WHO cảnh báo dịch sốt Ebola đang lan rộng tại Tây Phi
Ngày 28/5/2014. GENEVA - Dịch sốt Ebola tại Tây Phi đang tiếp tục là mối quan ngại đặc biệt của các chuyên gia Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khi xác nhận thêm nhiều trường hợp nhiễm bệnh mới tại Sierra Leone. WHO cảnh báo dịch sốt Ebola đang lan rộng vì nhiều người không hề hiểu biết virus lây từ người sang người như thế nào.
Một chuyên gia kiểm soát dịch bệnh của WHO, Pierre Formenty-người đã chứng kiến một ca bệnh tại vùng làng quê hẻo lánh ở Sierra Leone cho biết hồi đầu tuần vừa rồi, người nhà của các bệnh nhân Ebola đã tự ý đưa họ ra khỏi các cơ sở y tế trong thị trấn Koindu và đưa về nhà mặc dù các nhân viên y tế đã ra sức ngăn cản. Ông trả lời với phóng viên VOA rằng việc này đã mang lại hậu quả tất yếu mà họ phải gánh chịu: “Chắc chắn là khi làm vậy, họ đang làm hại chính bản thân mình và cả mọi người trong làng. Từ khi việc này xảy ra vào hôm tối thứ 2, họ chỉ mang họa cho chính bản thân mình vì họ đang tiếp xúc với bệnh nhân nghi ngờ nhiễm Ebola. Một trong số những bệnh nhân đó đã được xác nhận ca bệnh và chúng tôi được biết một trong số những bệnh nhân đó đã tử vong khi về làng”. Theo ông, dịch bệnh sẽ khó có khả năng vượt ra ngoài phạm vi của làng này vì ở đó các bệnh nhân được đưa về nhà đang trong tình trạng nghiêm trọng và không có khả năng di chuyển nhiều, tuy nhiên điều quan trọng là mọi người phải hiểu rằng bệnh này lây nhiễm qua việc tiếp xúc gần gũi với người bệnh và điều này không khó để thực hiện.
Dịch bệnh xuất hiện định kỳ và lần gần đây nhất là ở Trung Phi từ năm 1976 nhưng với dịch bệnh hiện tại đã được phát hiện ở Guinea từ tháng hai cũng chính là lần đầu tiên bùng phát ở Tây Phi. WHO cho biết đến thời điểm này, số trường hợp bị nghi nhiễm virus Ebola nhiều nhất là ở Guinea với 280 trong đó có 103 người tử vong; tại Liberia có 12 ca bao gồm cả ca đã được xác nhận và chưa xác nhận, số ca tử vong là 9; trong khi đó ở Sierra Leone là 7 ca xác nhận mắc và ít nhất 2 cho đến 5 ca tử vong. TS. Fromenti cho biết thực tế thì đây là lần đầu tiên dịch Ebola xảy ra tại Tây Phi và đang rất khó kiểm soát, người dân không hiểu biết cách xử lý cũng như cách điều trị bệnh này và thông tin này phải được tuyên truyền cho mọi người càng sớm càng tốt. Theo ông các nhóm chuyên gia đang được điều động đến Guinea và Sierra Leone để thuyết phục người dân thay đổi cách hành xử của họ để có thể nhanh chóng bảo vệ chính họ và người thân khỏi căn bệnh này.
Kiểm soát hội chứng viêm hô hấp cấp Trung Đông (MERS-CoV)
Các bệnh viện giám sát các ca nghi ngờ MERS, lập kế hoạch dự phòng
Ngày 23/5/2014. BBC News - Hội chứng hô hấp cấp Trung Đông do chủng corona virus (MERS-CoV) đã nhiễm trên 500 người từ khi nó được phát hiện lần đầu tiên vào năm 2012 với khoảng 30% số người mắc bệnh đã tử vong. Số lượng các ca bệnh tăng vọt trong những tháng gần đây và thực trạng những người ở Châu Á, Châu Âu và Bắc Mỹ cũng bị mắc loại virus này rã làm dấy lên lo ngại rằng tình hình có thể xấu đi.
Đại dịch gần đây nhất xả ra hồi năm 2009 do virus cúm H1N1 gây ra nhưng theo WHO,MERS-CoV vẫn còn rất xa trên con đường hình thành một đại dịch, phần lớn các ca phát hiện tại Saudi Arabia nằm trong số những người có tiếp xúc gần với người bệnh hoặc lạc đà mang virus. Tuy nhiên virus có thể thay đổi vào bất cứ lúc nào, vì vậy các nhà lãnh đạo như TS. LaMar Hasbrouck-Giám đốc Sở Y tế công cộng Bang Illinois cho rằng chúng ta cần có sự quan tâm thỏa đáng. Hasbrouck nói: “Đây là chủng virus mới, nó gây ra tỷ lệ tử vong cao nhưng chúng ta cần tìm hiểu kỹ càng hơn việc làm thế nào nó lây truyền dễ dàng như vậy và một vài biểu hiện và triệu chứng của nó”.
Một vài bệnh viện đã chuẩn bị kế hoạch ngăn chặn virus này lây lan, tại Bệnh viện Johns Hopkins ở Baltimore trách nhiệm của TS. Gabe Kelen’s là đảm bảo kế hoạch được triển khai trên 46.000 người tại các trung tâm khám chữa bệnh và các trung tâm y tế cũng như trường đại học. Kelen cho biết: “Tôi vẫn chưa lo lắng nhiều, tuy nhiên đối với cấp độ chuẩn bị chúng tôi muốn ở thế thượng phong, vì khi đại dịch xảy ra sẽ không phải chơi trò đuổi bắt”, không chỉ riêng đối với MERS mà đó còn là biện pháp đối phó với các bệnh truyền nhiễm khác. Ông cho biết thêm: “Khi một ai đó đến khoa cấp cứu với triệu chứng của bệnh cúm, chúng tôi đã có sẵn các quy định theo dõi và xét nghiệm, nếu chắc rằng họ có thể mang virus nguy hiểm, họ sẽ được cách li, mang khẩu trang và bất cứ người nào sau đó tiếp xúc với bệnh nhân đó sẽ được dùng các biện pháp phòng ngừa thích hợp”. Bác sĩ, y tá, thậm chí cả nhân viên vệ sinh cũng sẽ phải mang áo bảo hộ, găng tay và khẩu trang đặc biệt.
Trong suốt đại dịch cúm H1N1 các bệnh viện đã mở các phòng khám đặc biệt, một số được đặt trong các lều rạp bên ngoài trụ sở chính nhằm chẩn đoán các bệnh nhân nghi là mắc cúm, việc này có thể sẽ được áp dụng lại nhằm ngăn ngừa sự lây lan của MERS-CoV và làm giảm cơ hội nó có thể biến đổi sang dạng khác nguy hiểm hơn. Theo Kelen: “virus càng lan truyền rộng rãi thì nó sao chép càng nhanh, virus sao chép càng nhiều và trong những vật chủ khác nhau thì cấu trúc gen càng có khả năng thay đổi” (the more often it [a virus] gets transmitted, the more the virus replicates. The more the virus replicates and in different hosts, the more likely its genetic makeup may change).
Sau đợt bùng phát Hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) từ hơn một thập kỷ trước, thế giới đã có bài học là một căn bệnh truyền nhiễm dù xảy ra ở đâu cũng là một thách thứ y tế cho tất cả mọi nơi, trên quy mô rộng vì có thể lan truyền qua giao thông đường hàng không. Cuối năm nay, Saudi Arabia sẽ đón tiếp hàng triệu tín đồ người hành hương, các quan chức y tế trên thế giới sẽ theo dõi sát sao điều này.
Virus này đang lưu hành ở người giống như virus được tìm thấy ở lạc đà
|
Kiểm tra sự lây nhiễm của dịch MERS bí ẩn ở chó, mèo
Ngày 27/5/2014. BBC News - Các nhà khoa học sớm kiểm tra và xét nghiệm ở chó, mèo và cả chuột bởi vì họ đang cố gắng tìm ra nguyên nhân nhiễm virus Mers bí ẩn. Hội chứng suy hô hấp Trung Đông (MERS-CoV) được phát hiện vào năm 2012 cho đến nay đã giết chết khoảng 200 người trên toàn cầu, trong khi đó các nhà nghiên cứu cho rằng virus này được phát hiện ở lạc đà và có thể đang tiềm ẩn ở một số loài động vật khác. Một chuyên gia đã nói với BBC News rằng nghiên cứu sẽ mở rộng phạm vi ở các động vật có tiếp xúc gần gũi với con người, virus MERS ban đầu được tìm thấy ở bệnh nhân tại Bishah, Saudi Arabia nhưng kể từ đó có khoảng 600 ca bệnh được phát hiện trên khắp thế giới, trong đó có khoảng 30% bệnh nhân chết vì virus này. Các nhà nghiên cứu cho rằng virus nhóm coronavirus gây ra hội chứng này, được truyền từ động vật sang người.
Virus MERS là một loại virus thuộc nhóm coronavirus gây ra các triệu chứng suy hô hấp ở người và động vật bao gồm các triệu chứng sốt, ho và khó thở, nó có thể gây ra viêm phổi và vài trường hợp gây suy thận. Các chuyên gia cho rằng virus này không dễ để lây lan và chưa có biện pháp điều trị nào tốt nhất ngoài các khuyến cáo đưa ra là phải rửa tay sạch sẽ để phòng ngừa sự lây nhiễm. Do số lượng bệnh nhân nhiễm virus này ngày càng gia tăng, các nhà khoa học đã cố gắng kiểm tra ở các loài động vật phổ biến tại khu vực Trung Đông để tìm ra nguyên nhân. Khi xét nghiệm các mẫu máu của lạc đà ở các vùng đảo Canary, các nhà nghiên cứu Hà Lan đã tìm thấy các kháng thể đầu tiên gây ra bệnh, họ so sánh các kháng thể này với các dấu hiệu của bệnh và xác định virus này đã được truyền từ động vật.
Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng nhóm virus đang xuất hiện ở người khó có thể phân biệt được với virus được tìm thấy ở lạc đà, tuy nhiên người đứng đầu của nhóm nghiên cứu này, TS. Thomas Briese ở đại học Columbia cho rằng vần còn có nhiều câu hỏi khó có thể trả lời về căn bệnh này. Theo ông nếu lạc đà là con đường truyền bệnh duy nhất thì căn bệnh này sẽ dễ lây lan trong số những người làm việc tiếp xúc với động vật hay gần gũi với chúng và có một vài ca tử vong do virus MERS-những người không biêt rằng có tiếp xúc với lạc đà. Ông đã phát biểu trên BBC News: “Chúng ta có một số ca mắc lẻ tẻ nơi mà chưa có tình trạng lan truyền bệnh để nhận biết dấu hiệu bệnh và cũng đặt ra câu hỏi là họ mắc phải virus này ở đâu. Trong một vài trường hợp, có ca mắc có tiếp xúc với động vật hay lạc đà nhưng ở một số ca thì lại không, vì vậy chưa có nguyên nhân chính xác về virus này”. TS. Briese cho rằng các loài khác như dê hay cừu cũng được kiểm tra nhưng không phát hiện ra các kháng thể biểu hiện sự lây nhiễm. Theo Báo cáo khác sự phân bố địa lý của bệnh ở lạc đà lan truyền rộng hơn dự tính với các nguồn bệnh đáng kể tại Nigeria, Ethiopia và Tunisia. Thêm vào sự bí ẩn của virus MERS, chưa có các báo cáo về tử vong ở người do nhiễm đường hô hấp tại các khu vực này, các vấn đề chưa rõ nguyên nhân này đang thúc đẩy các nhà nghiên cứu mở rộng phạm vi nghiên cứu MERS-CoV đối với vật nuôi trong nhà.
“Các loài khác mà chúng tôi đang nghiên cứu là mèo, chó là những loài có tiếp xúc gần gũi và bất cứ loài hoang dã khác mà chúng tôi có thể lấy huyết thanh máu mà hiện nay chúng tôi chưa thể lấy được”. Làm thế nào để khắc phục tình trạng virus MERS sẽ được đưa ra trong chương trình nghị sự tại Paris, trong cuộc họp của Tổ chức Thú y thế giới (World Organisation for animal health_OIE). Phát biểu tại cuộc họp các bác sĩ thú y và bộ trưởng các ngành, Tổng giám đốc của WHO-TS Margaret Chan cũng đưa ra lời cảnh báo về vai trò của lạc đà trong lan truyền bệnh: “Mối quan tâm của chúng ta hiện nay là các ca mắc virus MERS ở người, tôi rất cảm ơn OIE đã đưa ra bài đánh giá khoa học về vai trò truyền bệnh của lạc đà, tuy nhiên bằng chứng này chưa thể đưa ra kết luận và chúng ta cần phải biết điều này và đưa ra lời khuyến cáo với cộng đồng”.
Một trong những mối quan tâm lớn nhất về virus Mers là virus này sẽ biến đổi và trở nên dễ lây lan ở người hơn, cho đến nay chưa có bằng chứng rằng điều này sẽ xảy ra. TS. Briese nói: “Nó có thể xảy ra bất cứ lúc nào, các biến đổi xảy ra không thể đoán được, số lượng mắc lớn hơn, khả năng biến đổi có thể cao hơn, chính vì điểm này mà chúng ta cố gắng ngăn chặn sự nhiễm bệnh ở người”. Quá trình phát triển vắc-xin cho thấy một vài tiến bộ mặc dù nó còn trong quá trình thử nghiệm, các nhà khoa học cho rằng nếu vắc-xin này phát triển nó sẽ được sử dụng rộng rãi ở động vật như lạc đà chứ không phải ở người.
Hiệu quả vắc-xin uống ngừa dịch tả tại Guinea
Ngày 28/5/2014. Theo Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ (US Centers for Disease Control and Prevention), ước tính từ 3 tới 5 triệu người trên khắp thế giới bị nhiễm bệnh tả mỗi năm với 100.000 ca tử vong được báo cáo. Bệnh dịch tả là một bệnh tiêu chảy cấp tính do phẩy khuẩn tả vibrio cholerae gây ra, lây truyền chủ yếu qua nước bị nhiễm chất thải từ cơ thể của các cá nhân bị bệnh.
Một vắc-xin uống ngừa bệnh dịch tả đã chứng tỏ hiệu quả tới 86% trong việc kiểm soát bệnh trong vụ bộc phát bệnh mới đây ở Guinea, kết quả của một nghiên cứu công bố trong tuần này trên Tạp chí New England Journal of Medecine là trường hợp đầu tiên cho thấy vắc-xin này cung cấp sự bảo vệ gần như ngay lập tức. Các nhà nghiên cứu làm việc với Epicentre, cánh khảo cứu của tổ chức nhân đạo bác sĩ không biên giới (doctors without borders) ở Paris, Bộ Y tế của Guinea cho rằng những phát hiện của họ ủng hộ việc sử dụng vắc-xin này để kiềm chế các vụ bùng phát bệnh dịch tả trong tương lai.
Tại Guinea, giới hữu trách y tế công cộng xử lý khoảng 316.000 liều vắc-xin được gọi là Sanchol, trong hai vòng tại các quận duyên hải Boffa và Forecariah, trong một giai đoạn 6 tuần lễ hồi năm 2012, tỷ lệ có tác dụng trong hai cộng đồng này là trên 75%. Vắc-xin này đã giảm bớt đáng kể việc lây truyền, hầu hết các ca bệnh được xác nhận là dịch tả là từ vụ bộc phát trong một cộng đồng nhỏ với tỷ lệ miễn nhiễm thấp. Năm 2010, WHO đã thêm vắc-xin uống vào những khuyến cáo của họ để phòng ngừa và kiểm soát chứng bệnh này, một khối lượng dự trữ cho trường hợp khẩn cấp được tạo ra năm 2013.
Trước chiến dịch chủng ngừa tại Guinea, có ít bằng chứng cho thấy tính hiệu quả của một vắc-xin bệnh dịch tả trong một vụ bùng nổ dịch nhưng các chuyên gia hy vọng rằng kinh nghiệm tại quốc gia Tây Phi này cho thấy tính khả thi của việc sử dụng vắc-xin trong một trường hợp khẩn cấp thật sự.