 |
| Thoa trùng sốt rét-thể lây nhiễm của ký sinh trùng xâm nhập vào người qua muỗi (Ảnh: NIAID) |
Các mục tiêu mới cho vaccine được xác định trên bề mặt của ký sinh trùng sốt rét
Ngày 24/5/2016. Malaria News-Mục tiêu mới cho vaccineđược xác định trên bề mặt của ký sinh trùng sốt rét (New targets for vaccines identified on the surface of the malaria parasite). Theo một nghiên cứu được công bố trên trêntạp chí PLOS Pathogens, hàng chục mục tiêu protein mới tiềm năng cho các loại vaccine sốt rét đã được xác định và đặc trưng trên bề mặt của giai đoạn thoa trùng lây truyền của ký sinh trùng sốt rét.
Nghiên cứu cũng cho thấy lần đầu tiên một số protein trên bề mặt của ký sinh trùng có bổ sung đường có thể bao phủ chúng tránh hệ thống miễn dịch của con người. Một bài báo trực tuyến vào 29/4/2016 có sẵn trênTạp chí PLOS Pathogens mô tả nghiên cứu hợp tác của các nhà khoa học đến từ Đại học Johns Hopkins, Trung tâm Nghiên cứu bệnh truyền nhiễm ở Seattle, Washington, Viện sinh học ở Seattle, Washington; Trường Y khoa Harvard và Đại học bang Penn. "Chúng tôi sử dụng một phương pháp phát triển trong một bài báo trước đó để xác định các protein nào của ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum có thể hiển thị với hệ thống miễn dịch của con người ở bên ngoài của ký sinh trùng là những mục tiêu tiềm năng tốt cho sự phát triển của các vaccine sốt rét mới", Scott E. Lindner, phó giáo sư về hóa sinh và sinh học phân tử tại bang Penn đồng thời là một trong hai tác giả chính của nghiên cứu cho biết: "Hiện tại vaccine sốt rét thực nghiệm nhắm đích đến các protein đơn lẻ và không cung cấp mức độ bảo vệ cần thiết để ngăn chặn sự lây lan của bệnh, danh sách mới của chúng tôi về các mục tiêu vaccine tiềm năng sẽ cho phép phát triển các loại vaccine hiệu quả nhiều hơn mà mục tiêu là một số protein trên bề mặt của ký sinh trùng". Các nhà nghiên cứu đã thu thập thoa trùng sốt rét (sporozoites)-giai đoạn trong vòng đời của ký sinh trùng được truyền từ muỗi sang người từ tuyến nước bọt của hàng ngàn con muỗi bị nhiễm bệnh. Các thoa trùng đi từ nơi muỗi đốt đến gan trước khi xâm nhập vào máu gây ra các triệu chứng sốt rét. Các nhà nghiên cứu đã đánh dấu các protein trên bề mặt thoa trùng với một nhãn hóa chất (chemical label) không thể vượt qua màng ngoài của ký sinh trùng, xác định và mô tả các protein được dán nhãn (labeled proteins) bằng cách sử dụng khối phổ (mass spectrometry). "Chúng tôi tập trung vào giai đoạn lan truyền của ký sinh trùng vì tại thời điểm này tình trạng nhiễm bệnh chỉ với một số lượng ký sinh trùng thấp, nếu thiết kế các vaccine hiệu quả cho giai đoạn này thì có thể ngăn chặn sự tiến triển của bệnh trước khi nó gây ra các triệu chứng", Lindner cho biết: "Khi các ký sinh trùng ở trong gan chúng có thể ẩn tránh hệ thống miễn dịch của chúng ta bằng cách cư trú bên trong các tế bào gan".
Một con muỗi Anopheles cái hút máu trên vật chủ người và tiêu máu (Ảnh CDC).
Trên cơ sở lập lại nhiều lần kết quả thí nghiệm, các nhà nghiên cứu đã xác định 42 loại protein được đánh giá có khả năng phơi nhiễm cao trên bề mặt của ký sinh trùng là những mục tiêu tiềm năng cho các loại vaccine mới. Họ rất ngạc nhiên là nhiều protein được xác định nằm trong ý tưởng trước đây ở bên trong các tế bào ký sinh trùng và cho rằng những protein này thường bên trong của tế bào có thể bị phơi nhiễm khi ký sinh trùng di chuyển từ nơi muỗi đốt hướng về gan. "Sốt rét vẫn là một trong những vấn đề lớn về sức khỏe toàn cầu hiện nay với hàng trăm triệu ca mắc mới và nửa triệu người chết mỗi năm, hầu hết trong ở trẻ em dưới 5 tuổi", Lindner cho biết: "Ký sinh trùng phát triển kháng một cách nhanh chóng và hiệu quả với các loại thuốc mà chúng ta sử dụng điều trị vì vậy những gì thực sự cần thiết để thanh toán sốt rét chỉ có thể là một loại vaccine tốt hơn, nghiên cứu của chúng tôi cung cấp một danh sách xác nhận bằng thực nghiệm các protein đích có thể được sử dụng để phát triển các loại vaccine mới hiệu quả hơn". Ông Stefan Kappe, một đồng tác giả của nghiên cứu này cho biết: "Lý do quan trọng nhất để thực hiện công việc này, vaccine thoa trùng toàn phần (whole sporozoite immunizations) là chiến lược tiêm chủng duy nhất tạo ra sự bảo vệ chống lại nhiễm trùng". Danh sách protein được xác định bởi các nhà nghiên cứu sẽ hướng dẫn các nỗ lực trong tương lai để hiểu được các protein cung cấp sự bảo vệ tốt nhất ở loại vaccine này. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra hai trong số các protein bề mặt được sửa đổi (modified) bởi ký sinh trùng có gắn đường-một quá trình gọi là glycosyl hóa làm thay đổi cách thức các protein được ghi nhận bởi hệ thống miễn dịch, phát hiện bổ sung này cũng sẽ ảnh hưởng đến cách mà các vaccine trong tương lai được thiết kế. "Mục tiêu của chúng tôi là xác định các protein hiện diện trên bề mặt của các thoa trùng với hy vọng tìm mục tiêu cho các vaccine mới, hy vọng nếu hệ thống miễn dịch đã được huấn luyện để nhận ra một số protein ký sinh trùng, nó sẽ thành công trong việc ngăn chặn ký sinh trùng xâm nhập trước khi chúng có thể thiết lập ở mọi nơi và làm cho con người bị bệnh", Kristian E. Swearingen, nhà khoa học nghiên cứu tại Viện sinh học hệ thống là một tác giả khác dẫn đầu nghiên cứu trên bài báo cho biết: "Ngoài các mục tiêu tiềm năng mới mà đã tìm thấy, chúng tôi cũng rất vui mừng về sự phát hiện hai trong số các protein bề mặt thoa trùng lớn được glycosyl hóa. Sự hiện diện của các loại đường trên các protein này gần như chắc chắn ảnh hưởng đến cách chúng được ghi nhận bởi các kháng thể, một cái gì đó mà sẽ cần phải được chỉnh sửa cho các nỗ lực vaccine trong tương lai dựa trên các protein này".
|
TRANG CHỦ
