Không có chuyện học sinh ở Yên Bái nhiễm HIV do hiến máu nhân đạo; Miền Bắc - Xuất hiện ổ dịch tả ở Hải Dương; Kiên quyết xử lý các trường hợp tăng giá thuốc bất hợp lý; Lập đường dây nóng về giá thuốc tại các địa phương; Bộ Y tế trực tiếp kiểm tra khu vực phát bệnh tả tại TP.HCM;
Nhân dân, An ninh Thủ đô
Không có chuyện học sinh ở Yên Bái nhiễm HIV do hiến máu nhân đạo
Giám đốc Trung tâm y tế huyện Văn Yên (Yên Bái) Lê Ðình Tiến khẳng định: Không có chuyện hàng chục học sinh Trường THPT Chu Văn An, huyện Văn Yên bị nhiễm HIV sau khi đi hiến máu nhân đạo như tin đồn trong những ngày gần đây.
Hiệu trưởng Trường THPT Chu Văn An Bùi Văn Xuân cho biết: Trong ngày Toàn dân hiến máu nhân đạo 7/4 vừa qua và thời gian dài trước đó, trường không tổ chức hiến máu nhân đạo cho các em học sinh. Do đó, tin đồn kể trên hoàn toàn không đúng sự thật.
An ninh Thủ đô, Hà Nội mới
Miền Bắc - Xuất hiện ổ dịch tả ở Hải Dương
Ngày 18/4, Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Hải Dương đã xác nhận xuất hiện một ổ dịch tả ở thôn Bằng Trai (xã Vĩnh Hồng, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương), với 16 bệnh nhân bị tiêu chảy sau khi ăn cỗ tại đám tang. Hiện những người ăn cỗ trong cùng đám tang đang được theo dõi. Đây là địa phương thứ 3 ở miền Bắc và thứ 5 trên cả nước sau An Giang, TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Bắc Ninh phát hiện có bệnh nhân tả trong năm 2010.
TS Nguyễn Huy Nga, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng và môi trường (Bộ Y tế) cảnh báo, thời tiết nắng nóng bất thường đang là điều kiện thuận lợi cho khuẩn tả phát triển. Thời tiết nóng ẩm cũng khiến thực phẩm không được bảo quản tốt đã khiến vi khuẩn tả phát sinh. Theo TS Nga, do nhu cầu đi lại giữa các vùng miền hiện nay rất lớn nên khi dịch xuất hiện thì nguy cơ bùng phát dịch tả ở nhiều địa phương rất dễ xảy ra.
An ninh Thủ đô
Tai nạn thương tích ở trẻ em vẫn tăng
Số liệu trên được nêu ra trong Báo cáo tổng hợp về Phòng chống tai nạn thương tích trẻ em vừa được Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc tại Việt Nam (UNICEF) công bố.
Theo đó, Việt Nam được coi là một quốc gia có tỷ lệ tai nạn thương tích trẻ em ngày càng tăng và đang trở thành một vấn đề y tế công cộng. Thống kê gần đây nhất cho thấy, trung bình mỗi năm ở nước ta có gần 8.000 trẻ em và người chưa thành niên bị tử vong do tai nạn thương tích.
Bỏng, ngã, ngộ độc, động vật cắn, giao thông, ngạt, đuối nước, điện… là những nguyên nhân hàng đầu gây ra những tai nạn thương tích cho trẻ. Mặt khác, trẻ em ở các hộ gia đình nghèo thường thiếu sự giám sát của cha mẹ, không có cơ hội tiếp cận với các thiết bị an toàn và khu vực vui chơi an toàn hoặc phải tham gia lao động sớm cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ trẻ bị tai nạn thương tích trong cộng đồng..
Nhân dân, Hà Nội mới
Kiên quyết xử lý các trường hợp tăng giá thuốc bất hợp lý
Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) ngày 18/4 đã có công văn gửi sở y tế các tỉnh, thành phố tiến hành thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định về quản lý giá thuốc, kê khai, kê khai lại giá thuốc của các đơn vị sản xuất, nhập khẩu thuốc và niêm yết giá thuốc của các cơ sở bán lẻ thuốc trên địa bàn.
Với các đơn vị sản xuất thuốc phải hạn chế tối đa biên độ điều chỉnh giá và số lượng mặt hàng điều chỉnh tăng giá trong thời gian ngắn. Kiên quyết xử lý các trường hợp tăng giá bất hợp lý, không phù hợp với các nguyên nhân khách quan theo đúng các quy định quản lý nhà nước về giá thuốc. Tăng cường thanh tra, kiểm tra và chỉ đạo các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh công lập trên địa bàn thực hiện quy định về quản lý giá thuốc trong công tác đấu thầu thuốc, quy định về giá bán lẻ thuốc tại các nhà thuốc bệnh viện. Nếu phát hiện vi phạm phải xử lý nghiêm, nhất là đối với các hành vi đầu cơ, găm hàng, tăng giá quá mức.
Thanh tra Bộ Y tế cũng vừa yêu cầu sở y tế các tỉnh, thành phố chỉ đạo thanh tra sở y tế phối hợp các cơ quan chức năng liên quan triển khai thanh tra, kiểm tra về thực hiện quy chế chuyên môn dược và quản lý giá thuốc đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu trên địa bàn. Các địa phương cũng cần thiết lập đường dây nóng để kịp thời tiếp nhận các thông tin phản ánh của người dân về vấn đề giá thuốc. Ðồng thời, đặc biệt chú trọng công tác phòng, chống thuốc giả, thuốc kém chất lượng, thuốc không có nguồn gốc, xuất xứ...
Lao Động
Lập đường dây nóng về giá thuốc tại các địa phương
Thanh tra Bộ Y tế ngày 18/4 vừa có yêu cầu sở y tế các tỉnh/TP cùng thanh tra sở và các cơ quan chức năng liên quan triển khai thanh - kiểm tra về thực hiện quy chế chuyên môn dược và quản lý giá thuốc đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu trên địa bàn.
Các địa phương cần thiết lập đường dây nóng kịp thời tiếp nhận các thông tin phản ánh của người dân về vấn đề này.
Bộ Y tế trực tiếp kiểm tra khu vực phát bệnh tả tại TP.HCM
Ngày 16/4, Cục Vệ sinh an toàn thực phẩm (Bộ Y tế) đã trực tiếp kiểm tra khu vực quận 8 - nơi khởi phát ca bệnh tả đầu tiên trong năm nay và là địa bàn có ba trường hợp mắc tả.
Đoàn đã kiểm tra đột xuất 2 điểm bán thức ăn đường phố, phát hiện nhiều sai phạm về VSATTP. Bộ Y tế đề nghị, UBND quận 8 cần giám sát chặt chẽ các điểm bán hàng rong, đặc biệt trước cổng trường để ngăn chặn không để các ca tả tiếp tục lây lan. Đến thời điểm này, TP.HCM vẫn ghi nhận 5 người mắc bệnh tả, chưa phát hiện ca nhiễm mới. Mỗi ngày, toàn thành phố có 80 người bị tiêu chảy phải nhập viện. Phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng.
Giúp 70% số người khuyết tật hoà nhập
Kết quả nghiên cứu và đánh giá mô hình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng ở VN cho thấy: 70% số người khuyết tật có tỉ lệ phục hồi cao, có cơ hội để hòa nhập với cuộc sống gia đình và cộng đồng.
Chất lượng phục hồi được đảm bảo với chi phí chấp nhận được, người khuyết tật có thể đáp ứng được tất cả các nhu cầu cơ bản ở cộng đồng.
Đến nay đã có 46/63 tỉnh, thành phố áp dụng mô hình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng ở các mức độ khác nhau. Trong đó, 64% người lớn khuyết tật và 71% trẻ khuyết tật được cung cấp dịch vụ y tế và phục hồi chức năng; 50% được tiếp cận các dịch vụ giáo dục; 24% có công ăn việc làm, cải thiện thu nhập.
Tiến sĩ Trần Trọng Hải, Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng VN cho biết, chương trình phục hồi chức năng tại cộng đồng ở VN bắt đầu được khởi xướng từ năm 1987, đến nay đã được 23 năm.
Với hiệu quả mà dự án mang lại cho cộng đồng, nhất là nhóm người bị thiệt thòi trong những năm qua là một minh chứng hết sức thuyết phục về tính khả thi và thành công của mô hình phục hồi chức năng tại cộng đồng một cách toàn diện.
Chương trình phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng ở VN đã được nhiều tổ chức quốc tế, quốc gia trao đổi học tập và mang lại hiệu ứng rộng trong cộng đồng quốc tế.
Hai anh em tử vong sau khi được truyền dịch
Chiều 16/4, CA Bình Định khám nghiệm tử thi, điều tra nguyên nhân cái chết của 2 anh em La Văn Vinh (13 tuổi), La Văn Nghĩa (15 tuổi)ở xã Hoài Hải, huyện Hoài Nhơn.
Ngày 15/4, khi đang truyền dịch tại nhà bà Lê Thị Phường (trú cùng địa phương), Vinh lên cơn co giật, phải cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa khu vực Bồng Sơn và đã tử vong trên đường chuyển lên Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Định.
Cũng trong ngày 15/4, em La Văn Nghĩa lên cơn sốt, lại được bà Phường truyền dịch.
Tương tự em mình, Nghĩa đã chết tại Bệnh viện Đa khoa Bình Định trưa 16/4
Rủ nhau luyện trí nhớ bằng thuốc gây nghiện
Chuẩn bị bước vào kỳ thi học kỳ, tốt nghiệp, cao đẳng, đại học... trong những ngày gần đây, học sinh tại nhiều trường trên địa bàn TP.HCM rỉ tai nhau đi mua thuốc để tăng trí nhớ, thông minh giúp nhanh thuộc bài.
Những loại thuốc được đối tượng này nhắm đến: Glutaminol B6, Arcaliotin, Citicholin, Piracetam, Duxil... thậm chí có cả thuốc Modafinil - thuốc dùng để trị bệnh Parkinson và Amphetamine - một dạng thuốc gây nghiện chỉ thấy ở vũ trường.
Mê hồn trận thuốc sáng trí, bổ não
Dọc tuyến đường Hai Bà Trưng, quận 3, khi hỏi muốn mua thuốc tăng cường trí nhớ để học thi, một nhân viên nhà thuốc P đã giới thiệu hàng loạt các loại thuốc từ rẻ tiền cho đến thuốc ngoại nhập cao cấp và nhiều loại thực phẩm chức năng tùy theo túi tiền. Theo đó, nếu ít tiền thì mua Glutaminol B6 chỉ có giá 200-400 đồng/viên, hoặc Pho-L, hoạt huyết dưỡng não... giá chỉ dao động dưới từ 20.000-30.000 đồng/vỉ và các loại đắt tiền hơn chỉ được bán theo toa như: Arcaliotin, Piracetam, Duxil... giá từ 4.000 - 5.000 đồng/viên cũng được giới thiệu.
Ngoài ra, nếu sợ các loại thuốc tây có tác dụng phụ thì người mua sẽ được giới thiệu các loại thuốc có nguồn gốc từ thảo dược như: Takan, Tanakan, Superkan... giá cũng từ 1.500 đồng/viên đến 4.000 đồng/viên.
Thậm chí, nếu khá giả hơn thì có thể mua loại thuốc Modafinil (thuốc dùng để trị bệnh Parkinson của Mỹ sản xuất với giá gần 2USD/viên) về uống giúp nhanh chóng tăng trí nhớ.
Mới đây, các BS chuyên khoa tâm thần đã tiếp nhận bệnh nhân tên T.Q.T (quận T.Đ, TP.HCM) sốt cả tuần do sử dụng thuốc tăng cường trí nhớ có tên Amphetamine. Theo lời kể của gia đình, T được bạn bè cùng lớp giới thiệu mua loại thuốc Amphetamine tại tiệm thuốc gần nhà. Sau khi dùng thuốc, T phấn chấn hẳn lên, tràn trề năng lực, tập trung học tập trong nhiều giờ liền.
Tuy nhiên, khoảng ba ngày sau khi đã dùng được hai liều thuốc, T bắt đầu lơ đãng, chán nản và không muốn học nữa, ngồi đâu ngủ đó, không ăn uống, lờ đờ... và có nhiều biểu hiện kỳ lạ như hay giật mình, thích lang thang hoặc nằm dài mệt mỏi trong nhiều giờ liền...
Theo BS Phạm Văn Trụ, Phó Giám đốc BV Tâm thần TP.HCM, Amphetamine là một trong những loại thuốc kích thích hoạt động tâm thần. Một nghiên cứu của nước ngoài cho thấy, 66% số người lạm dụng Amphetamine bị các rối loạn tâm thần.
BS Trụ cho biết thêm: “Mới đây, tôi đã giật mình khi nhiều bố mẹ đến tư vấn, có đề cập đến một loại thuốc gọi là Ritalin (biệt dược là Methylphenidate). Ritalin được chỉ định chừng mực trong điều trị chứng gia tăng hành vi, rối loạn tập trung chú ý và bệnh ngủ rũ (ngồi đâu ngủ đó) hay gặp ở thanh - thiếu niên. Tuy nhiên, đây là một dạng của Methamphetamine - một loại tổng hợp còn kinh khủng hơn Amphetamine, gây tổn hại trầm trọng đến hệ thần kinh trung ương, hoạt động tâm thần và có thể dẫn đến đột tử”.
Không có thuốc tạo ra trí nhớ!
Điều đáng lo ngại là nhiều phụ huynh quan niệm, thuốc tăng trí nhớ là thuốc bổ nên không cần đi khám và tất nhiên chẳng cần có toa của bác sĩ. Hầu hết họ đều chỉ nghe người này rỉ tai người kia hoặc nghe theo tư vấn của các chủ hiệu thuốc.
TS.DS Nguyễn Hữu Đức, Đại học Y Dược TP.HCM cảnh báo, “trước hết phải khẳng định, không có phương thuốc kỳ diệu nào tạo ra trí nhớ hay trí thông minh và chúng ta cũng biết rằng, thuốc là “con dao hai lưỡi”. Việc dùng các loại thuốc kích thích thần kinh lâu ngày có thể gây rối loạn hành vi, hoang tưởng, thậm chí gây ra tai biến.
Để hoạt động thần kinh tốt, trí nhớ và sức khỏe tốt cần lưu ý đến chế độ ăn uống hằng ngày phải đầy đủ và cân bằng dưỡng chất gồm: Đạm, béo, đường bột, vitamin và chất khoáng.
Đối với các bạn trẻ đang học tập nhiều như đang lúc thi cử nên tăng cường sữa (uống ít nhất 1 ly/ngày), thịt, trứng, cá, rau quả. Đặc biệt, nên dùng các loại dầu thực vật như dầu mè, dầu đậu nành, dầu hướng dương để cung cấp chất dinh dưỡng tốt cho hoạt động thần kinh...”.
Còn theo BS Trụ, mệt mỏi mạn tính sẽ ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng tập trung chú ý, ghi nhận thông tin, tiếp thu bài học. Vì vậy, đối với HS, các nhà khoa học đã chứng minh, việc thư dãn sẽ giúp trí nhớ hoạt động tốt hơn. Trí óc phải được nghỉ ngơi, không làm việc căng thẳng liên tục trong nhiều giờ. Dù ở nhà, thời gian tốt nhất để học mỗi lần là khoảng 40 - 45 phút.
Giữa các giờ học, học sinh phải có các hoạt động thể chất như tập thể dục, chạy bộ, bơi lội... Điều quan trọng hơn là học sinh phải được ngủ đủ giấc.
Việc cấp giấy chứng nhận thực hành tốt nhà thuốc (GPP) tại TP.HCM
Chi phí đổ hết lên người bệnh
Chiều 17/4, Chánh Thanh tra Bộ Y tế Trần Quang Trung đã có buổi làm việc với Ban giám đốc và cán bộ đầu ngành của Sở Y tế TP.HCM về một số vụ việc nổi cộm tại TP.HCM.
Trong đó có việc Thanh tra sở cùng Quản lý thị trường TP.HCM phát hiện nhiều vi phạm tại các nhà thuốc, được Phó GĐ Sở Y tế Phạm Khánh Phong Lan ký cấp "giấy chứng nhận thực hành tốt nhà thuốc" (GPP), thậm chí ký... khống!
Như báo Lao Động số 86, ra ngày 17/4 đã thông tin, ngày 7/4 Thanh tra Sở Y tế cùng Quản lý thị trường TP.HCM khi kiểm tra nhà thuốc Thanh Quý (số 608 Nguyễn Chí Thanh, Q.11), phát hiện có bán 91 loại thuốc trị đau đầu, sổ mũi, loét dạ dày, viêm gan... đã hết hạn sử dụng, một số thuốc đã cắt bỏ hạn dùng...
Đây là nhà thuốc được bà Phạm Khánh Phong Lan cấp GPP từ năm 2008. Trước đó, hệ thống nhà thuốc Mỹ Châu cũng có nhiều cơ sở được bà Lan cấp GPP bị phát hiện kinh doanh thuốc vi phạm nhãn mác, quá hạn sử dụng, không rõ nguồn gốc...
Ngày 5/4/2010 mới đây, Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM đã đề nghị xử phạt nhà thuốc Mỹ Châu 2 (số 338 Lê Văn Sỹ, Q.3 - được cấp GPP số 0206/GPP) hơn 33,4 triệu đồng vì các hành vi kinh doanh không đúng mặt hàng ghi trong giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, kinh doanh hàng hóa nhập lậu, kinh doanh thực phẩm quá hạn sử dụng, bán hàng hóa không lập hóa đơn bán hàng, vi phạm nghiêm trọng các quy định của Luật Dược và GPP.
Đặc biệt, tại các quận, huyện, thanh tra phát hiện hàng loạt các nhà thuốc vi phạm đều đã được cấp GPP! Hóa ra, cái gọi “GPP” thực chất chỉ là “áo giáp” che đậy sai phạm.
Theo kết quả xác minh của PV Báo Lao Động, để nhận được giấy chứng nhận GPP, các nhà thuốc cần phải đầu tư ban đầu gồm các khoản sau: Thuê mặt bằng (tối thiểu 10m2 và phải chia ra làm 3 khu vực: Trưng bày, bảo quản và tư vấn); trang bị thiết bị bảo quản thuốc, duy trì nhiệt độ dưới 25 độ C và độ ẩm không vượt quá 75%; nếu bán ngoài giờ hành chính thì phải thuê ít nhất 2 dược sĩ đại học để bảo đảm “người quản lý chuyên môn phải thường xuyên có mặt hoặc ủy quyền cho nhân viên có trình độ tương đương”; chi phí cho hệ thống quầy kệ (chắc chắn, trơn nhẵn, vệ sinh, thuận tiện cho bày bán, bảo quản thuốc, đảm bảo thẩm mỹ).
Ngoài ra còn phải đầu tư cho hệ thống quản lý bao gồm: Mua giải pháp vận hành nhà thuốc (khoảng 3,5 triệu đồng); chi phí tập huấn tiêu chuẩn tại cơ sở (khoảng 10 triệu đồng); chi phí cho công tác thẩm định (khoảng 5 triệu đồng). Tổng cộng toàn TP.HCM tính đến ngày 7.4.2010 đã có 425 nhà thuốc được Phó GĐ Sở Y tế TP.HCM Phạm Khánh Phong Lan ký cấp giấy chứng nhận đạt tiêu chuẩn GPP.
Nếu tính riêng chi phí ban đầu đầu tư cho hệ thống quản lý GPP như trên, có thể thấy một khoản chi phí khổng lồ. Theo đó, tại TP.HCM cũng đã xuất hiện một thị trường cung cấp giải pháp vận hành nhà thuốc GPP trọn gói (đơn cử các sản phẩm của Cty V-Phano). Được biết, các chi phí nói trên nhà đầu tư chỉ là người ứng trước, còn sau đó nó được đổ hết lên bệnh nhân. Hay nói cách khác, người bệnh mua thuốc đã và đang phải trả các khoản đầu tư của hệ thống GPP, trong khi nó thực chất chỉ là những cái “áo giáp” dùng che đậy sai phạm.
Tóm lại, chi phí của người bệnh mà đặc biệt là bệnh nhân nghèo - đối tượng được xã hội quan tâm, hỗ trợ - rất cần được sử dụng có hiệu quả. Thiết nghĩ, Bộ Y tế và nhất là Cục Quản lý dược cần làm rõ nguyên nhân kém hiệu quả của việc triển khai hệ thống GPP tại TP.HCM, để có giải pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân của hệ thống bán lẻ thuốc như mục đích ban đầu Bộ Y tế đặt ra .
Hà Nội mới, Lao Động
Thời tiết thay đổi thất thường - Nhiều trẻ nhập viện do sốt virút
Thời tiết diễn biến thất thường, nóng, lạnh đột ngột, kèm theo mưa phùn, độ ẩm cao trong khoảng một tuần qua đã khiến số bệnh nhân, nhất là trẻ em bị mắc các bệnh về đường hô hấp như sốt virút gia tăng.
Tại khoa khám nhi của các bệnh viện Nhi TƯ, Xanh Pôn, Bạch Mai, Thanh Nhàn, Bắc Thăng Long... lượng trẻ đến khám, điều trị tăng từ 30% đến 50% so với một tuần trước đó với trung bình từ 500-700 trẻ mỗi ngày. Triệu chứng chủ yếu là sốt cao, kèm theo viêm đường hô hấp, đau đầu, buồn nôn... Đáng lưu ý, có rất nhiều bệnh nhi khi bị sốt virút được cha mẹ tự điều trị bằng thuốc kháng sinh nên thời điểm nhập viện kèm thêm cả hiện tượng tiêu chảy do tác dụng phụ của kháng sinh.
Bác sỹ Nguyễn Tiến Dũng, Trưởng khoa Nhi (Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, nhiều người sai lầm khi cho rằng sốt virút là phải sốt cao dai dẳng hằng tuần, thực tế thì có người chỉ biểu hiện hâm hấp sốt. Thời điểm này, không chỉ bệnh nhi mà có rất nhiều người lớn cũng bị mắc sốt virút do dịch lây lan qua các môi trường làm việc tập trung đông người hay trường học... Vì thế các bác sỹ khuyến cáo mọi người khi có triệu chứng sốt cao cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, điều trị kịp thời, không tự ý dùng kháng sinh dẫn đến tình trạng nhờn thuốc, khó điều trị khỏi.
Các phương pháp mới trong chẩn đoán và điều trị ung thư
Đó là tiêu đề của hội thảo khoa học do Công ty Siemens tại Việt Nam phối hợp với Công ty Công nghệ y học Chí Anh tổ chức trong hai ngày 16 và 17/4, tại Nha Trang.
Các giáo sư, bác sỹ từ Đức và Mỹ và nhiều chuyên gia quốc tế của Siemens đã tập trung giới thiệu các phương pháp chẩn đoán và điều trị 3 căn bệnh ung thư thường gặp tại Việt Nam là ung thư phổi, ung thư gan và ung thư vú. Đây là dịp để ngành y tế trong nước có thêm những thông tin mới về phương pháp, kỹ thuật hiện đại của thế giới trong chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư và là cơ hội quý báu để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn.
Lao Động, Tuổi trẻ
Chi trả bảo hiểm y tế một số sàng lọc dị tật bẩm sinh
Ngày 18/4, Bộ Y tế cho biết: Quỹ BHYT sẽ chi trả phí khám, xét nghiệm chẩn đoán sớm một số bệnh, sàng lọc bệnh bẩm sinh. Các bệnh được chi trả là những bệnh có tỉ lệ mắc cao và việc sàng lọc có thể phát hiện sớm.
Người lớn sẽ được thanh toán chi phí sàng lọc, chẩn đoán sớm ung thư vú, ung thư cổ tử cung, đại tràng, các bệnh liên quan đến chuyển hoá như cao huyết áp, đái tháo đường...
Tiền phong
Không thể xem bệnh nhân là khách hàng
Từ ý kiến của bác sĩ Tăng Hà Nam Anh (bài “Dịch vụ y tế: bỏ trống sân nhà?”, Tuổi Trẻ ngày 13/4), chúng tôi liên tục nhận nhiều ý kiến của bạn đọc trong và ngoài nước, đặc biệt là những người trong cuộc, bày tỏ những trăn trở nhiều chiều và đầy tâm huyết về câu chuyện dịch vụ y tế. Xin giới thiệu ý kiến của một bác sĩ đang làm việc tại Pháp.
Bác sĩ Trần Thanh Hùng là cựu bác sĩ nội trú bộ môn nội thần kinh Đại học Y dược TP.HCM. Năm 2007-2008 ông làm bác sĩ nội trú tại Bordeaux, Cộng hòa Pháp. Hiện ông đang học tập, nghiên cứu và làm việc tại Bệnh viện Salpêtrìere, Paris, Pháp.
Mấy hôm nay tình cờ đọc báo trên mạng, có một số ý kiến về vấn đề chăm sóc y tế, tôi thấy dường như có nhiều người cho rằng cần xem bệnh nhân là khách hàng bởi vì người VN ta thường nói khách hàng là thượng đế. Tuy nhiên có lẽ chúng ta quên rằng khách hàng cũng đồng nghĩa với lợi nhuận.
Bác sĩ Trần Thanh Hùng là cựu bác sĩ nội trú bộ môn nội thần kinh Đại học Y dược TP.HCM. Năm 2007-2008 ông làm bác sĩ nội trú tại Bordeaux, Cộng hòa Pháp. Hiện ông đang học tập, nghiên cứu và làm việc tại Bệnh viện Salpêtrìere, Paris, Pháp.
Ở Pháp hiện nay, bảo hiểm xã hội toàn dân là một chính sách bắt buộc, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe. Hệ thống y tế công phát triển rất mạnh và là chủ lực của hệ thống chăm sóc sức khỏe cho người dân. Điều kiện làm việc của nhân viên y tế rất tốt.
Mỗi bác sĩ chỉ khám khoảng 10 bệnh nhân vào buổi sáng khi làm việc ở phòng khám, được trả lương xứng đáng và bệnh nhân phải luôn có hẹn trước (trừ các trường hợp cấp cứu thì nhập viện khẩn cấp). Bệnh nhân nằm viện thì chỉ 1-2 bệnh nhân/phòng, được thanh toán toàn bộ chi phí y tế đối với một số bệnh mãn tính. Tuy nhiên điều này cũng đặt ra gánh nặng của chi phí chăm sóc y tế.
Hiện nay ở Pháp, y tế cùng với giáo dục là hai “con nợ” lớn nhất của ngân sách nhà nước (cao hơn cả chi phí cho quốc phòng) do chi phí cao hơn ngân sách được cấp. Do đó, bên cạnh hệ thống y tế công cũng có hệ thống y tế tư nhân để đáp ứng nhu cầu một bộ phận nhỏ người dân có thu nhập cao, cần chăm sóc đặc biệt với chi phí rất cao. Tuy nhiên dù công hay tư thì mục tiêu của ngành y tế từ trước đến nay vẫn là chăm sóc sức khỏe người dân, càng không phải học y để làm giàu.
Đất nước ta còn nghèo, cơ sở vật chất thiếu thốn, còn nhiều nạn quan liêu, hách dịch, cửa quyền, tham nhũng. Tuy nhiên, không thể phủ nhận sự phát triển không ngừng của nền y tế chúng ta cũng như sự tận tâm, lòng nhiệt tình của nhiều thầy thuốc qua nhiều thế hệ.
Chúng ta cho phép phát triển hệ thống y tế tư nhân với dịch vụ cao, trang thiết bị hiện đại gần như các nước trong khu vực và tương lai như thế giới, và dĩ nhiên chi phí cũng rất cao để thỏa mãn nhu cầu một bộ phận người dân thu nhập cao.
Tuy nhiên hệ thống y tế công vẫn là chủ đạo. Tùy tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, Nhà nước cần có chính sách từng bước cải thiện tình hình chăm sóc sức khỏe người dân, trang thiết bị và điều kiện làm việc, cũng như nâng cao trình độ của nhân viên y tế. Tiến tới đảm bảo mọi người dân VN đều được chăm sóc y tế, kể cả những người vô gia cư, không có thu nhập.
Y tế, cũng như giáo dục, là một ngành đặc biệt vì y tế là công cụ để đảm bảo an sinh xã hội. Y tế không phải là một ngành thương mại để thu lợi nhuận.
Chúng ta không thể xem bệnh nhân là khách hàng, càng không thể thương mại hóa vấn đề chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.
Tuổi trẻ. Tiền phong
Đủ kiểu “làm giá” thuốc
Hồ sơ từ một công ty dược nước ngoài đã lộ ra nhiều chiêu thức lót tay bác sĩ... Vì sao giá thuốc quá cao? Công ty dược lót tay cho bác sĩ bằng cách nào? Hồ sơ của một công ty dược nước ngoài mà PV Tuổi Trẻ thu thập được đã ít nhiều lý giải thực trạng này.
Hồ sơ (từ năm 2004-2008) của một công ty dược phẩm nước ngoài có văn phòng đại diện tại TP.HCM thể hiện công ty này đã dùng rất nhiều chiêu thức để lót tay bác sĩ, lãnh đạo bệnh viện, trưởng khoa dược, các trưởng phó khoa điều trị ở nhiều bệnh viện đa khoa.
Các chiêu thức “chăm sóc”
Theo hồ sơ, công ty này có chưa đến 20 mặt hàng, trong đó họ chỉ tập trung giành giật thị trường một số mặt hàng với công ty khác, chủ yếu là giành thị phần cho sản phẩm Cer... (điều trị tai biến mạch máu não). Những khoa mà công ty nhắm đến là nội thần kinh, ngoại thần kinh, cấp cứu, tim mạch, hồi sức cấp cứu. Đối tượng nhắm đến là các trưởng, phó khoa điều trị, trưởng khoa dược, lãnh đạo bệnh viện... rồi mới đến bác sĩ kê toa.
Tại bệnh viện đa khoa một tỉnh, trình dược viên báo cáo: “Nếu muốn đưa thuốc vào bệnh viện phải qua giám đốc L.. Chỉ cần bác sĩ L. đồng ý sẽ ổn, vì mọi quyết định đều do giám đốc L.. Hội đồng thuốc chỉ vậy cho có thôi...”. Chỉ đạo của công ty này với trình dược viên là “nếu xác định việc vào danh mục là bác sĩ L. thì “tấn công” ngay (quà rượu tây, phong bì nếu cần) để thuốc vào danh mục sớm, bán được hàng, có phần trăm cho bác sĩ, mua quà, tăng doanh số”.
Một trong những chỉ đạo của công ty là “chọn một số ít bác sĩ để đầu tư tập trung, không chạy đua phần trăm...”, “thúc giục dược sĩ T. mua ổn định và tính phần trăm cho sòng phẳng vì dược sĩ T. rất khó chịu...”, “chiết khấu nhà thuốc 3% chưa thể thay đổi được, điều quan trọng nhất là phải có 2-3 bác sĩ kye (chủ chốt, quan trọng) trung thành, ra toa làm nòng cốt... ở mỗi bệnh viện”, “tập trung quan hệ sâu với bác sĩ kye”. Cũng có lúc công ty chỉ đạo “cần đặt vấn đề 3% cho dược sĩ T. trưởng khoa dược để bán thuốc Vi... do dược sĩ T. có thể áp đặt dùng thuốc”.
Từ báo cáo của các trình dược viên, công ty yêu cầu phải đánh giá chính xác mức độ dùng thuốc tại bệnh viện, phải thống kê thuốc sử dụng, kể cả việc phải đếm lọ hoặc kiểm soát hóa đơn rồi mới chi hoa hồng, quà cáp...
Hồ sơ cũng thể hiện không ít bác sĩ, dược sĩ đã tự hạ thấp danh dự khi đặt thẳng vấn đề hoa hồng với công ty. Từ những gợi ý bóng gió như “lâu lâu mới gặp mặt trình dược viên mà chỉ giới thiệu, cảm ơn suông hoài”, “công ty cần có gì đó với bác sĩ điều trị... trong khi các công ty khác chăm sóc rất mạnh”, đến “đề nghị chi phần trăm để gây quỹ cho khoa...”, “đề nghị tài trợ cho khoa đi chơi vì công ty chưa quan tâm đến bác sĩ điều trị, chỉ chơi với bác sĩ T. trưởng khoa nên bị kiến nghị”...
Tại bệnh viện một tỉnh, trình dược viên nhận xét “thuốc Cit... ở đây dùng rất tốt do chi phần trăm rất mạnh, đến 40%” hoặc “không thể làm được nơi đây theo cách của công ty hiện tại vì bác sĩ trưởng khoa đề nghị thẳng thừng 20% để chia nhau trong khoa, nếu công ty nào không thực hiện thì đành chịu”...
Thủ thuật tăng giá
Làm thế nào các công ty dược có thể chi hoa hồng cho bệnh viện, bác sĩ, dược sĩ? Một số dược sĩ đang hoạt động kinh doanh, xuất nhập khẩu dược phẩm trả lời “có nhiều cách tăng giá tinh vi và hợp pháp thông qua các công ty trung gian”. Theo một dược sĩ, tại VN hiện nay có ba kiểu “làm giá” thuốc. Và dù là kiểu nào thì tất cả các chi phí đó đều đổ lên đầu người bệnh.
Kiểu thứ nhất là nhà phân phối và nhà sản xuất câu kết với nhau tăng giá gốc và để lợi nhuận ở nước ngoài. Tuy nhiên, muốn làm được họ phải biết cách trốn thuế lợi tức bằng việc thành lập một số công ty trung gian gọi là đại diện vùng, hoặc tạo ra một công ty môi giới để nhận hoa hồng hợp pháp.
Thường các đại lý chỉ là một “hộp thư” tại một vùng lãnh thổ tự do mậu dịch mới lách thuế lợi tức được. Các sản phẩm đa số là độc quyền nên các đại diện vùng muốn nâng gấp bao nhiêu lần giá gốc người bệnh cũng phải mua. Các công ty đa quốc gia thường áp dụng rất bài bản, đúng luật quốc tế cũng như luật tại từng quốc gia để làm giá kiểu này. Nhưng đây là hành vi tăng giá xảy ra ngoài lãnh thổ VN nên Bộ Y tế chẳng làm được gì.
Kiểu thứ hai, thường xảy ra đối với những công ty do người VN sản xuất ở nước ngoài, nhập ủy thác vào VN rồi phân phối trực tiếp qua mạng lưới phân phối của những công ty khác trong nước. Ở VN, họ chỉ là những văn phòng đại diện cho công ty sản xuất tại nước ngoài (cũng của họ) nên không có chức năng kinh doanh trực tiếp. Giá những sản phẩm của họ thường căn cứ vào mặt hàng tương đương của châu Âu để ấn định.
Các sản phẩm này được sản xuất tại những nước có nền công nghiệp dược không hơn VN, như Ấn Độ, Thái Lan, Philippines, Hàn Quốc, Bangladesh... Chỉ có Cục Quản lý dược biết quốc gia nào thật sự sản xuất sản phẩm. Giá sản phẩm của công ty loại này được nâng gấp mấy lần giá xuất xưởng.
Kiểu thứ ba, do một số công ty phân phối nhỏ của VN (thường là công ty TNHH) nâng giá các dược phẩm đặt mua ở các nước đang phát triển như Ấn Độ, Malaysia, Philippines... Thuốc ở những nước này được sản xuất theo yêu cầu rất dễ dàng, giá vô cùng rẻ. Các nhà sản xuất ở đây sẵn sàng đáp ứng mọi loại giấy tờ cần thiết mà Bộ Y tế yêu cầu khi đăng ký vào VN.
Các công ty phân phối nhỏ của VN đã dùng tiền nâng giá để chi hoa hồng rất cao cho các bệnh viện. Để vào được bệnh viện, các công ty phân phối nhỏ của VN thường phải tìm cách chi đậm và đủ từ ban giám đốc, hội đồng thuốc, trưởng khoa dược, trưởng khoa điều trị đến phòng tài vụ...
Giải pháp nào?
Dược sĩ Đinh Bá Ái - Hội Dược học TP.HCM - cho biết đến nay VN vẫn chưa quản lý được giá thuốc vì không nắm được giá gốc - tức giá xuất xưởng thật sự của các loại thuốc. Ngoài ra, nguyên nhân gây tăng giá thuốc là do các công ty trung gian nước ngoài làm giá chứ không hẳn chỉ do buôn bán lòng vòng hay tự ý nâng giá bán tại thị trường VN.
Theo dược sĩ Ái, ở các nước phát triển và những nước có nền kinh tế thị trường thật sự, việc ấn định giá thuốc thuộc thẩm quyền của hội nghề nghiệp. Ở VN, hội nghề nghiệp hiện nay là Hội Dược học. Hội này tập hợp những người làm cùng một nghề sản xuất, kinh doanh thuốc nên biết rất rõ giá thị trường, biết đường đi nước bước của quá trình sản xuất, kinh doanh dược phẩm. Để có thể “giúp việc” cho Bộ Y tế, Hội Dược học phải được Nhà nước trao quyền một cách thật sự, chính thức bằng văn bản có tính pháp lý.
Nếu được trao thực quyền, các công ty phân phối trung gian nước ngoài muốn làm ăn ở VN hoặc các công ty vừa sản xuất ở nước ngoài vừa phân phối trực tiếp vào VN sẽ phải thương thảo giá bán vào thị trường trong nước với hội, có sự chứng kiến của Bộ Y tế. Các công ty phân phối này phải giải trình mức lãi hợp lý của họ mà người bệnh VN có thể “gánh” nổi.
Được như vậy, những thuốc độc quyền thật sự sản xuất từ các nước có nền công nghiệp dược tân tiến sẽ về đúng vị trí thực của nó, thấp hơn giá hiện nay khoảng 50%. Đối với thuốc thuộc nhóm làm giá thứ hai cũng phải hạ giá vài trăm phần trăm. Đối với kiểu làm giá thứ ba cũng tự động giảm về giá thật của nó để bán được hàng. Nếu làm được những việc này sẽ ngăn chặn bớt nạn lấy tiền bệnh nhân chi hoa hồng cho bác sĩ kê toa.
Hạn chế tối đa việc tăng giá thuốc: Kiểm soát chặt chẽ việc kê khai lại giá thuốc của các đơn vị trên địa bàn, hạn chế tối đa biên độ tăng giá và số sản phẩm điều chỉnh giá trong một thời gian ngắn, kiên quyết xử lý các trường hợp tăng giá bất hợp pháp. Cục trưởng Cục Quản lý dược Trương Quốc Cường vừa có văn bản gửi các sở y tế yêu cầu kiểm soát giá thuốc, đảm bảo kiềm chế chỉ số giá nhóm dược phẩm - y tế.
Theo văn bản trên, Cục Quản lý dược yêu cầu các địa phương gửi báo cáo tình hình giá thuốc trước ngày 10 hằng tháng về cục. Các sở y tế cũng được yêu cầu tăng cường thanh tra, kiểm tra, đảm bảo giá thuốc đấu thầu vào bệnh viện, giá thuốc bán tại nhà thuốc bệnh viện công lập đúng quy định của Bộ Y tế.