|
Thông tin cập nhật về các bệnh giun truyền qua đất của Tổ chức Y tế thế giới
Một số dữ liệu chính về nhiễm giun sán truyền qua đất - Nhiễm giun truyền qua đất được gây ra bởi nhiều loài giun ký sinh khác nhau. Chúng được lan truyền thông qua sự hiện diện trứng trong phân người, gây nhiễm trong môi trường đất ở những nơi vệ sinh kém biểu hiện. Theo Tồ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết hiện thế giới có khoảng 2 tỷ người bị nhiễm giun sán truyền qua đất. Trẻ em bị nhiễm bệnh có thể chất, dinh dưỡng và khả năng nhận thức bị suy giảm không nhỏ. Kiểm soát bệnh dựa trên nguyên tắc cơ bản sau: -Tẩy giun định kỳ để loại bỏ nhiễm giun trên cơ thể con người. -Giáo dục sức khỏe để phòng chống tái nhiễm; -Cải thiện vệ sinh môi trường để giảm ô nhiễm đất với trứng giun sán; -Sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả với nguồn có sẵn để kiểm soát nhiễm bệnh. Nhiễm giun truyền qua đất (Soil-transmitted helminth infections) là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất trên toàn thế giới và ảnh hưởng nặng nề đến những quần thể dân nghèo nhất và những cộng đồng thiếu thốn nhất. Chúng được truyền qua trứng có mặt trong phân người do đó làm ô nhiễm đất ở những nơi vệ sinh kém. Các loài chính gây bệnh cho người là giun tròn, nhất là giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun ký sinh trong ruột gây tiêu chảy hay giun tóc (Trichuris trichiura) và giun móc và giun mỏ (Necator americanus và Ancylostoma duodenale). Sự phân bố bệnh trên toàn cầu và tỷ lệ mắc Hơn 1,5 tỷ người với khoảng 24% dân số trên toàn thế giới bị nhiễm giun truyền qua đất. Nhiễm bệnh được phân bố rộng ở khắp khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới với số lượng lớn nhất xảy ra ở vùng cận sa mạc Sahara châu Phi, châu Mỹ, Trung Quốc và Đông Nam Á. Hơn 270 triệu trẻ em trước tuổi đến trường và hơn 600 triệu trẻ em trong độ tuổi đến trường sống ở những nơi mà các ký sinh trùng được lan truyền mạnh mẽ, và có nhu cầu điều trị và can thiệp phòng ngừa. Cơ chế lan truyền Giun truyền qua đất được truyền qua trứng được thông qua phân của người bị nhiễm bệnh. Giun sán trưởng thành sống trong ruột hút chất dinh dưỡng và chúng đẻ hàng ngàn trứng mỗi ngày. Ở những khu vực thiếu vệ sinh đầy đủ, các quả trứng gây ô nhiễm đất. Điều này có thể xảy ra theo nhiều cách: -Trứng được bám vào rau quả và xâm nhập vào đường tiêu hóa khi con người ăn rau quả không được rửa sạch và nấu chín kỹ; -Trứng xâm nhập vào đường tiêu hóa từ các nguồn nước bị ô nhiễm; -Trứng xâm nhập vào ruột khi trẻ em chơi với nguồn đất bị ô nhiễm và sau đó bỏ tay vào miệng mà không rửa sạch trước đó. Ngoài ra, trứng giun móc mỏ nở trong đất, giải phóng ấu trùng trưởng thành thành một dạng có thể chủ động xâm nhập vào da. Người bị nhiễm giun móc chủ yếu do họ đi bộ chân trần trên nền đất bị ô nhiễm. Bệnh không có lan truyền trực tiếp từ người này sang người khác, hoặc nhiễm bệnh từ phân tươi, bởi vì trứng thông qua trong phân cần khoảng thời gian ba tuần để trứng nở thành giun trưởng thành trong đất trước khi chúng lây nhiễm. Kể từ khi những con giun này không nhân lên trong vật chủ con người, tái nhiễm chỉ xảy ra như một hậu quả của tiếp xúc với các giai đoạn ấu trùng lây nhiễm trong môi trường. Tỷ lệ mắc bệnh và biểu hiện lâm sàng Sự hoành hành bệnh tật có liên quan đến số lượng giun ký sinh tại đó. Người nhiễm nhẹ thường không có triệu chứng. Nhiễm trùng nặng hơn có thể gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm những biểu hiện tiêu hóa (tiêu chảy, đau bụng), khó chịu và suy nhược nói chung và cơ thể ốm yếu và phát triển nhận thức và thể chất suy giảm. Giun móc gây mất máu đường ruột mãn tính có thể dẫn đến thiếu máu trầm trọng. Ảnh hưởng dinh dưỡng Giun truyền qua đất làm tình trạng dinh dưỡng của người dân suy giảm và chúng lây nhiễm theo nhiều cách khác nhau. - Những con giun ăn các mô của vật chủ như máu àdẫn đến sự mất sắt và protein. - Những con giun làm tăng kém hấp thụ dinh dưỡng. Ngoài ra, giun đũa có thể có khả năng cạnh tranh với hấp thụ vitamin A ở ruột. Một số giun truyền qua đất cũng gây ra mất cảm giác ngon miệng và do đó giảm hấp thụ dinh dưỡng và thể dục thể chất. Đặc biệt, T. trichiura có thể gây ra tiêu chảy và bệnh lỵ. Suy dinh dưỡng do giun truyền qua đất được xem là một tác động đáng kể đến tăng trưởng và phát triển thể chất của quần thể nhiễm bệnh lưu hành. Chiến lược để kiểm soát của WHO Chiến lược để kiểm soát nhiễm giun truyền qua đất là để kiểm soát bệnh tật thông qua việc điều trị định kỳ cho người dân sống trong vùng lưu hành của bệnh có nguy cơ. Người có nguy cơ nhiễm giun truyền qua đất là: - Trẻ em trước tuổi đến trường; - Trẻ em trong độ tuổi đi học; - Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (bao gồm cả phụ nữ đang cho conbú và phụ nữ mang thai trong ba tháng giữa và ba tháng cuối và một số người trưởng thành làm việc trong môi trường nguy cơ như hái chè hay thợ mỏ. WHO khuyến cáo điều trị bằng thuốc định kỳ (tẩy giun) cho tất cả những người có nguy cơ sống trong vùng lưu hành bệnh mà không cần chẩn đoán trước đó. Điều trị nên được đưa ra mỗi năm một lần khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng là trên 20% và 2 lần một năm khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng là trên 50%. Can thiệp này làm giảm tỷ lệ mắc bệnh và giảm được gánh nặng do giun cho cộng đồng. Ngoài ra: - Giáo dục sức khỏe và vệ sinh làm giảm lan truyền và giảm tái nhiễm bằng cách khuyến khích các hành vi lành mạnh; - Cung cấp điều kiện vệ sinh phù hợp cũng rất quan trọng nhưng không phải luôn luôn có thể thực hiện được do nguồn lực hạn chế. Mục đích của hoạt động phòng chống là kiểm soát bệnh tật qua điều trị định kỳ ở những cộng đồng có nguy cơ sẽ làm giảm cường độ lây nhiễm và bảo vệ cá nhân bị nhiễm bệnh khỏi mắc bệnh. Tẩy giun định kỳ có thể dễ dàng kết hợp hay lồng ghép với những Ngày sức khỏe trẻ em hoặc các chương trình bổ sung cho trẻ em mẫu giáo, hoặc kết hợp với các chương trình y tế học đường. Trong năm 2011, hơn 300 triệu trẻ em mầm non và trẻ em ở độ tuổi đi học được điều trị bằng thuốc sổ giun tại các quốc gia lưu hành bệnh, tương ứng với 30% trẻ em có nguy cơ. Trường cung cấp một điểm đặc biết tốt vào sổ cho các hoạt động tẩy giun, vì họ cho phép cung cấp dễ dàng các đơn phần giáo dục sức khỏe và vệ sinh như việc thúc đẩy rửa tay và cải thiện vệ sinh môi trường. Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo thuốc Các loại thuốc đề nghị - Albendazole (400 mg) và Mebendazole (500 mg) - có hiệu quả vì các loại thuốc này rẻ tiền và dễ sử dụng bởi nhân viên/ đối tượng không phải là thuộc ngành y tế (ví dụ như giáo viên). Họ đã trải qua thử nghiệm an toàn trên qui mô lớn và đã được sử dụng trong hàng triệu người với các tác dụng ngoại ý (AEs) rất nhỏ, không đáng kể. Tổ chức Y tế thế giới đã cung cấp thuốc albendazole và mebendazole miễn phí thông qua Bộ Y tế các nước. Mục tiêu toàn cầu & Đáp ứng của WHO Mục tiêu toàn cầu là để loại bỏ các bệnh do giun truyền qua đất ở trẻ em vào năm 2020. Điều này sẽ thu được bằng cách thường xuyên điều trị ít nhất 75% trẻ em trong các vùng lưu hành bệnh (khoảng 873 triệu) trên phạm vi toàn cầu. Trong năm 2001, các đại biểu tại Đại hội đồng Y tế Thế giới nhất trí thông qua một nghị quyết (WHA54.19), trong đó kêu gọi các nước lưu hành bệnh bắt đầu nghiêm túc giải quyết giun sán, đặc biệt là bệnh sán máng và các bệnh giun truyền qua đất. Chiến lược để kiểm soát nhiễm giun truyền đất (STHs) là để ngăn chặn và kiểm soát bệnh tật thông qua việc điều trị định kỳ dân số có nguy cơ sống trong vùng lưu hành. Người có nguy cơ là: - Trẻ em trước độ tuổi đến trường; - Trẻ em trong độ tuổi đi học; - Phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (bao gồm cả phụ nữ mang thai trong 2 đến ba tháng và phụ nữ cho con bú). WHO khuyến cáo điều trị định kỳ với các thuốc diệt giun sán (hay tẩy giun) cho tất cả những người dân có nguy cơ cao sống trong vùng lưu hành mà không cần có chẩn đoán. Điều trị nên đượ c đưa ra mỗi năm một lần khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng là trên 20% và hai lần một năm khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng vượt quá 50%. Can thiệp này làm giảm tỷ lệ mắc bệnh bằng cách giảm gánh nặng nhiễm giun. Ngoài ra: - Giáo dục về sức khỏe và vệ sinh làm giảm lan truyền và tái nhiễm bằng cách khuyến các khích hành vi lành mạnh; - Cung cấp vệ sinh phù hợp cũng rất quan trọng nhưng không phải lúc nào cũng có thể thực hiện được do nguồn lực còn hạn chế. Tẩy giun định kỳ có thể dễ dàng kết hợp với những ngày sức khỏe trẻ em hoặc chương trình bổ sung vitamin A cho trẻ em trước tuổi đến trường và trẻ em trong độ tuổi đi học, hoặc tích hợp với các chương trình y tế học đường khác. Tiếp cận với thuốc diệt giun sán Thuốc tẩy giun sán được Tổ chức Y tế tài trợ cho các quốc gia thành viên có lưu hành bệnh để điều trị cho tất cả trẻ em trong độ tuổi đến trường.
|
TRANG CHỦ
