|
Nghĩ về đạo đức của người làm thuốc và cung ứng thuốc cho bệnh nhân
Đạo đức của người Thầy Thuốc đã được đề cập đến nhiều trong thời gian qua để điều chỉnh hành vi thực hành của những người làm công tác y tế. Một đối tượng cùng tham gia, đóng góp trong lãnh vực khám, chữa bệnh cho nhân dân là những người làm thuốc và cung ứng thuốc cho bệnh nhân thuộc ngành dược. Nói về Thầy Thuốc, bản chất trong đó đã có chữ thuốc nhưng người Thầy Thuốc là người không sản xuất ra thuốc và cung cấp thuốc cho bệnh nhân. Ngoài lãnh vực y học cổ truyền, nếu người Thầy Thuốc trực tiếp sản xuất thuốc, cung cấp thuốc, vừa kê đơn vừa bán thuốc cho bệnh nhân là vi phạm pháp luật. Những người làm ra thuốc và cung ứng thuốc cho bệnh nhân là những cán bộ thuộc ngành dược, họ là những Dược sĩ, Dược tá, những Nhà hóa dược học .... công tác ở các Công ty, Xí nghiệp Dược phẩm, đại lý thuốc, hiệu thuốc tây có mặt ở khắp các nơi trong cộng đồng dân cư. Những người làm thuốc, sản xuất thuốc
Những người làm thuốc là những người có trách nhiệm sản xuất ra thuốc ở các Công ty, Xí nghiệp Dược phẩm để phục vụ cho nhu cầu điều trị bệnh tật của nhân dân. Hải Thượng Lãn Ông, Y tổ của Việt Nam đã có lời căn dặn: “Phàm chuẩn bị thuốc men thì nên mua giá cao để được thứ tốt. Theo sách lôi công để bào chế và cất giữ thuốc men cho cẩn thận. Hoặc y theo từng phương mà bào chế, hoặc tùy thời, tùy bệnh mà gia giảm. Khi lập ra phương mới, phải phỏng theo ý nghĩa của người xưa, chớ nên tự lập ra những phương bừa bãi để thử bệnh. Thuốc sắc và thuốc tán nên có đủ. Thuốc hoàn và thuốc đan nên chế sẵn. Có như thế mới ứng dụng được kịp thời, khi gặp bệnh khỏi phải bó tay”. Trên thị trường hiện nay, thuốc sản xuất trong nước, thuốc nước ngoài được ủy quyền sản xuất trong nước, thuốc ngoại nhập ... đã làm phong phú hóa các chủng loại thuốc phục vụ cho nhu cầu điều trị của bệnh nhân. Tuy vậy, có một số các loại thuốc có nhãn hiệu, mẫu mã, hình thức viên thuốc, ống thuốc gần giống nhau mà mới nhìn qua, bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân khó phân biệt được theo tên kê trong đơn thuốc của Thầy Thuốc. Thực tế ở một lĩnh vực khác thuộc ngành điện, điện tử; thương hiệu National (Nhật Bản) đã bị các nhà sản xuất khác sản xuất ra các mặt hàng điện, điện tử mang thương hiệu Nacional để người tiêu dùng dễ bị nhầm lẫn khi mua. Chính vì vậy, thương hiệu National đã phải chuyển đổi thành thương hiệu Panasonic. Cũng tương tự, mặt hàng điện, điện tử của thị trường còn có các thương hiệu khác như Sony và Suny, Samsung và Sangsung ... Về lãnh vực thuốc điều trị, đơn cử một vài loại thuốc có trên thị trường hiện nay cũng đã được các nhà làm thuốc, còn gọi là các nhà sản xuất thuốc thực hiện với mô hình tương tự. Ngoài tên đọc lướt qua nghe âm gần giống nhau, thuốc cũng thường được “nhái” nhãn mác, mẫu mã, hình thức ... như thuốc Liptamin và Homtamin Ginseng, thuốc Phargington Capsules và Pharmaton Capsules, thuốc Dihatansic và Di-antalvic, thuốc Vidorigyl và Rodogyl ... và còn rất nhiều loại thuốc khác nữa. Các loại thuốc có sự tương tự về tên gọi, nhãn mác, mẫu mã, hình thức này lẽ dĩ nhiên thành phần của thuốc cũng giống nhau, gần giống nhau hoặc thêm bớt thành phần. Thuốc nào có trước, thuốc nào có sau, nhà sản xuất thuốc nào làm thuốc ra trước, nhà sản xuất nào làm thuốc ra sau ... Có lẽ các nhà làm thuốc, sản xuất thuốc mới biết rõ ràng. Tại sao không chọn cho mình một cái tên thuốc riêng biệt, có nhãn hiệu, mẫu mã, hình thức không giống hoặc gần giống như cái tên mà nhà sản xuất trước đã sử dụng trước đó để nói lên sự trong sáng, đạo đức của mình ? Những người làm thuốc, sản xuất thuốc cũng cần phải xem xét, suy nghĩ lại vấn đề này để góp phần vào việc thực hiện đạo đức của người làm công tác y tế trong nền kinh tế thị trường hiện nay.
Những người cung ứng thuốc, bán thuốc cho bệnh nhân Những người cung ứng thuốc, bán thuốc ở các cơ sở đại lý thuốc, hiệu thuốc tây phục vụ cho nhu cầu mua thuốc điều trị của bệnh nhân cũng cần để tâm đến vấn đề y đức của mình trong việc thu tiền thuốc của người bệnh khi trên thị trường có quá nhiều loại thuốc cùng chủng loại, nhãn hiệu, mẫu mã, hình thức gần giống nhau, và lẽ dĩ nhiên giá cả cũng sẽ phải khác nhau. Làm thế nào để bệnh nhân và thân nhân người bệnh không phải mua thuốc sản xuất trong nước mà phải trả tiền theo giá thuốc ngoại nhập hoặc thuốc nước ngoài được ủy quyền sản xuất trong nước. Theo quy định về y đức của Bộ Y tế: “Kê đơn phải phù hợp với chẩn đoán và bảo đảm sử dụng thuốc hợp lý, an toàn; không vì lợi ích cá nhân mà giao cho người bệnh thuốc kém phẩm chất, thuốc không đúng với yêu cầu và mức độ bệnh”. Kê đơn là trách nhiệm của người Thầy Thuốc, còn giao thuốc cho người bệnh là trách nhiệm của những người cung ứng thuốc và bán thuốc. Phải cùng chia sẻ trách nhiệm với nhau để làm tròn y đức. Thầy Thuốc không được vừa kê đơn, vừa bán thuốc. Người cung ứng thuốc, bán thuốc không được kê đơn thông qua việc hỏi thăm bệnh tình để tự bán thuốc cho bệnh nhân. Đơn cử giá cả một số loại thuốc có trên thị trường để minh họa cụ thể cho vấn đề này. Thuốc Liptamin 850 đ/viên, Homtamin 1.500 đ/viên; thuốc Phargington 4.000 đ/vĩ, Pharmaton 40.000 đ/vĩ; thuốc Dihatansic 6.000 đ/vĩ. Di-antalvic 12.000 đ/vĩ; thuốc Vidorigyl 7.000 đ/vĩ, Rodogyl 35.000 đ/vĩ ... Người ta thường nói: “tiền nào, của nấy”, còn trong lĩnh vực khám, chữa bệnh cho bệnh nhân thì như thế nào? Có lẽ không thể nói “tiền nào, thuốc nấy” hay bệnh nhân phải chịu “trả tiền giá cao, lấy thuốc giá thấp” hoặc “đơn kê thuốc ngoại, lấy phải thuốc nội”... Ở đây chỉ mới đề cập đến vấn đề thuộc lãnh vực thuốc Tây y, còn lãnh vực thuốc Đông y hy vọng rằng sẽ có điều kiện được tham khảo. Ngoài “y đức”, việc chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân cũng cần phải được đề cập đến “dược đức” trong hành nghề y dược nói chung. Thầy Thuốc chỉ được khám bệnh, kê đơn thuốc. Việc sản xuất, cung ứng và bán thuốc thuốc cho bệnh nhân thuộc về cán bộ ngành dược. Trong hành nghề y duợc tư nhân, Thầy Thuốc không được vừa kê đơn vừa bán thuốc; ngược lại người làm công tác dược chỉ được cung ứng và bán thuốc theo đơn, không được thay Thầy Thuốc kê đơn qua việc thăm hỏi bệnh để bán thuốc điều trị. Thực tế thu nhập kinh tế từ việc hành nghề y dược tư nhân cho thấy “y nuôi dược” và “dược nuôi y”. Nếu người Thầy Thuốc biết kết hợp cả hai, vừa kê đơn, vừa tự bán thuốc; người cung ứng, bán thuốc biết kết hợp vừa tự kê đơn để bán được thuốc thì lợi nhuận sẽ cao hơn nhưng sẽ không phù hợp với y đức và trái với quy định của pháp luật Nhân dịp kỷ niệm ngày Thầy Thuốc Việt Nam 27/2, mong rằng những người làm công tác dược từ người làm thuốc, bào chế, sản xuất thuốc, đến người cung ứng và bán thuốc cho bệnh nhân cùng suy nghĩ, góp phần với Ngành Y Tế để nâng cao vai trò y đức trong nền kinh tế thị trường hiện nay. Thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu “Lương y như từ mẫu”, “Thầy Thuốc như mẹ hiền”
|
TRANG CHỦ
