|
WHO: Cập nhật thông tin các bệnh giun truyền qua đất
Cập nhật 4/3/2016. Tổ chức Y tế thế giới (WHO)-Thông tin cập nhật về các bệnh nhiễm giun truyền qua đất (Soil-transmitted helminth infections). Nhiễm giun truyền qua đất là một trong những bệnh nhiễm trùng phổ biến nhất thế giới, thường ảnh hưởng đến các cộng đồng nghèo khổ và thiếu thốn nhất. Các bệnh giun truyền qua đất được truyền qua trứng hiện diện trong phân người lần lượt làm ô nhiễm đất ở những nơi có điều kiện vệ sinh kém bao gồmcác loài chính gây bệnh cho người là giun tròn: giun đũa (Ascaris lumbricoides), giun tóc (Trichuris trichiura) và giun móc/mỏ (Necator americanus/Ancylostoma duodenale). Tỷ lệ hiện mắc và sự phân bố trên toàn cầu (Global distribution and prevalence)Hơn 1,5 tỷ người, tương đương 24% dân số thế giới đang bị nhiễm các bệnh giun truyền qua đất phân bố rộng rãi ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới với số lượng lớn nhất ở vùng cận Saharan châu Phi, châu Mỹ, Trung Quốc và Đông Á. Hơn 270 triệu trẻ em tuổi mầm non và hơn 600 triệu trẻ em tuổi học đường sống ở những nơi có mặt các ký sinh trùng này được lan truyền mạnh mẽ và đang có nhu cầu điều trị cũng như can thiệp phòng ngừa. Sự lan truyền (Transmission)Nhiễm giun truyền qua đất được truyền qua trứng được thải ra trong phân của người bị nhiễm,giun trưởng thành sống trong ruột và tại đó chúng đẻ ra hàng ngàn trứng mỗi ngày. Tại các khu vực vệ sinh không đầy đủ, những trứng này gây ô nhiễm đấ có thể xảy ra bằng nhiều cách như trứng được gắn chặt vào với các loại rau quả được tiêu hóa khi các loại rau quả này không được nấu chín kỹ, rửa sạch hay bóc vỏ; trứng được đưa vào từ các nguồn nước bị ô nhiễm; trứng được đưa vào ruột bởi trẻ em chơi trong đất bị ô nhiễm và sau đó đưa tay vào miệng mà không rửa. Ngoài ra, trứng giun móc nở trong đất, phóng thích ấu trùng phát triển thành một dạng có thể xâm nhập vào da một cách chủ động, những người bị nhiễm giun móc chủ yếu do đi bộ chân trần trên đất bị ô nhiễm. Không có sự lây truyền trực tiếp từ người sang người hoặc nhiễm trùng từ phân tươi vì trứng thải ra trong phân cần khoảng 3 tuần để trưởng thành trong đất trước khi chúng trở nên gây nhiễm, vì những con giun này không nhân lên trong vật chủ người nên tái nhiễm chỉ xảy ra như là kết quả của sự tiếp xúc với các giai đoạn gây nhiễm trong môi trường. 
Tình trạng bệnh tật và các triệu chứng (Morbidity and symptoms)Tình trạng bệnh tật liên quan đến số lượng giun ký sinh, những người bị nhiễm nhẹ thường không có triệu chứng, nhiễm trùng nặng hơn có thể gây ra một loạt các triệu chứng bao gồm các biểu hiện đường ruột (tiêu chảy và đau bụng), mệt mỏi và khó chịu nói chung và suy giảm về nhận thức và phát triển thể chất, giun móc gây mất máu mạn tính ở ruột mà có thể dẫn đến thiếu máu. Ảnh hưởng đến dinh dưỡng (Nutritional effects)Nhiễm giun truyền qua đất làm giảm tình trạng dinh dưỡng của con người và chúng gây nhiễm theo nhiều cách như những con giun hút máu các mô vật chủ dẫn đến một sự mất mát của sắt và protein, giun làm tăng rối loạn hấp thụ dinh dưỡng và giun tròn có thể có thể cạnh tranh vitamin A ở ruột; một số giun truyền qua đất truyền cũng gây ra mất cảm giác ngon miệng do đó làm giảm lượng dinh dưỡng và thể chất, nhất là T. trichiura có thể gây tiêu chảy và kiết lỵ. Sự suy giảm dinh dưỡng gây ra bởi giun truyền qua đất được công nhận là có một tác động đáng kể vào sự tăng trưởng và phát triển thể chất. Chiến lược phòng chống của WHO(WHO strategy for control)Năm 2001, Đại Hội đồng Y tế thế giới đã nhất trí thông qua một nghị quyết (WHA54.19) kêu gọi các nước lưu hành bắt đầu giải quyết vấn đề này một cách nghiêm túc, đặc biệt là bệnh sán máng và các bệnh dogiun truyền qua đất. Chiến lược phòng chống nhiễm giun truyền qua đất nhằm khống chế tỷ lệ mắc bệnh tật thông qua việc điều trị định kỳ cho những người dân có nguy cơ sống trong các vùng lưu hành bao gồm trẻ em mầm non, trẻ em tuổi đi học, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ (kể cả phụ nữ mang thai trong thai kỳ thứ hai và thứ ba và phụ nữ cho con bú), người lớn trong các ngành nghề có nguy cơ cao như người hái chè hoặc thợ mỏ. WHO khuyến cáo điều trị thuốc định kỳ (tẩy giun) mà không cần chẩn đoán cá nhân trước với tất cả người dân có nguy cơ sống trong các vùng lưu hành, điều trị nên được thực hiện mỗi năm một lần khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng hơn 20% và hai lần một năm khi tỷ lệ nhiễm giun truyền qua đất trong cộng đồng trên 50% nhằm làm giảm tỷ lệ mắc bệnh bằng cách giảm gánh nặng do giun. Ngoài ra giáo dục sức khỏe và vệ sinh làm giảmsự lây truyền và tái nhiễm bằng cách khuyến khích các hành vi lành mạnh; cung cấp vệ sinh môi trường đầy đủ cũng rất quan trọng nhưng không phải lúc nào cũng có thể có tại những nơi có nguồn lực hạn chế. Phòng chống tỷ lệ mắc bệnh nhằm giảm cường độ nhiễm và bảo vệ các cá nhân bị nhiễm bệnh thông qua điều trị định kỳ các quần thể có nguy cơ cao. Tẩy giun định kỳ có thể dễ dàng lồng ghép với những ngày sức khỏe trẻ em hoặc các chương trình bổ sung cho trẻ em mầm non, hoặc lồng ghép với các chương trình y tế học đường. Trong năm 2014, hơn 271 triệu học sinh được điều trị bằng các thuốc tẩy giun ở các nước lưu hành, tương ứng với 47% tất cả các trẻ em có nguy cơ. Trường học cung cấp một điểm vào đặc biệt tốt cho các hoạt động tẩy giun vì chúng cho phép việc cung cấp dễ dàng thành phần y tế và giáo dục vệ sinh, chẳng hạn như thúc đẩy việc rửa tay và vệ sinh môi trường được cải thiện. Các loại thuốc được khuyến cáo bởi WHO (WHO recommended medicines)Các loại thuốc được WHO khuyến cáo là Albendazole 400 mg và mebendazole 500 mg hiệu quả, rẻ tiền, dễ sử dụng bởi các nhân viên không phải là cán bộ y tế (như giáo viên). Cả hai loại thuốc này đã trải qua thử nghiệm an toàn rộng rãi và đã được sử dụng cho hàng triệu người với ít và một số tác dụng phụ nhẹ được trao tặng cho Bộ Y tế của các quốc gia thông qua WHO trong tất cả các nước lưu hành để điều trị tất cả trẻ em trong độ tuổi đi học. Mục tiêu toàn cầu (Global target)Mục tiêu toàn cầu là loại trừ bệnh tật do giun truyền qua đất ở trẻ em vào năm 2020sẽ đạt được bằng cách điều trị thường xuyên cho ít nhất 75% số trẻ em trong các khu vực lưu hành bệnh (ước tính khoảng 873 triệu).
|
TRANG CHỦ
