 |
| WHO/N. Alexander |
Một vi khuẩn nhỏ xíu có thể giúp ngăn chặn lây lan dịch bệnh?
Cập nhật tháng 12/2016. Tổ chức Y tế thế giới (WHO)-Một vi khuẩn nhỏ xíu có thể giúp ngăn chặn lây lan dịch bệnh? (Can tiny bacteria help stop the spread of disease?).Muỗi giết khoảng 700 000 người mỗi năm,nếu bị nhiễm các loại virus gây bệnh như chikungunya, sốt xuất huyết và Zika, muỗi có thể truyền sang người qua vết đốt.Các nhà nghiên cứu đã triển khai thí điểm một kỹ thuật mới kiểm soát các bệnh lây truyền qua muỗi bằng cách sử dụng sự tạo hóa của tự nhiênlà một trong những công cụ mới khuyến cáo của WHO cho việc triển khai thí điểm như một ứng phó với virus Zika.
Rita Ramos sống ở Jurujuba, một làng chài khoảng 1000 người ởvùng vịnh Guanabara của Rio de Janeiro, Brazil. Cô là người quản lý cộng đồng của mình và chồng cô làm việc tại một cửa hàng vật liệu xây dựng. Từ tháng 6/2016, cô đã tham gia vào một dự án để giúp kiểm soát một “sát thủ” trong cộng đồng của mình: đó là muỗi.
WHO/N. Alexander
Các nhà nghiên cứu tại Đại học Monash ở Australia (với sự tham gia của TS. Luciano Moreira từ trung tâm nghiên cứu liên bang của Brazil, Fundação Oswaldo Cruz hay, Fiocruz) đã phát hiện ra những con muỗi nhân tạo bị nhiễm một loại vi khuẩn gọi là Wolbachia tồn tại tự nhiên trong 60% các loài côn trùng phổ biến không truyền bệnh sốt xuất huyết, chikungunya và Zika một cách dễ dàng. Cách tiếp cận sáng tạo này để kiểm soát các bệnh do muỗi truyền đã được Fiocruz đưa đến Brazil vào năm 2012, một dự án kiểm soát bệnh sốt xuất huyết bắt đầu trong một cộng đồng nhỏ gần sân bay quốc tế vào năm 2014, đến nay dự ánđang thực hiện tại Jurujuba-Niterói, các nhà nghiên cứu đang cho sinh sản và phóng thích muỗi có vi khuẩn Wolbachia để xem liệu những con muỗi này bằng cách giao phối với muỗi hoang dã có thể truyền vi khuẩn cho các thế hệ tiếp theo của muỗi hay không do đó tạo ra các quần thể muỗi không thể truyền virus gây chết người.
WHO/N. Alexander
Vào đầu năm 2015, Rita đã gặp Jorge Pedrosa (người đứng giữa) thông qua nhân viên y tế cộng đồng của mình. Jorge, người điều phối các hoạt động giúp các cộng đồng trong dự án kiểm soát bệnh sốt xuất huyết giải thích về dự án nghiên cứu, nơi loại muỗi đặc biệt này được nhân giống và phóng thích trực tiếp vào cộng đồng. Rita cho biết: "Lúc đầu, Jorge đến để giải thích điều giống nhau mỗi tuần, chúng tôi không hiểu dự án và cũng muốn biết lý do tại sao họ đã chọn cộng đồng của chúng tôi". Cô ấy là một trong số 28 hộ gia đình của Jurujubatham gia vào dự án. Rita và Jorge được mời tham gia bởi Gabriel Sylvestre Ribeiro (bên phải)- điều phối viên côn trùng học của dự án.
WHO/N. Alexander
Rita giữ xô trắng này dưới cầu thang trước mặt cô chứa một gói nhỏ của trứng muỗi, một vài viên thức ăn cho cá và nước. Gộp lại với nhau, những điều này hợp thành một môi trường sinh sản lý tưởng cho muỗi nhiễm Wolbachia. Gabriel và các đồng nghiệp đến kiểm tra và thay mới chúng mỗi hai tuần. Rita cho biết cô đã không ghi nhận một số lượng muỗi cao hơn trong cộng đồng và quan điểm của cô đã thay đổi: "Khi tôi nhìn thấy chúng tôi không giết chúng, tôi để cho chúng bay, tôi không sợ chúng ... Bây giờ với tôi, nó giống như một đặc ân để có muỗi ở đây".
WHO/N. Alexander
Rita đóng một vai trò quan trọng tiếp cận với cộng đồng trước khi dự án được triển khai, đầu tiên các nhà nghiên cứu từ viện nghiên cứu Fiocruz nói chuyện với các nhân viên y tế cộng đồng để trả lời câu hỏi của họ về dự án, sau đó yêu cầu họ tiếp xúc với các thành viên cộng đồng có ảnh hưởng và được tôn trọng. Họ đã tổ chức các cuộc họp và giải thích tất cả các khía cạnh của dự án. Jorge nói: "Chúng tôi đã giải thích lịch sử dự án, về các bệnh như sốt xuất huyết và Zika. Chúng tôi trình bày khoa học, cho họ biết dự án này sẽ được diễn ra trong các khu phố khác nữa gồm cả các khu phố giàu có. Chúng tôi rất minh bạch và không hứa hẹn bất cứ điều gì".
WHO/N. Alexander
Jorge và Gabriel viếng thăm Jurujuba mỗi hai tuần cũng như các cộng đồng thí điểm khác. Các cộng đồng này, cùng với những cộng đồng khác ở các quốc gia Australia, Indonesia và Việt Nam này cũng là một phần của chương trình toàn cầu nhằm mục tiêu loại trừ bệnh sốt xuất huyết đang thu thập thông tin có giá trị mà sẽ giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ bằng cách nào mà phương pháp này hoạt động để kiểm soát bệnh. WHO khuyến khích nghiên cứu phương pháp mới này trong việc kiểm soát muỗi, vào tháng 3/2016 nhóm tư vấn phòng chống vector của WHO khuyến cáo triển khai thí điểm muỗi mang Wolbachia nhằm kiểm tra tính hiệu quả của phương pháp,theo sau bằng cách đánh giá và giám sát mạnh mẽ và độc lập. Gabriel cho biết: "Vi khuẩn Wolbachia không phải là một viên đạn bạc nhưng nó thực sự đầy hứa hẹn". Kết quả từ Jurujuba và các cộng đồng khác của Brazildự kiến sẽ được gộp lại thành những kết quả rộng lớn hơn.
WHO/N. Alexander
Fiocruz là một trong những đối tác nghiên cứu về muỗi nhiễm Wolbachia triển khai thí điểm, các đối tác khác bao gồm Đại học Antiochia, Medellin ở Colombia và Giáo sư Ivan Dario Velez.Để biết thêm thông tin, xem cuộc phỏng vấn với Scott O'Neill, giáo sư và trưởng khoa khoa học tại Đại học Monash ở Australia, người dẫn đầu một nhóm các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng khả năng các loại virus phát triển ở muỗi Aedes aegypti nhiễm vi khuẩn Wolbachia đã giảm đáng kể .
|
TRANG CHỦ
