Bình Thuận là một trong những tỉnh duyên hải miền Trung, nhưng lại có tình hình sốt rét phức tạp do vùng đồng bằng ven biển tiếp giáp với vùng rừng núi và di biến động dân cư lớn khó kiểm soát. Trong 7 tháng đầu năm 2008 những nỗ lực hoạt động của Trung tâm Phòng chống sốt rét-Bướu cổtỉnh Bình Thuận đã góp phần tích cực giảm thấp được tỷ lệ bệnh sốt rét cũng như bệnh bướu cổ theo mục tiêu đề ra.
Hoạt động phòng chống sốt rét
Mặc dù được sự quan tâm của Bộ Y tế và các Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng trong việc chỉ đạo, hỗ trợ về chuyên môn kỹ thuật và duy trì nguồn kinh phí đầu tư phòng chống sốt rét, đặc biệt là nguồn kinh phí từ Dự án phòng chống sốt rét Quỹ toàn cầu; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Sở Y tế tỉnh Bình Thuận. Tuy nhiên trong năm 2008 công tác phòng chống sốt rét của tỉnh Bình Thuận vẫn gặp không ít khó khăn do đời sống kinh tế của một bộ phận nhân dân ở các vùng sâu, vùng xa, vùng núi cao hẻo lánh còn rất thiếu thốn, tỷ lệ hộ đói nghèo cao; điều kiện vệ sinh môi trường chưa được cải thiện, tập quán ngủ rẫy của đồng bào dân tộc ít người và số lượng lớn người đi làm rừng của các nơi trong tỉnh và các tỉnh lân cận ngoài khả năng kiểm soát của ngành y tế; các khu du lịch sinh thái cũng là những vùng trọng điểm sốt rét như Thác bà (huyện Tánh Linh), Thác Chín tầng (huyện Hàm Thuận Bắc), núi Tà Cú…; tư tưởng chủ quan khi thấy tình hình sốt rét có xu hướng giảm thấp đã nảy sinh ở các cấp chính quyền và phần lớn người dân, kể cả ngành y tế tỉnh. Thêm vào đó kinh phí phòng chống sốt rét quốc gia không đủ để thực hiện các mục chi hỗ trợ phòng chống dịch bệnh theo Thông tư liên tịch số 147/2007/TTLT-BTC-BYT ngày 12/12/2007, không có nguồn kinh phí phòng chống các bệnh ký sinh trùng đường ruột; mô hình tổ chức y tế tuyến cơ sở chưa ổn định là những trở ngại trong phối kết hợp và chỉ đạo triển khai thực hiện các biện pháp phòng chống sốt rét.
Xuất phát từ những thuận lợi vàkhó khăn nêu trên ngay từ Hội nghị triển khai công tác phòng chống sốt rét-bướu cổ đầu năm 2008, ngành y tế tỉnh đã quán triệt phải đạt được mục tiêu phòng chống sốt rét đã đề ra. Các tuyến y tế đã tăng cường biện pháp giám sát dịch tễ các vùng sốt rét trọng điểm, các vùng có nguy cơ sốt rét cao; tăng cường biện pháp truyền thông giáo dục nhằm nâng cao ý thức tự bảo vệ của cộng đồng sống trong vùng sốt rét lưu hành; tăng cường biện pháp quản lý, phát hiện, điều trị sớm bệnh nhân sốt rét ngay từ cơ sở để hạn chế biến chứng sốt rét ác tính và tử vong do sốt rét với 7.167 lượt người được điều trị; nâng cao chất lượng biện pháp phòng chống muỗi truyền bệnh sốt rét với 20.872 dân số được bảo vệ bằng phun hóa chất tăng 80,02% so với 6 tháng đầu năm 2007; 92.204 dân số được bảo vệ bằng màn tẩm hóa chất giảm 43,23 so với cùng kỳ do việc điều tra dân số giữa tỉnh và huyện chưa phù hợp dẫn đến dân số bảo vệ quá cao so với dân số thực tế, đồng thời năm 2008 chưa nhận được màn mới theo kế hoạch. Điểm kính hiển vi xã là một trong những điểm mạnh của tỉnh Bình Thuận vẫn được thực hiện tốt thông qua số lam máu xét nghiệm ký sinh trùng sốt rét; tuy nhiên do một số điểm kính hiển vi không có xét nghiệm viên hoặc không thực hiện tốt công tác lấy lam máu phát hiện nên chỉ tiêu lam máu chưa đạt so với cùng kỳ năm 2007.
 |
Cán bộ y tế đang trên đường đến những vùng núi nơi đồng bào
dân tộc thiểu số đang sống |
Từ những nỗ lực hoạt động phòng chống sốt rét nêu trên trong 7 tháng đầu năm 2008, tình hình dịch bệnh sốt rét tại Bình Thuận vẫn được khống chế tốt; số ca mắc sốt rét tuy có tăng 6,09% song vẫn chưa vượt chỉ tiêu £ 410 ca so với cùng kỳ năm trước, đặc biệt là không có sốt rét ác tính và tử vong do sốt rét; phần lớn các huyện/thị trong tỉnh đều có chỉ số bệnh nhân sốt rét/1000 dân rất thấp là 0,20. Bên cạnh đó vẫn còn một số huyện sốt rét có chiều hướng gia tăng như Hàm Thuận Bắc (0,20% so với 0,08% của năm 2007), Hàm Thuận Nam (0,12% so với 0,04%) và Hàm Tân (0,11% so với 0,07%) cần được tích cực khống chế trong thời gian tới, nhất là vào thời điểm đỉnh cao của mùa truyền bệnh 6 tháng cuối năm nay.
Hoạt động phòng chống ký sinh trùng đường ruột
Bình Thuận có đặc điểm địa hình và môi trường thuận lợi cho các bệnh ký sinh trùng đường ruộtphát triển như giun đũa, giun tóc, giun kim, gium móc/mỏ, các bệnh sán lá, sán dây… nhưng không có kinh phí và chương trình triển khai thực hiện, ngoại trừ sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về tẩy giun cho học sinh các trường tiểu học một số năm trước đây.
Năm 2008, Trung tâm Phòng chống sốt rét Bình Thuận đã lập kế hoạch tiếp tục tẩy giun trên diện rộng cho các trẻ em lứa tuổi học đường và người dân ở những vùng có nguy cơ nhiễm bệnh cao thông qua nguồn kinh phí hỗ trợ của tỉnh và sự cung ứng thuốc tẩy giun của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn, đồng thời với biện pháp truyền thông giáo dục nhằm hạn chế tỷ lệ nhiễm bệnh giun sán tại địa phương.
Hoạt động phòng chống các rối loạn thiếu i ốt
Thực hiện các chỉ tiêu khống chế các bệnh rối loạn do thiếu i ốt, trong 7 tháng đầu năm 2008 tỉnh Bình Thuận đã tăng cường công tác giám sát chất lượng MI tại các hộ gia đình và giám sát chất lượng MI tại các cơ sở sản xuất, thị trường; tổ chức điều tra KAP về sử dụng MI trong nhân dân và triển khai điều tra tình hình bệnh đái tháo đường với sự trợ giúp của WHO; duy trì sinh hoạt câu lạc bộ bạn đái tháo đường, nâng cao chất lượng sinh hoạt với các hình thức và nội dung phong phú với số người tham dự mỗi lần từ 70 đến 100 người nhằm cung cấp tư vấn kiến thức về phát hiện, điều trị, phòng chống bệnh; xây dựng mạng lưới giám sát, phát hiện bệnh nội tiết tại các huyện, thị xã và thành phố trong tỉnh. Đặc biệt là tỉnh đã làm việc cùng đoàn đại diện Quỹ tài trợ đái tháo đường của WHO về kế hoạch tiếp nhận dự án hỗ trợ cho hoạt động phòng chống bệnh đái tháo đường trong hai năm với tổng kinh phí dự kiến là 52.000 USD; tổ chức tọa đàm về phòng chống bệnh đái tháo đường trên Đài Phát thanh-Truyền hình tỉnh với sự tham dự của đại diện lãnh đạo Bệnh viện Nội tiết Trung ương.
Các hoạt động phòng chống sốt rét-bướu cổ 6 tháng cuối năm 2008 và kiến nghị
Qua đợt làm việc của Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn với Giám đốc Sở Y tế và Trung tâm Phòng chống sốt rét, tỉnh Bình Thuận đã có nhiều cố gắng nhằm ổn định công tác tổ chức, nhân sự và nâng cao hiệu quả hoạt động các chương trình phòng chống bệnh. Tuy nhiên, trong 6 tháng cuối năm tỉnh cần tăng cường hơn nữa chất lượng các biện pháp phòng chống sốt rét nhằm khống chế sự gia tăng sốt rét trong thời điểm đỉnh cao của mùa truyền bệnh; tăng cường kiểm soát giao lưu, phát hiện, quản lý và điều trị các trường hợp nhiễm bệnh tại các vùng trọng điểm; củng cố mạng lưới điểm kính hiển vi và đào tạo xét nghiệm viên sốt rét cho các huyện trong tỉnh; rà soát số liệu dân số và số màn trong cộng đồng để lập kế hoạch phòng chống véc tơ phù hợp; nâng cao chất lượng truyền thông giáo dục phòng chống bệnh sốt rét và nội tiết, thực hiện tốt công tác thống kê báo cáo bệnh sốt rét; quản lý chặt chẽ thuốc sốt rét, vật tư, hóa chất và kinh phí mục tiêu chương trình phòng chống sốt rét cũng như Dự án quỹ toàn cầu phòng chống sốt rét; triển khai công tác tẩy giun cho học sinh theo kế hoạch đề ra.
Về mô hình tổ chức tuyến huyện cần sớm được ổn định theo chỉ đạo của Chính phủ và Bộ Y tế để có thể triển khai đồng bộ các hoạt động phòng chống bệnh sốt rét-bướu cổ từ tỉnh đến cơ sở. Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn sẽ có kế hoạch hỗ trợ tỉnh Bình Thuận trong công tác tập huấn nâng cao năng lực phòng chống sốt rét tuyến huyện, đào tạo xét nghiệm viên các điểm kính hiển vi và nâng cao năng lực giám sát dịch tễ cũng như chất lượng cống tác xử lý số liệu thống kê báo cáo trong tháng 9/2008.