Tính đến cuối ngày 23/10/2009, theo số liệu của Tổ chức Y tế thế giới với update 71cho biết hiện toàn cầu có trên 414/945 ca nhiễm virus cúm A/H1N1 và gần 5.000 ca tử vong. Qua 10.000 ca phân lập, số ca kháng thuốc Oseltamivir là 39 trường hợp, chưa thấy ca nào kháng với Zanamivir. Riêng tại việt Nam, đến chiều ngày 23/10/2009, Bộ Y tế cho biết Việt Nam ghi nhận 10.376 ca dương tính và 31 ca tử vong.
Tình hình trên thế giới về cúm A/H1N1
Gần 5.000 người chết do cúm A/H1N1 trên toàn thế giới
Đến ngày 18 tháng 10 năm 2009, trên phạm vi toàn cầu đã có hơn 414.945 ca nhiễm cúm AH1N1 xác định tại la bô trong đại dịch cúm này với gần 5.000 ca tử vong theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Nhiều quốc gia khồng còn đếm các ca riêng lẻ, đặc biệt trường hợp bệnh nhẹ, số ca đếm thấp hơn có ý nghĩa thật sự so với số ca đã xảy ra. WHO đang giám sát tích cực tiến trình diễn biến của cúm qua các văn phòng vùng của WHO và các ban thành viên thông qua nhiều nguồn dữ liệu ghi nhận.
Theo nguồn tin từ thông báo cập nhật mới nhất của đại dịch cúm A/H1N1, 2009 với bản update 71 hàng tuần cho biết về mảng dữ liệu giám sát virus học (Weekly update_Virological surveillance data) cho biết đến ngày 23 tháng 10/2009, Mạng lưới giám sát cúm toàn cầu (The Global Influenza Surveillance Network_GISN) tiếp tục giám sát chu trình / động thái của các loạivirus cúmđặc biệt gây nhiễm trên người hoặc có tiềm năng gây nhiễm ở người, gồm cả cúm mùa.
Từ khi bắt đầu đại dịch từ ngày 19/4/2009 đến 10/10/2009, có tổng số 80 quốc gia báo cáo về tình hình cúm theo mạng FluNet. Tổng số mẫu báo cáo dương tính với virus cúm xác định bởi la bô NIC là 151.070. Trong số đó, 93.450 (61.9%) là đại dịch cúm H1N1, 6821 (4.5%) là cúm mùa A (H1), 19.800 (13.1%) là cúm A (H3), 26.461 (17.5%) là cúm A (không biết subtype) và 4.538 (3%) là cúm B. Theo báo cáo tuần này (4/10-10/10/2009), tổng số 27 quốc gia báo cáo với FluNet. Tổng số mẫu dương tính với virus cúm theo la bô của NIC là 6.934. Trong số này, 4.526 (65.3%) là cúm thuộc đại dịch H1N1, 43 (0.6%) là cúm mùa A (H1), 249 (3.6%) là cúm A (H3), 1.985 (28.6%) là cúm A (không phân subtype), 131 (1.9%) là cúm B.
Theo giám sát một cách hệ thống tiến hành như trên vởi mạng lưới Global Influenza Surveillance Network (GISN) gồm cả các trung tâm hợp tác của WHO Collaborating Centres (WHOCCs) để tham khảo và nghiên cứu về cúm, tiếp tục phát hiện các ca cúm rải rác mà có đề kháng với thuốc chống virus oseltamivir. Đến nay, đã có 39 ca cúm A/H1N1 kháng thuốc trên toàn thế giới. Tất cả các ca này đều có cùng kiểu đột biến H275Y tương tự nhau, liên quan đến kháng Oseltamivir, nhưng không kháng với Zanamivir. Toàn thế giới, hơn 10.000 mẫu lâm sàng (gồm cả mẫu và phân lập) của virus cúm A/H1N1 đã được kiểm tra và cho thấy còn nhạy với Oseltamivir. Tất cả ca cúm và virus cúm A/H1N1 trong đại dịch 2009 này đều được mang đi phân tích về mặt di truyền và kháng nguyên có liên quan chặt chẽ với vaccine virusA/California/7/2009.
Theo WHO, tổng số ca nhiễm được phòng thí nghiệm xác nhận đến thời điểm này thấp hơn nhiều so với con số thực tế đáng kể.
Bắc Kinh bắt đầu tiêm phòng cúm A(H1N1)
Ngày 21/10, thủ đô Bắc Kinh, Trung Quốc bắt đầu tiến hành tiêm phòng miễn phí vaccin phòng cúm A(H1N1) cho các đối tượng là học sinh, nhân viên y tế, công chức và những người cao tuổi. Trung tâm Phòng và Kiểm soát bệnh dịch Bắc Kinh cho biết, năm đối tượng của đợt tiêm chủng đầu tiên là học sinh và giáo viên tại tất cả các trường trung học cơ sở và trung học phổ thông; nhân viên y tế; công chức làm việc trong các nghành vận tải đường sắt, đường không và các lại hình vận tải khác; công chức làm việc tại các cơ quan công cộng chủ chốt; và người già trên 60 tuổi.
Những người thuộc đối tượng trên có thể tự nguyện tham gia tiêm phòng tại một trong 429điểm tiêm chủng tại Bắc Kinh. Chính quyền Bắc Kinh đã chuẩn bị 1,7 triệu liều vaccin phòng cúm A(H1N1) cho đợt tiêm chủng miễn phí này. Dự kiến, đợt tiêm chủng này sẽ kéo dài đến ngày 31/12/2009. Trước đó, 95.000 người tham gia cuộc diễu hành kỷ niệm 60 năm quốc khánh Trung Quốc cũng được tiêm chủng miễn phí. Cho đến nay, chưa có phản ứng bất thường nào xảy ra.
Theo Trung tâm Phòng và Kiểm soát bệnh dịch Bắc Kinh, tính đến tối 20/10, thủ đô Trung Quốc có 5.216 ca nhiễm virus cúm A(H1N1), trong đó hơn 80% là học sinh, sinh viên. Trước đó, ngày 15/10, người dân tại Thượng Hải và khu tự trị Tân Cương bắt đầu được tiêm chủng miễn phí vaccin phòng cúm A(H1N1).
Diễn tiến bệnh cúm A/H1N1 tại Việt Nam đến ngày 23/ 10 / 2009
Theo báo cáo của các Viện Vệ sinh dịch tễ / Viện Pasteur trong cả nước, tính đến 17h00 ngày 23/10/2009, Việt Nam đã ghi nhận 10.376 trường hợp dương tính, 31 trường hợp tử vong. Chỉ riêng 2 ngày 20, 21/10, có tới bệnh nhân nữ tử vong do cúm A/H1N1. TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, 4 trường hợp tử vong được ghi nhận mới nhất đều là bệnh nhân nữ, trong đó có 2 ca đang mang thai và 2 bệnh nhân có tiền sử bệnh trước khi mắc cúm A/H1N1.
Theo báo cáo của các Viện Vệ sinh dịch tễ / Viện Pasteur trong cả nước, tính đến 17h00 ngày 23/10/2009, Việt Nam đã ghi nhận 10.376 trường hợp dương tính, 31 trường hợp tử vong. Chỉ riêng 2 ngày 20, 21/10, có tới bệnh nhân nữ tử vong do cúm A/H1N1. TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết, 4 trường hợp tử vong được ghi nhận mới nhất đều là bệnh nhân nữ, trong đó có 2 ca đang mang thai và 2 bệnh nhân có tiền sử bệnh trước khi mắc cúm A/H1N1.
§Trường hợp tử vong thứ 28 là bệnh nhân nữ, 25 tuổi, ở thôn Phong Niên, xã Hòa Thắng, huyện Phú Hòa, tỉnh Phú Yên. Bệnh nhân hiện đang mang tháng thứ 4, hẹp hở 2 lá, trước khi nhập viện 1 ngày bệnh nhân có biểu hiện sốt, ho, tức ngực, khó thở. Ngày 19/10/2009 bệnh nhân đến nhập viện đa khoa tỉnh Phú Yên trong tình trạng sốt cao 410C, ho, khó thở nhiều được chẩn đoán viêm phổi nặng nghi cúm A/H1N1
!important; Ngay lập tức bệnh nhân được hỗ trợ thở máy, điều trị Tamiflu, kháng sinh nhưng không đỡ và tử vong lúc 16h10 ngày 20/10/2009;
§Trường hợp tử vong thứ 29 là bệnh nhân nữ, 48 tuổi, ở thôn Thái Hà, xã Chư Pơng, huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai. Bệnh nhân có tiền sử bệnh về máu. Ngày 12/10/2009 bệnh nhân có biểu hiện sốt, ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi, xuất huyết dưới da nên nhập bệnh viện đa khoa tỉnh điều trị và được chẩn đoán lúc vào viện: Xuất huyết giảm tiểu cầu. Ngày 18/10/2009 bệnh nhân sốt 39 độ C, xuất huyết dưới da niêm mạc, khó thở thường xuyên và được chẩn đoán: Suy hô hấp viêm phổi nặng/Bạch cầu cấp dòng Lymphô.
§Bệnh nhân được đặt nội khí quản thở máy hỗ trợ, thuốc kháng sinh phối hợp, Tamiflu, vận mạch... nhưng không đỡ và tử vong lúc 8h40 ngày 20/10/09. Nguyên nhân tử vong: Viêm phổi do virus cúm A/H1N1/ Bạch cầu cấp dòng Lymphô;
§Trường hợp tử vong thứ 30 là bệnh nhân nữ, 24 tuổi, địa chỉ: thôn Xuân Me, xã Ia Me, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai. Bệnh nhân hiện đang mang thai tháng thứ 7. Ngày 10/10/2009, bệnh nhân có biểu hiện sốt cao liên tục trên 380C, ho, đau họng, ăn uống kém, cơ thể suy kiệt ở nhà chưa điều trị gì xin nhập bệnh viện công ty cao su Chư Prông được chẩn đoán Sốt siêu vi/thai 7 tháng và được điều trị kháng sinh, hạ nhiệt….
§Ngày 18/10/2009 bệnh nhân có biểu hiện ho kèm bọt màu hồng, tức ngực được hội chẩn với chẩn đoán: Theo dõi lao phổi/ thai 7 tháng và được chuyển đến bệnh viện đa khoa tỉnh Gia Lai. Tại đây bệnh nhân được chẩn đoán: Viêm phổi nặng do vi rút/thai 7 tháng sau đó chuyển xuống khoa hồi sức cấp cứu điều trị: kháng sinh, Tamiflu, vận mạch… nhưng không đỡ và tử vong lúc 20h20 ngày 21/10/2009 với chẩn đoán tử vong: Viêm phổi nặng do vi rút cúm A H1N1/bệnh nhân có thai 7 tháng;
§Trường hợp tử vong thứ 31 là bệnh nhân nữ, 02 tuổi, địa chỉ thường trú: xã Tân Hà, Lâm Hà, Lâm Đồng. Bệnh nhân có bệnh tim bẩm sinh (thông liên thất và thông liên nhĩ) đã phẫu thuật cách đây 01 tháng; Trước khi nhập viện 2 ngày bệnh nhân có triệu chứng ho, khó thở. Ngày 16/10/2009 bệnh nhân đến khám và điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng với chẩn đoán Viêm phổi nặng - Suy tim/tim bẩm sinh, quá trình điều trị bệnh không đỡ nên được chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng 1 vào ngày 19/10/2009 trong tình trạng lơ mơ, tím tái, khó thở nhiều được chẩn đoán: Suy tim - Viêm phổi /tim bẩm sinh.
§Bệnh nhân được hỗ trợ hô hấp, kháng sinh, vận mạch trợ tim và các biện pháp hồi sức khác. Tình trạng bệnh nhân nặng dần nên chỉ định đổi kháng sinh và dùng phối hợp Tamiflu, nhưng tình trạng bệnh nhân kém đáp ứng với điều trị. Bệnh nhân tử vong lúc 15 giờ 15 phút ngày 22/10/2009 với chẩn đoán nguyên nhân tử vong: Viêm phổi do cúm A/H1N1/Tim bẩm sinh đã mổ.
Tỉnh Gia Lai cũng ghi nhận thêm một ca tử vong nữa là bệnh nhân nữ, 48 tuổi, có tiền sử bệnh về máu. Ngày 12/10, khi có biểu hiện sốt, ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi, xuất huyết dưới da, bệnh nhân nhập Bệnh viện Đa khoa tỉnh và tử vong sau 8 ngày điều trị. Trường hợp tử vong còn lại là một bé gái 2 tuổi, bị tim bẩm sinh đã phẫu thuật cách đây một tháng ở Lâm Đồng. Bé đến khám và điều trị Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng với chẩn đoán viêm phổi nặng - suy tim/tim bẩm sinh. 3 ngày sau được chuyển tiếp đến Bệnh viện Nhi Đồng 1 trong tình trạng lơ mơ, tím tái, khó thở nhiều. Đến ngày 23/10 thì bệnh nhi tử vong. Như vậy tính đến ngày 23/10, Việt Nam ghi nhận 31 trường hợp tử vong liên quan đến cúm H1N1, trong đó có 7 thai phụ, 3 trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
Tỉnh Gia Lai cũng ghi nhận thêm một ca tử vong nữa là bệnh nhân nữ, 48 tuổi, có tiền sử bệnh về máu. Ngày 12/10, khi có biểu hiện sốt, ăn uống kém, cơ thể mệt mỏi, xuất huyết dưới da, bệnh nhân nhập Bệnh viện Đa khoa tỉnh và tử vong sau 8 ngày điều trị. Trường hợp tử vong còn lại là một bé gái 2 tuổi, bị tim bẩm sinh đã phẫu thuật cách đây một tháng ở Lâm Đồng. Bé đến khám và điều trị Bệnh viện Đa khoa Lâm Đồng với chẩn đoán viêm phổi nặng - suy tim/tim bẩm sinh. 3 ngày sau được chuyển tiếp đến Bệnh viện Nhi Đồng 1 trong tình trạng lơ mơ, tím tái, khó thở nhiều. Đến ngày 23/10 thì bệnh nhi tử vong. Như vậy tính đến ngày 23/10, Việt Nam ghi nhận 31 trường hợp tử vong liên quan đến cúm H1N1, trong đó có 7 thai phụ, 3 trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.
Theo Bộ Y tế, trong vòng 1 tuần qua, tính từ ngày 16 tới 23-10, số người tử vong do cúm A/H1N1 đã tăng thêm 7 ca, trong đó có tới 3 trẻ nhỏ, 2 sản phụ và 2 trường hợp còn lại đều có bệnh mãn tính.
Thai phụ bị H1N1 không nên chần chừ uống Tamiflu
Nhiều thai phụ bị cúm H1N1 được chỉ định dùng Tamiflu nhưng không dám uống vì sợ ảnh hưởng đến thai. Tuy nhiên theo bác sĩ, phụ nữ mang thai có thể uống loại thuốc này. Hiện nay, trên thế giới Tamiflu vẫn được coi là loại thuốc công hiệu để điều trị cúm H1N1. Uống thuốc càng sớm thì khả năng hồi phục càng nhanh, thậm chí chỉ sau 1-2 ngày là khỏi.
Thực tế tại Việt Nam cũng cho thấy có nhiều trường hợp bệnh nặng, thậm chí tử vong là do không được điều trị kịp thời. Tuy nhiên, có một số thai phụ dù đã được chẩn đoán là bị cúm H1N1, được chỉ định dùng Tamiflu nhưng lại đắn đo không dám dùng vì sợ ảnh hưởng đến thai nhi. Việc điều trị muộn có thể khiến bệnh nặng hơn, nguy hiểm đến tính mạng của cả mẹ và thai nhi. Như trường hợp của chị Thanh, có thai 6 tháng ở Yên Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội, sau 4 ngày bị sốt chị mới nhập Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia thì đã bị viêm phổi nặng. Điều trị hơn một tháng thì có 3 tuần phải thở máy và chị cũng không thể giữ được con. Rất may sau hơn một tháng chị đã không phải thở máy nữa và dần hồi phục
Thạc sĩ Nguyễn Hồng Hà, Phó Viện trưởng Viện Các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia cho biết, từ đầu vụ dịch đến ngày 19/10, Viện đã điều trị cho khoảng 15 thai phụ. Trong đó, có 2 ca nặng và chị Thanh là một trong 2 ca đó (thai phụ còn lại bị đẻ non khi mang thai được 7 tháng). Trong số 24 ca tử vong vì cúm H1N1 trong cả nước thì cũng có đến 5 thai phụ (chiếm khoảng 21%). "Phụ nữ khi mang thai dù mắc bệnh gì cũng sẽ nặng hơn những người khác chứ không riêng gì cúm H1N1. Lý do là sự thay đổi nội tiết, làm hệ miễn dịch của thai phụ kém đi, dễ nhiễm các bệnh nhiễm trùng, đôi khi ở thể nặng hơn", thạc sĩ Hà cho biết. Thạc sĩ Hà cũng cho biết, điều đáng lưu ý là tỷ lệ viêm phổi ở phụ nữ bị cúm thường cao hơn những người khác. Khi đã bị viêm phổi thì việc điều trị sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Thời gian điều trị kéo dài, bệnh diễn biến nặng, thậm chí là tử vong. “Bệnh tiến triển nhanh như thế nào không ai dự báo trước được. Không phát hiện và điều trị sớm thì rất dễ bị biến chứng nặng. Vì thế, chị em nên tuân thủ sự chỉ định của bác sĩ. Hơn nữa, Tamiflu là loại thuốc được chỉ định dùng cho thai phụ”, thạc sĩ Hà khuyến cáo.
Trong thời gian tới, số người nhiễm cúm H1N1 trong cộng đồng ngày càng tăng nên số thai phụ bị cúm sẽ nhiều lên. Để phòng bệnh, thai phụ nên đeo khẩu trang, không tiếp xúc gần với những người bị cúm... Khi có dấu hiệu bệnh như: sốt, ho... nên đến cơ sở y tế khám để được điều trị ngay mà không cần đợi xét nghiệm.
Hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới đến nay vẫn là các biện pháp phòng bệnh đã khuyến cáo.