|
Ảnh hưởng của nhiễm độc chì với sức khỏe con người và phòng chống nhiễm độc chì trên thế giới
Nhiễm độc chì và sức khỏe con người;Ngăn chặn nhiễm độc chì ở trẻ em;Tuần lễ quốc tế hành động nhằm nâng cao nhận thức về nhiễm độc chì Nhiễm độc chì và sức khỏe con ngườiTháng 9/2013. Chì là một kim loại độc hại tự nhiên được tìm thấy trong lớp vỏ trái đất. Sử dụng rộng rãi chìđã dẫn đến ô nhiễm môi trường rộng lớn, phơi nhiễm với con người và các vấn đề sức khỏe cộng đồng quan trọng ở nhiều nơi trên thế giới. Nguồn quan trọng của ô nhiễm môi trường bao gồm khai thác mỏ, luyện kim, các hoạt động sản xuất và tái chế và trong một số quốc gia tiếp tục sử dụng sơn pha chì và xăng pha chì. Hơn 3/4 số tiêu thụ chì trên toàn cầu là để sản xuất ắc quy chì-axít cho xe có động cơ.Tuy nhiên, chì cũng được sử dụng trong nhiều sản phẩm khác, ví dụ như bột màu, sơn, hàn, kính màu, tàu pha lê, đạn dược, men gốm, đồ trang sức, đồ chơi và trong một số mỹ phẩm và các loại thuốc cổ truyền. Nước uống cung cấp thông qua đường ống dẫn hoặc ống với các mối hàn nối chì có thể chứa chì. Nhiều chìtrong trong thương mại toàn cầu hiện nay là thu được từ tái chế. Trẻ em đặc biệt dễ bị các ảnh hưởng độc hại của chì và có thể gây ảnh hưởng sức khỏe bất lợi sâu sắc và lâu dài, đặc biệt là ảnh hưởng đến sự phát triển của não và hệ thần kinh. Chì cũng gây ra tác hại lâu dài ở người lớn bao gồm tăng nguy cơ cao huyết áp và tổn thương thận. Phơi nhiễm với phụ nữ mang thai đến hàm lượng chì cao có thể gây sẩy thai, thai chết lưu, sinh non và sinh thiếu cân cũng như dị tật nhỏ. Nguồn gốc và các đường phơi nhiễm (Sources and routes of exposure)Mọi người có thể trở thành bị phơi nhiễm với chì thông qua các nguồn lao động nghề nghiệp và môi trường. Điều này chủ yếu là kết quả từ hít phải các hạt chìtạo ra bởi vật liệu cháy có chứa chì, ví dụ như trong quá trình nấu chảy, tái chế không chính thức, tước sơn pha chì và sử dụng xăng pha chì; ăn phải bụi chì bị ô nhiễm, nước (từ đường ống pha chì), thực phẩm (từ các thùng chứa chì bằng kính hoặc chì hàn). Sử dụng một số mỹ phẩm và các loại thuốc cổ truyền cũng có thể dẫn đến phơi nhiễm với chì. Trẻ em đặc biệt dễ bị tổn thương vì chúng hấp thụ 4-5 lần nhiều hơn so vớingười lớn từ một nguồn nhất định. Hơn nữa sự tò mò bẩm sinh của trẻ em và kết quả hành vi tay-miệng phù hợp với tuổi của chúng trong miệng và nuốt các vật có chứa chì hoặc tráng chì, chẳng hạn như bụi hoặc đất bị ô nhiễm và vỏ của sơn chứa chì bị mục nát. Đường phơi nhiễm này là rộng lớn hơnở trẻ em với pica (thèm ăn dai dẳng và cưỡng bức để ăn những thứ không phải thực phẩm), ví dụ người ta có thể nhặt nhạnh và ănsơn pha chì từ các bức tường, khung cửa và đồ nội thất. Phơi nhiễm với đất và bụi bị ô nhiễm chì do tái chế pin và khai thác khoáng sản đã gây ra nhiễm độc chì hàng loạt và nhiều trường hợp tử vong ở trẻ nhỏ ở Senegal và Nigeria. Ngay khi đi vào cơ thể, chì được phân phối đến các cơ quan như não, thận, gan và xương.Cơ thể lưu trữ chì ở trong răng và xương, nơi nó được tích lũy theo thời gian. Chìlưu trữ trong xương có thể được tái huy động vào máu trong quá trình mang thai, do đó phơi nhiễm thai nhi. Trẻ em suy dinh dưỡng dễ bị nhạy cảm hơn với chì bởi vì cơ thể chúng hấp thụ chì hơn các chất dinhdưỡng khác, chẳng hạn như canxi đang thiếu. Trẻ em có nguy cơ cao nhất là những người còn rất trẻ (bao gồm cả thai nhi đang phát triển) và nghèo khó. Ảnh hưởng sức khỏe do nhiễm độc chì ở trẻ em (Health effects of lead poisoning on children)Chìgâyhậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ em. Ở các cấp độ phơi nhiễm cao, chì tấn công não và hệ thống thần kinh trung ương gây hôn mê, co giật và thậm chí tử vong. Trẻ em sống sót sau nhiễm độc chì nghiêm trọng có thể để lại sựchậm phát triển tâm thần và rối loạn hành vi. Ở cấp độ phơi nhiễm thấp hơn chì không gây ra triệu chứng rõ ràng và trước đây được coi là an toàn, chì bây giờ được biếttạo ra một phổ rộng của các thương tổn trên nhiều hệ thống cơ thể (multiple body systems). Đặc biệt là chì ảnh hưởng đến sự phát triển não của trẻ em dẫn đến giảm chỉ số thông minh (IQ), thay đổi hành vi như rút ngắn khoảng chú ý và tăng hành vi chống đối xã hội và giảm độ học vấn. Phơi nhiễm với chìcũng gây thiếu máu, tăng huyết áp, suy thận, miễn dịch độc tố (immunotoxicity) và độc tính (toxicity) đối với cơ quan sinh sản. Các ảnh hưởng vềthần kinh và hành vi (neurological and behavioural effects) của chìđược cho là không thể hồi phục. Không biếtđược vềnồng độ chì an toàn trong máu nhưng người tabiết khi phơi nhiễm với chì gia tăng thì phạm vi và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và các ảnh hưởng cũng tăng lên. Thậm chínồng độ chì trong máu nhỏ nhất là 5mg/dl từng được cho là một "mức an toàn" (safe level), có thể dẫn đếngiảmtrí thông minh ở trẻ em, khó khăn về hành vi và các vấn đề học tập.Điều khích lệ là thành công việcxóa bỏ xăng pha chì trong hầu hết các nước đã dẫn đến một sự suy giảm đáng kể nồng độ chì trong máu ở mức quần thể (population-level blood lead concentrations). Hiện nay chỉ có sáu quốc gia tiếp tục sử dụng nhiên liệu pha chì. Đáp ứng của Tổ chức Y tế thế giới (WHO response)WHO đã xác định chì là một trong 10 hóa chất của mối quan tâm sức khỏe cộng cộng, cần cóhành động bởi các quốc gia thành viên để bảo vệ sức khỏe của người lao động, trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. WHO hiện đang phát triển các hướng dẫn về công tác phòng chống và xử lý nhiễm độc chì (guidelines on the prevention and management of lead), hướng dẫn sẽ cung cấp cho các nhà hoạch định chính sách, các cơ quan y tế công cộng và chuyên gia y tế với hướng dẫn dựa trên bằng chứng về các biện pháp mà họ có thể làm để bảo vệ sức khỏe của trẻ em và người lớn do phơi nhiễm với chì.Bởi vì sơn pha chì là một nguồn phơi nhiễm tiếp tục ở nhiều quốc gia, WHO đã hợp tác với Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (United Nations Environment Programme) để hình thành Liên minh toàn cầu để loại bỏ chì trong sơn (Global Alliance to Eliminate Lead Paint). Đây là một sáng kiến hợp tác tập trung và thúc đẩy những nỗ lực để đạt được mục tiêu quốc tế (international goals) nhằm phòng ngừa phơi nhiễm chì của trẻ em từ sơn có pha chì và để giảm thiểu phơi nhiễm nghề nghiệp (occupational exposures) với sơn như thế. Mục tiêu rộng lớn của loại bỏ chì trong sơn là thúc đẩy việc xóa bỏsản xuất và bán các loại sơn có chứa chì và cuối cùng loại bỏ những nguy cơ mà những loại sơn như thếđặt ra. Liên minh toàn cầu loại bỏ chì trong sơn là một biện pháp quan trọng góp phần thực hiện đoạn 57 (paragraph 57) của Kế hoạch thực hiện của Hội nghị Thượng đỉnh Thế giới về Phát triển bền vững (Plan of Implementation of the World Summit on Sustainable Development) và giải pháp II/4B của phương pháp Chiến lược tiếp cận với Quản lý Hóa chất Quốc tế ( SAICM_ Strategic Approach to International Chemicals Management). Ngănchặn nhiễm độc chì ở trẻ em (Stop lead poisoning in children)18/10/2013. Geneva-Nhân Tuần lễ quốc tế về phòng chống nhiễm độc chì (International Lead Poisoning Prevention Week), WHO kêu gọi các quốc gia giải quyết sơn có chì như một bước đầu tiên.Nhiễm độc chì gây ra những hậu quả sức khỏe nghiêm trọng, đặc biệt là cho trẻ em. Trẻ em phơi nhiễm vớ chìđược ước tính đóng góp đến 600 000 trường hợp mới của trẻ em bị khuyết tật trí tuệ hàng năm,nhìn chung 99% trẻ em bị ảnh hưởng bởi phơi nhiễm cao với chì sống tại các quốc gia có mức thu nhập thấp và thu nhập trung bình, WHO cho biết nhân dịp Tuần lễtuần lễ quốc tế hành động về phòng chống nhiễm độc chì và kêu gọi các nước tăng cường hành động quốc gia để loại bỏ sơn pha chì. Chì một nguồn nhiễm độc chính yếu (Lead a major source of poisoning) Sơn pha chì là một nguồn chính của nhiễm độc chì tiềm năng cho trẻ nhỏ. Nó có thể được tìm thấy trong nhà, đồ chơi, đồ nội thất và các đồ vật khác. Sơn có chì mục nát trên tường, đồ nội thất và bề mặt nội thất khác tạo ra bụi chì trong nhà mà con trẻ dễ dàng nuốt vào. Ngậm các đồ chơi có chì và các đồ vật khác cũng làm cho trẻ em bị phơi nhiễm với chì. Vị ngọt của sơn có chì làm cho một số trẻ em thậm chí nhặt ra và nuốt các chip nhỏ của sơn. "Nhiễm độc chì vẫn còn là một trong những mối quan tâm sức khỏe môi trường quan trọng nhất cho trẻ em trên toàn cầu và sơn pha chì là một điểm nóng chính cho tiềm năng nhiễm độc chì ở trẻ em", Tiến sĩ Maria Neira, Giám đốc Y tế công cộng và Môi trường (Public Health and Environment) của WHO cho biết "Tin tốt lành là phơi nhiễm với sơn pha chì có thể được hoàn toàn dừng lại thông qua một loạt các biện pháp nhằm hạn chế việc sản xuất và sử dụng sơn có chì". Người ta ước tính rằng 143 000 trường hợp tử vong mỗi năm là kết quả của nhiễm độc chì và sơn pha chì là một đóng góp lớn cho điều này. Sử dụng sơn pha chì tạo ra một vấn đề sức khỏe trong nhiều năm trong tương lai. Ngay cả ở các quốc gia đã cấm sơn pha chì trong nhiều thập kỷ trước đây, những sơn như vậy tiếp tục là một nguồn gây phơi nhiễm cho đến khi nó cuối cùng cũng bị tước bỏ và thay thế. Chi phí cho việc thay thế sơn có chì có nghĩa là người dân sống ở các ngôi nhà cũ và kém là đặc biệt có nguy cơ và điều này gây ảnh hưởng nhiều đến cộng đồng bị tước đoạt về kinh tế (economically-deprived communities). Loại bỏ dần chì trong sơn(Phasing out lead in paint) WHO đã xác định chì là một trong 10 hóa chất gây ra mối quan tâm sức khỏe công cộng và đòi hỏi hành động bởi các nước thành viên (Member States) để bảo vệ sức khỏe của người lao động, trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Các hành động như vậy bao gồm các áp dụng các quy định và thủ tục để loại bỏ việc sử dụng các loại sơn có chì và cung cấp thông tin cho công chúng về đổi mới những ngôi nhà nơi có sơn pha chì có thể đã được áp dụng. "Sơn với mức chì rất cao vẫn có sẵn trong hầu hết các nước đang phát triển, những nơi này việc xét nghiệm sơn đã được tiến hành như một phần của những nỗ lực của Liên minh toàn cầu nhằm loại bỏ sơn pha chì (Global Alliance to Eliminate Lead Paint). Trong hầu hết các nước có sơn pha chì, một lượng sơn tương đương mà không bỏ chì vào thêm là cũng sẵn có cho thấy sự lựa chọn thay thế chì là có sẵn cho các nhà sản xuất" David Piper, Phó Giám đốc hãng hóa chất UNEP DTIE nói. Tuần lễ quốc tế hành động phòng chống nhiễm độc chì cung cấp một cơ hội tuyệt vời nhằm nâng cao nhận thức về sự phổ biến của sơn có chì. Trên toàn thế giới, 30 quốc gia đã loại bỏ việc sử dụng sơn có chì. Liên minh toàn cầu loại bỏ sơn pha chì được lãnh đạo bởi WHO và UNEP đặt mục tiêu đạt được của 70 quốc gia vào năm 2015. Ở mức phơi nhiễm cao, chì gây thương tổn cho não và hệ thần kinh trung ương gây ra hôn mê, co giật và thậm chí tử vong. Trẻ em sống sót sau nhiễm độc đó thường để lại rối loạn hành vi và suy giảm trí tuệ. Ở mức phơi nhiễm thấp hơn, nhiễm độc chì không gây triệu chứng rõ ràng và trước đây được coi là an toàn thì bây giờ chì được biết đến là tạo ra một dải thương tổn trên nhiều hệ thống cơ thể. Đặc biệt, chì ảnh hưởng đến phát triển não bộ ở trẻ em dẫn đến giảm chỉ số thông minh (IQ), thay đổi hành vi như thiếu sự chú ý và tăng hành vi chống đối xã hội và giảm độ học vấn. Các ảnh hưởng này được cho là không thể đảo ngược. Người lớn có nguy cơ cao của bệnh thận và tăng huyết áp. Tuần lễ quốc tế hành động nhằm nâng cao nhận thức về nhiễm độc chì 20-26/10/2013. Tuần lễ quốc tế hành đông nhằm nâng cao nhận thức về phòng chống nhiễm độc chì (The International Lead Poisoning Awareness Prevention Week of Action) diễn ra từ ngày 20 đến ngày 26 tháng 10 năm 2013. Chủ đề năm nay là “Trẻ em không có chì cho một tương lai khỏe mạnh” (Lead-Free Kids for a Healthy Future)-nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tránh sử dụng sơn có chì và sử dụng các lựa chọn thay thế an toàn để ngăn chặn trẻ em bị hại do nhiễm độc chì.Tuần lễ quốc tế hành động phòng chống nhiễm độc chìTrong tuần lễ chiến dịch, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và Chương trình môi trường của Liên Hiệp Quốc (UNEP) sẽ khuyến khích và tạo điều kiện cho những nỗ lực toàn cầu để loại bỏ sơn có chì và nâng cao nhận thức về nhiễm độc chì; nhấn mạnh nỗ lực của các nước và của các đối tác trong ngăn ngừa nhiễm độc chì ở trẻ em; kêu gọi hành động hơn nữa để loại bỏ sơn có chì. Nhiễm độc chì là hoàn toàn có thể phòng ngừa được, tuy nhiên phơi nhiễm với chì ở trẻ em được ước tính góp phần vào khoảng 600 000 trường hợp mớibị khuyết tật vềtrí tuệ hàng năm. Mặc dù có sự công nhận rộng rãi về vấn đề này và nhiều quốc gia đã có hành động, phơi nhiễm với chì, đặc biệt là trong thời thơ ấu vẫn còn là mối quan tâm chính yếu với các nhà cung cấp chăm sóc y tế và các quan chức y tế công cộng trên toàn thế giới. Sự kiện này là cơ hội duy nhất để nâng cao nhận thức trên toàn thế giới về tầm quan trọng của loại bỏ chì trong sơn. Truy cập vào trang web đa ngôn ngữ cho chiến dịch nâng cao ý thức trong Tuần lễ quốc tế phòng chống nhiễmđộc chì và đăng ký bất kỳ sự kiện nào mà bạn đang có kế hoạch hỗ trợ chiến dịch. Phòng chống nhiễm độc chì Chì là một kim loại độc hại, việc sử dụng rộng rãi chì đã gây ra ô nhiễm môi trường rộng rãi vàcác vấn đề sức khỏe ở nhiều nơi trên thế giới. Nó là một chất độc tích lũy mà ảnh hưởng đến nhiều hệ thống cơ thể, bao gồm thần kinh, huyết học, hệtiêu hóa, hệ tim mạch, thận. Trẻ em đặc biệt dễ bị ảnh hưởng thần kinh bởi chì, thậm chí mức độ phơi nhiễm tương đối thấp có thể gây ra nghiêm trọng và trong một số trường hợp gây tổn thương thần kinh không hồi phục. Phơi nhiễm với chì được ước tính chiếm khoảng 0,6% gánh nặng bệnh tật toàn cầu với gánh nặng cao nhất trong các vùng đang phát triển. Trê em phơi nhiễm với chìđược ước tính đóng góp khoảng 600.000 trường hợp mới của trẻ em bị khuyết tật trí tuệ hàng năm. Giảm việc sử dụng chì gần đây trong xăng, sơn, đường ống dẫn nước và hàn đã dẫn đến giảm đáng kể mức độ chì trong máu. Tuy nhiên, các nguồn phơi nhiễm quan trọng vẫn còn, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Nỗ lực hơn nữa được đòi hỏi để tiếp tục làm giảm việc sử dụng và phóng thích chì và giảm phơi nhiễm môi trường và nghề nghiệp, đặc biệt là cho trẻ em và phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Các can thiệp bao gồm loại bỏ sử dụng chì không cần thiết như chì trong sơn, đảm bảo tái chế an toàn chất thải có chứa chì, giáo dục công chúng về tầm quan trọng của việc xử lý an toàn của máy tính và pin axit chì, giám sát nồng độ chì trong máu ở trẻ em, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ và người lao động.
|
TRANG CHỦ
