Acid folic là một loại vitamin thuộc nhóm B. Chúng được sản xuất dưới dạng các viên nang, viên nén, dung dịch với nhiều hàm lượng khác nhau. Chế phẩm cũng được phối hợp các vitamin khác, phối hợp với sắt với nhiều hàm lượng để uống. Đồng thời cũng có chế phẩm dùng để tiêm bắp, tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm dưới da ở dạng muối của acid folic.

Trong cơ thể người, acid folic được biến đổi thành tetrahydrofolat là coenzyme của nhiều quá trình chuyển hóa, trong đó có tổng hợp các nucleotid có nhân purin hoặc pyrimidin; do vậy ảnh hưởng đến sự tổng hợp DNA (deoxyribonucleic acid). Khi có vitamin C, acid folic được chuyển hóa thành leucovorin là chất cần thiết cho sự tổng hợp DNA và RNA (ribonucleic acid). Acid folic là yếu tố không thể thiếu được cho sự tổng hợp nucleoprotein và tạo hồng cầu bình thường; nếu thiếu acid folic sẽ gây ra thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ giống như thiếu máu do thiếu vitamin B12. Acid folic cũng tham gia vào một số biến đổi acid amin, vào sự tạo thành và sử dụng format. Thuốc có khả năng giải phóng nhanh ở dạ dày và hấp thu chủ yếu ở đoạn đầu ruột non. Trong chế độ ăn bình thường, acid folic được hấp thu rất nhanh và phân bố ở các mô trong cơ thể; chúng được tích trữ chủ yếu ở gan và tập trung khá nhiều trong dịch não tủy. Mỗi ngày có khoảng 4 - 5 microgam acid folic được đào thải qua nước tiểu, khi uống acid folic liều cao sẽ làm lượng đào thải qua nước tiểu tăng lên theo tỷ lệ thuận. Acid folic cũng có khả năng đi qua nhau thai đến thai nhi và hiện diện ở trong sữa mẹ.

Acid folic được chỉ định điều trị và phòng ngừa tình trạng thiếu acid folic không do chất ức chế dihydrofolat reductase, thiếu acid folic trong chế độ ăn; thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu acid folic vì kém hấp thu, tiêu chảy kéo dài; bổ sung acid folic cho phụ nữ mang thai, đặc biệt trong các trường hợp đang điều trị bệnh sốt rét hay lao. Đồng thời acid folic cũng được dùng để bổ sung cho người bệnh đang điều trị bằng các thuốc kháng acid folic như methotrexate.Ngoài ra còn sử dụng để bổ sung cho người bệnh đang điều trị bệnh động kinh bằng các thuốc như hydantoin hay đang điều trị bệnh thiếu máu tan máu khi nhu cầu acid folic tăng lên.

Lưu ý không được dùng acid folic riêng biệt hay dùng phối hợp với vitamin B12 với liều không đủ để điều trị thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ chưa chẩn đoán được chắc chắn. Các chế phẩm gồm nhiều loại vitamin có chứa acid folic có thể nguy hiểm vì sẽ có khả năng che lấp mức độ thiếu thực sự vitamin B12 trong bệnh thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu vitamin B12. Mặc dù acid folic có thể gây ra đáp ứng tạo máu ở người bệnh bị thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ do thiếu vitamin B12 nhưng không được dùng chúng một cách đơn độc trong trường hợp thiếu vitamin B12 vì có thể thúc đẩy thoái hóa tủy sống bán cấp tính. Cũng cần lưu ý thận trọng ở người bệnh có thể bị khối u phụ thuộc vào folat.

Trường hợp bị thiếu máu nguyên hồng cầu khổng lồ, điều trị khởi đầu với liều lượng 5 mg uống mỗi ngày, dùng trong 4 tháng; những người kém hấp thu có thể uống đến 15 mg mỗi ngày; sau đó dùng liều duy trì 5mg cứ 1 - 7 ngày một lần tùy theo tình trạng bệnh; đối với trẻ em dưới 1 tuổi uống 500 microgam/kg cân nặng mỗi ngày, đối với trẻ em trên 1 tuổi dùng liều lượng như người lớn. Đồng thời để bảo đảm sức khỏe cho người mẹ và thai nhi, tất cả phụ nữ mang thai nên được ăn uống đầy đủ hay uống thêm acid folic nhằm duy trì nồng độ acid folic bình thường của thai nhi; liều lượng trung bình 200 - 400 microgam mỗi ngày. Ngoài ra, những phụ nữ đã có tiền sử mang thai lần trước mà thai nhi bị bất thường ống tủy sống và có nguy cơ cao mắc lại tương tự bệnh lý này ở lần mang thai sau thì nên sử dụng 4 - 5 mg acid folic mỗi ngày bắt đầu trước khi mang thai và tiếp tục uống suốt 3 tháng đầu của thai kỳ. 

Các nội dung khác »

---