Các nhà khoa học vừa phát triển một kỹ thuật cho phép phát hiện nhanh và chính xác những thay đổi gen bên trong ký sinh trùng sốt rét ở Ghana, chỉ với một máy tính xách tay chơi game và bộ giải trình tự di động MinION của Oxford Nanopore.

Lĩnh vực “di truyền học” đang trải qua một cuộc cách mạng chưa từng có, thúc đẩy sự hiểu biết về sức khỏe và bệnh tật, đồng thời thúc đẩy việc phát triển tạo ra các loại thuốc mới, thích hợp cho kết quả điều trị tốt hơn. Giải trình tự thế hệ mới (Next Generation Sequencing-NGS) là một tiến bộ cơ bản trong công nghệ di truyền thúc đẩy quá trình phát triển này, cho phép các nhà nghiên cứu và nhà khoa học tiếp nhận dữ liệu giải trình tự ở quy mô lớn hơn và với mức giá thấp hơn so với các phương pháp giải trình tự trước đây.

Về mặt lịch sử, các cá nhân đã từng phơi nhiễm với KSTSR tại các nước có bệnh lưu hành thì sau đó phát triển miễn dịch mắc phải chống lại mắc bệnh và giảm tử vong. Các dạng miễn dịch như thế không ngăn ngừa nhiễm sốt rét mà miễn dịch cá nhân đó thường giúp cho bệnh nhân có KSTSR trong máu nhưng không biểu hiện triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ, điều này có thể tạo ra một đáp ứng miễn dịch bảo vệ chống lại tác hại của ký sinh trùng gây ra.

Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên NPJ vaccines, các nhà nghiên cứu đã đánh giá khả năng sinh miễn dịch của hai ứng viên vắc-xin, Pfs25 và PfCSP, dựa trên công nghệ ribonucleic acid (mRNA) - lipid nanoparticle (LNP).

Kỹ thuật sinh học phân tử mới ddPCR (droplet digital polymerase chain reaction) được một số nhà khoa học nghiên cứu phát triển gần đây tỏ ra có độ nhạy, độ đặc hiệu và độ chính xác trong phát hiện và chẩn đoán nhiều bệnh nhiễm trùng, bao gồm cả bệnh sốt rét và một số bệnh ký sinh trùng khác.

Evusheld(tên AZD7442) là hỗn hợp kháng thể đơn dòng được tạo thành từ 2 kháng thể đơn dòng, có tác dụng kéo dài gồm tixagevimab (AZD8895) & cilgavimab (AZD1061). Đây là các kháng thể bản chất proteine được tạo ra trong phòng thí nghiệm, bắt nguồn từ một dòng tế bào lympho B của hệ miễn dịch, có ái lực cao với yếu tố quyết định kháng nguyên từ tác nhân gây bệnh, thuốc có tác dụng ngăn chặn sự kết dính của virus vào cá tế bò khỏe mạnh trên người, nên sẽ trung hòa virus.

Cùng chung tay phòng chống dịch COVID-19, thực hiện theo chỉ đạo của Bộ Y tế, năm 2020, Viện Sốt rét- Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn là một trong những Viện được Bộ Y tế phân công tại khu vực miền Trung với nhiệm vụ chuẩn bị sẳn sàng nhân lực, sinh phẩm, máy xét nghiệm Realtime-PCR để hổ trợ thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 ngay khi được yêu cầu hoặc điều động theo Quyết định số 3428/QĐ-BYT ngày 15/8/2020.

Trong toàn văn báo cáo Sốt rét thế giới năm 2019, Tổ chức Y tế thế giới đã đưa ra đáp ứng đối với các mối de dọa sinh học trong cuộc chiến chống lại bệnh sốt rét gồm mất gen Pf-HRP2/3 (Pf-HRP2/3 gen deletions), ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc (drug-resistant malaria parasites) và véc tơ sốt rét kháng hóa chất diệt côn trùng (insecticide-resistant malaria vectors). Trong phần này xin giới thiệu rõ hơn về đáp ứng mất gen Pf-HRP2/3 và ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc của Tổ chức Y tế thế giới.

Kỹ thuật khuếch đại đẳng nhiệt qua trung gian vòng (Loop-mediated isothermal amplification_LAMP) là một kỹ thuật rất đặc hiệu, hiệu quả và khuếch đại gen nhanh, trong đó các phản ứng có thể chạy trên một diện nhiệt độ tương đương nhau hay hằng định. Trong các nghiên cứu hiện nay đối với bệnh sán lá gan lớn ở người và gia súc, các nhà khoa học đã phát triển thử nghiệm LAMP để chẩn đoán Fasciola spp. trong phân và các loại bệnh phẩm khác ở gia súc và con người.

Chẩn đoán sốt rét dựa vào phát hiện ký sinh trùng là một trong những thành tố chìa khóa của theo dõi và quản lý ca bệnh theo khuyến cáo với các công cụ chính là kính hiển vi (KHV) phát hiện thể vô tính của Plasmodium spp. trong máu, test chẩn đoán nhanh phát hiện kháng nguyên và PCR. Ngoài KHV, phát triển của khoa học y học ngày càng có nhiều kỹ thuật XN KSTSR hoặc các thành phần của KSTSR trong máu thông qua mẫu máu hoặc dịch sinh học lấy từ bệnh nhân

• Nghiên cứu ứng dụng quan kỹ thuật LAMP trong chẩn đoán và phát hiện các tác nhân gây bệnh truyền nhiễm (24/10/2018)
• Ký sinh trùng sốt rét ở châu Mỹ đa dạng về mặt di truyền học nhiều hơn so với suy nghĩ trước đây (14/05/2018)
• Cứ hai phút có một đứa trẻ chết vì sốt rét và hiện tại muỗi đang trở nên đề kháng với thuốc diệt côn trùng (03/01/2018)
• Một bước tiến gần hơn đến việc sản xuất ra một vaccine DNA chống lại virus sốt xuất huyết Dengue (25/07/2017)
• Loài muỗi Aedes aegypti gây nhiễm Chikungunya lần đầu tiên được phát hiện ở Brazil (23/06/2017)
• Một phân tử do ký sinh trùng sốt rét tạo ra thu hút muỗi tới người bị nhiễm bệnh. (02/03/2017)
• Các vaccine thử nghiệm mang đến niềm hy vọng cho cuộc chiến sốt rét (01/03/2017)
• Phân tử sốt rét làm cho máu cực kỳ thu hút những con muỗi (17/02/2017)
• Vaccine sốt rét có hiệu quả trong thử nghiệm lâm sàng (10/01/2017)
• Các chỉ thị gen dự đoán thất bại trong điều trị sốt rét (24/11/2016)
• Gen vi khuẩn có thể làm giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng bệnh sốt rét (27/10/2016)
• Sốt rét: Kích ứng miễn dịch từ một loài ký sinh trùng đã giảm độc lực về mặt di truyền (22/08/2016)
• Các nhà khoa học phát hiện gen đực ở muỗi sốt rét (22/08/2016)
• Cách ký sinh trùng sốt rét trốn tránh hệ miễn dịch (16/06/2016)
• Các nhà khoa học tìm ra sự liên kết sinh học giữa những người mẹ hút thuốc và chứng rối loạn giảm chú ý (13/06/2016)