Giáo sư Đặng Văn Ngữ - Vẫn còn đó bao ước mơ dang dở;Đưa trẻ có HIV học hòa nhập tái cộng đồng ở TP. HCM - Khó thực hiện vì người lớn vô cảm;10 thành tựu nổi bật của ngành y tế năm 2010 (Báo Sức khỏe & Đời sống bình chọn);Một bé gái chào đời nặng 700g;Không thu tiền giữ xe tại các bệnh việncông ở Đà Nẵng
Giáo sư Đặng Văn Ngữ - Vẫn còn đó bao ước mơ dang dở
Tại kỳ họp thứ tám Quốc Hội khóa XII vừa qua, việc giá thuốc “nhẩy múa” lên mà một trong những nguyên nhân khiến giá thuốc tăng quá cao được mổ xẻ chính là do: Nước ta đang phải chịuđộc quyền của nước ngoài, đặc biệt là mặt hàng thuốc kháng sinh. Nhưng trong thực tế, từ những năm 1950, ngay trong điều kiện khó khăn, gian khổ trên chiến khu Việt Bắc, các sản phẩm chất kháng sinh dạng thô của Việt Nam đã được tạo ra. Người làm nên sự kỳ diệu đó là cố giáo sư - Viện trưởng Đặng Văn Ngữ, ông là người đã đặt nền móng cho ngành sản xuất thuốc kháng sinh ở Việt Nam. Tuy nhiên, đã sau 60 năm kể từ những viên thuốc đầu tiên ấy, ngành sản xuất thuốc kháng sinh cẫn chưa cho thấy sự phát triển như mong đợi của Giáo sư thời ấy… (Hà Nội mới cuối tuần 1/1).
Đưa trẻ có HIV học hòa nhập tái cộng đồng ở TP. HCM - Khó thực hiện vì người lớn vô cảm
TPHCM hiện có khoảng 60.000 trẻ bị nhiễm hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV (gọi tắt là trẻ OVC) phân bố khắp 24 quận, huyện. Số lượng trẻ OVC rất lớn, nhưng đến thời điểm này TPHCM vẫn chưa có báo cáo nào về thực trạng trong việc đưa trẻ đến trường.
Một thực tế phải thừa nhận là trẻ OVC rất khó đến trường, nếu có đi học thì phải học trường xa, giấu thông tin cá nhân, thậm chí phải bỏ học...
Phụ huynh cho con chuyển trường vì sợ trẻ có HIV học chung
T. T. M - một trẻ bị nhiễm H (HIV) - được nhóm Nắng Mai (Long Thành, Đồng Nai) nhận chăm sóc và bảo trợ. Vào lớp 1, M được các mẹ trong nhóm đưa đến trường để đi học với các bạn. Thế nhưng, vào trường học được một tuần, thì em phải chuyển sang nơi khác vì nhà trường đã phát hiện ra căn bệnh của em và nhiều phụ huynh đồng loạt phản ứng. Chuyển trường ba lần, em mới được học yên ổn và hòa nhập với bạn bè.
Tại mái ấm Mai Tâm, TPHCM, xơ Kim Hương phụ trách mái ấm kể lại một trường hợp bé gái bị nhiễm H khi bước vào lớp 8, em hay hỏi các xơ: “Tại sao con phải uống thuốc, người con sao không nặng ký?”. Xơ Hương cho biết thêm, khi gửi em đến trường, mọi người trong lớp sợ sệt và cô lập em. Lớp học chật chội, còn em thì một bàn rộng thênh thang. Trẻ bị nhiễm hoặc bị ảnh hưởng bởi HIV có quyền đến trường như bao trẻ em khác, thế nhưng do kỳ thị, phân biệt đối xử đã khiến nhiều trường, nhiều phụ huynh không chấp nhận cho con em mình học chung.
Tại TPHCM, nhóm Xuân Vinh hiện đang chăm sóc cho khoảng 200 trẻ OVC, trong đó 2/3 trẻ trong độ tuổi đi học, nhóm đã giúp cho khoảng 70 trẻ đi học từ mẫu giáo đến cấp 2. Hiện còn khoảng 10 trẻ không đến trường được hay phải đi học xa do kỳ thị. N - người phụ trách của Trung âm Mai Hòa (ở Củ Chi) - cho biết, theo kế hoạch năm học 2009 - 2010, 15 em ở trung tâm sẽ được nhập học và học hòa nhập tại Trường Tiểu học An Nhơn Đông, tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu đến lớn, các em đã gặp phải sự phản ứng mạnh mẽ của phụ huynh khác. Toàn trường có tổng cộng gần 270 học sinh, nhưng do phụ huynh ngăn cản không cho học chung với trẻ OVC, nên con số học sinh tất tần tật chỉ còn lại 40 em.
Vận động lâu dài
Bà Trần Thị Thu Trâm - đại diện Trung tâm (TT) Nuôi dưỡng bảo trợ trẻ em Tam Bình, TPHCM - cho biết, khi đến tuổi đi học, TT liên hệ với một trường tiểu học để các em được học hòa nhập. Mặc dù thông tin các em được giấu kín, thế nhưng những phụ huynh có con học chung đều tỏ thái độ khó chịu và không muốn các em vào học cùng... Thậm chí, ngay cả giáo viên cũng có người cho rằng, trẻ nhiễm HIV là sản phẩm của tệ nạn xã hội (ma tuý, mại dâm...), hậu quả lối sống thiếu lành mạnh của phụ huynh. Từ ác cảm trên, thầy cô giáo sẽ khó sẵn lòng chia sẻ, hỗ trợ trẻ bị nhiễm H đến trường sinh hoạt, học tập tự nhiên như những trẻ khác.
Theo UB Phòng, chống AIDS TPHCM, mặc dù Sở GDĐT đã có văn bản chỉ đạo đến tất cả 24 phòng GDĐT về việc nghiêm cấm việc kỳ thị, đuổi học các em vì lý do các em bị nhiễm hay bị ảnh hưởng bởi HIV, nhưng trên thực tế rất khó thực hiện được. Để giải quyết sự việc của Trung tâm Mai Hòa, UB Phòng, chống AIDS đã phối hợp với Sở GDĐT, Sở LĐTBXH và UBND huyện Củ Chi tăng cường chiến dịch vận động đưa trẻ nhiễm và bị ảnh hưởng đến trường và tập trung tại xã An Nhơn Tây và trường An Nhơn Đông, đến nay phần lớn các em vẫn chưa được học hòa nhập. Thậm chí, các em học cấp THCS, vì lo sợ sẽ xảy ra tình trạng kỳ thị của các phụ huynh khác, nên trung tâm đã chuyển các em lên học tại quận khác.
Ông Lê Trường Giang, PGĐ Sở Y tế TPHCM cho rằng, chiến dịch vận động đưa trẻ nhiễm và bị ảnh hưởng đến trường vẫn là cuộc chiến lâu dài. Việc cho trẻ OVC đến trường cần đẩy mạnh truyền thông và vận động nhiều hơn, không chỉ bằng việc cung cấp kiến thức mà còn cần cả các vấn đề về tâm lý, xã hội mới tạo được sự đồng thuận của cộng đồng (Lao Động 1/1).
10 thành tựu nổi bật của ngành y tế năm 2010 (Báo Sức khỏe & Đời sống bình chọn)
1. Năm 2010 là năm thứ hai liên tiếp ngành y tế đạt được các mục tiêu, chỉ tiêu kế hoạch do Quốc hội, Chính phủ giao (gồm 19 chỉ tiêu như: chỉ tiêu về giảm tỷ lệ sinh; chỉ tiêu giảm tỷ lệ trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng; chỉ tiêu chất thải rắn y tế được xử lý; chỉ tiêu số giường bệnh/vạn dân; chỉ tiêu về tuổi thọ trung bình; chỉ tiêu về tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi, 5 tuổi; chỉ tiêu về tỷ lệ tiêm chủng; tỷ lệ bác sĩ/nghìn dân; chỉ tiêu tỷ lệ xã có trạm y tế...).
2. Đây là năm thứ hai thực hiện Đề án 1816, mặc dù thời gian không phải là quá dài nhưng hiệu quả đem lại của Đề án là rất lớn. Đã có gần 4.000 lượt thầy thuốc của các bệnh viện Trung ương về với vùng sâu, vùng xa, trực tiếp thăm khám, điều trị, ngành y tế đã từng bước giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên là 30%. Cùng với đó là hàng trăm ngàn người bệnh được thụ hưởng từ thành quả của Đề án. Giảm một cách đáng kể số bệnh nhân phải nằm ghép, từ 15.000 người năm 2007 xuống còn trên 6.000 người năm 2010; tăng 32.132 giường bệnh (32%).
3. Năm 2010 về cơ bản đã khống chế dịch bệnh, không để dịch lớn xảy ra, triển khai các giải pháp phòng chống dịch chủ động, tăng cường hợp tác chặt chẽ với các bộ, ngành, chính quyền địa phương để kiểm soát được các dịch bệnh đang có diễn biến phức tạp, nhất là dịch cúm gia cầm H1N1, dịch tiêu chảy cấp nguy hiểm, dịch sốt xuất huyết... Đặc biệt đã kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh, không để xảy ra bất kỳ ổ dịch lớn nào sau các đợt mưa lũ.
4. Ngày 17/6/2010, Quốc hội đã thông qua Luật An toàn vệ sinh thực phẩm và sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2011. Việc Luật An toàn thực phẩm được ban hành tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho công tác bảo đảm an toàn thực phẩm trong giai đoạn tới, góp phần thực hiện thành công sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân.
5. Nghiên cứu và ứng dụng thành công một số công nghệ, kỹ thuật cao trong chẩn đoán và điều trị: thực hiện thành công ca ghép tim trên người đầu tiên tại Học viện Quân y. Đặc biệt, sau ca ghép thận và ghép gan từ người cho chết não đầu tiên, Bệnh viện Việt Đức đã phẫu thuật ghép van tim từ người cho chết não đầu tiên. Tiếp theo là ca ghép gan cấp cứu cho bệnh nhi suy gan cấp đầu tiên ở Việt Nam do các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương thực hiện. Thành công của các ca ghép tạng càng khẳng định trình độ, kỹ năng của các bác sĩ Việt Nam hoàn toàn tự tin, chủ động trong các phẫu thuật được coi là phức tạp trên thế giới, đặc biệt thể hiện ý nghĩa nhân văn sâu sắc cùng giá trị vô cùng to lớn của nghĩa cử hiến tạng cứu người.
6. Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế biết đến như một điểm sáng trong phòng, chống HIV/AIDS. Chúng ta đã khống chế, giảm được số nhiễm HIV mới và tỷ lệ tử vong do AIDS, nhờ đó đạt được mục tiêu của Chiến lược quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đề ra là tỷ lệ nhiễm HIV trong cộng đồng dân cư ở mức dưới 0,3% và từng bước hoàn thành một cách vững chắc Mục tiêu thiên niên kỷ.
7. Công tác dân số đã phát huy hiệu quả của gần 160.000 cộng tác viên DS-KHHGĐ ở các phường, xã, thôn bản trong công tác DS-KHHGĐ ở cơ sở; đã đạt chỉ tiêu Đại hội Đảng lần thứ X đề ra là giảm tỷ lệ tăng dân số dưới 1,2% . 2 năm liên tục đạt chỉ tiêu Quốc hội giao.
8. Đạt được Mục tiêu thiên niên kỷ - MDG 5 về giảm tử vong mẹ ở mức 68/100.000 trẻ đẻ sống, MDG 4 về giảm tử vong trẻ em dưới 1 tuổi ở mức 16‰ và giảm tử vong trẻ em dưới 5 tuổi là 25‰. Tổ chức Y tế thế giới và Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc đánh giá Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em giảm nhanh nhất trong khu vực.
9. Bộ Y tế Việt Nam đã chính thức được mời tham gia Nhóm đối tác y tế toàn cầu (IHP +) nhằm tăng cường điều phối các nguồn viện trợ nước ngoài trong lĩnh vực y tế một cách hệ thống mang tính quốc tế. Ngày càng thu hút được nhiều các nguồn lực hỗ trợ quốc tế, bổ sung nguồn đầu tư cho ngành y tế.
10. Tuyên truyền, vận động và tổ chức triển khai có hiệu quả Luật Bảo hiểm y tế. Cơ bản hoàn thiện hệ thống văn bản hướng dẫn Luật. Năm 2010 là năm đầu tiên thực hiện “Lộ trình BHYT toàn dân”, Quỹ BHYT đã kết dư 3.500 tỷ đồng, trong khi giai đoạn từ năm 2005-2009, Quỹ BHYT liên tục bị bội chi. Đối tượng tham gia BHYT được mở rộng, số người tham gia BHYT tăng nhanh từ 39 triệu lên gần 53 triệu người, tương đương tỷ lệ bao phủ khoảng 60% dân số (Sức khỏe & Đời sống 1/1).
Một bé gái chào đời nặng 700g
Khoa nhi Bệnh viện Trung ương Huế vừa tiếp nhận một bé gái sơ sinh với 25 - 26 tuần tuổi và chỉ nặng 700g.
Trước đó ngày 27/12/2010, chị Võ Thị Quý (25 tuổi, xã Quảng Tùng, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình), mẹ của bé gái nói trên, vào Bệnh viện Trung ương Huế điều trị bệnh Lupus ban đỏ, biến chứng tràn dịch đa màng (phổi, tim...).
Khi chị Quý chuyển từ khoa nội thận - cơ xương khớp đến phòng tim mạch can thiệp của bệnh viện để khám thì chị sinh em bé. Do mẹ bị bệnh nặng, bé lại sinh đột xuất nên ngay sau khi sinh bé bị ngạt nặng. Tuy nhiên, nhờ được chuyển vào hồi sức kịp thời tại phòng nhi sơ sinh (khoa nhi) nên bé được cứu sống.
Khoa nhi đang hết sức cố gắng cứu sống cháu. Hiện cháu bé được truyền dịch nuôi dưỡng hằng ngày; bé chỉ tự thở được một ít nhịp, còn lại chủ yếu thở bằng máy; bé cũng đang thiếu máu nặng (nhóm máu O). (Tuổi trẻ 2/10).
Cơ quan chức năng trả lời: Thu thêm tiền khám bệnh đối với bệnh nhân BHYT?
Ngày 23/12/2010, tôi đưa con gái đến khám bệnh về mắt và tai mũi họng ở Bệnh viện Q.Phú Nhuận (TP.HCM) theo diện bảo hiểm y tế (BHYT). Tôi rất ngạc nhiên khi thấy bệnh viện thu thêm 4.000 đồng/lần khám đối với bệnh nhân BHYT, không biết bệnh viện thu như vậy dựa trên quy định nào?
Bác sĩ NGUYỄN THANH SƠN, giám đốc Bệnh viện Q.Phú Nhuận, TP.HCM, trả lời:
Từ đầu tháng 11/2010, Bệnh viện Q.Phú Nhuận đã triển khai thu thêm khoản phụ thu tiền khám bệnh khi bệnh nhân BHYT đến khám (trừ những bệnh nhân trên 80 tuổi hoặc là anh hùng lao động). Khoản thu này không dựa theo quy định nào mà do trong quá trình khám bệnh cho bệnh nhân BHYT, bệnh viện thấy lỗ nên tự thu thêm.
Cụ thể, hiện nay cơ quan BHYT chỉ thanh toán trọn gói tiền khám bệnh cho một bệnh nhân BHYT là 2.000 đồng/lượt khám. Trong khi đó bệnh viện phải sử dụng một số vật tư tiêu hao khi khám bệnh cho bệnh nhân, nên khoản thu thêm nói trên nhằm bù đắp cho bệnh viện chi phí mua vật tư tiêu hao.
Tùy vào bệnh nhân khám bệnh gì, cần phải sử dụng những vật tư tiêu hao nào trong quá trình khám bệnh như cây đè lưỡi, bông, băng, găng tay, kim tiêm... mà bệnh viện sẽ tính tiền phụ thu với mức dao động 4.000-7.000 đồng/lần khám (Tuổi trẻ 2/1).
Người không đợi sự hoàn hảo
Ông chẳng phải là một người lạ. Thậm chí quá quen là đằng khác, khi gõ tên ông trên Google thì có ngay trên 1,3 triệu kết quả! Nhưng Nhân vật hằng tuần của đầu năm 2011 vẫn chọn ông - bác sĩ Bùi Đức Phú vì những việc ông làm được rất có ích cho bệnh nhân nghèo...
Đứng đầu Bệnh viện T.Ư Huế, bệnh viện thứ hai được công nhận là bệnh viện hạng đặc biệt ở VN, lại là một trong những chuyên gia đầu ngành về phẫu thuật tim - lồng ngực nhưng GS.TS Bùi Đức Phú rất dễ gần. Điều người ta hay băn khoăn khi đến bệnh viện như quá tải, chật chội, ồn ào... khoảng ba năm gần đây không thấy ở Bệnh viện T.Ư Huế.
Ân nhân của nhiều bệnh nhân tim mạch
Ở cách xa hai trung tâm y khoa lớn của đất nước là Hà Nội và TP.HCM, nhưng năm 1999, với máy tim phổi và theo dõi chức năng đi mượn, máy thở cũ sửa lại, Bệnh viện T.Ư Huế đã tiến hành mổ tim hở trong sự kinh ngạc của chính các chuyên gia trong nước lẫn quốc tế. Ít ai biết thành công ấy được bắt đầu từ “tự ái” nghề nghiệp.
“Năm 1997, tôi đi tu nghiệp ở Pháp, khi ấy miền Trung với 16 tỉnh thành, ít nhất một năm cần phẫu thuật tim cho 3.000 người lớn và trẻ em nhưng chưa có trung tâm tim mạch nào. Khi đặt vấn đề với các giáo sư Pháp mong muốn học phẫu thuật tim hở, các thầy đã nói VN còn khó khăn, không nên học để biết mà học những kỹ thuật có thể áp dụng. Tôi nói với các giáo sư khi có bệnh nhân đến, phẫu thuật viên không thể từ chối bệnh nhân vì lý do chưa đủ thiết bị. Ta không khoanh tay ngồi chờ đợi sự hoàn hảo, bởi đôi khi hoàn hảo cản trở sự phát triển” - GS.TS Bùi Đức Phú nhớ lại.
Từ những ca mổ tim đầu tiên, dần dần Bệnh viện T.Ư Huế mổ đến 100 ca tim hở/năm và từ năm 2007, khi trung tâm tim mạch mới đi vào hoạt động, bệnh viện mổ gần 1.000 ca tim hở, mạch máu và phổi/năm, trở thành một trong những trung tâm mổ tim hàng đầu VN. Đóng góp hàng đầu, bên cạnh nỗ lực của các phẫu thuật viên là món tiền tài trợ gần 10 triệu USD để xây dựng trung tâm tim mạch.
Khi ấy với cương vị phó giám đốc bệnh viện, có lần ông Phú và người giám đốc tiền nhiệm ông rất kính trọng đã tranh luận với nhau dữ dội. Vị giám đốc cho rằng không nên mơ tưởng, vì nước ngoài làm sao người ta lại bỏ ra 5-10 triệu USD cho mình đi xây trung tâm tim mạch!
Nhưng ông Phú lại nghĩ khác: miền Trung dù còn nghèo nhưng nếu mình có nỗ lực, có đề án rõ ràng thì sẽ có cơ hội phát triển. Các nhà đầu tư khi ấy cũng rất ngạc nhiên bởi đề nghị tài trợ quá lớn, nhưng họ đã chấp nhận khi Bệnh viện T.Ư Huế thuyết phục bằng hiệu quả cứu sống người bệnh trong điều kiện khó khăn.
Điều đó đã khiến các nhà tài trợ tin rằng nếu có trung tâm phẫu thuật liên hoàn, khép kín, đủ điều kiện chuyên môn thì mọi chuyện sẽ tốt hơn rất nhiều.
Kết quả là trong năm năm gần đây đã có gần 1.000 tỉ đồng đầu tư cho Bệnh viện T.Ư Huế, trong đó có 3/4 tài trợ từ nước ngoài. Giám đốc Bùi Đức Phú rất tự hào vì khi các nhà tài trợ quay lại, họ rất hài lòng vì không chỉ khám chữa bệnh hiệu quả hơn, mà vì Bệnh viện T.Ư Huế đã có riêng đội ngũ cán bộ, kỹ sư bảo trì các tòa nhà.
Chiếc kéo vàng”
GS.TS, thầy thuốc nhân dân Bùi Đức Phú sinh năm 1956 tại Hà Tĩnh. Tốt nghiệp ĐH Y khoa Hà Nội và đã hai lần tu nghiệp tại Pháp các năm 1988-1990, 1997-1998. Từ 2007 đến nay, ông đảm nhận cương vị giám đốc Bệnh viện T.Ư Huế.
Từ năm 2010, ông là chủ tịch Hội Phẫu thuật tim mạch và lồng ngực VN. Ông Phú cũng đã giành giải thưởng “Chiếc kéo vàng” của Hội Ngoại khoa VN.
Tình yêu thương với con người
“Có những thứ hôm nay là tiên phong, ngày mai đã là cũ và nếu dừng lại, thỏa mãn với cái đã đạt được, chắc chắn sẽ tụt hậu” - ông Phú và các đồng sự luôn tâm niệm như vậy. Tuy nhiên để thắng mà không “kiêu”, tất cả các bác sĩ đều được “rèn”, bắt đầu từ những việc nhỏ nhất để tự hào nghề nghiệp, nhưng lại biết mình biết người.
Theo giáo sư Phú, thành công của Bệnh viện T.Ư Huế chính là chỗ các chuyên ngành cùng tìm mũi nhọn và đề xuất lãnh đạo bệnh viện thực hiện. “Từ khi bắt đầu thực hiện tự chủ bệnh viện, đã có đề xuất Bệnh viện T.Ư Huế thực hiện khoán đến từng khoa, nhưng chúng tôi nhìn thấy cơ chế khoán sẽ dẫn đến tìm cách tăng thu, sẽ có khoa “nóng”, khoa không. Nếu không công bằng, sẽ khó phát triển” - giáo sư Phú tâm sự.
Khi đến thăm khoa mắt Bệnh viện T.Ư Huế, một chuyên gia của tổ chức nhân đạo về nhãn khoa Orbis đã trầm trồ khen đây là bệnh viện nhân văn, vì thiết kế bệnh viện kín đáo, phù hợp với mong muốn của bệnh nhân.
Ông Phú nói từ năm 1986, khi được đến Pháp tu nghiệp lần đầu, ông đã trăn trở với suy nghĩ vì sao bệnh viện ở Pháp rất vắng vẻ nhưng công suất lại cao. Lặn lội đi chụp ảnh, tìm hiểu thiết kế, ông mới vỡ lẽ rằng đó là nhờ thiết kế thân thiện của bệnh viện. Khi có điều kiện được quyết định về kiến trúc và quy hoạch bệnh viện mình lãnh đạo, ông đã áp dụng những kinh nghiệm này.
“Tôi cũng như các bác sĩ khác có được chút thành công là nhờ các thầy, nhờ nhiều người hỗ trợ và có được cơ hội” - ông Phú thường tâm sự như thế với các đồng nghiệp. Điều ông mong muốn nhất hiện giờ không phải là tăng thu, tức thu tiền từ túi bệnh nhân, mà chỉ mong chênh lệch thu chi lớn hơn từ việc giảm chi phí để có thêm tiền tăng thu nhập cho cán bộ.
Với một bệnh viện 75.000 bệnh nhân nội trú, 350.000 bệnh nhân ngoại trú mỗi năm, thu nhập bình quân ngoài lương của cán bộ Bệnh viện T.Ư Huế chỉ 1,5 triệu đồng/người/tháng, khoản tiền gây bất ngờ cho nhiều người, trong khi điều tra của Bộ Y tế với 100 người nhà bệnh nhân đang điều trị tại Bệnh viện T.Ư Huế gần đây, câu trả lời về thái độ phục vụ của bệnh viện là tốt và rất tốt!
Tại đại hội Hội Phẫu thuật tim và lồng ngực mới đây, khi phát biểu mong muốn chuyển giao vị trí chủ tịch hội cho GS.TS Bùi Đức Phú, GS Đặng Hanh Đệ - nguyên chủ tịch Hội Phẫu thuật tim và lồng ngực - vẫn nhắc nhớ lúc ông Phú là bác sĩ nội trú ở Bệnh viện Việt Đức (Hà Nội) và có một bài thi xuất sắc đạt điểm 10, điểm thi rất hiếm có với chuyên ngành ngoại khoa.
Ông Phú có hai con trai, một đang học năm 2 đại học y để theo nghiệp bố. Ông thường dặn con trai rằng nghề y là một nghề nhiều vinh quang nhưng rất cần lòng say mê, sự kiên nhẫn, sẵn sàng vượt qua những trở ngại, và hơn tất cả là tình yêu thương với con người
Trong mắt đồng nghiệp và bệnh nhân
* GS.TS HUỲNH VĂN MINH (phó giám đốc Bệnh viện Trường ĐH Y dược Huế):
Chân truyền của giáo sư Tôn Thất Tùng
Giáo sư Phú là nhà phẫu thuật tim mạch, người học trò chân truyền của cố giáo sư Tôn Thất Tùng, đã chứng tỏ khả năng và trình độ về mổ tim khi còn rất trẻ. Bằng sự quyết tâm rèn luyện kết hợp với kỹ năng thiên phú, giáo sư Phú đã cho thấy triển vọng của một nhà phẫu thuật tim mạch tài ba.
Việc thực hiện các kỹ thuật cao về phẫu thuật tim mạch như mổ van tim hở, mổ tim bẩm sinh ở trẻ em... đã đưa giáo sư Phú vào danh sách những phẫu thuật viên tim mạch xuất sắc, “bàn tay vàng” hiếm hoi của nước ta.
Bước vào thế kỷ 21, khi căn bệnh thế kỷ là xơ vữa mạch vành với biến chứng nhồi máu cơ tim có tỉ lệ tử vong rất cao đang phát triển mạnh, một lần nữa lại thách thức ngành tim mạch nước ta và Huế không thoát khỏi quy luật.
Sự ra đời của Trung tâm Tim mạch (Bệnh viện T.Ư Huế) như chắp cánh cho giáo sư Phú một lần nữa giải quyết xuất sắc vấn đề với kỹ thuật phẫu thuật cầu nối mạch vành, từ một cầu nối đến hai cầu nối và đến ba cầu nối; từ mổ tim với tuần hoàn ngoài cơ thể đến cả khi tim còn đập.
Đây là những kỹ thuật đỉnh cao của mổ tim mà hồi chúng tôi lúc đi thực tập nước ngoài luôn mơ ước!
* Họa sĩ TRẦN THANH BÌNH (Trường ĐH Nghệ thuật Huế):
Vị bác sĩ dễ gần, tình cảm...
Tháng 7/2008, bệnh tim của tôi tái phát sau mấy chục năm “im lặng”. Ca mổ thay van tim hai lá của tôi kéo dài khoảng ba giờ. Tỉnh dậy, tôi mới biết mình được đích thân bác sĩ Phú mổ. Với tôi, đó là điều quá may mắn. Bởi ai cũng biết được đích thân bác sĩ Phú mổ tim thì không còn gì bằng. Khi tôi chuyển lên phòng hồi sức sau mổ, thi thoảng đi kiểm tra gì đó anh ấy cũng ghé vào thăm hỏi.
Anh ấy dễ gần, mà nói thiệt là có khi dễ gần, cởi mở hơn cả một trưởng khoa.
Đặc biệt, ở trung tâm tim mạch hàng đầu của miền Trung này, ngoài trang thiết bị y tế tiên tiến còn có một đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng trẻ rất giỏi, đạo đức. Khoảng một tháng nằm điều trị tại đây, tôi đã gặp rất nhiều người trong đội ngũ ấy. Và tôi được biết chính bác sĩ Phú là người đã góp công lớn để xây dựng đội ngũ này (Tuổi trẻ 2/1).
Không thu tiền giữ xe tại các bệnh việncông ở Đà Nẵng
Từ ngày 1/1/2011, các bệnh viện công ở Đà Nẵng bắt đầu thực hiện không thu tiền giữ xe. Đây là chủ trương của thành phố nhằm giảm bớt khó khăn cho người nhà người bệnh, được nhân dân đồng tình ủng hộ.
Bên cạnh đó, các bệnh viện tư tại Đà Nẵng cũng sẽ được vận động ủng hộ việc không thu tiền giữ xe, các cơ quan công quyền phải thực hiện chủ trương này của thành phố.
Theo lãnh đạo Sở Y tế thành phố Đà Nẵng, mặc dù chưa có hướng dẫn thực hiện của UBND TP Đà Nẵng, nhưng hiện nay các bệnh viện công đều có thông báo về việc không thu tiền giữ xe, in lại toàn bộ vé xe, đóng dấu của bệnh viện. Bệnh viện Đa khoa Đà Nẵng là đơn vị thực hiện nghiêm túc chủ trương này, tại bãi giữ xe đã gắn thông báo đổi vé giữ xe miễn phí. Bệnh viện hợp đồng với một đơn vị bảo vệ để xây dựng phương án giữ xe, thay cho hình thức đấu thầu giữ xe hàng năm trước đây (Nhân dân cuối tuần 2/1).
Huýt gió chữa bá bệnh
Đó là cách chữa bệnh của vợ chồng ông Út Dược. Ngày nào nhà ông cũng có vài chục người tìm đến chữa bệnh. Sau nhiều lần hỏi thăm đường, cuối cùng chúng tôi cũng tìm được nhà ông Út Dược ở ấp Phước Hòa, xã Phước Hiệp, huyện Củ Chi, TP.HCM. Từ xa, chúng tôi đã thấy rất nhiều xe máy dựng ngoài sân. Trong nhà có khoảng 30 bệnh nhân ngồi đợi chữa bệnh.
Trước khi chúng tôi đến nhà ông Út Dược, từ tố giác của quần chúng, Công an xã Phước Hiệp đã mời ông lên làm việc và yêu cầu viết cam kết không vi phạm việc chữa bệnh phản khoa học.
Tuy nhiên vừa về đến nhà, ông Dược tiếp tục chữa bệnh. Trong lúc chữa bệnh, ông kể với bệnh nhân việc bị công xã mời làm việc với một số bệnh nhân bằng thái độ bực bội. Cơ quan chức năng cho biết ông Út Dược có tên là Đoàn Văn Dược, từng đạt danh hiệu nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp huyện năm năm liền (2003-2007). Ông không có bằng cấp chuyên môn về y khoa, không có giấy phép hành nghề khám chữa bệnh.
Khi nhận được phản ảnh của chúng tôi về việc ông Dược vừa cam kết đã tái phạm, trung tá Nguyễn Văn Bum - trưởng Công an xã Phước Hiệp - cho biết ngay trong ngày sẽ kiểm tra và mời ông Út Dược đến làm việc (Tuổi trẻ 4/1).
Nhà nước cần can thiệp vào giá thuốc
Sau khi loạt bài “Thuốc rẻ cho người nghèo” kết thúc trên số báo 3/1, nhiều chuyên gia tiếp tục gửi ý kiến phân tích chủ đề này. Tuổi Trẻ giới thiệu bài viết của PGS.TS Lê Văn Truyền. Chi phí nghiên cứu tìm ra thuốc mới các thập niên qua ngày càng lớn nhưng kết quả không tương xứng với sự đầu tư. Số lượng thuốc mới được Cơ quan Dược phẩm và thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấp phép hằng năm sụt giảm trong thập niên vừa qua so với các thập niên trước.
Chi phí cao nhưng kết quả không cao
Số lượng thuốc đang nghiên cứu trong năm 2009 lên đến 9.605 loại so với 5.930 loại (năm 1998) nhưng chắc chắn số thuốc nghiên cứu thành công và được cấp phép sẽ không quá 30-40 loại. Chi phí cho nghiên cứu phát minh thuốc mới ngày càng cao. Chỉ trong vòng hơn một thập niên (từ năm 1990-2006), chi phí bình quân để phát minh thuốc mới đã tăng gần sáu lần, từ 173 triệu USD (1990) lên đến 1,1 tỉ USD (2006).
Trong thập niên 2001-2010 đã xuất hiện những khó khăn trong công tác nghiên cứu - phát triển thuốc mới như hiệu suất thành công sút giảm.
Năm 2001, FDA chỉ cấp phép cho 24 phân tử thuốc mới, ít hơn số phân tử được cấp phép trong sáu năm trước đó mặc dù nguồn vốn đầu tư tăng gấp hai lần từ năm 1997; các sản phẩm nghiên cứu thất bại ở giai đoạn nghiên cứu cuối cùng hoặc sau khi đưa ra thị trường, nghĩa là các công ty đã đầu tư không có cơ hội thu hồi vốn và lợi nhuận; nhiều thuốc đến thời kỳ hết hạn bảo hộ sở hữu trí tuệ, xuất hiện các phiên bản thuốc gốc trên thị trường, lợi nhuận giảm...
Do tình hình như trên, các công ty dược phẩm đa quốc gia chuyển hướng sang nghiên cứu các thuốc mới chữa các bệnh nhiều người mắc, đặc biệt là các bệnh phục vụ dân cư và nhóm người bệnh ở các nước phát triển có khả năng chi trả cao.
Nhiều bệnh của các nước nghèo chỉ có một danh mục thuốc điều trị cũ kỹ. Một số bệnh được gọi là “bệnh hiếm” ít người mắc hầu như không có thuốc mới để chữa trị.
Độc quyền thuốc mới phát minh
Không cần đi sâu phân tích cũng có thể dễ dàng nhận thấy thị trường các thuốc phát minh và/hoặc các biệt dược phát minh của các tập đoàn dược phẩm đa quốc gia, các công ty dược nghiên cứu - phát minh là một thị trường không hoàn hảo với rất nhiều hình thức độc quyền. Trong thị trường này, cơ chế cạnh tranh bị triệt tiêu.
Đặc điểm điển hình nhất của “thị trường không hoàn hảo” là công ty độc quyền có khả năng định đoạt giá cả của thuốc và điều khiển mối quan hệ cung - cầu để thủ lợi. Vì vậy, sự quản lý nhà nước và/hoặc sự can thiệp của Nhà nước về giá cả đối với các dược phẩm độc quyền là hoàn toàn cần thiết để khắc phục sự “lệch lạc” của thị trường, đảm bảo quyền lợi của người bệnh và giảm chi phí khám chữa bệnh cho ngân sách y tế (Tuổi trẻ 4/1).
Xuất hiện nhiều bệnh nhân thủy đậu, sởi
Ngày 3/1, viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư Nguyễn Trần Hiển cho hay: thời tiết đông xuân ở miền Bắc là thời điểm xuất hiện nhiều bệnh lây qua đường hô hấp, như thủy đậu, cúm.
Theo ông Hiển, bệnh thủy đậu sẽ kéo dài từ nay đến sau Tết Nguyên đán, nhưng chỉ rải rác mà không bùng thành dịch. Với sởi, ông Hiển cho biết năm 2010 số lượng bệnh nhân đã giảm nhiều so với năm 2009, với trên 1.000 ca mắc.
Cũng theo ông Hiển, qua giám sát bệnh cúm ở 15 điểm trọng điểm, 10% bệnh nhân cúm ở VN hiện nay mắc chủng cúm H1N1 đại dịch (chủng cúm A/H1N1 phát hiện năm 2009), nhưng chủng virus này hiện không đáng lo do biểu hiện bệnh đều rất nhẹ, tương tự bệnh nhân mắc cúm mùa thông thường (Tuổi trẻ 4/1).
4 bệnh nghề nghiệp phổ biến
Cục Quản lý môi trường y tế - Bộ Y tế vừa tổng kết công tác y tế lao động giai đoạn 2006-2010 và xác định bốn bệnh nghề nghiệp phổ biến hiện nay là bệnh bụi phổi silic, bệnh điếc, bệnh sạm da và bệnh viêm gan virus.
Ngoài ra, các bệnh nghề nghiệp khác cũng đang được nghiên cứu và bổ sung gồm: nhiễm HIV/AIDS nghề nghiệp, bệnh nhiễm độc cadmium, bệnh nghề nghiệp do rung chuyển, bệnh nghề nghiệp do yếu tố điện từ trường, bệnh bụi phổi than, bệnh bụi phổi talcosis và bệnh sốt rét nghề nghiệp.
Mục tiêu được đặt ra trong giai đoạn 2011-2015 của cục là đảm bảo 100% người lao động bị bệnh nghề nghiệp được điều trị (Tuổi trẻ 4/1).
Ngộ độc do hàn the
Liên quan đến vụ ngộ độc xảy ra ở nhà ăn của Công ty TNHH Phong Đạt (Q.Cái Răng, TP Cần Thơ) làm 86 công nhân đi cấp cứu (ngày 23/12/2010), ngày 3/1/2011 Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm Cần Thơ cho biết kết quả xét nghiệm cho thấy hàm lượng borax (hàn the) trong món chả cá kho cà là 0,5% trọng lượng (500 mg/100g), nguyên nhân chính gây nhiễm độc cấp tính ở người sử dụng. Ngoài ra, trong hai món ăn và đặc biệt là chất nôn của bệnh nhân còn có sự hiện diện của vi khuẩn E. Coli.
Cơ quan chức năng cũng tiến hành kiểm tra mẫu chả cá nguyên liệu tại chợ Tân An, quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ (nơi cơ sở cung cấp suất ăn đã mua nguyên liệu chế biến món ăn chả cá xốt cà) để kiểm tra hàn the, kết quả hàn the dương tính có màu đỏ đậm (Tuổitrẻ 4/1).
Các bệnh viện ở Hậu Giang chuyển biến
tích cực nhờ Đề án 1816
Người bệnh được sử dụng máy thở hiện đại ở bệnh viện đa khoa huyện Long Mỹ.
Từ năm 2009 đến nay, Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang (tỉnh Hậu Giang) đã đón 22 lượt bác sĩ của Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ, Bệnh viện Ung Bướu Cần Thơ về hỗ trợ chuyển giao các kỹ thuật ngoại chấn thương, ngoại tiết niệu, phẫu thuật nội soi ống lưng; bệnh lý về khối u, điều trị phẫu thuật vú giáp đa nhân... Ngoài ra, Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang còn được sự hỗ trợ các bệnh viện chuyên khoa của TP Hồ Chí Minh như Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Thống Nhất, Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Bệnh viện Nhi đồng 1 và Nhi đồng 2 giúp đỡ khi cần. Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hậu Giang, Nguyễn Thành Phúc cho biết: Được sự hỗ trợ của tuyến trên, từ giữa năm 2010, bệnh viện đã thực hiện thành công năm ca ngoại chấn thương - tổng quát; mười ca ngoại tiết niệu và chín ca bướu giáp. Sang năm 2011, bệnh viện sẽ tiến hành thực hiện cắt đại tràng (ung thư đại tràng), mổ chấn thương sọ não, chấn thương chỉnh hình, gãy xương phức tạp, cắt u nang, đốt hạch giao cảm, phẫu thuật bắc cầu động mạch, phẫu thuật mở ống mạch chủ, lấy sỏi mật, cắt gan trái, tán sỏi niệu quản... Ngay như bệnh viện đa khoa tuyến huyện như Long Mỹ (Hậu Giang) cũng nhận được sự hỗ trợ tích cực của Bệnh viện Đa khoa Trung ương Cần Thơ. Các kỹ thuật nội soi dạ dày - tá tràng trong chẩn đoán và điều trị, mổ thoát vị bẹn đặt mảnh ghép, mổ dò hậu môn, mổ trĩ hỗn hợp đã được chuyển giao thành công và đang phát huy hiệu quả.
Đối với việc cử cán bộ chuyên môn luân phiên từ bệnh viện tuyến tỉnh về huyện, xã đã được bệnh viện thực hiện theo nguyên tắc cán bộ đi luân phiên phải là người có khả năng giải quyết độc lập được các kỹ thuật, vì ngoài hỗ trợ về công tác khám, chữa bệnh, cán bộ còn phải trực tiếp hướng dẫn, tập huấn về chuyên môn cho nhiều cán bộ y tế tuyến dưới. Bên cạnh đó, nhiều loại trang thiết bị hiện đại với kỹ thuật điều trị cao sẵn có ở địa phương trước kia chưa được sử dụng hết thì bây giờ đã được sử dụng với công suất cao, vận hành một cách hiệu quả hơn, giúp người dân được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao. Việc điều trị những căn bệnh khó, đòi hỏi chuyên môn sâu như: Mổ u nang buồng trứng, xét nghiệm dịch não tủy, màng bụng, màng phổi, sỏi túi mật, thoát vị bẹn, dò hậu môn, gây mê tủy sống, hồi sức sơ sinh, cấp cứu sản khoa... là những vấn đề khá khó khăn đối với tập thể y, bác sĩ của nhiều bệnh viện tuyến huyện. Nhưng khi Đề án 1816 được triển khai, nhiều bệnh viện đã thực hiện được như Bệnh viện Đa khoa khu vực Phụng Hiệp, Bệnh viện Đa khoa Châu Thành, Bệnh viện Đa khoa Gò Quao, Bệnh viện Đa khoa thị xã Ngã Bảy, Bệnh viện Đa khoa thành phố Vị Thanh.
Đánh giá kết quả chuyển giao kỹ thuật, BS Huỳnh Thành Chiến, Phó Giám đốc Sở Y tế Hậu Giang nhận định: Đề án 1816 làm giảm số lượng người bệnh chuyển lên tuyến trên, nhất là đối với các trường hợp cấp cứu như mổ ruột thừa, vỡ tử cung..., làm giảm tỷ lệ tử vong, người bệnh được chăm sóc tốt hơn tại tuyến cơ sở, chi phí khám, chữa bệnh giảm... Đây là một cố gắng rất lớn của ngành y tế Hậu Giang trong điều kiện vẫn còn gặp không ít khó khăn về nhân lực. Tuy nhiên, đó chỉ là kết quả ban đầu, bởi một số nơi, số lượng cán bộ luân chuyển chưa nhiều, máy móc thiết bị tại những bệnh viện tuyến dưới còn ít, chưa đồng bộ, cho nên chưa phát huy hiệu quả khám, chữa bệnh, bệnh nhân vẫn phải chuyển tuyến. Một số bệnh viện tuyến huyện vẫn chưa dành sự quan tâm thỏa đáng cho các trạm y tế vùng sâu, vùng xa, nhất là những trạm y tế còn thiếu bác sĩ, chưa đưa cán bộ xuống tăng cường...
Có thể khẳng định, sau hai năm thực hiện, những hiệu quả của Đề án 1816 ở tỉnh Hậu Giang mang lại hiệu quả thiết thực. Tuy nhiên, để việc tăng cường cán bộ y tế luân phiên từ tuyến trên xuống tuyến dưới mang lại hiệu quả cao, cần đầu tư mua sắm trang thiết bị phục vụ công tác khám, chữa bệnh và ban hành những chế độ chính sách ưu đãi để kích thích đội ngũ cán bộ đi luân chuyển (Nhân dân 4/1).
Cận Tết, càng lo thực phẩm độc
Nhu cầu tiêu thụ thực phẩm tăng cao dịp cuối năm và Tết Nguyên đán 2011 khiến vi phạm các quy định an toàn vệ sinh thực phẩm càng thêm phức tạp.
Tràn lan thực phẩm độc
Thực phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, không hạn sử dụng được bán tràn làn tại nhiều chợ lớn ở Hà Nội như chợ Hàng Bè, chợ Kim Liên, chợ Thành Công, Nghĩa Tân, cũng như nhiều chợ cóc, chợ hẻm, chợ di động. Đó là gia vị lẩu Trung Quốc nghi chứa chất gây ung thư, phẩm ăn độc hại, hóa chát giúp ninh nhừ nhanh các loại thực phẩm…
Các chủ hàng có thể bày bán ngang nhiên trên quầy hàng hay cất giấu ở nơi khác. Nếu khách hàng có nhu cầu mua, sẽ được đáp ứng các mặt hàng trên với số lượng không hạn chế.
Mới đây, Đội Quản lý thị trường số 2 Hà Nội phối hợp với Công an Kinh tế quận Hoàn Kiếm kiểm tra tại số 35, ngõ 203, đường Hồng Hà (phường Phúc Tân, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), phát hiện và thu giữ lô hàng hơn 2 tấn thực phẩm không rõ nguồn gốc, xuất xứ, gồm: bột làm bánh, măng, nước giấm ngô hạt, gia vị lẩu, nước sốt cà chua, dầu hào Baiweixian, đậu cháo, xì dầu…
Việc vi phạm an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) không chỉ xảy ra ở những cơ sở chưa được chứng nhận đủ điều kiện ATVSTP, quán nhỏ, hàng rong mà còn ở một số cơ sở đã được chứng nhận ATVSTP, thậm chí cửa hàng, siêu thị lớn.
Mới đây, Đoàn kiểm tra liên ngành ATVSTP Hà Nội kiểm tra tại siêu thị Vân Hồ (quận Hai Bà Trưng) phát hiện nhiều loại hoa quả nhập ngoại như nho, me Thái Lan, táo đóng khay… đều không có nhãn phụ bằng tiếng Việt; tủ đựng thực phẩm đông lạnh để lẫn lộn cả thịt gia súc, hải sản đông lạnh chưa chế biến với thực phẩm ăn liền.
Kiểm soát chưa hiệu quả
Theo ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, hiện nay trên địa bàn Thủ đô có hơn 4,3 vạn cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ thực phẩm, nhưng chỉ có khoảng 2,7 vạn cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện VSATTP, đạt 63%.
Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Cục trưởng Cục ATVSTP nhận định, vào dịp cuối năm, gần Tết nguyên đán việc kinh doanh, sản xuất thực phẩm diễn ra rất sôi động nên nguy cơ xuất hiện thực phẩm giả, nguy hại, kém chất lượng, không rõ nguồn gốc và ngộ độc thực phẩm tăng rất cao.
Tuy nhiên, ông Phong thừa nhận rằng, việc kiểm tra, kiểm soát của ngành chức năng chưa thực sự hiệu quả. Một mình ngành y tế dù có 3 đầu 6 tay cũng không thể kham nổi mà cần sự phối hợp chặt chẽ, thống nhất và quyết liệt của các ban ngành, các cấp lãnh đạo chính quyền địa phương, ông nói (Tiền phong 4/1).
Thận trọng với thực phẩm chức năng “bổ dương”
Gần đây thực phẩm chức năng được quảng cáo rầm rộ, giúp tăng cường sinh lý nam giới. Tuy nhiên, rối loạn cương là một vấn đề y khoa phổ biến, ảnh hưởng đến tâm lý, gây tác hại không nhỏ đến hiệu quả công việc, cống hiến xã hội. Việc điều trị rối loạn cương dương là cần thiết, nhưng việc nhiều người tự mua thuốc, đặc biệt là thực phẩm chức năng điều trị có khi còn làm hỏng chức năng đàn ông (Khoa học & Đời sống 4/1).