 |
| Bác sĩ Carlo Urbani |
Trong bối cảnh diễn tiến bệnh truyền nhiễm phức tạp 20 năm tưởng nhớ Bác sỹ Carlo Urbani – chuyên gia của Tổ chức Y tế Thế giới_Phần 1
Bác sĩ Carlo Urbani là chuyên gia bệnh truyền nhiễm, làm việc tại WHO Việt Nam ở Hà Nội trong thời gian bùng phát dịch SARS. Ông là chuyên gia đầu tiên của WHO phát hiện SARS là một căn bệnh mới gây chết người. Nhờ sự phát hiện sớm của ông, công tác giám sát dịch bệnh toàn cầu đã được tăng cường, và nhiều ca bệnh mới đã ngay lập tức được xác định và cách ly. Carlo Urbani (1956-2003) là một thầy thuốc và là nhà vi sinh học người Ý, người lần đầu tiên xác định Hội chứng suy hô hấp cấp (severe acute respiratory syndrome_SARS) và có lẽ là bệnh do virus mới với mức độ lây nhiễm và nguy hiểm cao nhất, đồng thời những cảnh báo của ông cho Tổ chức Y tế thế giới (World Health Organization_WHO) nhanh chóng đưa ra các đáp ứng khẩn cấp trên toàn cầu và đã nhanh chóng cứu sống nhiều mạng người. Tiếc thay, trong quá trình điều tra dịch bệnh khi đó ông đã bị nhiễm và qua đời. Carlo Urbani tốt nghiệp đại học y khoa vào năm 1981 tại Đại học Ancona và học chuyên khoa về bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới (infectious and tropical diseases) tại Đại học Messina và sau đó học sau đại học về ký sinh trùng nhiệt đới(tropical parasitology). Carlo Urbani bắt đầu dấn than tình nguyện vào những căn bệnh lưu hành dịch taị châu Phi từ khi còn trẻ và tham gia và Tổ chức Công giáo ItalianCatholicNGO Mani Tese. Năm 1987, Urbani đi đến Ethiopia trong 1 tháng. Năm 1989 , ông tham gia hỗ trợ khoa bệnh nhiệt đới truyền nhiễm của Macerata, Ý. Sau nhiều năm làm việc về lĩnh vực y học bệnh dịch lưu hành, năm 1993 ông ta trở thành chuyên gia tư vấn độc lập của Tổ chức Y tế thế giới. Năm 1996, ông gia nhập Tổ chức “Thầy thuốc không biên giới” (Médecins Sans Frontières-MSF) và di chuyển cả gia đình mình đến Phnom Penh, Campuchia trong một năm.Dựa trên hành trình và công việc của ông ở nơi làm việc ở Macerata, sau đó ông trở thành Chủ tịch bộ phận Thầy thuốc không biên giới ở Ý (Italian section of MSF). Ông cũng đã giúp đỡ khởi động một chiến dịch chống lại các công ty dược đa quốc gia cố giữ giá bán các thuốc thiết yếu hay không thể thiếu trong chống lại AIDS, sốt rét và lao. Năm 1999, ông là một phần đoàn đại biểu nhận được Giải thưởng Nobel Hòa bình (Nobel Peace Prize) trao tặng cho nhóm MSF. 
Hình 1. Chân dung của Carlo Urbani và phòng làm việc của ông tại WHO
Với số tiền thưởng, Urbani quyết định tạo ra một quỹ để đẩy mạnh một chiến dịch quốc tế tiếp cận thuốc thiết yếu cho dân ghèo trên toàn thế giới. Dịch SARS nổ ra và sự ra đi của một thầy thuốc tận tâm Trở lại châu Á, Urbani đã gọi cho Bệnh viện Việt Pháp tại Hà Nội vào cuối tháng 2.2003 để thăm khám cho một bệnh nhân người Mỹ, đó là thương nhân Johnny Chen là người Mỹ gốc Hồng Kông (Trung Quốc) vừa nhập cảnh đang bị đau và được các bác sỹ cho rằng đây là một ca bệnh cúm nặng mà thôi. Urbani nhận ra tình trạng sức khỏe của Chen có thể là một bệnh truyền nhiễm mới và lây lan cao. Ông ta ngay lập tức thông báo cho WHO, đẩy nhanh một đáp ứng với dịch bệnh (triggering a response to the epidemic) với các biện pháp kiểm dịch và cách ly y tế mới có thể chấm dứt nó trong vòng 5 tháng. Ông ta cũng thuyết phục Bộ Y tế Việt Nam bắt đầu cách lý các bệnh nhân và sàng lọc các du khách, nên vì thế đã làm chậm diễn tiến dịch bệnh sớm nhất. Vào ngày 11.03.2003, trên đường bay từ Hà Nội đến Băng Cốc Thái Lan để tham dự một hội nghị, ở đó ông sẽ nói về bệnh ký sinh trùng trên trẻ em, song Urbani bắt đầu cảm thấy sốt ngay trên máy bay. Một đồng nghiệp đã gặp ông ta tại Sân bay và gọi cấp cứu. Urbani đã mắc SARS trong thời gian điều trị cho các bệnh nhân nhiễm ở Hà Nội. Khi đó, phòng bệnh của ông ở bệnh viện Băng Cốc thành phòng cách ly và truyền thông tin qua lại bằng hệ thống intercom. Vì phổi ông ta yếu dần, ông ấy cần hỗ trợ thông khí. Trong suốt quá trình bất tỉnh, Urbani yêu cầu một trợ tá cho ông ta lời nói cuối cùng và yêu cầu lấy mô phổi của ông hiến lại để nghiên cứu khoa học. Urbani đã tử vong vào ngày 29.03.2003 sau 18 ngày điều trị hồi sức tích cực. Chủng SARS-CoV Urbani strain sau đó trở thành biến thể tham chiếu của vụ dịch vius này. Nếu bác sĩ Carlo Urbani còn sống đến hôm nay … Nếu Bác sĩ Carlo Urbani còn sống đến hôm nay, ông sẽ rong ruổi khắp thế giới trên chiếc xe máy của mình. Ông đích thực là một người ưa khám phá, mạo hiểm - nếu không, chúng ta sẽ gọi là gì khi ông lựa chọn di chuyển trên chiếc xe hai bánh đến tham dự một buổi họp toàn văn phòng ở một địa điểm cách xa đến 100 cây số, trong khi đáng lẽ ông đã có thể thoải mái ngồi trên xe buýt? Nhìn ông thật tuyệt khi đi xe máy, thậm chí trông còn tuyệt hơn cả tài tử Clint Eastwood. 
Hình 2
Nếu Bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay, chắc hẳn ông đã mở một phòng trưng bày để giới thiệu những bức ảnh mà ông chụp trong suốt cuộc đời du hành của mình. Ông thích ghi lại những khoảnh khắc và trân trọng vẻ đẹp thiên nhiên. Như Vincent Van Gogh đã từng nói “Nếu bạn thực sự yêu thiên nhiên, bạn sẽ tìm thấy vẻ đẹp ở khắp mọi nơi”, và chỉ những ai tìm thấy vẻ đẹp ở khắp mọi nơi, như Bác sĩ Urbani, mới có được trái tim chân thành luôn sẵn sàng phục vụ. Nếu bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay, chắc hẳn ông sẽ thích dành nhiều thời gian bên người vợ thân yêu của mình và trải nghiệm những kỳ nghỉ cùng cả gia đình. Ông sẽ được nhìn thấy ba đứa con của mình lớn lên như thế nào để trở thành những con người đẹp đẽ như ông. Ông là một người chồng tình cảm và là một người cha gần gũi. Nếu Bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay! ông hẳn sẽ tiếp tục quay trở lại Việt Nam, nếu không chọn sống lâu dài ở đây. Việt Nam đã là một mái nhà đối với ông và gia đình. Trên thực tế, người con út của ông được dạy bằng tiếng Việt trong những năm đầu đi học và vì thế, tiếng Việt được cô bé sử dụng thường xuyên hơn so với ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Nếu ông còn sống, ông hẳn sẽ rất vui khi thấy những người con của mình tiếp tục nối kết và dành tình yêu cho đất nước và con người nơi đây. Nếu Bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay, ông hẳn sẽ tiếp tục trở thành một người cố vấn, một người anh trai, một người bạn và thậm chí là một người cha đối với các đồng nghiệp của mình. Ông là một người anh lớn và không phải là ông chủ đối với cấp dưới của mình. Làm việc cùng ông rất nhẹ nhàng. Ông là một người bạn tuyệt vời có khả năng truyền cảm hứng, một người luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người mà không hề quản ngại khó khăn. Nếu Bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay, ông đã tròn 67 tuổi. Ông sẽ trở về quê nhà tại Ý và sống một cuộc sống yên bình sau khi nghỉ hưu. Nhưng cuộc sống bình lặng này sẽ không kéo dài lâu đâu. Bởi vì chắc chắn, nếu Bác sĩ Urbani còn sống đến hôm nay, ông sẽ muốn được dành thời gian nghỉ hưu của mình để đến với những cộng đồng nghèo nhất trên thế giới, tiếp tục giúp họ cải thiện sức khỏe và cứu mạng sống người dân. Sự cống hiến và niềm đam mê của bác sĩ Urbani dành cho y tế công cộng là một điều tuyệt vời đặc biệt có nơi ông. Lễ kỷ niệm 15 ngày ngày mất và ra đời Bảo tàng Carlo Urbani tại Ý Ngày 12.04.2018, Tại Geneva, WHO tưởng nhớ Bác sỹ Carlo Urbani 15 năm ngà mất của ông vào ngày 29.03.2018. Gia đình, đồng nghiệp và bạn bè của Urbani tưởng nhớ ông nhưmột người cống hiến cuộc đời cho nghề nghiệp và là người đầu tiên của WHO xác định ra SARS như một bệnh mới và gây chết người. Cuộc đời ông được thuật lại bởi người con trai cả của ông là Tommaso Urbani, Carlo và thu thập dẫn liệu từ BS. Lê Anh Tuấn, Stefan Hoyer và Pascale Brudon, người mà khi đó đứng đầu văn phòng WHO tại Hà Nội, Việt Nam vào năm 2003. Đến tham dự buổi lễ còn có TS. Ren Minghui, trợ lý Tổng Giám đốc về bệnh truyền nhiễm (Communicable Diseases) và TS. Raniero Guerra, trợ lý Tổng giám đốc về các sáng kiến đặc biệt (Special Initiatives). Một số cán bộ đang đương chức làm veiejc và nhân viên của WHO cũng như đại diện các đối tác như ‘Médecins sans Frontières’ cũng có mặt. Tổng kết buổi lễ, Tổng giám đốc TS. Tedros, tỏ lòng tôn kính đến sự phục vụ tận tâm của BS. Carlo Urbani đối với WHO. BS. Urbani, một chuyên gia bệnh ký sinh trùng đang làm việc tại Đại diện WHO tại Việt Nam vào thời điểm dịch SARS bắt đầu lan rộng. Quay lại với ca bệnh và người bác sỹ tận tâm Vào đầu năm 2003, trong khi đang làm chuyên gia bệnh truyền nhiễm, ông chịu trách nhiệm và ứng phó từ ca bệnh tại Bệnh viện Việt Pháp tại Hà Nội để hỗ trợ điều tra một ca bệnh cúm nặng (“severe case of flu”). Sau khi thăm khám bệnh nhân, chẩn đoán của ông rõ ràng: “Đây là một ca bệnh truyền nhiễm chưa biết và bất thường” (“This was an unusual case of an “unknown contagious disease”). Đáp ứng với mức độ nghiêm trọng của tình huống, Urbani cảnh báo ngay với Trụ sở chính của WHO tại Geneva, Thụy Sỹ. Hành động tích cực và nổ lực của ông đã giúp ngăn chặn dịch thông qua việc thúc đẩy ứng phóy tế công cộng toàn cầu, cuối cùng cứu sống nhiều mạng sống không thể tính được. Để tiếp cận đến nền y tế công cộng an toàn, Urbani đã bỏ ra nhiều ngày ở bệnh viện phối hợp phòng chống, kiểm soát nhiễm trùng, kiểm dịch và duy trì tinh thần, nhuệ khí của cac nhân viên bệnh viện. Ông ta đã sống với niềm tin và trách nhiệm của một người bác sỹ là ở cùng với các nạn nhân ”Stay close to the victims”.Sau đó, trung tuần tháng 3/2003, Carlo Urbani đi dự Hội nghị khoa học ở Thái Lan, vừa đặt chân xuống sân bay, ông thấy người mệt mỏi và sốt. Là người tiếp xúc trực tiếp và đối phó với căn bệnh SARS, Carlo hiểu rất rõ điều gì đang đến với mình, một đồng nghiệp là bạn thân của ông đã lao đến ôm, nhưng Carlo Urbani gạt đi, yêu cầu người bạn tránh xa, rồi ông kiên nhẫn đợi xe cứu thương đến. Đây chính là lý do tại sao hành động quên mình của ông trong đợt bùng phát hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) - đại dịch đầu tiên của thế kỷ 21,lại không hề gây ngạc nhiên cho các đồng nghiệp trong Văn phòng Đại diện của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam. Mặc dù trong số những đồng nghiệp từng may mắn được làm việc với người anh hùng này, nay chỉ còn một vài người ở lại WHO, nhưng tinh thần của Bác sĩ Carlo Urbani vẫn còn ở lại với văn phòng và thực tế tinh thần đó vẫn còn mãnh liệt. Họ vẫn còn nhớ như in ngày định mệnh đó - khi văn phòng nhận một được cuộc gọi từ Bệnh viện Việt Pháp Hà Nội yêu cầu hỗ trợ kiểm tra một bệnh nhân nghi bị nhiễm cúm gia cầm. Người nhân viên hỗ trợ hành chính nhận cuộc gọi vào thời điểm đó còn chưa rõ cần phải chuyển cuộc gọi đến ai. Và rồi, cô đã hỏi bác sĩ Urbani - lúc đó là chuyên gia y tế công cộng của Tổ chức WHO, ông đã ngay lập tức trả lời “Tất nhiên, đó là tôi”. Và phần còn lại đã là lịch sử giúp thay đổi đáng kể cách các quốc gia đối phó với các bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là những căn bệnh có khả năng gây ra đại dịch. Mặc dù ra đi khi tuổi đời còn trẻ, Bác sĩ Carlo Urbani đã sống một cuộc đời trọn vẹn. Nếu ông còn sống đến hôm nay, ông sẽ là một hiện thân sống mẫu mực theo đúng sứ mệnh của WHO - nâng cao sức khỏe, giữ cho thế giới an toàn và phục vụ những người dễ bị tổn thương. Ý khai trương Bảo tàng Carlo Urbani vinh danh bác sỹ hy sinh do bệnh SARS ở Việt Nam BS. Carlo Urbani là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của WHO tại Việt Nam, nhờ nghiên cứu chuyên sâu và sự hy sinh của ông, Việt Nam đã sớm phân tích và xác định tác nhân virus gây bệnh SARS.Ngày 01/4, Viện Bảo tàng Carlo Urbani, vị bác sỹ hy sinh sau khi phát hiện ra SARS ở Việt Nam năm 2003, đã được chính thức khai trương tại thành phố Castelplanio, tỉnh Ancona, vùng Marche, quê hương ông. 
Hình 5. Lễ khai trương Bảo tàng Carlo Urbani tại Ý thành phố Castelplanio, tỉnh Ancona, vùng
Marche - Con trai của ông đang giới thiệu các hình ảnh và kỷ vât để lại của cha mình
Tham dự lễ khai trương có Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) TS. Tedros Adhanom Ghebreyesus, Thứ trưởng Bộ Y tế Ý - Marcello Gemmato, Chủ tịch vùng Marche - Francesco Acquaroli, Chủ tịch Hội đồng lập pháp vùng Marche -, Dino Latini, Chủ tịch tỉnh Ancona - Daniele Carnevali, Thị trưởng thành phố Castelplanio - Fabio Badiali, Chủ tịch Hiệp hội Carlo Urbani Ý - Tommaso Urbani và đại diện Đại sứ quán Việt Nam tại Ý cùng nhiều quan chức, chuyên gia y tế và bạn bè Ý và quốc tế. 
Hình 6. Những kỷ vật của Carlo Urbani trong thời gian ông còn làm việc hiện đang được trưng bày trong bảo tàng Carlo Urbani ở Ý mới thành lập
Phát biểu tại lễ khai trương bảo tàng, Tổng giám đốc WHO TS. Ghebreyesus đã gọi bác sỹ Carlo Urbani là "anh hùng của thế giới," một biểu tượng của cuộc chiến toàn cầu chống lại bệnh tật. Những tâm đắc của bác sỹ Carlo Urbani đối với y tế dự phòng và việc tiêm vaccine, cũng như các liệu pháp điều trị ở các nước kém phát triển cho đến ngày nay vẫn còn giá trị. Ông Ghebreyesus đã tặng cho Bảo tàng tấm bảng kỷ niệm người con ưu tú của thành phố Castelplanio, đã từng được đặt tại trụ sở của WHO ở Geneva. Trong khi đó, Tham tán Nguyễn Thái Học, thay mặt cho Đại sứ quán Việt Nam tại Ý, nhấn mạnh rằng sự kiện này một lần nữa tri ân bác sỹ Carlo Urbani, tôn vinh những đóng góp quý báu to lớn của ông cho nền y tế thế giới nói chung, cống hiến của cuộc đời ông cho sự nghiệp bảo vệ sức khỏe và cứu người nói riêng.Bác sỹ Carlo Urbani là chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của WHO tại Việt Nam. Ông đã hy sinh mạng sống của mình vào năm 2003 để nghiên cứu về dịch bệnh SARS. Bảo tàng Carlo Urbani được chia thành ba khu vực chính: Tìm lại cuộc đời; Niềm đam mê; Hoạt động của ông với tư cách là một bác sĩ và nhà khoa học, giới thiệu những di sản nghề nghiệp và con người, những kỷ vật và ký ức về vị bác sĩ đã hy sinh cho sự nghiệp cứu người. Tổng giám đốc (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus gọi bác sĩ Carlo Urbani là "anh hùng của thế giới", một biểu tượng của cuộc chiến toàn cầu chống lại bệnh tật. 
Tổng Giám đốc của WHO tại Thụy Sỹ đã trao tặng bức hình Carlo Urbani cho Bảo tàng và
Thứ trưởng Bộ Y tế Ý - Marcello Gemmato thăm hỏi gia đình của BS. Carlo Urbani.
Đã có lần…. Bà Giuliani Chiorrini đưa các con đến Bangkok, qua cửa kính phòng cách ly
bệnh viện nơi chống đang nằm, Carlo Urbani kịp nhìn mặt vợ con lần cuối, trong đó có đứa con út vừa tròn 4 tuổi.
Có những giây phút thư giãn cũng không kém “lãng mạn” như trong phim Titanic
1.Pierluigi Fiorini (2004). Carlo Urbani : Inseguendo un sogno. Evergreen (in Italian). Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo. p. 97. ISBN 9788821551338. OCLC 954723560. 2.Coates, Sam; Asthana, Anushka. Dr Carlo Urbani Health expert who identified the Sars outbreak as an epidemic, and was killed by the virus. The Times. London.(subscription required 3.Jump up to: Dr. Carlo Urbani of the World Health Organization dies of SARS". WHO. 29 March 2003. Archived from the original on 5 June 2003. Retrieved 23 January 2020. 4.Jump up to: McNeil (Jr.), Donald G. (2003). Disease's Pioneer Is Mourned as a Victim. The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 6 December 2019. 5.Summary of probable SARS cases with onset of illness from 1 November 2002 to 31 July 2003. World Health Organization (WHO). 31 December 2003. Retrieved 31 October 2008. 6. Carlo Urbani - Una vita per gli altri. Logifranchi. Nel mondo - CRONACA-8.31 August 2004. Retrieved 23 January 2020. 7.On behalf of the Italian association named "Testimoni del tempo". Bibliographic note in Paul Ricoeur (1997). La critica e la convinzione. Intervista con François Azouvi e Marc de Launay. Di fronte e attraverso - Filosofia (in French and Italian). Translated by Daniella Iannotta. Jaca Book. p. 54 (of 262). ISBN 9788816404373. OCLC 841199842. 8.https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/10-06-2019-if-dr-carlo-urbani-were-alive-today 9.http://benhnhietdoi.vn/tin-tuc/chi-tiet/nguoi-bac-si-da-chet-de-nhan-loai-duoc-song/221 10.https://moh.gov.vn/chuong-trinh-muc-tieu-quoc-gia/tuong-nho-bac-si-carlo-urbani 11.https://tuoitre.vn/vuot-qua-tu-than-sars-ky-4-urbani-bac-si-anh-hung 12.https://baochinhphu.vn/italy-khai-truong-bao-tang-carlo-urbani-bac-si-hy-sinh-sau-khi-tim-ra-sars-o-viet-nam 13.https://dangcongsan.vn/the-gioi/nhung-van-de-toan-cau/bac-si-carlo-urbani--nguoi-viet-nen-trang-su-ve-cuoc-chien-cua-nhan-loai-chong-dai-dich-sars- 14.https://nld.com.vn/thoi-su/giua-dai-dich-covid-19-nho-bac-si-carlo-urbani 15.https://cand.com.vn/Phong-su-Tieu-diem/Bac-si-Carlo-Urbani-Nguoi-da-di-den-tan-cung-su-menh 16.https://ambhanoi.esteri.it/ambasciata_hanoi/vi/i_rapporti_bilaterali
|
TRANG CHỦ
