 |
| Carl von Linné |
Bác sĩ - Nhà thực vật học Carl Von Linnaeus
Carl von Linné (1707-1778), tên khai sinh là Linnaeus, cái tên vẫn được biết đến trong các nước nói tiếng Anh, là một bác sĩ và nhà thực vật học vĩ đại người Thụy Điển đã có nhiều đóng góp vào sự nghiệp nghiên cứu khoa học trên thế giới. Thời đó, thực vật học vẫn còn là một bộ phận của y học. Ông nổi tiếng trước hết vì tác phẩm Systema naturae, một hệ thống phân loại cây cỏ, động vật và khoáng vật. Carl Von Linnaeusđã tiến hành nhiều chuyến đi ở Thụy Điển, trong đó có Lapland, Dalarna và Skane, rồi ghi chép chi tiết về cấu trúc tự nhiên của những vùng đất này. Cùng thời gian đó, các đệ tử hay học trò của ông tiến hành những chuyến đi tương tự như thế khắp thế giới, đến Nhật Bản, Trung Quốc, Mỹ, Ả rập và Bắc băng Dương. Mãi đến những năm gần đây, các nhà khoa học mới có thể đánh giá hết quy mô rộng lớn của sự nghiệp nghiên cứu xuất sắc của Carl Von Linnaeus. Ví dụ, ông được coi là tiền nhân quan trọng nhất của Darwin. Những tiêu chuẩn thực chứng khắt khe của ông trong mọi kết luận cũng rất quan trọng trong sự phát triển nói chung của các phương pháp nghiên cứu khoa học tự nhiên. Carl Von Linnaeus - Người sắp xếp tạo hóa Truyền thuyết kể rằng, cậu bé Carl đã có tình yêu với cây và hoa ngay từ trong bụng mẹ vì mẹ ông khi mang thai ông vẫn thường ngắm những bông hoa kỳ lạ và tuyệt vời trong vườn hoa của chồng mình. Người xưa kể lại, chiếc nôi của Carl được kết bằng những bông hoa tuyệt đẹp với hương thơm ngào ngạt. Khi là học sinh tiểu học, Carl được đánh giá là một học sinh giỏi về thực vật học và thầy giáo của Carl khi đó đã khuyên cha mẹ cậu hãy cho cậu theo học nghề bác sĩ thay vì trở thành một tu sĩ như họ đã đự định (khi đó thực vật học vẫn là một phần của khoa y). Sau đó Carl theo học ở Trường y tại Lund, miền Nam Thụy Điển. Sau một năm học ở đó, Carl chuyển về học tại một trường đại học danh tiếng và cổ kính nhất của Thụy Điển tại Uppsala. Với sự tự tin vô hạn cộng với một tham vọng có thể hiểu và phân loại mọi vật trong trạng thái toàn vẹn của nó - không chỉ trên trái đất mà cả vũ trụ - là hai động lực chính cho toàn bộ cuộc sống và sự nghiệp của Carl. Tham vọng nghề nghiệp của ông là vô cùng vĩ đại: Lập ra một danh sách và trật tự của toàn bộ tạo hóa. Vì vậy Linnaeus còn được gọi là Hoàng tử của giới thực vật học.Thế giới còn gọi ông là “Pliny của Phương Bắc” (Pliny là nhà sử học khoa học tự nhiên vĩ đại nhất của thời kỳ cổ đại), “Adam thứ hai” và còn nhiều tên khác. Tác phẩm Systema naturae của ông là một hệ thống phân loại cây cỏ, động vật và khoáng vật. Đối với ông, tự nhiên giống như một xã hội, bao gồm các vương quốc, các tỉnh, các huyện và các tá điền. Trong tác phẩm này, tiêu chí mà ông đã sử dụng để phân loại cây cỏ là các đặc điểm về giới, được phát hiện cuối thế kỷ thứ 17 nhưng vẫn chưa được chấp nhận ở khắp mọi nơi. Người ta có thể diễn giải rất dài về sự mê hoặc của Linnaeus với những trò chơi sinh sản đồng thời ở khắp mọi nơi của tự nhiên mà không một loài hoa nào lại không là một phần của những tạo hóa đó. Tự nhiên, theo tiếng gọi của tạo hóa là sinh sôi nảy nở. Đó chính là cách để sự sống tồn tại trong sự đa dạng của nó. Với động vật, ông phân loại chúng theo nhiều tiêu chí khác nhau: động vật bốn chân, hay như Linnaeus đã gọi chúng là mammadia (động vật có vú) được phân loại theo nhiều tiêu chí, một trong những tiêu chí đó là số lượng và vị trí vú của động vật. Với khoáng sản, cũng tương tự, ông phân chia các khoáng sản theo những đặc điểm bên ngoài của khoáng sản và không tham chiếu với thành phần hóa học của khoáng sản đó. Trong hệ thống của ông, cây cỏ, động vật và khoáng sản được Linnaeus phân loại theo thứ tự từ lớn nhất đến nhỏ nhất. Toàn bộ hệ thống của ông được bố trí như trong một tổ chức của quân đội với các thứ bậc trên dưới và không giống như Darwin, ông đặt con người đứng đầu trong cấu trúc thứ bậc đó như là một viên đá quý trên vương miện của tạo hóa. Tuy nhiên ông là nhà khoa học đầu tiên thời đó, năm 1758, đã đưa ra một kết luận nhạy cảm và mạnh mẽ rằng loài người phải được đặt cùng thứ tự với đười ươi, thuộc họ động vật linh trưởng. Systema naturae lần đầu tiên ra đời chỉ có 12 trang. Trong thời gian từ 1766-1768, Linnaeus đã phát triển công trình của ông lên thành 2.300 trang với tất cả 15.000 loài động thực vật và khoáng sản khác nhau. Phân loại và đặt tên cho từng loại trên quả là một thành tích khổng lồ và khó có thể hiểu nổi. Nhưng Linnaeus hiểu rằng công việc của ông mới chỉ là sự khởi đầu nhỏ bé. Đến cuối thế kỷ thứ 18, con số dự tính các loài động vật có trên trái đất là khoảng từ 30-40 triệu loài khác nhau và hầu hết các loài đó sẽ không bao giờ được vẽ ra hay được đặt tên. Linnaeus có nhiều phương pháp phân loại các động thực vật, những phương pháp mà ông dựa trên đặc điểm giới của cây không còn được khoa học hiện đại áp dụng. Tuy nhiên, trải qua nhiều thế kỷ, hệ thống phân loại của ông được chứng minh là rất hữu ích và được sử dụng như là một công cụ để chúng ta tìm hiểu thế giới tự nhiên. Carl Linnaeus là người Thụy Điển nổi tiếng trên thế giới trong mọi thời đại và ông còn là người khai sinh ra nền khoa học đương đại của Thụy Điển. Ông cũng là người đầu tiên khám phá đất nước Thụy Điển rộng lớn. Năm 1732, khi vẫn còn là sinh viên, ông đã thực hiện hành trình nghiên cứu và phân loại tự nhiên, con người và văn hóa khắp nơi trên đất nước Thụy Điển bắt đầu từ vùng Bắc cực xa xôi Lapland. Trong vòng 5 tháng ông đã đi gần 2.000km. Có thể khẳng định rằng chính Carl Linnaeus là người đã cấy vào tâm hồn con người Thụy Điển một mối quan hệ đặc biệt với thiên nhiên mà cho đến ngày nay, người Thụy Điển vẫn tự hào tiếp tục trải nghiệm mối quan hệ đặc biệt đó. Thế giới đánh giá công lao của Linnaeus: “Chúa tạo hóa và Linnaeus là người sắp xếp tạo hóa theo trật tự”. Không chỉ có vậy, ông đã để lại cho loài người một cảm nhận hiện đại và độc nhất, một sự tưởng tượng hoang dại và cổ kính về trật tự thiên nhiên.
|
TRANG CHỦ
