Khám phá mới của giải Nobel y học 2013
Khám phá giải Nobel y học 2013Giải Nobel y học năm 2013 đã vinh danh ba nhà khoa học là James E. Rothman, Randy W. Schekman và Thomas C. Südhof cho những khám phá về cơ chế điều hòa hệ thống vận chuyển trong tế bào. Ba nhà khoa học đoạt giải Nobel năm nay đã giải mã được những bí ẩn về cách thức các tế bào tổ chức hệ thống vận chuyển của mình.Mỗi tế bào trong cơ thể chúng ta có thể được ví như một nhà máy sản xuất và xuất khẩu “hàng hóa” là những phân tử. Ví dụ insulin - một hoóc-môn mà nếu thiếu sẽ gây ra bệnh tiểu đường - được sản xuất và giải phóng vào máu, và các tín hiệu hóa học có tên là các chất dẫn truyền thần kinh được gửi từ tế bào thần kinh này tới tế bào thần kinh khác. Những phân tử này được đóng gói thành những “túi” nhỏ và được vận chuyển trong tế bào. Các nhà khoa học đã tìm ra những nguyên tắc phân tử điều khiển cơ chế phân phối “hàng hóa” tới đúng chỗ và đúng lúc trong tế bào. Cũng giống như một bến cảng lớn và đông đúc, phải có nhiều hệ thống để đảm bảo “hàng hóa” được vận chuyển tới đúng lúc và đúng chỗ. Tế bào, với những thành phần khác nhau gọi là các bào quan, đối mặt với một vấn đề giống nhau: Tế bào sản xuất các các phân tử như nội tiết tố, chất dẫn truyền thần kinh, cytokin và các enzym và những “hàng hóa” này phải được đưa tới các nơi khác bên trong tế bào, hoặc “xuất khẩu” ra ngoài tế bào vào đúng thời điểm thích hợp. Thời gian và địa điểm là yếu tố quyết định tất cả. Những “túi” tí hon giống như những bong bóng nhỏ, có màng bao quanh, như những con thoi vận chuyển “hàng hóa” qua lại giữa các bào quan hoặc hợp nhất với màng ngoài của tế bào và giải phóng “hàng hóa” ra ngoài tế bào. Điều này rất quan trọng vì nó sẽ kích hoạt hoạt động của thần kinh trong trường hợp “hàng hóa” là chất dẫn truyền thần kinh, hoặc điều khiển hoạt động chuyển hóa các chất trong trường hợp “hàng hóa” là các hormon. Thế nhưng làm thế nào mà những “túi hàng” này biết được là chúng phải đến đâu và vào lúc nào để phân phối “hàng”?Randy Schekman, nhà khoa học Mỹ sinh năm 1948 ở St Paul, Minnesota, hiện là giáo sư Khoa Sinh học phân tử và tế bào, Trường Đại học California và là nhà nghiên cứu tại Viện Y học Howard Hughes, đã tìm ra một bộ các gen cần thiết cho việc vận chuyển các “túi hàng”. James Rothman, sinh năm 1950 tại Haverhill, Massachusetts, hiện là Giáo sư Trưởng khoa Sinh học tế bào, Trường Đại học Yale, Mỹ, đã khám phá ra hệ thống protein cho phép các “túi hàng” hợp nhất với đích đến để chuyển giao hàng hóa. Còn Thomas Südhof thì phát hiện được cơ chế mà nhờ đó các tín hiệu hướng dẫn cho các “túi hàng” giải phóng “hàng hóa” của mình với sự chính xác tuyệt đối. Ông sinh năm 1955 ở Göttingen, Đức và hiện là Giáo sư Phân tử và Sinh lý tế bào tại Trường Đại học Stanford, Mỹ. Công trình nghiên cứu của các nhà khoa học đoạt giải Nobel năm nay đã làm sáng tỏ một quá trình cơ bản trong sinh lý học tế bào. Những khám phá này có tác động rất lớn đến hiểu biết của chúng ta về cách thức mà “hàng hóa” do tế bào sản xuất ra được vận chuyển kịp thời và chính xác ở trong và ngoài tế bào. Thiếu đi sự tổ chức cực kỳ chính xác này, hoạt động của tế bào sẽ rơi vào hỗn loạn hậu quả là nhiều bệnh sẽ xảy ra, bao gồm các rối loạn thần kinh, miễn dịch và bệnh tiểu đường.  | Ba nhà khoa học đạt giải Nobel Y học 2013 (từ trái sang)
James Rothman, Randy Schekman và Thomas Sudhof.
Ảnh: NYT. |
Mỹ, Đức chia nhau giải Nobel Y học 2013 Hai nhà khoa học Mỹ và một nhà khoa học Đức hôm qua được xướng tên là đồng chủ nhân của giải Nobel Y học 2013, vì có công tìm ra cách thức tế bào tổ chức hệ thống vận chuyển, giúp nâng cao hiểu biết về cơ chế dẫn đến những bệnh thần kinh, tiểu đường và các rối loạn miễn dịch. Ba nhà khoa học đạt giải Nobel Y học 2013 (từ trái sang) James Rothman, Randy Schekman và Thomas Sudhof. Ảnh: NYT. Ủy ban giải Nobel tại Viện Karolinska ở Stockholm, Thụy Điển hôm qua vinh danh hai nhà khoa học người Mỹ, gồm James Rothman, 63 tuổi, giáo sư tại ĐH Yale, và Randy Schekman, 65 tuổi, giáo sư tại ĐH California, cùng giáo sư người Đức Thomas Sudhof, 58 tuổi, công tác tại ĐH Stanford (Mỹ). Họ chia nhau giải thưởng 8 triệu kronor (tương đương 1,2 triệu USD). Theo nghiên cứu của ba nhà khoa học, mỗi tế bào là một nhà máy sản xuất và xuất khẩu phân tử. Ví dụ, insulin được tạo ra và giải phóng vào máu và các tín hiệu hóa học gọi là chất dẫn truyền thần kinh được gửi từ tế bào thần kinh này sang tế bào thần kinh khác. Những phân tử này được vận chuyển quanh tế bào trong những gói nhỏ gọi là túi. Ba nhà khoa học được trao giải vì có công phát hiện ra nguyên lý phân tử điều khiển cách thức vận chuyển những túi này đến đúng nơi và đúng lúc trong tế bào. Ông Schekman phát hiện một bộ gene có vai trò cần thiết trong quá trình vận chuyển các túi. Ông Rothman làm sáng tỏ cơ cấu protein cho phép các túi kết hợp với mục tiêu để chuyển giao phân tử. Ông Sudhof phát hiện cách thức các túi được điều khiển bằng tín hiệu để giải phóng phân tử một cách chính xác. Nhờ những phát hiện này, ba nhà khoa học làm sáng tỏ hệ thống điều khiển chính xác quá trình vận chuyển và phân phối phân tử. Những rối loạn nảy sinh trong quá trình vận chuyển này gây ra các bệnh về thần kinh, tiểu đường và rối loạn miễn dịch. “Những phát hiện tốt đẹp này có vai trò quan trọng trong việc giúp hiểu biết hơn về cơ thể con người và có nhiều tiềm năng chữa trị các bệnh trong hệ thần kinh, tiểu đường và rối loạn miễn dịch”, Jan-Inge Henter, giáo sư ngành ung thư lâm sàng tại Viện Karolinska, nhận xét trong cuộc họp báo công bố giải thưởng. Tiếp theo giải thưởng trong lĩnh vực Y/Sinh học, giải Nobel Vật lý sẽ được công bố hôm nay (8/10), Hóa học (9/10), Hòa bình (11/10) và giải Sveriges Riksbank (Giải thưởng của Ngân hàng Thụy Điển cho khoa học kinh tế để tưởng nhớ Alfred Nobel) sẽ được công bố ngày 14/10, còn ngày công bố giải thưởng Văn học chưa được ấn định. Trao giải Nobel Y học 2013 cho công trình sự di chuyển của tiểu bàoHai nhà khoa học Mỹ là James Rothman (Đại học Yale) và Randy Schekman (Đại học Berkeley, California) cùng nhà khoa học Đức Thomas Suedhof (Đại học Stanford) đã giành giải Nobel Y học 2013 vào hôm thứ hai (7.10) cho những khám phá về cách thức protein và những vật liệu khác được di chuyển trong tế bào. Ủy ban giải Nobel cho biết, nghiên cứu của các tác giả có tên nêu trên về “sự di chuyển của tiểu bào”- tức hệ thống vận chuyển của tế bào trong cơ thể con người chúng ta- giúp các khoa học hiểu rõ “hàng hóa được chuyển đến đúng nơi, đúng lúc” như thế nào bên trong tế bào. “Những rối loạn trong hệ thống này sẽ sinh ra tác hại và góp phần tạo điều kiện cho những căn bệnh như thần kinh, bệnh tiểu đường và rối loạn miễn dịch”- theo tuyên bố của Ủy ban giải Nobel. Giải y học đã khởi động các tuyên bố giải Nobel năm nay. Các giải thưởng về vật lý, hóa học, văn học, hòa bình và kinh tế sẽ được các hội đồng giải thưởng khác nhau tuyên bố trong tuần này và tuần tới. Theo thông lệ và quy định, mỗi giải Nobel có trị giá 8 triệu knonor (đơn vị tiền tệ Thụy Điện) - tương đương với 1,2 triệu đôla Mỹ.
|
TRANG CHỦ
