Một loại vi rút mới thuộc nhóm A có nguồn gốc từ gia cầm (H7N9) đang lan truyền tại Trung Quốc có độc tính cao hơn so với vi rút cúm A dòng H7 đã được phát hiện trước đây, theo phân tích các dấu hiệu về lâm sàng, dịch tễ và virut học từ 3 bệnh nhân tử vong do nhiễm vi rút cúm A (H7N9) vào tháng 3.
Bác sĩ Rongbao Gao công tác tại Viện Quốc gia về Kiểm soát và Phòng chống bệnh do vi rút, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc cùng các đồng nghiệp đã báo cáo về những phát hiện của họ vào ngày 11 tháng 4 trên tạp chí y khoa New England Journal of Medicine.
Cho đến hôm nay, Tổ chức Y tế Thế giới báo cáo đã có 43 ca nhiễm H7N9 và 11 ca tử vong.
Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát bệnh tật Hoa Kỳ (CDC) tại Atlanta, bang Georgia đã nhận được mẫu xét nghiệm virut cúm A/H7N9 từ Trung Quốc.Th.S Sharon KD Hoskins, người phát ngôn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) phát biểu trên tạp chí y khoa Medscape rằng: “Vào ngày 9 tháng 4, trung tâm CDC đã thiết lập Trung tâm Hành động Khẩn cấp (Emergency Operation Center_EOC) ở mức 2 (có 3 mức, mức 1 là cao nhất) để hỗ trợ cho việc giải quyết tình trạng khẩn cấp do virut H7N9.”
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật real time PCR, nuôi cấy vi rút và phân tích chuỗi ADN của virut để thử nghiệm trên các mẫu bệnh lấy từ hệ hô hấp của bệnh nhân bị nhiễm cúm và các dòng vi rút hô hấp khác.
Cúm gia cầm virut A dòng H7 có tính lan truyền rộng rãi, nhưng từ trước tới giờ loài vi rút này chưa thấy xuất hiện trên người tại Châu Á. Trước đây, hầu hết các ca nhiễm cúm gia cầm ở người (HPAI) có nguồn gốc vi rút A(H7) thường là ở thể nhẹ. Và cũng ở châu Á, vi rút H7 lan truyền lên các loài động vật có vú là rất hiếm, và hiện tượng dòng vi rút N9 lan truyền trên người cũng chưa từng được ghi nhận ở bất cứ nơi nào.
Sốt và ho là các triệu chứng phổ biến nhất ở 3 bệnh nhân bị nhiễm H7N9, và những bệnh nhân này đều biểu hiện các triệu chứng suy hô hấp cấp. Tình trạng sức khỏe của họ ngày càng trở nên xấu đi sau khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng bệnh.
Một bệnh nhân được biết là không có tiếp xúc với gia cầm 2 tuần trước khi bị ốm, 1 bệnh nhân làm việc tại một siêu thị có bán gia cầm sống nhưng không tiếp xúc với chúng (anh ta là người mổ thịt lợn), và 1 bệnh nhân thứ 3 là người đã đến trại gà 1 tuần trước khi bị ốm.
Dữ liệu giải trình tự đã cho thấy rằng vi rút cúm H7N9 có thể dễ dàng phối hợp với khối cảm thụ là người hơn là ở gia cầm; và loài vi rút này có thể lây lan qua đường không khí.
“Hiện nay chưa có loại vắc-xin nào đối với các dòng vi-rút mới này, và vẫn chưa biết được rằng liệu có loại vắc-xin chống lại vi-rút H7 hiện nay, trong đó có 3 loại vi-rút có nguồn gốc ở Bắc Mỹ và 3 loại khác là vi-rút từ gia cầm tại Hà Lan năm 2000, có thể đem lại hiệu quả phòng ngừa bệnh,” các chuyên gia nói.
Các test chẩn đoán virut H7N9 được phát triển dựa trên các dấu hiệu nêu trên. Cụ thể có thể xem trên website của Tổ chức Y tế Thế giới (www.who.int/influenza/gisrs_laboratory/a_h7n9/en/).
“Mối quan tâm của y tế công cộng”
Trong cùng quan điểm, Bác sĩ Timothy M.Uyeki và Ts. Nancy J.Cox, thuộc Khoa Nghiên cứu bệnh cúm, Trung tâm quốc gia về các bệnh hệ miễn dịch và hô hấp tại CDC đã chia sẻ trên bài viết này và nhấn mạnh rằng sự bùng nổ dịch bệnh này là “mối quan tâm lớn của y tế công cộng đồng”.
Các bác sĩ Uyeki và Cox phát biểu “Các dữ liệu về chuỗi phân tử Hemagglutinin (HA) cho thấy rằng các vi rút H7N9 này là vi rút cúm gia cầm A có khả năng gây bệnh thấp và do đó sự lây nhiễm bệnh trên các loài chim hoang dã và gia cầm sẽ không có triệu chứng rõ ràng hoặc các bệnh cúm gia cầm ở thể nhẹ, dần dần và gây ra dịch bệnh ở động vật “thầm lặng” như đã chứng kiến ở Trung Quốc và các nước láng giềng”. Còn vi rút H5N1 thường gây tử vong nhanh ở những đàn gà bị mắc bệnh.
Các nhà nghiên cứu tin rằng nguồn lây bệnh cho động vật là các loài chim di cư, nhưng nhiều chuyên gia nghi ngờ rằng liệu virut cũng có thể lây nhiễm cho lợn, đây cũng là “nguồn lây bệnh phổ biến khác của các bệnh lây nhiễm từ động vật sang người”.
Các dữ liệu về dải trình tự của loài vi rút mới này cũng cho thấy hiện tượng kháng do vi rut xảy ra với adamantanes và nhạy với neuraminidase, cho nên việc liên tục giám sát hiện tượng này là rất cần thiết. Các Bs. Uyeki và Cox cũng cho hay, việc cho uống hai loại thuốc Oseltamivir và zanamivir phải được áp dụng cho các bệnh nhân bị nghi ngờ hoặc xác định nhiễm H7N9 càng sớm càng tốt.
Các bác sĩ điều trị cũng được khuyến cáo về sự phát triển của các bệnh nhiễm trùng cơ hội và sử dụng các loại thuốc kháng sinh phù hợp.
Bác sĩ Uyeki và Cox kết luận “Trong thời gian tới nghiên cứu sẽ cho kết quả rằng liệu hiện tượng dịch tễ này chỉ là một căn bệnh lây truyền mạnh từ động vật sang người, hoặc là cơn đại dịch H7N9 đang bắt đầu, hoặc một tình trạng ở giữa nào đó”.
Nhóm nghiên cứu gồm 15 chuyên gia (bao gồm bác sĩ Rongbao Gao) nhận kinh phí tài trợ từ Chương trình Nghiên cứu Cơ bản Quốc gia (973), Trung Quốc. Một chuyên gia của nhóm đã nhận nguồn trợ cấp từ Quỹ Khoa học Tự nhiên Quốc gia, Trung Quốc.