Theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi tích lũy từ 19/4/2011 đến ngày 30/5/2012, hội chứng viêm da dày sừng bàn tay bàn chân tại huyện Ba Tơ vẫn diễn biến phức tạp với 214 trường hợp mắc bệnh và 12 trường hợp tử vong trên địa bàn 5 xã, chủ yếu là xã Ba Điền.
Diễn biến hội chứng viêm da dày sừng
Trong tổng số 214 bệnh nhân mắc hội chứng viêm da dày sừng bàn tay, bàn chân tại xã Ba Điền có 202 trường hợp/130 hộ gia đình, xã Ba Ngạc: 8, Ba Xa: 2, Ba Vinh: 1, Ba Tô: 1. Số bệnh nhân mắc hội chứng này chủ yếu bùng phát trong năm 2012 với 118 trường hợp mắc (Ba Điền 110, Ba Ngạc: 7, Ba Tô: 1), 11 trường hợp tử vong và 41 trường hợp tái phát. Theo chỉ đạo của Bộ Y tế, trong thời gian qua tất cả bệnh nhân đều được phân tuyến và thu dung điều trị tại các cơ sở y tế từ Bệnh viện huyện Ba Tơ đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ngãi và các bệnh viện trung ương tùy theo mức độ nặng, nhẹ và tình trạng biến chứng của bệnh nhân.
Riêng trong tháng 5/2012 (từ 1-30/5/2012) tại xã Ba Điền ghi nhận 31 trường hợp mắc mới, 4 trường hợp tử vong; xã Ba Ngạc 2 trường hợp mắc mới. Cho đến thời điểm báo cáo (30/5/2012), có 42 bệnh nhân đang điều trị tại các tuyến bệnh viện, trong dó có 11 ca ở tình trạng nặng và biến chứng, 4 bệnh nhân (có 1 bệnh nhân nặng) trốn viện về cộng đồng được các cán bộ y tế giám sát, theo dõi và động viên tiếp tục điều trị.
Các mốc can thiệp
Năm 2011
-Từ 19/4/2011: phát hiện các ca bệnh đầu tiên.
-Ngày 12/5/2011: Sở Y tế chuyển 5 bệnh nhân ra Bệnh viện da liễu Trung ương điều trị.
-Ngày 16/5 và 10/9/2011: Sở Y tế Quảng Ngãi và Bệnh viện Phong-da liễu Trung ương Quy Hòa khảo sát, trao đổi, hội chẩn lâm sàng các trường hợp mắc bệnh.
-Ngày 12/9/2011: UBND tỉnh Quảng Ngãi gửi Công văn 2541/UBND-VX đề nghị Bộ Y tế cử cán bộ chuyên gia hỗ trợ điều tra, khảo sát tình trạng mắc bệnh tại địa phương.
-Từ 4-7/10/2011: Bộ Y tế chỉ đạo Bệnh viện da liễu trung ương và một số viện nghiên cứu, bệnh viện chuyên khoa khảo sát tình hình bệnh tổn thương da tại huyện Ba Tơ.
-Từ 7/10/2011 chuyển bệnh nhân vào điều trị tại Bệnh viện Phong-da liễu TW Quy Hòa.
-Ngày 4/11/2011: Bệnh viện da liễu trung ương thông báo kết quả sơ bộ đợt khảo sát hướng tới chẩn đoán: Viêm da tiếp xúc nghi do các chất được sử dụng trong nông nghiệp.
Năm 2012
-Đầu năm 2012: UBND tỉnh Quảng Ngãi gửi Công văn số 59/UBND-VX ngày 9/1/2012 và Công văn số 916/UBND-VX ngày 4/4/2012 đề nghị Bộ Y tế tiếp tục hỗ trợ tìm nguyên nhân gây bệnh và đề xuất biện pháp phòng ngừa.
-Chỉ đạo ngành y tế, UBND huyện Ba Tơ và các sở, ban ngành liên quan tăng cường công tác phòng chống dịch bệnh, hỗ trợ an sinh xã hội, giúp dân ổn định tư tưởng và cuộc sống.
+ Tăng cường cán bộ y tế luân phiên về xã Ba Điền hỗ trợ giám sát ca bệnh, tăng cường công tác truyền thông giáo dục sức khỏe, vệ sinh môi trường, vệ sinh cá nhân vệ sinh an toàn thực phẩm đề phòng mắc bệnh.
+ Tích cực theo dõi điều trị bệnh viêm da dày sừng theo hướng dẫn của Bộ Y tế, ưu tiên chế độ ăn miễn phí cho người bệnh với mục tiêu giảm số người mắc bệnh, giảm tử vong.
+ Tổ chức chiến dịch vệ sinh môi trường, phun hóa chất khử khuẩn môi trường tại các xã có bệnh và cấp thuốc miễn phí.
+ Hỗ trợ an sinh xã hội cho gia đình có người bị mắc bệnh, tiền ăn cho bệnh nhân 30.000đ/người/ngày và kinh phí vận chuyển bệnh nhân lên tuyến trên.
-Từ 12-15/4/2012: Đoàn công tác của Cục quản lý khám chữa bệnh và Bệnh viện da liễu Trung ương tiến hành khảo sát, điều tra tại 2 xã Ba Điền và Ba Ngạc.
-Ngày 18/4/2012 và 23/4/2012: Thường trực tỉnh ủy, UBND tỉnh Quảng Ngãi tổ chức hội nghị chỉ đạo triển khai thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh.
-Từ 25-28/4/2012: Đoàn công tác của Bộ trưởng Bộ Y tế (40 chuyên gia) tiến hành khảo sát, hỗ trợ phương tiện cấp cứu, phương tiện vận chuyển và chỉ đạo điều tra nguyên nhân.
-Từ 7-15/5/2012: Đoàn điều tra của Bộ Y tế (70 chuyên gia) do Cục Y tế dự phòng làm đầu mối tiến hành điều tra, lấy mẫu nghiên cứu, khám bệnh và cấp thuốc điều trị cho người dân tại xã Ba Điền.
-Từ 8-14/5/2012:
+| Viện Sốt rét-ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn tiến hành điều tra côn trùng, tổng vệ sinh môi trường, phun hóa chất khử khẩn, diệt côn trùng; cấp 1.124 chiếc chiếu mới thay cho số chiếu cũ thu hồi và tiêu hủy, cấp 1000 màn tẩm hóa chất mới, cấp 2000 viên thuốc Albendazole tẩy giun toàn dân.
+ Các ban ngành, đoàn thể địa phương cấp gạo cho đồng bào.
-Ngày 9/5/2012 Cục Quản lý khám chữa bệnh tập huấn phác đồ điều trị mới cho BVĐK tỉnh Quảng Ngãi và 22/5/2012 tập huấn cho Bệnh viện huyện Ba Tơ.
-Từ 20-22/5/2012: Cục Y tế dự phòng tiếp tục khảo sát lấy mẫu nước xét nghiệm.
-Ngày 21/5/2012: Cục An toàn vệ sinh thực phẩm-Bộ Y tế thăm tặng sữa, thuốc bổ gan cho đồng bào xã Ba Điền.
-Ngày 23/5/2012: Viện dinh dưỡng thăm và tặng vi chất dinh dưỡng.
-Từ 22-31/5/2012: Bệnh viện da liễu Trung ương tiếp tục cử cán bộ nghiên cứu hồ sơ bệnh án, khảo sát lâm sàng và điều trị.
-Từ 23-26/5/2012: Viện Vệ sinh y tế công cộng TP. Hồ Chí Minh tiếp tục điều tra, lấy mẫu.
-Từ 26-27/5/2012: Trung tâm Y tế huyện ba Tơ tổ chức khám bệnh, siêu âm, lấy máu xét nghiệm, cấp phát thuốc điều trị, tổng vệ sinh môi trường và phun hóa chất khử khuẩn tại thôn Tà Noát và Amé thuộc xã Ba Ngạc.
Diễn biến tâm lý người dân
Thời gian diễn biến bệnh vẫn diễn biến phức tạp và kéo dài hơn 1 năm, số trường hợp mắc bệnh liên tục tăng, nhiều trường hợp tử vong liên tiếp trong thời gian gần đây đã gây hoang mang lo lắng cho đồng bào khu vực có bệnh viêm da dày sừng.
Theo báo cáo của UBND huyện Ba Tơ ngày 23/4/2012 xã Ba Điền có 9 hộ gia đình bỏ làng đi nơi khác; 85/165 học sinh tiểu học bỏ học, có ngày chỉ có 5/75 cháu mẫu giáo đến trường; nhiều hộ gia đình đến thời điểm gặt lúa không thu hoạch được do cả nhà nằm viện và chăm sóc người thân; đồng bào không dám đến viếng tang các nhà có bệnh nhân tử vong vì sợ mắc bệnh. Ngành y tế địa phương gặp khó khăn trong dự phòng và điều trị ca bệnh.
Kiến nghị can thiệp từ địa phương
-Tiếp tục thực hiện các biện pháp can thiệp giảm mắc và giảm tử vong theo chỉ đạo của UBND tỉnh Quảng Ngãi và kế hoạch của Bộ Y tế.
-Bộ Y tế sớm thông báo kết quả điều tra nguyên nhân để có biện pháp ngăn chặn bệnh phù hợp; chỉ đạo các tuyến bệnh viện thu dung điều trị miễn phí cho các bệnh nhân mắc hội chứng viêm da dày sừng.
-Đề nghị Bộ Y tế phối hợp với Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các tổ chức quốc tế khác khảo sát tìm nguyên nhân gây bệnh.
-UBND tỉnh hỗ trợ ngân sách cho ngành y tế Quảng Ngãi triển khai các biện pháp can thiệp và hỗ trợ bệnh nhân.