Biểu hiện lâm sàng phù kèm theo tăng bạch cầu ái toan ở ca bệnh giun đầu gai phát hiện ở người du lịch
Nhân một ca bệnh giun đầu gai có tiền sử du lịch đến vùng có bệnh lưu hành Du lịch quốc tế đang ngày càng gia tăng đáng kể trong vài thập niên qua và vấn đề này đang trở nên nhiễm bệnh quan trọng một số tác nhân tại các vùng không lưu hành đến Bắc Mỹ. Các tác giả báo cáo một ca bệnhvề phụ nữ 34 tuổi từ Mỹ đi thăm Thái Lan. Trong khi thăm viếng 1 tháng bệnh nhân bị sốt, đau cơ, đau khớp, ban đỏ sưng phồng tại chỗ kèm theo đau kèm theo tăng bạch cầu và tăng bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi. Ba tuần sau đó, sau khi cô ta trở về Mỹ, các hình ảnh lâm sàng như phù mặc, đau, không ấn lõm là các triệu chứng đáng chú ý. Chẩn đoán lâm sàng là bệnh giun đầu gai, xác định hiệu giá kháng thể với Gnathostoma là 1:1.024. Các triệu chứng được giải quyết sau 6 tháng. Các tác giả cũng cho thấy xét nghiệm từ y văn về bệnh giun đầu gai ở người tuyệt vời. Bệnh thường mắc phải do ăn phải các thoạt thịt của cá, gà hoặc heo bị nhiễm ấu trùng giai đoạn 3 của giun đầu gai chưa được nấu chín G. spinigerum. Loại ký sinh trùng này đã tìm thấy tại Trung Quốc, Nhật Bản, Đông Nam Á, Philippines, Úc, Mexico và Ecuador; chưa thấy báo cáo loại bệnh này tại Mỹ. Đặc điểm vùng da niêm bị nhiễm giun đầu gai bao gồm các giai đoạn cách hồi của triệu chứng phù không ấn lõm, di chuyển, tại chỗ, kéo dài 1-2 tuần liên quan đến đau, ngứa và ban đỏ. Một vị trí thường gặp sưng phồng là vùng mặt; trong vị trí này giun đầu gai có thể đi vào vùng lỗ ở sọ gây ra các triệu chứng liên quan đến mắt và hệ thần kinh trung ương. Ít gặp hơn thì da có biểu hiện dạng ấu trùng di chuyển và ban trườn (creeping eruption), abces hoặc dạng tạo nốt. Qua thời gian, các giai đoạn sưng phồng ngắn và ít rầm rộ hơn và thậm chí có thể biến mất. Bệnh nên xem xét và nghĩ đến trên các bệnh nhân liên quan gần đây có du lịch đến các vùng lưu hành bệnh và có các xét nghiệm như thế này. Chẩn đoán xác định qua phân lập giun tròn, nhưng khó có thể thực hiện được, xét nghiệm miễn dịch ELISA là tốt nhất để phát hiện kháng thể anti-gnathostome. Một số bàn luận và định hướng chẩn đoán giun đầu gai ở người Hiện nay, vấn đề bệnh giun đầu gai có lẽ đã tương đối phổ biến tại các quốc gia có bệnh lưu hành rất nhiều, trong đó có việt Nam (trong vòng 5-10 năm qua đã phát hiện và điều trị hàng ngàn ca bệnh, trong đó trong 2 năm gần đây số ca phát hiện ngày càng nhiều do [1] sự phát triển của một số kít chẩn đoán huyết thanh phát hiện ký sinh trùng Gnathostoma spp. sử dụng một cách rộng rãi; [2] do tính thời sự của bệnh ngày càng đưa lên trên các trang tin báo đài như các thông tin phổ cập kiến thức về sức khỏe của mọi người, [3] sự thận trọng và cảnh giác của các thầy thuốc nói chung và các chuyên gia về ký sinh trùng hoặc bệnh da liễu đối với một số bệnh nhân,…nên số ca bệnh ngày càng được phát hiện và điều trị hiệu quả, góp phần giảm bớt gánh nặng bệnh tật nói chung và bệnh ký sinh trùng giun đầu gai nói riêng cho xã hội và cộng đồng. Mặc dù, đến thời điểm này trên thế giới cũng như tại Việt Nam vẫn chưa có một sơ đồ chẩn đoán có nhưng chuẩn vàng hay những tiêu chuẩn đặc hiệu cho bệnh, hoặc các phác đồ thống nhất trên toàn cầu vì triệu chứng lâm sàng của bệnh vẫn còn nhiều điểm chung chung, na ná với một số bệnh nội khoa và da liệu hoặc ký sinh trùng khác, vả lại xét nghiệm bạch cầu ái toan tăng cao trong máu và huyết thanh chẩn đoán (đặc biệt là ELISA) có thể dương tính chéo với một số bệnh giun tròn khác là có thể. Vì những lý do đó, nên qua tổng hợp nhiều ca bệnh trình bày trên y văn thế giới và Việt Nam hiện tại chúng tôi có thể đưa một lược đồ hay tam hoặc tứ chứng chẩn đoán trình bày có thể trên một bệnh nhân có thể nghĩ đến nhiễm giun đầu gai là [1] dấu chứng sưng phồng di chuyển có kèm theo mày đay hoặc ngứa dọc theo đường đi của ấu trùng di chuyển trong quá trình phát bệnh; [2] tăng bạch cầu ái toan trong máu ngoại vi, [3] xét nghiệm huyết thanh ELISA dương tính và [4] có tiền sử ăn sống hoặc semi- các loại thức ăn cá nước ngọt hoặc một số thức ăn từ các vật chủ trung gian như rắn, ếch, cá, tôm,…hoặc có tiền sử đến các vùng có bệnh lưu hành. Với tam hoặc tứ chứng trên, nhiều ca bệnh đã được chẩn đoán và điều trị khỏi trên 95%.
|