Cảnh giác với biến chứng của sốt xuất huyết; Một trường hợp nghi nhiễm cúm A(H1N1) tử vong tại Cà Mau. Không thiếu sinh phẩm xét nghiệm cúm A(H1N1); Hà Nam: Xuất hiện bệnh ngoài da lạ: Gia tăng đột biến các bệnh viêm da do tiếp xúc với côn trùng; Ngừng xét nghiệm cúm A(H1N1) đại trà; Còn 1.210 ca điều trị cúm A (H1N1)
An ninh thủ đô
Cảnh giác với biến chứng của sốt xuất huyết
Những ngày này, Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới Quốc gia và các khoa Truyền nhiễm các bệnh viện đang phải gồng mình gánh bệnh nhân H1N1 và sốt xuất huyết (SXH) tăng cao. Nhiều ca biến chứng nặng còn nguy hiểm đến tính mạng và có thể để lại những hậu quả nặng nề sau này.
Tại Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới Quốc gia, bệnh nhân Vũ Thị T vừa qua khỏi cơn nguy kịch do biến chứng của bệnh SXH sau một thời gian dài được điều trị tích cực. Theo mẹ bệnh nhân, thấy con có biểu hiện sốt cao, đau cơ, đau đầu, mẩn ngứa, gia đình đã đưa T ra trạm xá xã và được chẩn đoán là sốt phát ban. Sau 2 ngày điều trị thấy bệnh không thuyên giảm, gia đình lại đưa cháu lên bệnh viện huyện và nhận được chẩn đoán là bệnh sởi. Đến ngày thứ 4, bệnh vẫn có diễn biến nặng hơn, gia đình lại đưa cháu lên bệnh viện tỉnh thì mới biết là cháu vị SXH kèm tràn dịch màng phổi, máu đọng trong thận. Đến ngày thứ 6 thì bệnh nhân được chuyển lên Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia. Theo các bác sĩ ở đây, đây là một trường hợp biến chứng nặng của SXH và bệnh có xu hướng nặng thêm do sự hạn chế của y tế cơ sở khiến việc phát hiện biến chứng muộn.
Bác sĩ Nguyễn Hồng Hà, Viện phó Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới Quốc gia cho biết: Những trường hợp biến chứng nặng như vậy, nếu không phát hiện sớm sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng. Biến chứng thường gặp và cũng là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các trường hợp tử vong là thoát huyết tương. Đó là hiện tượng huyết tương bị thoát qua thành mạch, kéo theo nước dẫn đến mất một lượng nước lớn trong tuần hoàn gây trụy mạch. Nguy hiểm hơn, nếu lượng huyết tương bị thoát lớn, ồ ạt sẽ gây bụng to, cổ chướng. Vì vậy, bệnh nhân phải được phát hiện sớm bằng cách theo dõi, khám màng bụng, màng phổi, siêu âm và làm các xét nghiệm.
Loại biến chứng thứ 2 gây nguy hiểm là xuất huyết bất thường do rối loạn nguyên tố đông máu như chảy máu cam dữ dội, rong kinh, chỗ chích bị bầm tím, xuất huyết đường tiêu hóa, xuất huyết nội tạng (não, phổi)... ở người lớn, khi mắc bệnh SXH, tỷ lệ xuất huyết não chiếm 1%, máu chảy lan nhiều chỗ trong não. Đây là nguyên nhân dẫn đến nguy cơ tử vong cao ở người lớn mắc bệnh SXH. Khi gặp các trường hợp này cần ngay lập tức cầm máu cơ học và tiến hành bù máu cho bệnh nhân. Một biến chứng thường gặp nữa là tổn thương một số cơ quan nội tạng như suy gan, não, suy hô hấp, thận. Đặc biệt ở những bệnh nhân đã có những bệnh nền như suy thận, suy gan do rượu... thì sẽ rất nguy hiểm đến tính mạng.
Cũng theo BS Nguyễn Hồng Hà, năm nay dịch SXH bùng phát mạnh, bệnh nhân đến các bệnh viện đều rất đông. Thống kê từ Sở Y tế Hà Nội, chỉ trong 8 tháng đầu năm, số bệnh nhân nhập viện tại Hà Nội vì SXH đã lên đến 2.895 người. Tại Viện các bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới Quốc gia, mỗi ngày tiếp nhận khoảng 40-50 ca, số bệnh nhân tính đến thời điểm này đã gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Và theo quy luật thì dịch sẽ xuất hiện từ tháng 4 đến tháng 11 hàng năm nên thời điểm này vẫn là đỉnh dịch, số bệnh nhân sẽ còn tăng cao. Số bệnh nhân biến chứng nặng lên đến 15%, và khó khăn trong điều trị là các bác sĩ thường không tiên đoán và phòng ngừa được những biến chứng.
Sau khi điều trị xong SXH, có thể vẫn để lại một số biến chứng cho người bệnh, đặc biệt là biến chứng về mắt. Theo PGS.TS. Phan Dẫn nguyên Phó trưởng bộ môn Mắt, Đại học Y Hà Nội, có 2 loại biến chứng có thể làm bệnh nhân mù đột ngột mà không gây đau nhức mắt. Thứ nhất là xuất huyết võng mạc dẫn đến các mạch máu của võng mạc bị tổn thương, máu thấm lên thành những lớp mỏng che trước võng mạc. ở những chỗ bị che khuất đó người ta không nhìn thấy được mọi vật, thị lực của mắt bị giảm sút.
Loại thứ hai là xuất huyết trong dịch kính: Dịch kính là chất lỏng lầy nhầy trong nhãn cầu, bình thường dịch kính trong suốt ta mới nhìn thấy được mọi vật. Khi một mạch máu trong mắt bị vỡ, máu tràn vào trong buồng dịch kính che khuất các vật ở trước mắt khiến bệnh nhân gần như mù hẳn. Và muốn phân biệt được xuất huyết võng mạc và xuất huyết trong dịch kính, thầy thuốc nhãn khoa phải dùng máy soi đáy mắt. Do vậy trước biến chứng chảy máu ở trong nhãn cầu của bệnh SXH, bệnh nhân nên đến khám ở khoa mắt để được điều trị, vì việc chữa xuất huyết trong nhãn cầu chỉ có kết quả nếu bệnh nhân đến bệnh viện sớm.
Hà Nam: Xuất hiện bệnh ngoài da lạ: Gia tăng đột biến các bệnh viêm da do tiếp xúc với côn trùng
Hiện nay, tại trường CĐ Phát thanh - Truyền hình I và trường CĐ Sư phạm Hà Nam... xuất hiện căn bệnh ngoài da. Sau khoảng hai tuần bùng phát, đến thời điểm này, ước tính có khoảng hơn 200 người gồm sinh viên, giáo viên và người dân sống xung quanh trường mắc phải căn bệnh lạ này. Biểu hiện của bệnh là xuất hiện những nốt mụn nước màu trắng nhỏ bằng đầu cây kim. Sau đó lan rộng ra với kích thước khác nhau. Người bị bệnh thấy mẩn ngứa, sau đó nóng, rát và phồng rộp, khi khỏi bệnh thì để lại vết sẹo rất lâu. Do bệnh có những biểu hiện giống bệnh zona và bệnh thủy đậu nên sinh viên của trường rất hoang mang lo lắng.
Ông Nguyễn Minh Đạt - bác sĩ phụ trách Phòng y tế trường CĐ Phát thanh - Truyền hình I cho biết, nguyên nhân gây ra bệnh lạ có khả năng là do loài kiến ba khoang gây nên. Đây là một loài kiến rất nhỏ, biết bay, sống ở đồng ruộng. Khi tiếp xúc với da, chúng búng ra chất nước gây phỏng da. Người bị đốt thấy ngứa nên gãi vì vậy gây nên những chùm mẩn đỏ. Về việc nhiều người cùng mắc bệnh một lúc, ông Đạt lý giải: Sau vụ gặt, kiến ba khoang không có nơi trú ngụ nên bay về các khu dân cư để ẩn nấp. Vào ban đêm, loài kiến này thấy ánh điện nên bay vào nhà, do sinh viên học bài dưới ánh điện nên rất nhiều người bị kiến đốt.
Được biết, cách đây 8 năm SV của trường đã gặp loại bệnh do côn trùng này đốt. Hồi tháng 4-2009, “bệnh lạ” với triệu chứng tương tự gây hoang mang tại ĐH Cần Thơ cũng xác định thủ phạm là kiến ba khoang. Loài này xuất hiện vào đầu mùa mưa khi có ẩm độ cao, nhất là sau các đám mưa lớn đầu mùa và rất thích ánh sáng đèn. Trong khi đó, cùng thời gian này tại Hà Nội cũng gia tăng đột biến các bệnh viêm da do tiếp xúc với côn trùng, thời điểm qua vụ gặt, côn trùng hết chỗ trú nên theo ánh sáng bay vào nhà.
Để tránh các bệnh viêm da này, tốt nhất đóng kín cửa hoặc buông rèm nếu bật đèn, thường xuyên rũ mạnh chăn màn, quần áo để côn trùng có bám vào bị văng đi. Đặc biệt, khi kiến bám vào da tuyệt đối không nên di chết mà nhẹ nhàng thổi đi, tránh để kiến bay vào mắt sẽ rất nguy hiểm, lau sạch những nơi có thể dính độc tố còn sót lại, không nên tự ý chữa trị mà tìm đến các cơ sở y tế.
Tuổi trẻ, Thanh niên, Tiền phong
Một trường hợp nghi nhiễm cúm A(H1N1) tử vong tại Cà Mau
Bác sĩ Nguyễn Thanh Dân, giám đốc Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Cà Mau, cho biết: khoảng 4g ngày 3-10, bệnh nhân N.T.T., 51 tuổi (ngụ P.8, TP Cà Mau) nghi nhiễm cúm A(H1N1) đã tử vong tại Bệnh viện Đa khoa Cà Mau.
Bệnh nhân này nhập viện ngày 29-9 trong tình trạng sốt cao, ho, được chẩn đoán viêm đường hô hấp và sau đó có dấu hiệu thể hiện rất rõ lây nhiễm cúm A(H1N1). Bệnh viện Đa khoa Cà Mau đã lấy mẫu bệnh phẩm gửi đi xét nghiệm.
Trước đó, một bệnh nhân ngụ xã Phú Mỹ, huyện Phú Tân nghi nhiễm cúm A(H1N1) tử vong đêm 1-10 tại Bệnh viện Đa khoa huyện Trần Văn Thời, đã có kết quả xét nghiệm của Viện Pasteur TP.HCM trả lời ngày 2-10 dương tính với cúm A(H1N1).
Chiều 3-10, nguồn tin từ Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Thanh Hóa cho biết ông T.D. (63 tuổi, trú tại P.Phú Sơn, TP Thanh Hóa) là bệnh nhân đầu tiên ở tỉnh này tử vong vì mắc cúm A(H1N1). Ông T.D. đã tử vong chiều 21-9 và đến 30-9, Viện Vệ sinh dịch tễ trung ương chính thức công bố danh sách những bệnh nhân dương tính với cúm A(H1N1) của Thanh Hóa, trong đó có ông T.D….
Tuổi trẻ
Không thiếu sinh phẩm xét nghiệm cúm A(H1N1)
Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 4-10, Thứ trưởng Bộ Y tế Trịnh Quân Huấn khẳng định hiện ĐBSCL, miền Bắc không thiếu sinh phẩm xét nghiệm cúm A(H1N1). “Cần bao nhiêu tiền mua thiết bị, thuốc men chống dịch Chính phủ cũng có thể cấp, vấn đề không phải thiếu sinh phẩm xét nghiệm mà là chúng tôi chủ trương không xét nghiệm đại trà nữa, nhất là ở những địa phương đã có từ 300 người bệnh trở lên” - ông Huấn cho biết. Theo ông Huấn, hiện chỉ còn 4/63 địa phương (chủ yếu ở miền núi phía Bắc) chưa có bệnh nhân cúm A(H1N1), vì thế việc giám sát, xét nghiệm kiểu cũ sẽ tập trung vào bốn địa phương này. Còn lại, Bộ Y tế chủ trương xét nghiệm bệnh phẩm từ 15 điểm giám sát cúm, nhằm theo dõi sự biến đổi của virus và tình hình kháng thuốc. Các địa phương có số ca bệnh lớn cần tập trung vào điều trị. Tất cả trường hợp có ho, sốt, viêm long đường hô hấp, cúm... đều phải nghĩ ngay đến cúm A(H1N1) do thời gian vừa qua 70% mẫu bệnh phẩm của bệnh nhân cúm là cúm A(H1N1).
Lao động
Ngừng xét nghiệm cúm A(H1N1) đại trà
Với ngót nghét 10.000 bệnh nhân cúm A(H1N1) ở 59/63 tỉnh, thành được xét nghiệm (XN) và khẳng định, Bộ Y tế cho rằng đã đến thời điểm dịch lan rộng ra cộng đồng, không cần thiết phải XN đại trà, chỉ thực hiện đối với những trường hợp đặc biệt, nhằm mục đích nghiên cứu. Các hoạt động chống dịch sẽ tập trung vào điều trị, nhất là ở địa phương khi mà các BV tuyến T.Ư đã quá tải gấp 5 – 6 lần năng lực tiếp nhận.
TS Lý Ngọc Kính – Cục trưởng Cục Khám - chữa bệnh (Bộ Y tế) - cho biết: “Virus cúm A(H1N1) thấy ở 70 – 80% số bệnh nhân cúm. Nếu tiếp tục xét nghiệm để loại ra được 2 – 3 người không mắc trong 10 bệnh nhân cúm, điều trị cho 7 – 8 bệnh nhân kia thì về hiệu quả là việc không cần thiết, bởi nguồn thuốc Tamiflu điều trị không thiếu. Các trường hợp nghi ngờ cúm A(H1N1) cũng được miễn phí điều trị giống như bệnh nhân H1N1, người trực tiếp điều trị cho các bệnh nhân nghi ngờ này cũng được hưởng chế độ trực dịch. Hiện tại, sau tuyến tỉnh, các bệnh viện tuyến huyện và xã cũng đã được tập huấn để đảm nhận việc điều trị bệnh nhân cúm A(H1N1). Những kinh nghiệm điều trị rút ra từ các trường hợp tử vong đã được phổ biến xuống tuyến cơ sở. Nếu ca nặng điều trị bệnh nhân ở tuyến dưới thì hoặc là chuyển tuyến trên, hoặc xin hỗ trợ từ tuyến trên.
Ở phía bắc, Viện các Bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia cũng không xét nghiệm đại trà các trường hợp cúm A(H1N1) mà chỉ xét nghiệm với một số trường hợp đặc biệt, nhằm mục đích nghiên cứu. Việc sử dụng test chẩn đoán nhanh là không nên, bởi theo WHO, sự chính xác chỉ đạt được 45-50%, rất dễ bị bỏ qua các ca bệnh”. Với mỗi ngày 250 – 300 bệnh nhân liên quan đến cúm đến khám, Viện các Bệnh truyền nhiễm và nhiệt đới quốc gia cũng đã cạn sinh phẩm từ 1 – 2 tháng nay, nếu có sinh phẩm cũng không thể XN tất cả. Viện có 50 giường bệnh, nhưng theo TS Nguyễn Ngọc Kính - Viện trưởng, 1/2 số giường dành cho bệnh nhân sốt xuất huyết nặng, 1/2 dành cho bệnh nhân cúm A(H1N1) nặng. Các trường hợp nhẹ hoặc nghi ngờ cúm đều được cấp thuốc Tamiflu và cho về nhà, nếu có vấn đề thì phải nhập viện sau.
Tại Thừa Thiên – Huế, PGS - TS Nguyễn Dung - GĐ Sở Y tế - cho biết: “Theo chủ trương của bộ, các bệnh nhân có triệu chứng cúm ở Huế cũng được điều trị theo hình thức tại nhà, có kiểm soát của nhân viên y tế”. Theo Bộ Y tế, hiện chỉ còn 4 tỉnh chưa ghi nhận bệnh nhân cúm A(H1N1) là Bắc Cạn, Cao Bằng, Điện Biên, Lai Châu. Vì vậy, xét nghiệm bệnh phẩm để phát hiện ca bệnh dương tính H1N1, giám sát ổ dịch, khử trùng tiêu độc ở các tỉnh này vẫn được thực hiện. Tại 15 điểm giám sát cúm trọng điểm, vẫn xét nghiệm nhằm mục đích theo dõi sự biến đổi của virus và kháng thuốc. Các địa phương có số ca bệnh lớn cần tập trung vào điều trị.
Về việc cạn sinh phẩm XN, TS Lý Ngọc Kính cho biết: “Nguồn sinh phẩm dùng để xét nghiệm từ trước tới nay VN sử dụng là do được WHO và một số tổ chức viện trợ, đến nay đã không còn nhiều. Để có sinh phẩm sử dụng tiếp, cần phải chờ đấu thầu mua, tuy nhiên số lượng mua không nhiều”. Theo ông Nguyễn Huy Nga – Cục trưởng Cục Y tế dự phòng & môi trường, nơi có xét nghiệm thì vẫn tiếp tục xét nghiệm, nơi không có thì dựa vào chẩn đoán lâm sàng để có biện pháp chăm sóc, điều trị kịp thời. Liên quan tới năng lực xét nghiệm của các labo, TS Nga cho hay: Hiện tại, các phòng xét nghiệm khác có đủ điều kiện xét nghiệm cúm A(H1N1) ở phía nam là BV Nhiệt đới TPHCM, BV Nhi Đồng 1, Nhi Đồng 2, Viện Pasteur TPHCM.
Các trung tâm y tế dự phòng Tiền Giang, Đồng Tháp đã gần hội đủ điều kiện, nếu địa phương hỗ trợ kinh phí để có thêm hệ thống xử lý chất thải, tăng cường cán bộ thì cũng sẽ làm được. Có khoảng 20 phòng xét nghiệm ở phía nam có máy PCR hoặc Real time PCR, Bộ Y tế tiếp tục đang rà soát, thẩm định năng lực của các cơ sở này để đề nghị địa phương có kế hoạch đầu tư”. Tại khu vực phía bắc, theo TS Nguyễn Trần Hiển - Viện trưởng Viện VSDT TƯ, trong số các labo ở phía bắc nộp hồ sơ xin thẩm định năng lực XN cúm A(H1N1), 7/8 nơi đạt tiêu chuẩn, còn 6 labo khác xin hoãn vì chưa sẵn sàng ở thời điểm này.
Nhân dân
Còn 1.210 ca điều trị cúm A (H1N1)
Cục Y tế dự phòng và môi trường (Bộ Y tế) cho biết: Ngày 4-10, cả nước ta chỉ ghi nhận thêm 25 trường hợp dương tính với cúm A (H1N1). Như vậy, tính đến 17 giờ ngày 4-10, Việt Nam đã có 9.562 trường hợp dương tính với dịch cúm A (H1N1) tại 59 tỉnh, thành phố trong cả nước, 20 trường hợp tử vong. Số người bệnh đã khỏi bệnh và ra viện là 8.352, các trường hợp còn lại hiện đang được cách ly, điều trị tại các bệnh viện, cơ sở điều trị, giám sát cộng đồng trong tình trạng sức khỏe ổn định.
* Theo báo cáo của các cơ sở xét nghiệm cũng như điều trị đang xảy ra tình trạng thiếu sinh phẩm phục vụ xét nghiệm cúm A (H1N1), một số đơn vị đã phải ngừng xét nghiệm từ đầu tháng 10. Ðể có sinh phẩm sử dụng tiếp, cần phải chờ đấu thầu mua. Tuy nhiên, Bộ Y tế chủ trương, bên cạnh việc đẩy nhanh các thủ tục mua sinh phẩm thì khi dịch lan rộng ra cộng đồng, không cần thiết phải xét nghiệm đại trà, chỉ thực hiện có chọn lọc đối với những trường hợp đặc biệt, hoặc nhằm mục đích nghiên cứu khoa học. Ðồng thời, không vì chuyện thiếu sinh phẩm xét nghiệm này mà việc điều trị cho bệnh nhân cúm A (H1N1) bị ngưng trệ. Bộ Y tế có chỉ đạo, nơi có xét nghiệm thì vẫn tiếp tục, còn nơi không có thì dựa vào chẩn đoán lâm sàng để có biện pháp chăm sóc, điều trị kịp thời. Khi dịch đã lan ra cộng đồng nếu thấy người bệnh có triệu chứng cúm thì có thể điều trị ngay bằng Tamiflu mà không cần đợi kết quả xét nghiệm. Hiện tại, sau tuyến tỉnh, các bệnh viện tuyến huyện và xã cũng đã được tập huấn để đảm nhận việc điều trị có người mắc cúm A (H1N1). Việc không thực hiện xét nghiệm đại trà đối với các trường hợp nghi ngờ mắc cúm A (H1N1) dẫn đến cập nhật số liệu người mắc mới sẽ không chính xác và đầy đủ.
Theo Bộ Y tế, hiện chỉ còn bốn tỉnh chưa ghi nhận người mắc cúm A (H1N1) là Bắc Cạn, Cao Bằng, Ðiện Biên, Lai Châu. Vì vậy, xét nghiệm bệnh phẩm để phát hiện ca bệnh dương tính với cúm A (H1N1), giám sát ổ dịch, khử trùng tiêu độc ở các tỉnh này vẫn được thực hiện. Tại các địa phương có số ca bệnh lớn cần tập trung vào điều trị hiệu quả cho người bệnh.
* Theo báo cáo Ban chỉ đạo phòng, chống dịch tỉnh Bạc Liêu, trong ngày 3-10 trên địa bàn ghi nhận thêm 11 trường hợp dương tính với cúm A (H1N1). Trong đó có đến mười mẫu dương tính cùng một điểm trường và một trường hợp là sinh viên đang học tại TP Hồ Chí Minh. Như vậy, đến thời điểm này, toàn tỉnh có 24 trường hợp dương tính với cúm A (H1N1), không có trường hợp tử vong. Ðiều lo lắng hiện nay, dịch bệnh cúm A (H1N1) đang có chiều hướng lan nhanh tại các điểm trường trong tỉnh, nhất là tại thị xã Bạc Liêu có hai trường có học sinh dương tính với cúm A (H1N1).