Theo ước tính của tổ chức Y tế thế giới (WHO) doanh thu từ thuốc giả lên tới 75 tỉ USD/năm là một con số khó có thể ngờ đến, song gánh nặng bệnh nhân tử vong liên quan đến thuốc giả và sự ảnh hưởng về mặt doanh thu cũng như uy tín về thương hiệu của các công ty, tập đoàn dược phẩm, đặc biệt các hãng dược phẩm nổi tiếng trên thế giới. Dưới đây là một số thông tin tổng hợp về tính hình thuốc giả trên thế giới và tại Việt Nam.

Phát triển dụng cụ có thể phát hiện thuốc trị sốt rét giả

Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã phát triển một dụng cụ cầm tay có khả năng phát hiện thuốc trị sốt rét giả hoặc không đủ tiêu chuẩn và cho sản xuất hàng loạt dụng cụ này, theo Reuters ngày 24.4.

Thiết bị có tên là CD-3 do các nhà khoa học thuộc Trung tâm Pháp y của FDA tại Cincinnati, bang Ohio (Mỹ), phát triển. Nó vận hành bằng pin, sử dụng các bước sóng ánh sáng khác nhau để so sánh thuốc trị sốt rét thật với sản phẩm giả mạo. Sốt rét là căn bệnh chết người do muỗi truyền bệnh, thường gây sốt, cảm lạnh và có triệu chứng giống bệnh cúm.

Chỉ trong năm 2010, trên toàn thế giới đã có 219 triệu người nhiễm bệnh với khoảng 660.000 người tử vong, chủ yếu là tại khu vực cận Sahara châu Phi, theo Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG). Thuốc giả và thuốc không đủ tiêu chuẩn làm tăng gấp đôi sự thiệt hại, theo bà Margaret Hamburg, chuyên gia của FDA. “Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, siêu vi trùng sốt rét có thể làm một người tử vong trong vòng vài ngày. Điều trị không thích hợp cũng dẫn đến tình trạng kháng thuốc”, bà Margaret bổ sung. Thiết bị này sẽ được thử nghiệm tại Ghana, sau đó là các nơi khác ở châu Phi và Đông Nam Á, nơi mà tỷ lệ nhiễm sốt rét cao và thuốc trị sốt rét giả mạo rất “thịnh hành”.

Thuốc xổ giun Fugacar giả tái xuất tại thành phố Hồ Chí Minh

Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) vừa có văn bản gửi các cơ sở y tế về việc văn phòng đại diện Công ty Janssen Cilag Ltd. tại Hà Nội phản ánh đã phát hiện trên địa bàn TPHCM có lưu hành thuốc viên nén Fugacar giả (thuốc xổ giun). Cụ thể, trên hộp thuốc thật thì các thông tin về số lô sản xuất, ngày sản xuất, hạn dùng được in chìm (in dập), trong khi thuốc giả lại in thường. Hộp thuốc giả thiếu tên nhà máy sản xuất “Olic (Thailand) Limited”.

Một đặc điểm khác là trên vỉ thuốc thật, thông tin số lô sản xuất, hạn dùng được in nhòe màu xanh, còn thuốc giả in màu xanh tối, không nhòe. Ngoài ra, viên thuốc thật có khắc chữ “Janssen” sắc nét ở một mặt, trong đó chữ “e” hình chữ nhật, sắc cạnh.

Trong khi thuốc giả không khắc chữ hoặc chỉ có vạch chia đôi trên bề mặt viên thuốc hoặc có khắc chữ “Janssen” ở một mặt nhưng chữ “e” lại không sắc cạnh.

Trước đó, hồi tháng 9-2010, Cục Quản lý dược cũng từng có văn bản gửi các cơ sở y tế trong cả nước yêu cầu giám sát và thu hồi ngay loại thuốc tẩy giun Fugacar giả sau khi phát hiện loại thuốc giả này đang được lưu hành tại thị trường TPHCM.

Phát hiện một loại thuốc điều trị viêm khớp giả

Bộ Y tế vừa gửi công văn đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố trong cả nước thông báo về việc Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương đã phát hiện thuốc tiêm Voltaren 75mg Inj giả (thuốc thường dùng điều trị viêm khớp mạn tính) hiện đang lưu hành trên thị trường.

Loại thuốc giả này có các thông tin viết bằng tiếng Tây Ban Nha với tên thuốc Voltaren 75g solución inyectable, số lô 50799, hạn dùng 092015, mã vạch 847000393339, nơi sản xuất Novartis Farmacéutical, S.A. Gran Via de les Corts Catalanes 76408013 Barcelona; trên nhãn không ghi số đăng ký của Cục Quản lý Dược cấp.

Theo Thanh tra Bộ Y tế, cách phân biệt thuốc tiêm Voltaren 75mg thật với Voltaren 75mg giả như sau: Đối với thuốc thật, đầu ống thuốc chỉ có một vạch sơn màu xanh, dấu chấm đánh vị trí bẻ cổ ống màu xanh đậm; Thuốc Voltaren 75mg giả, đầu ống thuốc có 3 màu xanh, đỏ, xanh mảnh, dấu chấm đánh vị trí bẻ cổ ống màu xanh nhỏ.

Thanh tra Bộ Y tế đã đề nghị giám đốc các Sở Y tế của các tỉnh và thành phố chỉ đạo thanh tra Sở Y tế phối hợp với các phòng, ban và các đơn vị có liên quan triển khai thanh tra, kiểm tra việc kinh doanh, sử dụng thuốc Voltaren 75mg Inj có dấu hiệu nêu trên.

Cùng đó, Thanh tra Bộ Y tế còn đề nghị giám đốc các Sở y tế xử phạt hoặc kiến nghị xử phạt các hành vi vi phạm về kinh doanh, sử dụng thuốc giả (nếu có) và báo cáo kết quả thực hiện về Thanh tra Bộ Y tế trước ngày 30/6/2014.

Cũng về loại thuốc này, cách đây một thời gian, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã gửi văn bản đến các Sở y tế thông báo cơ quan chức năng đã phát hiện Công ty TNHH Dược phẩm Vân Sơn - 39 Bùi Thị Cúc, thị trấn Ân Thi, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên - bán thuốc tiêm Voltarén® 75mg giả.

Trung Quốc xuất hiện thuốc điều trị ung thư giả

Cơ quan quản thuốc và thực phẩm Trung Quốc (CFDA) cho biết đã phát hiện ra loại thuốc điều trị ung thư Iressa, nhập khẩu từ Ấn Độ, hiện đang rao bán trên mạng có giá thành chỉ bằng 1/10 so với thuốc thật. Tuy nhiên các loại thuốc trôi nổi này đều là thuốc giả , sản xuất tại Trung Quốc. Iressa là thuốc chuyên dùng để điều trị ung thư vú , phổi và một số loại ung thư khác. Ngoài ra tại Trung Quốc cũng xuất hiện nhiều loại thuốc do các cá nhân xách tay về, các cơ quan chức năng khuyến cáo nhiều loại thuốc trong số đó đã được phát hiện bị làm giả từ nước ngoài

Phát hiện kháng sinh Ciproxacin 500 giả

Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cho biết, vừa phát hiện thuốc kháng sinh giả ciproxacin 500 trên thị trường. Theo đó, mẫu thuốc kháng sinh giả này được phát hiện tại 1 quầy thuốc thuộc tỉnh Thanh Hóa.

Theo phân tích mẫu thuốc lấy tại quầy thuốc Lê Hoa (tiểu khu Vĩnh Sơn, thị trấn Bút Sơn, huyện Hoằng Hóa) của Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương, hoạt chất ciproxacin như trên nhãn thuốc là không tồn tại và kiểm nghiệm không có hoạt chất ciproxacin trong mẫu thuốc. Trong khi đó, trên nhãn thuốc ciproxacin 500 ghi chi tiết: Tablets Ciproxacin 500 (hoạt chất ciproxacin 500mg); Batch No: BS 65359, MFG: 10/12; EXP: 10/16; Manufactured by Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001; thuốc không có số đăng ký/Giấy phép lưu hành.

Như vậy, cơ quan chức năng xác định rõ đây là thuốc kháng sinh giả. Cục Quản lý Dược cho biết, đến nay, chưa có thuốc nào do Công ty Lenno Limited sản xuất được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành và đơn hàng nhập khẩu vào Việt Nam. Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 chưa đăng ký hoạt động kinh doanh thuốc tại Việt Nam.

Vì thế, Cục Quản lý Dược yêu cầu Sở Y tế Thanh Hóa cần phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan khẩn trương tiến hành kiểm tra quầy thuốc Lê Hoa, truy tìm nguồn gốc lô hàng thuốc ciproxacin giả này và nguồn gốc các thuốc trên nhãn ghi Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 sản xuất, báo cáo về Cục Quản lý Dược.

Cục Quản lý Dược đã có công văn gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố trong cả nước đề nghị thông báo cho các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc cấm không được buôn bán, sử dụng các thuốc trên nhãn ghi Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 sản xuất.

Những cuộc đánh chặn thuốc giả

Liên tục trong thời gian gần đây, các cơ quan chức năng của ngành y tế đã đưa ra thông báo về việc phát hiện các loại thuốc giả đang lưu hành trên thị trường gồm thuốc giảm đau, kháng sinh. Đáng nói là các đối tượng sản xuất, kinh doanh buôn bán thuốc giả rất liều lĩnh khi đưa ra thị trường các loại thuốc làm giả số đăng ký của cơ quan chức năng, không có thành phần biệt dược như đã công bố, thậm chí là thuốc chưa được phép sản xuất, lưu hành tại Việt Nam...

Mới đây nhất, Viện Kiểm nghiệm thuốc TW đã gửi báo cáo đến Cục Quản lý Dược về mẫu thuốc “Đặc trị viêm mũi - viêm xoang”, số lô 090114, hạn dùng 020415, số đăng ký: V842-H14-12, tên cơ sở sản xuất là “Nhà thuốc gia truyền Nhân Hòa - lương y Tăng Phàm Ngọc” địa chỉ 126, ấp An Sơn Trạch, Tịnh Biên - An Giang có dấu hiệu nghi ngờ về chất lượng. Theo ông Đỗ Văn Đông - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, ngay sau khi nhận được thông tin, Cục Quản lý Dược đã xem xét và đối chiếu hồ sơ đang lưu tại Cục cho thấy, sản phẩm “Đặc trị viêm mũi - viêm xoang” chưa hề được Cục Quản lý Dược cấp số đăng ký lưu hành và sử dụng trong phòng, chữa bệnh cho người. Đặc biệt, số đăng ký: V842-H14-12 là giả mạo và “Nhà thuốc gia truyền Nhân Hòa - lương y Tăng Phàm Ngọc” địa chỉ 126, ấp An Sơn Trạch, Tịnh Biên - An Giang chưa được Cục cấp phép sản xuất thuốc.

Ngoài thuốc giả trên, cơ quan chức năng đã phát hiện thuốc ciproxacin 500 có thông tin trên nhãn thuốc là: tablets ciproxacin 500 (hoạt chất ciproxacin 500mg); Batch No: BS 65359, MFG: 10/12; EXP: 10/16; Manufactured by Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 lấy tại quầy thuốc Lê Hoa ở Thanh Hòa là thuốc không có số đăng ký/Giấy phép lưu hành. Đáng quan ngại hơn là kết quả phân tích của Viện Kiểm nghiệm thuốc TW cho thấy hoạt chất ciproxacin như trên nhãn thuốc là không tồn tại và kiểm nghiệm không có hoạt chất ciproxacin. Như vậy, thuốc này là thuốc giả.

Cũng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, cơ quan chức năng đã phát hiện một loại thuốc giả khác là thuốc sepy-O-200 (cefpodoxime proxetil tablets USP 200mg), số lô: E-11102, ngày sản xuất: tháng 8/2012, hạn dùng: tháng 7/2014, số đăng ký: VN-12357-11, nhà sản xuất là Công ty Sakar Healthcare Pvt. Ltd. Ấn Độ, được Công ty cổ phần tập đoàn dược phẩm và thương mại Sohaco nhập khẩu.

Thế nhưng, theo báo cáo từ Công ty Sakar Healthcare Pvt. Ltd. Ấn Độ thì công ty này đã không sản xuất thuốc sepy-O-200 với số lô: E-11102. Ngay sau đó, Sở Y tế tỉnh Thanh Hóa vào cuộc kiểm tra về nguồn gốc xuất xứ lô thuốc sepy-O-200 thì được biết, lô thuốc được chào hàng từ đối tượng không quen biết, không hóa đơn chứng từ.

Trước đó, lực lượng chức năng của tỉnh Thanh Hóa đã phát hiện, bắt giữ 1,2 tấn tân dược nhập lậu. Chủ lô hàng là bà Nguyễn Thị Thu Hương (39 tuổi, trú Hà Nội) khai mua hàng để chuẩn bị cho việc mở quầy thuốc tại TP. Thanh Hóa. Tuy nhiên, qua kiểm tra, cảnh sát đánh giá đây là tân dược kém chất lượng, giả nhãn mác, không có hóa đơn chứng từ và đều do Trung Quốc sản xuất. Trong số này có viagra và một số loại thuốc đặc trị khác. Trong một diễn biến khác, Phó Chánh Thanh tra Bộ Y tế - Dương Xuân An cho biết, Thanh tra Bộ vừa gửi công văn đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố thông báo về thuốc voltaren 75mg Inj giả hiện đang lưu hành trên thị trường. Loại thuốc giả này có các thông tin viết bằng tiếng Tây Ban Nha với tên thuốc voltarén 75g solución inyectable, số lô 50799, hạn dùng 092015, mã vạch 847000393339, nơi sản xuất Novartis Farmacéutical, S.A. Gran Via de les Corts Catalanes 76408013 Barcelona; trên nhãn không ghi số đăng ký của Cục Quản lý Dược cấp.

Để thuốc giả không tồn tại

Với vai trò là cơ quan đầu ngành về công tác kiểm nghiệm chất lượng thuốc, TS. Đoàn Cao Sơn - Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc TW cho biết, năm 2013, toàn quốc có 56.179 mẫu thuốc được kiểm tra đánh giá chất lượng (cả thuốc tân dược và đông dược), trong đó phát hiện 1.004 mẫu thuốc (1,79%) không đạt chỉ tiêu chất lượng và 8 (0,014%) mẫu thuốc giả. Theo ông Sơn, tỷ lệ thuốc giả và thuốc kém chất lượng năm 2013 (1,8%) giảm so với năm 2012 (3,09%), tuy nhiên, các mẫu thuốc giả đa phần là thuốc giảm đau, kháng sinh, kháng viêm. Các đối tượng sản xuất, kinh doanh thuốc giả đã có nhiều “chiêu” để lách cơ quan quản lý như làm giả số đăng ký, giả tên nhà sản xuất...

Là người có kinh nghiệm và gắn bó lâu năm với chuyên ngành kiểm nghiệm thuốc, PGS.TS. Trịnh Văn Lẩu - nguyên Viện trưởng Viện Kiểm nghiệm thuốc TW, Chủ tịch Hội đồng dược điển Việt Nam cho rằng, để nâng cao chất lượng quản lý thuốc trên thị trường, hệ thống kiểm nghiệm cả nước cần đổi mới phương pháp mua mẫu theo chỉ tiêu số lượng bằng biện pháp mua mẫu sàng lọc có nghi ngờ về chất lượng; tăng cường kiểm tra, giám sát chất lượng thuốc tại tuyến cơ sở như trạm y tế xã, nơi xa trung tâm, trong đó chú ý đến hạn dùng của thuốc.

Đồng thời giám sát tất cả các mẫu thuốc ngay tại đầu nguồn, nhất là các nguyên liệu ban đầu như dược liệu, thuốc Đông dược, dạng bào chế nhiều thành phần, các dược chất và dạng bào chế kém ổn định về chất lượng. Ở góc độ khác, để thuốc giả, thuốc kém chất lượng không còn “đất sống”, bà Nguyễn Thị Trúc Vân - đại diện Viện Kiểm nghiệm thuốc TP. Hồ Chí Minh khuyến cáo người tiêu dùng không nên mua các thuốc không rõ nguồn gốc, xuất xứ, thuốc bán dạo, chỉ mua thuốc ở các quầy thuốc cố định, có bảng biển rõ ràng... Đặc biệt, người dân khi sử dụng thuốc nên tuân thủ chỉ định của bác sĩ, tránh dùng thuốc tràn lan, nhất là các thuốc Đông y, y học cổ truyền không có nguồn gốc rõ ràng.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, ông Đỗ Văn Đông cho biết, nhằm hạn chế thuốc giả và thuốc kém chất lượng lưu hành trên thị trường, tới đây, Nhà nước sẽ quy hoạch lại hệ thống kiểm nghiệm dược phẩm, xây dựng 5 trung tâm kiểm nghiệm khu vực miền Bắc.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, đã có sự bùng nổ thuốc giả trên phạm vi toàn cầu và thuốc giả chiếm tới 10% thị trường dược phẩm thế giới. Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 200.000 người tử vong do thuốc giả. Theo các chuyên gia, phần lớn tân dược giả là thuốc kháng sinh và các loại thuốc giảm đau hạ sốt. Việc sử dụng các loại thuốc tân dược giả sẽ đưa đến rất nhiều hệ lụy, trong đó quan trọng nhất là người dùng không hết bệnh bởi thành phần của thuốc giả đa phần là các loại chất vô thưởng vô phạt và không có tác dụng chữa bệnh. Nguy hiểm hơn là việc dùng thuốc tân dược giả rất khó phát hiện vì người dùng chỉ nghi ngờ là mua nhầm thuốc giả khi đã sử dụng thuốc lâu mà dấu hiệu bệnh không hết hay không đỡ.

Lại phát hiện thuốc kháng sinh giả trên thị trường

Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế thông báo, cơ quan chức năng của ngành y tế vừa phát hiện thuốc giả trên thị trường, đó là thuốc ciproxacin 500. Mẫu thuốc giả này được phát hiện tại quầy thuốc Lê Hoa - tiểu khu Vĩnh Sơn, thị trấn Bút Sơn, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Đối với thuốc ciproxacin 500, Cục Quản lý Dược cho biết, thông tin trên nhãn thuốc là: Tablets Ciproxacin 500 (hoạt chất ciproxacin 500mg); Batch No: BS 65359, MFG: 10/12; EXP: 10/16; Manufactured by Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001; thuốc không có số đăng ký/Giấy phép lưu hành. Kết quả phân tích của Viện Kiểm nghiệm thuốc TW cho thấy hoạt chất ciproxacin như trên nhãn thuốc là không tồn tại và kiểm nghiệm không có hoạt chất ciproxacin . Như vậy thuốc này là thuốc giả.

Theo Cục Quản lý Dược, cho đến nay Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 chưa đăng ký hoạt động kinh doanh thuốc tại Việt Nam cũng như chưa có thuốc nào do Công ty Lenno Limited sản xuất được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành và đơn hàng nhập khẩu.

Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng thuốc, Cục Quản lý Dược đã có công văn gửi đến Sở Y tế các tỉnh, thành phố trong cả nước đề nghị thông báo cho các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc cấm không được buôn bán, sử dụng các thuốc trên nhãn ghi Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 sản xuất.

Về phía Sở Y tế Thanh Hóa, Cục Quản lý Dược yêu cầu Sở phối hợp với các cơ quan chức năng liên quan khẩn trương tiến hành kiểm tra quầy thuốc Lê Hoa, truy tìm nguồn gốc lô hàng thuốc ciproxacin giả này và nguồn gốc các thuốc trên nhãn ghi Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 sản xuất, báo cáo về Cục Quản lý Dược.           

Phát hiện thuốc kháng sinh giả

Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) thông báo vừa phát hiện thuốc giả trên thị trường, đó là thuốc Ciproxacin 500. Mẫu thuốc giả này được phát hiện tại quầy thuốc Lê Hoa - tiểu khu Vĩnh Sơn, thị trấn Bút Sơn, huyện Hoằng Hóa, tỉnh Thanh Hóa.

Thông tin trên nhãn thuốc là: Tablets Ciproxacin 500 (hoạt chất iproxacin 500mg); Batch No: BS 65359, MFG: 10/12; EXP: 10/16; Manufactured by Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001; thuốc không có số đăng ký, giấy phép lưu hành. Kết quả phân tích của Viện Kiểm nghiệm thuốc T.Ư cho thấy, hoạt chất ciproxacin như trên nhãn thuốc là không tồn tại và kiểm nghiệm không có hoạt chất ciproxacin. Như vậy thuốc này là thuốc giả.

            Cục Quản lý dược yêu cầu các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc không được buôn bán, sử dụng các thuốc trên nhãn ghi Công ty Lenno Limited, 7 Fairclough Road, Port Elizabeth 6001 sản xuất. Đồng thời đề nghị ngành y tế Thanh Hóa truy tìm nguồn gốc lô hàng thuốc Ciproxacin giả nói trên.

Phát hiện nhiều loại tân dược giả được sản xuất rất tinh vi

Mới đây, lực lượng Chống buôn lậu & buôn bán hàng cấm (Phòng CSĐT tội phạm về TTQLKT&CV, CATP Hà Nội) phối hợp cùng đội QLTT số 3 - Chi cục QLTT Hà Nội tiến hành kiểm tra các cửa hàng kinh doanh tân dược lớn tại quận Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa (Hà Nội). Tại đây, lực lượng chức năng đã phát hiện, thu giữ hàng trăm hộp thuốc tân dược giả. Các hiệu thuốc bị kiểm tra, gồm 2 cửa hiệu trên phố Trần Hưng Đạo (gần bệnh viện 108); 1 cửa hiệu ở phố Phủ Doãn, 1 cửa hiệu trên đường Hai Bà Trưng và 1 cửa hiệu ở phố Phạm Ngọc Thạch.

Được biết, trong tổng số thuốc nghi bị làm giả có 3 hộp chữa đại tràng và 44 hộp điều trị bệnh phong tê thấp. Đáng chú ý, tại các cửa hiệu y tế này, lực lượng chức năng thu giữ cả sản phẩm thật bán cùng thuốc nghi bị làm giả. Theo các cơ quan chức năng điều tra, họ đang nghi ngờ sự tiếp tay của các cửa hiệu tân dược đối với số thuốc nghi vấn trên.

Trong thời gian qua, các cơ quan chức năng cũng đã phát hiện ra nhiều loại tân dược giả được sản xuất với kỹ thuật tinh vi. Các sản phẩm này giống thuốc thật từ mẫu đến vỏ hộp, tem chống giả. Trên thực tế, mặc dù đã xử lý nhưng tình trạng trên xuất hiện ngày một nhiều khiến nhiều người dân hoang mang. Bên cạnh đó, một trong những loại thuốc thông dụng như viên nang Ampicilin 500mg cũng bị làm giả.

Khi các cơ quan chức năng lấy mẫu thử nghiệm, loại thuốc này không có phản ứng định tín h của Ampicilin. Ngay sau đó, 49 vỉ thuốc giả đã bị tịch thu. Nhiều chuyên gia cho rằng, nếu bán trót lọt số lượng thuốc trên ra thị trường thì hậu quả sẽ không lường. Tại Hà Nội, nhiều loại thuốc giả “made in China” cũng được bày bán tràn lan trong các hiệu thuốc. Thuốc viên Artesunate (chữa bệnh sốt rét) được in bằng chữ Trung Quốc trên nhãn mác mặc dù chưa được Bộ Y tế cấp phép nhập khẩu nhưng đã lưu hành tại Việt Nam.

Trao đổi với Người đưa tin, giám đốc một công ty dược tại Quận Hoàng Mai, Hà Nội (đề nghị giấu tên) cho biết, tình trạng bán thuốc tân dược giả tại Hà Nội chỉ tập trung ở các hiệu thuốc nhỏ lẻ. Điều đặc biệt là khi đặt hai viên thuốc thật - giả cạnh nhau, một người bình thường không thể nào phát hiện ra được. Để hạn chế tình trạng trên, các cơ quan chức năng cần có những cuộc kiểm tra đột xuất tại các đại lý, các hiệu thuốc nhỏ. Bởi vì việc kiểm tra định kỳ hay báo trước sẽ là điều kiện để các cơ sở tẩu tán tang vật.

Bên cạnh đó, một vấn đề cần được chấn chỉnh nữa là thói quen mua bán thuốc không có hóa đơn, chứng từ của người dân. Việc làm này vừa họ bị móc túi vừa tạo điều kiện cho thuốc giả hoành hành.

Tân dược giả nhập về từ Trung Quốc

Trao đổi với Người đưa tin, PGS.TS Trịnh Văn Quỳ, Viện Kiểm nghiệm thuốc Trung ương cho biết: “Phần lớn tân dược và thuốc Đông y được nhập tiểu ngạch qua biên giới Việt Nam - Trung Quốc. Đối với các loại dược liệu giả, chỉ các bác sĩ có kinh nghiệm mới phát hiện còn người dân rất khó có thể phân biện được bằng mắt thường”.

Theo PGS.TS Quỳ, trong những năm gần đây, trong hơn 30.000 mẫu thuốc được kiểm tra, có hơn 1.000 mẫu thuốc giả, kém chất lượng, nhiễm khuẩn, không đủ độ hòa tan và định lượng. Trong vấn đề này, các cơ sở bán thuốc chịu trách nhiệm hoàn toàn.

Bởi vì, cứ cho là họ không cố tình bán thuốc giả thì cũng phải chịu trách nhiệm khi không kiểm tra kỹ các loại thuốc trước khi nhập về.

65 loại thuốc nội tăng giá Theo khảo sát của Hiệp hội doanh nghiệp dược Việt Nam, 4/2012 trong số gần 12.700 lượt mặt hàng thuốc nội thì có 65 loại tăng giá. Đáng chú ý có những loại tăng đến hơn 40% như thuốc tim mạch Trafedin, nhỏ mắt Osla, thuốc bổ, cung cấp khoáng chất và vitamin như Nebamin... Trước đó, đợt khảo sát 2 tháng đầu năm thì chỉ có 23 loại thuốc nội tăng giá và tỷ lệ tăng trung bình cũng chưa đến 10%. Trong đó, giá cũng chỉ tăng rất nhẹ, 2.000-3.000 đồng và chỉ có 2 loại thuốc tăng trên 10.000 đồng.

“Bổ ngửa” vì uống thuốc bổ nhái Viagra

Bệnh viện Quân đôi Nhân dân Giải phóng 411 ở Trung Quốc cho biết hôm 26- 11 một ông cụ 73 tuổi đã hôn mê sau khi uống viên thuốc bổ được quảng cáo là có thành phần nhân sâm và đông trùng hạ thảo nhưng thực tế lại chứa những thành phần giống Viagra.

Trở về từ cõi chết, ông cụ họ Zhang (73 tuổi) ở thành phố Thượng Hải - cho biết khoảng 1 tuần trước có một phụ nữ tới nhà cụ ở quận Hongkou để tiếp thị loại thuốc này. Theo lời bà ta, thuốc làm từ nhân sâm và đông trùng hạ thảo - dược liệu quý giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức khỏe tim mạch. Cụ Zhang đồng ý mua 4 vỉ "thuốc bổ" với giá 350 tệ (gần 1,2 triệu đồng).

Tuy nhiên, sau khi dùng thuốc, cụ Zhang đã bị ngất xỉu. Gia đình lập tức đưa cụ đến bệnh viện cấp cứu. Tại đây, các bác sĩ phát hiện rằng loại thuốc cụ uống không hề chứa nhân sâm hay đông trùng hạ thảo như quảng cáo mà là bột tinh thể và sildenafil – 2 thành phần chính của thuốc rối loạn cương dương Viagra.

Bác sĩ Bai Yingtang cho biết cụ Zhang bị sốc thuốc nghiêm trọng do thành phần sildenafil trong thuốc ảnh hưởng đến tim và huyết áp, đặc biệt chống chỉ định với những người bị bệnh tim. Bác sĩ cho hay: "Nếu không được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân có thể tử vong. Hiện cụ Zhang đã hồi phục và sức khỏe đã khá ổn định".

Gia đình cụ Zhang đã tìm lại 4 vỉ thuốc bổ nhưng không hề thấy tên hay địa chỉ liên hệ của nhà sản xuất. Số điện thoại do người phụ nữ bán thuốc cung cấp cũng không thể liên lạc được.

Sau vụ việc, Cục quản lý thuốc và thực phẩm (FDA) Thượng Hải cho biết sẽ tăng cường giám sát, quản lý của mình. Ông Du Bing – một quan chức của FDA khuyến cáo người tiêu dùng, nhất là các người cao tuổi, không tự ý mua các loại thuốc bổ không rõ nguồn gốc. Tốt nhất nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.

Tây Ban Nha bắt 13 người buôn thuốc giả từ châu Á

Cảnh sát Tây Ban Nha hôm 27-5 bắt giữ 13 nghi can bán khối lượng dược phẩm giả khổng lố, từ thuốc chữa trị rối loạn cương dương đến các loại kháng sinh, hầu hết đều được giao dịch qua mạng và có xuất xứ từ châu Á.

Giới chức cũng tịch thu gần 420.000 viên thuốc giả các loại. Số thuốc này được phát hiện từ 136 gói hàng và hành lý tại các sân bay quốc tế của Tây Ban Nha. Trong đó có thuốc tránh thai, giảm cân, các loại vitamin, steroids, thuốc giảm đau và một khối lượng lớn thuốc Viagra, tất cả đều là hàng giả có xuất xứ chủ yếu từ Ấn Độ và Trung Quốc.

Bên cạnh đó, cảnh sát Tây Ban Nha cũng phát hiện thuốc giả nguồn gốc từ Malaysia, Colombia, Paraguay và cả ở Mỹ. Cảnh sát không đưa ra chi tiết ước tính giá trị của số thuốc này. "Mục tiêu chủ yếu của chiến dịch truy quét này là nâng cao nhận thức của người dân về nguy cơ khi mua dược phẩm từ những nguồn trái phép" - AFP dẫn lời quan chức cảnh sát Tây Ban Nha cho biết.

Cảnh sát Tây Ban Nha cũng đã chuyển cho cơ quan cảnh sát quốc tế Interpol địa chỉ 113 trang web phân phối dược phẩm trái phép. Liên minh châu Âu cho biết 62% các loại thuốc mà người dân trong khối này mua qua Internet là giả.

Kiểm tra thuốc giả: Sẽ sửa đổi quy chế lấy mẫu

Không có việc thuốc giả tràn lan trên thị trường Việt Nam như một số báo đã đưa tin. Một số vụ việc phát hiện có thuốc giả là có thật, nhưng chỉ thông qua 3 - 4 mặt hàng thuốc giả do cơ quan chức năng phát hiện và bắt giữ để kết luận là thuốc giả tràn lan là không chính xác, phản ánh không khách quan về thị trường dược phẩm Việt Nam. Việc này có thể gây hoang mang cho người dân và làm giảm niềm tin của các nhà đầu tư dược phẩm nước ngoài vào nước ta, bởi họ sợ sản phẩm của mình cũng có thể sẽ bị làm giả.

Việc kiểm soát chất lượng thuốc sản xuất, lưu hành trên thị trường để phát hiện thuốc giả, thuốc không đạt tiêu chuẩn chất lượng đang được thực hiện như thế nào, thưa ông?

Theo các quy định, tất cả các thuốc (sản xuất trong nước, nhập khẩu) phải được Bộ Y tế cho phép lưu hành và phải được kiểm tra chất lượng và đạt tiêu chuẩn chất lượng mới được phép lưu hành, sử dụng. Nhà sản xuất, xuất nhập khẩu, phân phối phải chịu trách nhiệm về chất lượng thuốc, phải tiến hành kiểm tra chất lượng thuốc trước khi xuất xưởng đưa ra xuất nhập khẩu, lưu hành.

Hiện nay, việc kiểm tra chất lượng được tiến hành cả tiền kiểm và hậu kiểm bởi hai hệ thống kiểm nghiệm: Một là các phòng kiểm nghiệm của các đơn vị sản xuất, kinh doanh thuốc, xuất nhập khẩu thuốc. Phòng kiểm nghiệm này có trách nhiệm kiểm tra chất lượng thuốc trong quá trình sản xuất, trước khi xuất xưởng cho lưu hành sử dụng (tiền kiểm) cũng như tự theo dõi diễn biến chất lượng thuốc khi lưu hành trên thị trường (hậu kiểm). Cho đến nay, đã có 84 cơ sở sản xuất đạt GMP, với các phòng kiểm nghiệm thuốc đạt GLP.

Thứ hai là hệ thống kiểm tra chất lượng thuốc của Nhà nước: Với 2 Viện Kiểm nghiệm (đã được nâng cấp đạt GLP và ISO 17025) và 63 Trung tâm kiểm nghiệm dược, mỹ phẩm các tỉnh, thành phố. Hệ thống này có trách nhiệm giám sát hậu mại chất lượng thuốc thông qua việc lấy mẫu ngẫu nhiên cácmẫu thuốctrong quá trình sản xuất, lưu hành trên thị trường. Việc lấy mẫu thuốc được chú trọng tới các đầu mối phân phối bán buôn thuốc để kịp thời phát hiện ngăn chặn thuốc giả, thuốc kém chất lượng được đưa vào hệ thống lưu thông phân phối thuốc. Đồng thời, thực hiện lấy mẫu kiểm tra chất lượng tại các cơ sở bán lẻ (hiệu thuốc, đại lý, quầy thuốc, các khoa dược, tủ thuốc trung tâm y tế...) để kịp thời phát hiện thuốc giả, thuốc kém chất lượng.

Trong năm 2007, hệ thống kiểm nghiệm nhà nước đã tiến hành kiểm nghiệm 37.556 mẫu thuốc; trong đó mẫu thuốc lấy để giám sát hậu mại chất lượng thuốc là 25.460 mẫu. Kết quả đã phát hiện 839 mẫu thuốc không đạt chất lượng, chiếm tỷ lệ 3,3%.

Nhưng rõ ràng là thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn xuất hiện trên thị trường. Vậy Cục Quản lý Dược có những giải pháp nào để ngăn chặn hiệu quả hơn, thưa ông?

Trong thời giantới, Cục Quản lý Dược sẽ triển khai thực hiện một loạt các việc: Sửa đổi quy chế lấy mẫu thuốc, chuyển từ việc lấy mẫu thuốc sang mua mẫu thuốc của các cơ quan quản lý tạo điều kiện dễ dàng hơn cho hoạt động lấy mẫu thuốc trên thị trường. Quy định rõ các hình thức xử phạt hành chính nghiêm khắc (về tài chính và chuyên môn) đối với những hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ, sử dụng thuốc giả, thuốc nhập lậu ở bất kỳ mức độ và phạm vi nào. Thành lập lực lượng kiểm soát viên trong ngành dược làm nhiệm vụ kiểm soát chất lượng thuốc lưu hành trên thị trường.

Cục đang phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành xây dựng các dự án, kế hoạch truy quyét thuốc giả, thuốc kém chất lượng, thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc và sẽ triển khai thực hiện trong năm 2008.Tăng cường công tác thanh, kiểm tra, xử lý kịp thời, nghiêm khắc các cơ sở, cá nhân có hành vi sản xuất, buôn bán thuốc giả, thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc, mua bán không có hoá đơn chứng từ, không tuân thủ đầy đủ các quy chế chuyên môn. Xử lý nghiêm các doanh nghiệp, cá nhân chậm chễ trong việc thông báo, xử lý thuốc giả.

- Xin cảm ơn ông!

Vấn nạn sản xuất, buôn bán thuốc giả là vấn đề toàn cầu, không loại trừ nước phát triển hay kém phát triển. Theo đánh giá của Tổ chức Y tế Thế giới (2006) tỷ lệ thuốc giả dao động từ dưới 1% ở các nước phát triển, đến trên 10% ở các nước đang phát triển. Còn ở Việt Nam việc kiểm tra, kiểm soát thuốc giả đã được tăng cường và các hành vi vi phạm đã được kịp thời xử lý. Nhờ áp dụng những biện pháp cứng rắn và có hiệu quả, tỉ lệ thuốc giả đã giảm trong những năm gần đây, từ trên 7% năm 1990 xuống còn 0,1% năm 2005 (với 10 vụ); trong năm 2007 phát hiện 10 vụ; năm 2008, phát hiện 5 vụ. Với những kết quả đã đạt được từ công tác lấy mẫu để kiểm tra chất lượng thuốc lưu hành trên thị trường cũng như tình hình thực tế trong suốt thời gian qua thì không thể kết luận có tình trạng thuốc giả tràn lanvà không ở mức đáng báo động.

Thanh Hóa phát hiện số lượng thuốc tân dược giả lớn

Nguồn tin từ Công an tỉnh Thanh Hóa sáng 18/4 cho biết, ngày 17/4, Công an TP. Thanh Hóa phối hợp với Đội quản lý thị trường số 1 (thuộc Chi cục quản lý thị trường Thanh Hóa) bắt 1,2 tấn thuốc tân dược giả nhãn mác, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc của đối tượng Nguyễn Thị Thu Hương (SN 1975, trú tại quận Hoàng Mai - Hà Nội) tại số nhà 6 phố Cửa Hậu, phường Điện Biên - TP. Thanh Hóa.

Hương đã mua 1,2 tấn thuốc tân dược giả nhãn mác của một người ở Hà Nội để mở phòng khám bệnh. Cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa tiến hành thu giữ số lượng thuốc tân dược giả lớn nhất từ trước đến nay. Theo khai nhận, Hương mua số hàng trên trái phép từ Trung Quốc để về mở phòng khám bệnh tại TP. Thanh Hóa. Trong số thuốc tân dược có một số loại thuốc như thuốc sốt rét, kháng sinh, Viagra và một số loại thuốc đặc trị khác. Đây là vụ vận chuyển, tàng trữ thuốc tân dược giả, kém chất lượng lớn nhất từ trước đến nay trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa. Hiện cơ quan chức năng tỉnh Thanh Hóa đang tiến hành điều tra, làm rõ vụ việc.

Tiến tới hình sự hóa tội làm thuốc giả

Các nội dung khác »

---

• Thuốc giả và kém chất lượng tiếp tục lưu hành và đe doa tính mạng người bệnh (26/06/2019)
• Cập nhật thông tin về tình hình thuốc giả và kém chất lượng (17/12/2018)
• Thông tin cập nhật mới về vai trò febuxostat (01/11/2018)
• Thông tin về thuốc giả và kém chất lượng trên thế giới và Việt Nam (15/05/2018)
• Cập nhật các thông tin về vaccine & anti-vaccine trong phòng bệnh trên thế giới và Việt Nam (28/03/2018)
• Thêm một lựa chọn thuốc chống mày đay trong bệnh do ký sinh trùng - Ebastin 10 mg (22/02/2018)
• Cập nhật thông tin về thuốc giả và kém chất lượng (09/01/2018)
• Cách xử lý an toàn & hợp lý thuốc hết hạn dùng,thuốc điều trị không dùng hết (10/11/2017)
• Phần 2. Sự lưu hành thuốc giả trên toàn cầu-Vấn nạn cho ngành y tế (27/07/2017)
• Phần 1. Cập nhật tình hình thuốc giả và kém chất lượng toàn cầu (24/07/2017)
• Mối nguy hiểm của thuốc có gốc thuốc phiện hối thúc việc nghiên cứu những loại thuốc giảm đau mới và an toàn hơn (20/06/2017)
• Liều thấp của Aspirin có thể làm giảm nguy cơ loại ung thư vú phổ biến nhất (16/05/2017)
• US EPA cung cấp 100 triệu đô la nâng cấp hệ thống nhà máy nước Flint (27/03/2017)
• Các thuốc chống viêm cũng có tác dụng chống trầm cảm (21/10/2016)
• Aciclovir thuốc chống virút thường dùng (23/08/2016)