Ngày Sốt rét thế giới 2023 (World Malaria Day 2023)
Ngày Sốt rét Thế giới (World Malaria Day), được tổ chức hàng năm vào ngày 25 tháng 4, tập hợp cộng đồng sốt rét trên toàn thế giới để tôn vinh những nỗ lực toàn cầu nhằm chấm dứt bệnh sốt rét, nhấn mạnh tầm quan trọng của các cam kết chính trị bền vững và đầu tư tiếp tục cho Phòng chống và Loại trừ sốt rét. Hiện nay, những thách thức gồm độ bao phủ thấp của các công cụ hiện có, các mối đe dọa sinh học mới nổi và tình trạng thiếu hụt kinh phíđãkết hợp với nhau tạo thành một “cơn bão hoàn hảo”(perfect storm) dành cho sốt rét. Bây giờ là lúc phải hành động quyết đoán để thực hiện mục tiêuLoại trừ sốt rét và đạt được các chỉ tiêu phấn đấuvào năm 2030. Ngày Sốt rét Thế giới lần này, đã đến lúc để thực hiện mục tiêu không còn bệnh sốt rét. Chủ đề Ngày Sốt rét Thế giới năm 2023 Time to Deliver Zero Malaria: Invest, Innovate, Implement: Đãđến lúc thực hiện mục tiêu loại trừ sốt rét: Đầu tư, Đổi mới, Thực hiện.
Điểm lại lịch sử các Ngày Sốt rét Thế giới theo các năm gần đâyNgày sốt rét thế giới (World Malaria Day) được thiết lập vào tháng 5 năm 2007 do Đại hội đồng Y tế thế giới (World Health Assembly) lần thứ 60 - Cơ quan ra quyết định của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đề nghị. Ngày này được thành lập để cung cấp "Giáo dục và hiểu biết về bệnh sốt rét" và tuyên truyền thông tin về "Tăng cường thực hiện các chiến lược Phòng chống sốt rét Quốc gia trong suốt cả năm, bao gồm các hoạt động dựa vào cộng đồng để phòng ngừa và điều trị bệnh sốt rét ở các vùng lưu hành". Trước khi thành lập Ngày Sốt rét Thế giới, thì Ngày Sốt rét Châu Phi (Africa Malaria Day) được tổ chức hằng năm vào ngày 25 tháng 4. Ngày Sốt rét Châu Phi bắt đầu từ năm 2001, một năm sau khi Tuyên bố Abuja lịch sử được 44 quốc gia lưu hành bệnh sốt rét ký kết tại Hội nghị Thượng đỉnh châu Phi về Bệnh sốt rét (the African Summit on Malaria). Ngày Sốt rét Thế giới cho phép các tập đoàn (như ExxonMobil), các tổ chức đa quốc gia (như Malaria No More) và các tổ chức cơ sở (như Mosquitoes Suck Tour) trên toàn cầu cùng hợp tác để nâng cao nhận thức về bệnh sốt rét và ủng hộcác thay đổi chính sách. Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét năm 2023 sẽ được đánh dấu với chủ đề: “Đã đến lúc thực hiện mục tiêu loại trừ sốt rét: Đầu tư, đổi mới, thực thi”(“Time to deliver zero malaria: invest, innovate, implement”). Trong chủ đề này, WHO sẽ tập trung vào chữ “i” thứ ba -“thực thi” - và đặc biệt chú ý tầm quan trọng của việc tiếp cận các nhóm“bên lề”(marginalized group: nhóm dân cư chịu nhiều thiệt thòi) bằng các công cụ và chiến lược hiện có (WHO, 2023).
Chủ đề Ngày Sốt rét Thế giới 2023: Time to Deliver Zero Malaria: Invest, Innovate, Implement (“Đã đến lúc thực hiện mục tiêu loại trừ sốt rét: Đầu tư, Đổi mới, Thực thi”). Lời kêu gọi triển khai các công cụ và chiến lược hiện có để đến được với những người chịu nhiều thiệt thòi ở khu vựcTây Thái Bình Dương. Ngày Sốt rét Thế giới được tổ chức hàng năm vào ngày 25 tháng 4. Sự kiện thường niên này là nỗ lực toàn cầu nhằm nâng cao nhận thức về bệnh sốt rét và gây quỹ cho công tác điều trị và phòng chống sốt rét. Ngày trọng đại này lập ra để nhấn mạnh nhu cầu cần phải có can thiệp và cam kết chính trị tốt hơn trong phòng chống sốt rét. Ngày này cũng đánh dấu các thành tựu lớn tiếp tục đạt được trong cuộc chiến chống lại sốt rét
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) sẽ đặt công tác phòng ngừa bệnh sốt rét lên hàng đầu trong sự kiện này, với mục đích giảm số người chết trên toàn cầu vì số bệnh nhân sốt rét rét lên tới 400.000 người mỗi năm. Các nỗ lực tăng cường phòng chống sốt rét đã làm giảm số ca tử vong sốt rét, đặc biệt là thông qua việc sử dụng hóa chất diệt côn trùng và màn chống muỗivì muỗi là trung gian truyền bệnh sốt rét phổ biến nhất. Chiến dịch phòng ngừa liên tục đang tỏ ra hiệu quả và cứu sống được nhiều người, tuy nhiên vẫn còn một chặng đường dài phía trước. Cần phải tăng cường triển khai Ngày Sốt rét Thế giới và các nỗ lực liên tục nâng cao nhận thức và phòng chống sốt rét, cũng như vận động hành lang để có được sự hỗ trợ chính trị tốt hơn nữa nhằm tiêu diệt căn bệnh này và ngăn chặn các trường hợp tử vong do sốt rét. Sự đầu tư và quan tâm từ các chính phủ là điều cần thiết để tiếp tục cuộc chiến chống lại sốt rét và nguy cơ tử vong do sốt rét.
Các chủ đề Ngày Sốt rét Thế giới đã qua từ năm 2008 đến 2022 Ngày Sốt rét Thế giới mỗi năm tập trung vào một chủ đề cụ thể. Các chủ đề qua từng năm bao gồm: ·Ngày Sốt rét Thế giới: "Harness innovation to reduce the malaria disease burden and save lives."("Sử dụng sáng kiến để giảm gánh nặng sốt rét và bảo vệ sinh mạng); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2019-2020-2021: "Zero malaria starts with me" ("Không còn sốt rét bắt đầu từ tôi"); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2018: "Ready to beat malaria" ("Sẵn sàng đánh bại sốt rét"); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2017: "Lets close the gap" (“Hãy lấp đầynhững khoảng trống hay thiếu sót”); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2016: "End malaria for good"("Chấm dứt hoàn toàn bệnh sốt rét”) ·Ngày Sốt rét Thế giới 2013-2014-2015: "Invest in the future: defeat malaria"("Đầu tư cho tương lai: Đánh bại sốt rét"); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2012: "Sustain gains, Save lives: Invest in malaria"(Giữ vững thành quả, bảo vệ sinh mạng: Đầu tư cho sốt rét); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2011: "Achieving progress and impact"("Đạt được thành tựu và hiệu quả"); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2009-2010: "Counting malaria out"(“Hạ gục bệnh sốt rét”); ·Ngày Sốt rét Thế giới 2008: "Malaria: A disease without borders" ("Sốt rét: Căn bệnh không biên giới").
Sốt rét vẫn là một căn bệnh bệnh đe dọa đến tính mạng con người và gây ảnh hưởng trên toàn thế giới, đặc biệt là ở châu Phi và một số nước châu Á, Nam Mỹ. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), mỗi năm có hơn 2 trăm ngàn trẻ em dưới 5 tuổi ở châu Phi chết vì sốt rét. Muỗi lây truyền ký sinh trùng sốt rét từ người này sang người khác thông qua vết đốt. Khi đi vào cơ thể, các thoa trùng xâm nhập vào tế bào gan, trưởng thành và hình thành các thể phân liệt trong tế bào gan. Dù đã có nhiều nghiên cứu phát triển vaccine sốt rét, song các ứng viên vaccine trước đây có hiệu quả rất hạn chế. Gần đây, các nhà nghiên cứu tại ĐH Kanazawa đã xác định một loại vaccine mới có khả năng tạo đáp ứng miễn dịch sốt rét ở gan, nghiên cứu đã dược công bố trên tạp chí “Frontiers in Immunology, tuy nhiên giá trị của vaccine vẫn đang tiếp tục đánh giá.Sốt rét như một gánh nặng bệnh tật nghiêm trọng tại châu Phi, nhưng dồng thời nó cũng tòn tại ở một số nơi ở châu Á, châu Mỹ Latin, Trung Đông và thậm chí cả châu Âu. Mỗi năm có khoảng 1 triệu người chết và nhiều sinh mạng trong số đó là trẻ em. Tỷ lệ nhiễm có thể đạt đến 200 triệu ca ở bất cứ thời gian nào trên phạm vi toàn cầu. Tuy nhiên, sốt rét hiện đang giảm và hy vọng tiêu diệt chung nhưng còn xa. Về nguồn gốc của ngày này là Ngày Sốt rét châu Phi hàng năm (Africa Malaria Day)nhưng sau đó được lấy thành Ngày Sốt rét thế giới (World Malaria Day) kể từ năm 2007. Tại Mỹ, trong cùng năm này cũng công bố Ngày Nhận thức về Sốt rét(“Malaria Awareness Day”)bởi Tổng thống Bush. Hiện tại, các tổ chức, các cơ quan quan tâm đến tài trợ và nghiên cứu hoặc hỗ trợ chính sách cho ốt rét đang khởi động hướng đến ngày Sốt rét Thế giới khắp nơi như “Launch of Roll Back Malaria World Malaria Day website” từ Tổ chức Đẩy lùi sốt rét “Roll back malaria”, hay Viện Nghiên cứu sốt rét của Đại học Johns Hopkins tổ chức các sự kiện quan trọng hướng về Ngày sốt rét thế giới như mọi năm vẫn làm, Liên hiệp châu Phi (Africa Union) đang điểm lại các thành tựu, thách thức và các biện pháp tối ưu can thiệp, hoặc Đại học Liverpool của Anh đang triển khai chương trình nghiên cứu thuốc sốt rét mới.
|