 |
| (ảnh minh họa) |
Tiêu điểm chăm sóc sức khỏe tâm thần trong các ngày kỷ niệm quốc tế về y tế năm 2017
Ngay đầu tháng 4/2017, Ngày thế giới nhận thức tự kỷ (World Autism Awareness Day_WAAD) 2/4 với chủ đề: “Hướng tới tự chủ và tự quyết” (Toward Autonomy and Self-Determination) và Ngày sức khỏe thế giới (World Health Day) 7/4 với chủ đề “Trầm cảm: hãy cùng nói chuyện” (depression: let’s talk). Đến 10/10/2017, Ngày Sức khỏe tâm thần thế giới (World Mental Health Day_ WMHD) nhằm giáo dục, nâng cao nhận thức và hỗ trợ sức khỏe tâm thần có thể thấy Liên Hợp Quốc (UN) cũng như Tổ chức Y tế thế giới (WHO) muốn định hướng các nước thành viên tập trung giải quyết các vấn đề “Sức khỏe tâm thần” (Mental Heath) đang ngày càng trở nên phổ biến trong xã hội hiện nay.Tự kỷ và Trầm cảm: hai vấn đề sức khỏe tâm thần nổi cộm năm 2017 Dường như trong xã hội khoa học công nghệ ngày nay, chăm sóc sức khỏe tâm thần đã trở nên cần thiết hơn bao giờ hết bởi những tác động thực tế khách quan, theo đó các vấn đề sức khỏe tâm thần luôn trở thành nguy cơ tiềm ẩn với bất cứ ai, bất cứ tầng lớp nào trong xã hội ở bất cứ nước giàu hay nghèo do điều kiện sống khác biệt, thay đổi nhanh chóng về kinh tế xã hội, xung đột chính trị và thiên tai. WHO cho rằng sức khỏe tâm thần không chỉ đơn thuần là các chứng rối loạn về tâm thần mà còn là tình trạng sức khỏe tinh thần mỗi người đều có thể nhận biết và vượt qua những stress thường ngày để làm việc hiệu quả và vươn tới những thành công trong cuộc sống. Tuy nhiên, hơn một nửa số quóc gia phát triển không cung cấp đủ sự chăm sóc sức khỏe tâm thần, hơn 2/3 số người bị rối loạn trầm cảm tại các quốc gia đang phát triển không được chữa trị thỏa đáng. Đặc biệt là 2 chứng tự kỷ và trầm cảm được WHO xếp vào nhóm đầu trong 11 danh mục liên quan đến sức khỏe tâm thần bao gồm: Rối loạn tự kỷ (Autism spectrum disorder_ASD); Mất trí nhớ hay sa sút trí tuệ (Dementia); Trầm cảm (Depression); Động kinh (Epilepsy); Đau đầu (Headache disorders); Rối loạn tâm thần (Mental disorders); Sức khỏe tinh thần và người cao tuổi (mental health and older adults); Sức khỏe tâm thần trong trường hợp khẩn cấp (mental health in emergencies); Sức khỏe tinh thần tăng cường đáp ứng của chúng ta (Mental health strengthening our response); Tâm thần phân liệt (Schizophrenia); Tự tử (Suicide).
Các vấn đề sức khỏe tâm thần đang được cộng đồng đặc biệt quan tâm
Theo ước tính mới nhất của WHO hơn 300 triệu người đang sống với trầm cảm, tăng trên 18% trong giai đoạn 2005-2015, thiếu sự hỗ trợ cho người bị rối loạn tâm thần cùng nỗi sợ hãi đang là “rào cản” nhiều người tiếp cận điều trị mà họ cần để sống khỏe mạnh, sống hiệu quả. Trong khi WHO cho biết chứng tự kỷ ảnh hưởng tới khoảng 70 triệu người trên thế giới, trung bình cứ 160 người có 1 người tự kỷ với gánh nặng 80% số người tự kỷ lớn lên không có việc làm và sống phụ thuộc. Chính từ những con số đáng báo động này, WHO đã chọn chủ đề một năm cho chiến dịch Ngày sức khỏe thế giới 7/4 năm 2017 là “Trầm cảm: Hãy cùng nói chuyện” (Depression:Let’s talk) nhằm giúp làm giảm sự kỳ thị liên quan đến trầm cảm và tạo cơ hội cho nhiều người tìm kiếm sự trợ giúp. Còn ngày 2/4 vừa qua thế giới cũng như Việt Nam đã cùng hưởng ứng “Ngày thế giới nhận thức tự kỷ” (World Autism Awareness Day) với chủ đề “Hướng tới tự chủ và tự quyết” (Toward Autonomy and Self-Determination)nhằm kêu gọi và tập trung cải thiện chất lượng cuộc sống của những người tự kỷ để họ có thể có được một cuộc sống hòa nhập với cộng đồng.
Trầm cảm không loại trừ ai và bất cứ đẳng cấp xã hội nào
Rối loạn tự kỷ (Autism spectrum disorders_ASD)Theo WHO chứng rối loạn tự kỷ (ASD) đặc trưng bởi một số mức độ hành vi xã hội kém; giao tiếp ngôn ngữ, phi ngôn ngữ và hành vi sở thích hạn chế cá nhân được thực hiện lặp đi lặp lại.ASD bắt đầu từ thời thơ ấu thường biểu hiện trong 5 năm đầu đời nhưng có khuynh hướng duy trì ở tuổi vị thành niên và trưởng thành; thuộc về loại rối loạn phát triển trong phạm vi rộng hơn của rối loạn tâm thần và hành vi trong Phân loại thống kê quốc tế về bệnh tật và các vấn đề liên quan đến sức khoẻ (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) sửa đổi thứ 10. ASD là một thuật ngữ bao gồm các điều kiện như chứng tự kỷ ở trẻ em(childhood autism), chứng tự kỷ không điển hình (atypical autism) và hội chứng Asperger (Asperger syndrome).Mức độ hoạt động trí tuệ (intellectual functioning) luôn biến thiên kéo dài từ sự suy giảm sâu sắc đến các kỹ năng nhận thức tốt hơn;những người ASD thường đồng thời có các tình trạng khác như động kinh, trầm cảm, lo âu và rối loạn hiếu động thái quá (attention deficit hyperactivity disorder_ADHD). ASD có thể hạn chế đáng kể khả năng tham gia các hoạt động hàng ngày và hoạt động xã hội, thường gây ảnh hưởng tiêu cực đến thành tích học vấn và xã hội của con người cũng như cơ hội làm việc. Trong khi một số người ASD có khả năng sống độc lập và hiệu suất thìmột số người khác mắc chứng bệnh này có khuyết tật nghiêm trọng cần sự chăm sóc và hỗ trợ suốt đời.ASD thường gây ra gánh nặng về cảm xúc và kinh tế cho những người có ASD và gia đình họ, việc chăm sóc trẻ có tần suất nặng của tình trạng này có thể là yêu cầu, đặc biệt là khi việc tiếp cận các dịch vụ và hỗ trợ không đầy đủ. Trên thế giới, người bị ASD thường bị kỳ thị, phân biệt đối xử và vi phạm nhân quyền, tiếp cận các dịch vụ và hỗ trợ cho người ASD không đầy đủ.Người bị ASD có cùng một vấn đề sức khoẻ ảnh hưởng đến dân số nói chung, họ dễ bị tổn thương do phát triển các tình trạng không lây truyền mạn tính (chronic noncommunicable conditions) do các yếu tố nguy cơ hành vi như không hoạt động thể chất và sở thích ăn uống kém, có nhiều nguy cơ bị bạo lực, thương tích và lạm dụng.Những người ASD cần các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ có thể tiếp cận được cho các nhu cầu chăm sóc sức khoẻ tổng quát như những người khác bao gồm các dịch vụ khuyến khích, phòng ngừa và điều trị các bệnh cấp tính và mãn tính. Tuy nhiên, những người có ASD có tỷ lệ nhu cầu chăm sóc sức khoẻ chưa được đáp ứng cao hơn so với dân số nói chung và dễ bị tổn thương hơn trong các trường hợp khẩn cấp nhân đạo vì vậy WHO cho rằng một rào cản chung được tạo ra do các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc y tế không biết đến ASD là một sai lầm.
ASD bắt đầu từ thời thơ ấu thường biểu hiện trong 5 năm đầu đời nhưng có khuynh hướng duy trì ở tuổi vị thành niên và trưởng thành
WHO ước tính tỷ lệ trung bình toàn cầu 1/160 trẻ em có ASD nhưng con số thực tế cao hơn đáng kể qua các báo cáo và kết quả nghiên cứu, đặc biệt tỷ lệ hiện mắc (prevalence) ASD ở nhiều nước có mức thu nhập thấp và trung bình vẫn chưa được biết đến. Trên cơ sở các nghiên cứu dịch tễ học được thực hiện trong 50 năm qua, dường như tỷ lệ hiện mắc ASD đang gia tăng trên toàn cầudo quá trình nâng cao nhận thức, mở rộng các tiêu chuẩn chẩn đoán, các công cụ chẩn đoán tốt hơn và báo cáo được cải thiện. Về nguyên nhân các bằng chứng khoa học sẵn có cho thấy rất nhiều yếu tố làm cho trẻ dễ bị ASD bao gồm các yếu tố môi trường và di truyền nhưng không có bằng chứng về mối quan hệ nhân quả giữa vaccine sởi, quai bị,rubella (MMR) với ASD cũng như không có bằng chứng cho thấy bất kể loại vaccine nào ở trẻ em có thể làm tăng nguy cơ mắc chứng ASD. Ngược lại,bằng chứng đánh giá để xem xét mối liên hệ tiềm ẩn giữa chất bảo quản thiomersal và thuốc hỗ trợ nhôm chứa trong vaccine bất hoạt và nguy cơ ASD đã kết luận mạnh mẽ sự vắng mặt của bất kỳ các mối nguy cơ nào với các loại vaccine đang được sử dụng để tiêm phòng cho trẻ em hiện nay.Các biện pháp can thiệp trong thời thơ ấu là rất quan trọng để thúc đẩy sự phát triển tối ưu và phúc lợi của những người ASD nên được WHO khuyến khích giám sát sự phát triển của trẻ như là một phần của chăm sóc sức khoẻ bà mẹ và trẻ sơ sinh. WHO cho rằng khâu quan trọng khi xác định trẻ em bị ASD thì gia đình của chúng cần được cung cấp thông tin, dịch vụ, giới thiệu và hỗ trợ thực tế phù hợp với nhu cầu cá nhân của họ. Không có phương pháp chữa trị đặc hiệu cho ASD, các can thiệp tâm lý xã hội dựa trên bằng chứng như điều trị hành vi (behavioural treatment) có thể làm giảm những khó khăn trong giao tiếp và hành vi xã hội, có tác động tích cực đến phẩm chất và chất lượng cuộc sống của người ASD.Nhu cầu chăm sóc sức khoẻ của người ASD rất phức tạp và đòi hỏi một loạt các dịch vụ tổng hợp như chăm sóc sức khoẻ, chăm sóc, phục hồi chức năng và hợp tác với các lĩnh vực khác như giáo dục, việc làm và các lĩnh vực xã hội.Các can thiệp nhắm mục tiêu vào các cá nhân bị ASD và các rối loạn phát triển khác cần phải được đi kèm với các hành động rộng hơn để làm cho môi trường thể chất, xã hội, và thái độ có thể tiếp cận, bao quát và hỗ trợ hơn.
Phát hiện các gen liên quan đến tự kỷ
Đáp ứng của WHO về ASD thông qua Nghị quyết về rối loạn tần suất tự kỷ (WHA67.8)của Đại Hội đồng Y tế thế giới (WHA) lần thứ 67tổ chức vào tháng 5/2014 có tiêu đề "Các nỗ lực toàn diện và phối hợp để quản lý chứng rối loạn tự kỷ" (Comprehensive and coordinated efforts for the management of ASD) được sự hỗ trợ của hơn 60 quốc gia.Nghị quyết kêu gọi WHO hợp tác với các nước thành viên và các đối tác để tăng cường năng lực quốc gia để giải quyết ASD và các rối loạn phát triển khác.WHO và các đối tác nhận thấy nhu cầu cần tăng cường khả năng của các quốc gia trong việc thúc đẩy sức khoẻ tối ưu và an sinh của tất cả những người có ASD.Các nỗ lực tập trung góp phần tăng cường cam kết của các chính phủ và vận động quốc tế về tự kỷ (contributing to enhancing commitment of governments and international advocacy on autism); hướng dẫn xây dựng các chính sách và kế hoạch hành động nhằm giải quyết ASD trong khuôn khổ rộng hơn về sức khoẻ tâm thần và tàn tật(providing guidance on creating policies and action plans that address ASD within the broader framework of mental health and disabilities);góp phần xây dựng bằng chứng về các chiến lược hiệu quả và có thể mở rộng cho việc đánh giá và điều trị ASD và các rối loạn phát triển khác (contributing to the development of evidence on effective and scalable strategies for the assessment and treatment of ASD and other developmental disorders).
Hình 6
Ngày thế giới nhận thức về tự kỷ 2017Tổng quan (Background) Theo Liên Hợp Quốc (UN), tự kỷ có những đặc điểm riêng biệt bởi các tương tác xã hội độc nhất (unique social interactions), cách thức học tập không quy chuẩn (non-standard ways of learning), đam mê các chủ đề cụ thể không theo khuynh hướng thường quy (keen interests in specific subjects, inclination to routines), khó khăn trong giao tiếp truyền thống và có những biểu hiện bất thường trong quá trình xử lý thông tin cảm quan đặc biệt (challenges in typical communications and particular ways of processing sensory information). Tỷ lệ tự kỷ ở tất cả các khu vực trên thế giới cao và sự thiếu hiểu biết về vấn đề này ảnh hưởng nghiêm trọng đối với cá nhân ASD, gia đình và cộng đồng. Sự kỳ thị và phân biệt đối xử liên quan đến khác biệt thần kinh (The stigmatization and discrimination associated with neurological differences) vẫn là những trở ngại chính cho chẩn đoán và điều trị là một vấn đề cần được giải quyết bởi các nhà hoạch định chính sách công ở các nước đang phát triển cũng như các nước tài trợ (donor countries). Trong suốt quá trình lịch sử, UN đã tổ chức đa dạng các ngày kỷ niệm và đẩy mạnh quyền và hạnh phúc của người khuyết tật kể cả trẻ em có sự khác biệt về học tập và khuyết tật về phát triển. Trong năm 2008, Công ước về quyền của người khuyết tật (Convention on the Rights of Persons with Disabilities) có hiệu lực khẳng định lại nguyên tắc cơ bản về quyền con người toàn cầu cho tất cả mọi người nhằm thúc đẩy, bảo vệ và đảm bảo sự hưởng thụ đầy đủ và bình đẳng tất cả các quyền con người và các quyền tự do cơ bản cho tất cả người khuyết tật và nâng cao sự tôn trọng phẩm giá vốn có của họ. Đồng thời đây cũng là một công cụ vững chắc để thúc đẩy một xã hội chăm sóc toàn diện cho tất cả mọi người và đảm bảo tất cả trẻ em, người lớn bị chứng tự kỷ có được cuộc sống đầy đủ và có nghĩa (It is a solid tool to foster an inclusive and caring society for all and to ensure that all children and adults with autism can lead full and meaningful lives). Từ năm 2008, Đại hội đồng UN nhất trí tuyên bố ngày 2/4 hàng năm là Ngày thế giới nhận thức tự kỷ (A/RES/62/139) nhằm nhấn mạnh sự cần thiết phải cải thiện chất lượng cuộc sống của những người tự kỷ để họ có thể sống một cuộc sống đầy đủ và cónghĩa như là một phần không thể tách rời của xã hội.
Thông điệp của UN, người tự kỷ (ASD) có quyền tự chủ và tự quyết
Cơ sở nâng cao nhận thức tự kỷ của UNTheo tài liệu của Liên Hợp Quốc (UN), Công ước về quyền của người mang khuyết tật (The Convention on the Rights of Persons with Disabilities_CRPD) ghi nhận quyền được tôn trọng độc lập cá nhân và tự chủ bản thân của người khuyết tật (điều 3). Ngoài ra, công ước này cũng nhấn mạnh quyền của người khuyết tật được hưởng năng lực pháp luật trên nguyên tắc bình đẳng với người khác trong mọi phạm vi đời sống (điều 12). Năng lực pháp luật là một công cụ xác đinh một cá nhân ASD như một người có đầy đủ nhân cách (full personhood) với khả năng tự quyết định và tự mình tham gia vào các giao tiếp nhưng có những yếu tố năng lực nhất định thường được cho là phẩm chất cần thiết để có sự tự chủ đầy đủ vô tình đã tạo ra những rào cản cho sự hòa nhập cộng đồng của người tự kỷ. Ngày Thế giới nhận thức tự kỷ (WAAD) 2017 được UN tổ chức vào ngày 31/3/2017 thảo luận về những chính sách và cách tiếp cận thực hiện những vấn đề liên quan đến giám hộ; lộ trình tự quyết và năng lực pháp luật của những người tự kỷ.
Chứng rối loạn tự kỷ trẻ em vẫn là góc khuất của xã hội
Ngày 2/4/2017, Tổng thư ký UN António Guterres phát đi một thông điệp kêu gọi cộng đồng thay đổi thái độ đối với những người tự kỷ và công nhận quyền của họ như là công dân, họ có quyền tự chủ và tự quyết cho cuộc sống của họ theo ý muốn và sở thích của họ: "Khi họ có cơ hội bình đẳng để tự quyết định và tự chủ, những người bị chứng tự kỷ sẽ được trao quyền để tạo ra một tác động tích cực hơn nữa đối với tương lai chung của chúng ta". UN cho rằng tự kỷ là một tình trạng thần kinh suốt đời biểu hiện trong thời thơ ấu, không phân biệt giới tính, chủng tộc hay tình trạng kinh tế xã hội. Tự kỷ chủ yếu được đặc trưng bởi các tương tác xã hội độc đáo, các cách học phi tiêu chuẩn, các sở thích quan trọng trong các chủ đề cụ thể, khuynh hướng thường lệ, những thách thức trong truyền thông điển hình và các cách thức xử lý thông tin cảm quan đặc biệt. Sự hỗ trợ thích hợp, chỗ ở và sự chấp nhận biến đổi thần kinh này cho phép những người ASD được hưởng cơ hội công bằng và tham gia đầy đủ và có hiệu quả vào xã hội. Số người bị chứng tự kỷ ngày càng gia tăng trong vài thập kỷ qua có thể là do nhận thức xã hội sự gia tăng cùng sự thay đổi các tiêu chuẩn chẩn đoán tốt hơn nhưng cũng có thể là các yếu tố môi trường đã góp phần làm tăng tỷ lệ tự kỷ, mặc dù điều này đòi hỏi nghiên cứu sâu hơn. Tổng thư ký UN cũng cam kết trong thông điệp của mình: “Chúng ta hãy cùng nhau khắc sau lời hứa trong Chương tình nghị sự về mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) đến năm 2030 để không còn lại ai ở phía sau và đảm bảo tất cả mọi người có thể đóng góp như những thành viên tích cực cho các xã hội hòa bình và thịnh vượng”.
Ngày sức khỏe tâm thần thế giới diễn ra vào ngày 10 tháng 10 hàng năm
Ngày sức khỏe tâm thần thế giớiNgày sức khỏe tâm thần thế giới (World Mental Health Day_WMHD) được tổ chức vào ngày 10/10 hàng năm nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về các vấn đề sức khỏe tâm thần, đồng thời cũng là dịp khuyến khích thảo luận cởi mở về các rối loạn tâm thần, kêu gọi đầu tư vào các dịch vụ phòng ngừa và điều trị các bệnh tâm thần.
Thực trạng sức khỏe tâm thần đang là vấn nạn xã hội
Thực trạng sức khỏe tâm thần và các vấn đề quan tâm Theo WHO, sức khỏe tâm thần đề cập đến 11 vấn đề bao gồm rối loạn tự kỷ (autism spectrum disorder_ASD); mất trí nhớ hay sa sút trí tuệ (dementia); trầm cảm (depression); động kinh (epilepsy); đau đầu (headache disorders); rối loạn tâm thần (mental disorders); sức khỏe tinh thần và người cao tuổi (mental health and older adults); Sức khỏe tâm thần trong trường hợp khẩn cấp (mental health in emergencies); sức khỏe tinh thần tăng cường đáp ứng của chúng ta (mental health strengthening our response); tâm thần phân liệt (schizophrenia) và tự tử (suicide). Hàng năm hơn 100 triệu người bị rối loạn tâm thần trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương, trong đó các rối loạn trầm cảm đơn thuần chiếm 5,73% gánh nặng bệnh tật khu vực. WHO cho biết: "Sức khỏe là một trạng thái thể chất, tinh thần và xã hội hoàn hảo chứ không chỉ là sự không có bệnh tật", theo đó sức khoẻ tinh thần được mô tả nhiều hơn sự vắng mặt của rối loạn tâm thần hoặc tàn tật, sức khoẻ tinh thần là một trạng thái lành mạnh (state of well-being) mà một người có thể nhận biết khả năng của mình, có thể ứng phó với những áp lực bình thường của cuộc sống, có thể làm việc hiệu quả và đóng góp vào cộng đồng của mình. Theo nghĩa tích cực này, sức khoẻ tinh thần là nền tảng cho hạnh phúc cá nhân và hiệu quả hoạt động của một cộng đồng. Các yếu tố quyết định sức khoẻ tâm thần bao gồm nhiều yếu tố xã hội, tâm lý và sinh học quyết định mức độ tinh thần của một người tại bất kỳ thời điểm nàochẳng hạn áp lực kinh tế xã hội dai dẳng là những nguy cơ đối với sức khoẻ tâm thần đối với cá nhân và cộng đồng, bằng chứng rõ ràng nhất có liên quan đến các chỉ số đói nghèo kể cả mức học vấn thấp.Sức khoẻ tinh thần kém cũng liên quan đến sự thay đổi xã hội nhanh, điều kiện làm việc căng thẳng, phân biệt giới tính, loại trừ xã hội, lối sống không lành mạnh, nguy cơ bạo lực và sức khoẻ thể chất và các vi phạm nhân quyền. Cũng có các yếu tố tâm lý và cá nhân cụ thể làm cho người dễ bị rối loạn tâm thần, cuối cùng có một số nguyên nhân sinh học của rối loạn tâm thần bao gồm các yếu tố di truyền và sự mất cân bằng trong hóa chất trong não.
Chăm sóc sức khỏe tâm thần cần có chiến lược và giải pháp toàn diện
Chiến lược và giải pháp Chiến lược và các can thiệp: khuyến khích sức khoẻ tâm thần bao gồm các hành động tạo ra điều kiện sống và môi trường hỗ trợ sức khoẻ tâm thần và cho phép mọi người chấp nhận và duy trì lối sống lành mạnh. Tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản, chính trị, kinh tế xã hội và văn hoá cơ bản là điều cơ bản để thúc đẩy sức khoẻ tâm thần; nếu không có an ninh và tự do được cung cấp bởi các quyền này, rất khó để duy trì mức độ cao về sức khoẻ tâm thần. Các chính sách về sức khoẻ tâm thần của quốc gia không chỉ đơn thuần là những rối loạn về tâm thần mà còn phải nhận biết và giải quyết các vấn đề rộng hơn để thúc đẩy sức khoẻ tâm thần bao gồm lồng ghép việc thúc đẩy sức khoẻ tâm thần vào các chính sách và chính sách của chính phủ và chính sách kinh doanh trong các lĩnh vực bao gồm giáo dục, lao động, công lý, giao thông, môi trường, nhà ở và phúc lợi cũng như y tế, tăng cường sức khoẻ tâm thần phụ thuộc phần lớn vào các chiến lược liên ngành.
Phải phát hiện và nhận biết sức khỏe tâm thần của trẻ từ thời thơ ấu đểv can thiệp kịp thời
Các giải pháp cụ thể để thúc đẩy sức khoẻ tâm thần bao gồm can thiệp thời thơ ấu như thăm nhà ở phụ nữ mang thai, các hoạt động tâm lý xã hội trước tuổi dậy thì, trợ giúp kết hợp dinh dưỡng và tâm lý xã hội cho những người có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ trẻ em như các chương trình xây dựng kỹ năng, các chương trình phát triển trẻ và thanh thiếu niên; nâng cao vị thế kinh tế xã hội của phụ nữ như cải thiện tiếp cận giáo dục và các chương trình tín dụng nhỏ; hỗ trợ xã hội cho người cao tuổi như làm quen với các sáng kiến, trung tâm cộng đồng và ngày cho người già; các chương trình tập trung vào các nhóm dễ bị tổn thương, bao gồm dân tộc thiểu số, người dân bản địa, người di cư và những người bị ảnh hưởng bởi xung đột hoặc thiên tai như các can thiệp tâm lý xã hội sau thiên tai; các hoạt động quảng bá sức khoẻ tâm thần trong trường học như các chương trình hỗ trợ thay đổi sinh thái trong trường học và các trường học thân thiện với trẻ em; các can thiệp về sức khoẻ tâm thần tại nơi làm việc như các chương trình phòng ngừa căng thẳng; chính sách nhà ở tốt hơn; các chương trình phòng chống bạo lực như các sáng kiến bảo vệ cộng đồng; các chương trình phát triển cộng đồng như các sáng kiến chăm sóc cộng đồng, phát triển nông thôn tổng hợp). WHO tăng cường hỗ trợ các chính phủ có chiến lược chăm sóc sức khỏe tâm thần phù hợp Để thực hiện các chiến lược và giải pháp nêu trên, WHO tăng cường hỗ trợ các chính phủ trong mục tiêu tăng cường và thúc đẩy sức khoẻ tâm thần, đánh giá các bằng chứng để thúc đẩy sức khoẻ tâm thần và đang làm việc với các chính phủ để phổ biến thông tin này và lồng ghép các chiến lược hiệu quả vào các chính sách và kế hoạch. Trong năm 2013, WHA thông qua kế hoạch hành động toàn diện về sức khoẻ tâm thần giai đoạn 2013-2020 với sự cam kết của tất cả các nước thành viên của WHO để thực hiện các hành động cụ thể để cải thiện sức khoẻ tâm thần và góp phần đạt được một bộ các mục tiêu toàn cầu. Để đáp ứng nhu cầu kế hoạch thực hiện xem xét các giai đoạn phát triển khác nhau của các hệ thống cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tâm thần, một Chương trình hành động khu vực thực hiện kế hoạch hành động sức khoẻ tâm thần (Regional Agenda for Implementing the Mental Health Action Plan) giai đoạn 2013-2020 ở Tây Thái Bình Dương được Ủy ban khu vực lần thứ 65 xác nhận năm 2014 đưa ra phương pháp tiếp cận theo từng giai đoạn như một khuôn khổ ưu tiên đẩy mạnh các chính sách và hành động. Các giải pháp thực hiện cốt lõi, mở rộng và toàn diện được cung cấp xoay quanh 4 mục tiêu “Kế hoạch hành động về sức khoẻ tâm thần” (Mental Health Action Plan) bao gồm tăng cường khả năng lãnh đạo và quản lý có hiệu quả đối với sức khoẻ tâm thần; cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tâm thần và chăm sóc xã hội toàn diện, tích hợp và đáp ứng trong các môi trường dựa vào cộng đồng; thực hiện các chiến lược xúc tiến và phòng ngừa sức khoẻ tâm thần; củng cố hệ thống thông tin, bằng chứng và nghiên cứu về sức khoẻ tâm thần.
|
TRANG CHỦ
