dân trong ổ bệnh và người dân đi rừng, ngủ rẫy; phun hoá chất tồn lưu cho gần 1.500 hộ dân, nhà rẫy; lấy máu xét nghiệm cho hơn 22.600 lượt người. Qua đây đại diện của Trung tâm Y tế đã báo cáo với đoàn công tác những khó khăn chủ yếu của huyện do ý thức chấp hành các biện pháp phòng bệnh của người dân còn thấp; tỷ lệ người dân đi rừng, ngủ rẫy ở lại nhiều ngày khá cao; cán bộ y tế khó tiếp cận với những người khai thác lâm, khoáng sản.

Từ những khó khăn, thách thức trên, Trung tâm mong nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát và kịp thời của các cấp lãnh đạo trong quá trình thực hiện các hoạt động phòng chống sốt rét; đồng thời Trung tâm cũng đề xuất các hoạt động cần được quan tâm trong thời gian đến như hỗ trợ kinh phí phun, tẩm hóa chất;mua sắm kính hiển vi mới phục vụ cho điểm kính hiển vi; cấp kem xua,bổ sung màn, võng màn hàng năm; hỗ trợ phương tiện truyền thông di động, máy tính… để phục vụ cho công tác phòng, chống sốt rét.

Đoàn công tác làm việc với Trung tâm Y tế huyện Khánh Vĩnh

PGS.TS. Hồ Văn Hoàng - Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn bày tỏ mối quan tâm hàng đầu về đột biến gia tăng số ca bệnh do ký sinh trùngPlasmodium malariae tại Khánh Hòa. Sự xuất hiện của P.malarie cùng với P.vivax và P.falciparum khiến tình hình sốt rét càng trở nên phức tạp. Đặc biệt, công tác phòng chống véc-tơ cực kỳ khó khăn khi cósự hiện diện của hai véc-tơ chính vùng rừng núi là An. dirus vàAn. minimus. Các ca bệnh phần lớn liên quan đến đi rừng ngủ rẫy nên các biện pháp phòng chống sốt rét cho đối tượng này còn hạn chế.Ngoài ra, việc mua sắm vật tư, hóa chất cho phòng chống sốt rétcòn gặp nhiều khó khăn do chưa có hướng dẫn cụ thể.Viện đã cử nhiều đoàn công tác đến điều tra dịch tễ và giám sát véc-tơ sốt rét để đánh giá tình hình vàhỗ trợ công tác phòng chống sốt rét tại huyện Khánh Vĩnh, đồng thời điều phối thuốc sốt rét từ các tỉnh khác để điều trịcho bệnh nhân sốt rét tại Khánh Hòa. Nhân đây, PGS.TS. Hồ Văn Hoàng cũng mong Tổ chức Y tế thế giới vàDựán RAI có thểhỗ trợ về mặt tài chính cũng nhưkĩ thuật nhằm giải quyết điểm nóng sốt rét tại Khánh Hòa, giúp địa phương thực hiện tốt mục tiêu loại trừ sốt rét theo lộ trình đã đề ra nhằm đạt loại trừ bệnh sốt rét tại Việt Nam vào năm 2030.

TS.BS. Mya Sapal Ngon, chuyên gia WHO Việt Nam ghi nhận nỗ lực của các Viện trung ương và ngành y tế Khánh Hòa trong việc vận độngchính quyền địa phương và các tổ chức quốc tế hỗ trợ đầu tư cho sốt rét, huy động thuốc men từ các tỉnh khác để khống chế sốt rét tại khu vực này. Trước những khó khăn trong công tác mua sắm đấu thầu vật tư hóa chất và thuốc sốt rét hiện nay, TS. Ngon cho biết sắp tới WHO sẽ hỗ trợ 376.000 viên Chloroquine phục vụ cho công tác điều trị bệnh nhân sốt rét của tỉnh. Bên cạnh đó, bà cũng đề xuất hỗ trợ một số hoạt động cần thiết đối với khu vực này, cụ thể: phát hiện ca bệnh chủ động: xác định tần suất, thời điểm để sàng lọc phát hiện ca bệnh chủ động để không bỏ sót trường hợp đầu hệ,tăng cường phát hiện ca bệnh chủ động ở những khu vực lân cận;điều trị thuốc có chủ đích (Targeted Drug Administration_TDA) cho nhóm đối tượng đã xác định;tiến hành theo dõi ca bệnh đối với tất cả các loài ký sinh trùng, đảm bảo bệnh nhân tuân thủ việc điều trị;đánh giá năng lực xét nghiệm viên sốt rét tuyến tỉnh; tập huấn cho cán bộ nhập dữ liệu trên phần mềm eCDS-MMS và thực hiện công tác giám sát.

TS. Faisal Mansoor, Trưởng đơn vị chương trình – UNOPS cho biết ông sẽđề xuất hỗ trợ về mua sắm kính hiển vi mới cũng nhưtập huấn cho xét nghiệm viêntại các điểm kính hiển vi trong kế hoạch chương trình của Dự án Sáng kiến khu vực ngăn chặn và loại trừ sốt rét kháng thuốc Artemisinin giai đoạn tiếp theo từ 2024-2026 (RAI4E). Đối với các đề xuất khác liên quan đến các sản phẩm không thuộc y tế (chẳng hạn như phương tiện đi lại) có thểphối hợp với các tổ chức phi chính phủ nhưTổ chức Hành động vì Sức khỏe và Đói nghèo (Health Poverty Action_HPA) hay Tổ chức Dịch vụ dân số quốc tế (Population Services International_PSI) đểlồng ghép nhu cầu vào khung hoạt động của các tổ chức này.

Toàn cảnh buổi làm việc tại Trung tâm Y tế huyện Khánh Vĩnh

Kết thúc buổi làm việc, PGS.TS. Hồ Văn Hoàng - Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Quy Nhơn đánh giá cao công tác phòng chống bệnh sốt rét trên địa bàn tỉnh và huyện trong thời gian qua. Đồng thời, đề nghị ngành Y tế Khánh Hòa cần tăng cường kiểm tra giám sát công tác phòng chống sốt rét, đẩy mạnh các hoạt động điều tra dịch tễ, truyền thông, giám sát tại các điểm nóng và vùng lân cận; kiện toàn hoạt động các điểm kính hiển vi, công tác khám phát hiện và điều trị bệnh nhân tại các cơ sở y tế. Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Khánh Hòachuẩn bị đầy đủ cơ số thuốc, vật tư, hóa chất cho công tác phòng, chống và điều trị bệnh sốt rét, tập trung cao trong công tác phòng, chống sốt rét để ngăn chặn, kiểm soát dịch bệnh, thực hiện tốt các mục tiêu của chương trình loại trừ sốt rét.

Đoàn thăm thực địa và phỏng vấn hộ gia đình từng mắc sốt rét trên địa bàn xã Khánh Thượng

Các nội dung khác »

---