 |
| Hình thái ngoài muỗi cái An. culicifacies |
Muỗi Anopheles culicifacies được tìm thấy sau nhiều năm tại Krông Pa, Gia Lai
Trong những năm cuối thập niên 80 của thế kỷ trước, muỗi Anopheles culicifacies Giles, 1901 phân bố nhiều nơi ở khu vực miền Trung-Tây Nguyên. Tuy nhiên, khoảng thời gian dài gần đây trong khu vực này không thu thập được loài muỗi này. Trong quá trình triển khai đề tài: “Đánh giá hiệu quả việc điều trị dự phòng Ivermectin cho gia súc nhằm giảm thiểu quần thể muỗi Anopheles trong phạm vi buôn làng, Tây Nguyên Việt Nam”, nhóm nghiên cứu đã thu thập được loài muỗi Anopheles culicifacies tại Buôn H’ Yú, xã Chư Rcăm, Krông Pa, Gia Lai. Đề tài chỉ nghiên cứu các quần thể muỗi Anopheles hoạt động ngoài trời từ các phương pháp thu thập: Bẫy màn chuồng gia súc (cattle-baited trap), mồi người màn kép (double-net trap), mồi người ngoài nhà (human landing catches), bẫy đèn ngoài trời (uotdoor-CDC light trap). Đợt nghiên cứu vào tháng 7/2019 tại Buôn H’ Yú, xã Chư Rcăm, Krông Pa, Gia Lai có kết quả: Bảng 1. Thành phần loài Anopheles tại Buôn H’ Yú, xã Chư Rcăm tháng 7/2019 TT | Thàng phần loài | Tỷ lệ (%) | 01 | An. culicifacies Giles, 1901 | 41,18 | 02 | An. minimusTheobald, 1901 | 5,88 | 03 | An. peditaeniatusLeicester, 1908 | 23,53 | 04 | An. sinensisWiedemann, 1828 | 11,76 | 05 | An. separatus Leicester, 1908 | 5,88 | 06 | An. Vagus Donitz, 1902 | 64,71 | 07 | An. varunaLyengar, 1924 | 5,88 |
Tại thời điểm nghiên cứu, thời tiết không thuận lợi cho muỗi phát triển, cũng khoảng thời gian này các năm trước có nhiều đoàn điều tra của Viện Sốt rét-KST-CT Quy Nhơn hay Viện Sốt rét-KST-CT Trung Ương, tại xã Chư Rcăm chỉ thu thập được vài loài (2 – 4 loài).  | Hình 1. Sinh cảnh Buôn H’ Yú, xã Chư Rcăm, Krông Pa, Gia Lai |
Trong đợt nghiên cứu này tại Buôn H’ Yú, xã Chư Rcăm có thành phần loài khá phong phú thu thập được 7 loài Anopheles, trong đó đặc biệt là thu thập được loài muỗi An. culicifacies, loài mà khoảng 30 năm qua chưa thu thập được ở khu vực miền Trung – Tây Nguyên. Quần thể muỗi An. culicifacies hoạt động ngoài trời tại đây khá lớn so với các quần thể muỗi Anpheles khác, chúng chiếm đến 41,18% trong tổng số các quần thể muỗi Anopheles.  | Hình 2. Hình thái ngoài muỗi cái An. culicifacies |
Tại đây, nhóm nghiên cứu cũng thu thập được An. minimus véc tơ chính truyền bệnh sốt rét ở Việt Nam, trong các nghiên cứu trước đây tại xã Chư Rcăm, Krông Pa, Gia Lai đều cho rằng khả năng lan truyền sốt rét tại địa phương từ người đi rừng ngủ rẫy, vì chỉ thu thập được véc tơ chính tại khu vực nhà rẫy. Việc thu thập được An. minimus véc tơ chính trong làng, cho thấy khả năng lan truyền sốt rét tại chỗ ở địa phương. Nên công tác phòng chống véc tơ sốt rét tại địa phương, cần lưu ý triển khai tốt đồng bộ cho cộng đồng người dân sinh sống tại chỗ và người đi rừng ngủ rẫy.
|
TRANG CHỦ
