Ngày 24/4/2017. BANGKOK. Các chuyên gia y tế của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho rằng khu vực Đông Nam Áđang có những tiến bộ đáng kể trong cuộc chiến sốt rét-Các chiến dịch phối hợp tại Tiểu vùng sông Mêkông (GMS) nhằm giảm thiểu hậu quả của bệnh sốt rét đã làm dấy lên hy vọng về một mục tiêu quan trọng tiêu diệt sốt rét ở khu vực có thể nằm trong tầm tay.
Deyer Gobinath, một cán bộ kỹ thuật sốt rét của WHO ở Thái Lan cho biết triển vọng tích cực này để loại trừ các hình thái sốt rét nghiêm trọng trên toàn khu vực trong thập kỷ tới:“Mục tiêu của hầu hết các quốc gia GMS vào năm 2025 là cố gắng và loại trừ sốt rét doP.falciparium-chủng sốt rét nặng nhất, sau đó đến năm 2030 về cơ bản loại trừ tất cả các chủng sốt rét".Năm 2015, các nhà lãnh đạo của WHO cho biết đã có 14 triệu ca sốt rét trên khắp Đông Nam Á, dẫn đến 26.000 trường hợp tử vong. Cùng năm đó trên toàn cầu, WHO báo cáo 438.000 người chết do sốt rét chủ yếu ở châu Phi và cảnh báo 3,2 tỷ người-gần một nửa dân số thế giới đang phải đối mặt với nguy cơ sốt rét.
Một phụ nữ Campuchia treo màn chống muỗi trong căn nhà tạm bợ ở những cánh đồng mà cô và chồng đang phát quang
Tỷ lệ tử vong giảm nhưng thách thức vẫn còn(Mortality rates decline; challenges remain)
Các chiến dịch sốt rét ở Đông Nam Á bao gồm Myanmar, Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam, tất cả đều báo cáo tỷ lệ tử vong giảm khoảng 49% từ năm 2000.Các quần thể dễ mắc căn bệnh do muỗi Anopheles truyềnchủ yếu ở vùng biên giới xa xôibiệt lập với cơ sở hạ tầng và hỗ trợ y tế kịp thời.Các khu vực đáng quan tâm nằm ở các khu vực biên giới giữa Thái Lan và Myanmar-còn được gọi là Miến Điện và ở Campuchia cùng những nơi khác.Tuy nhiên, Saw Nay Htoo, giám đốc của Hiệp hội Y học Miến Điện cho biết sự hợp tác giữa y tế và cộng đồng địa phương đã có một tác động tích cực trong việc làm giảm tác động của sốt rét. Ông cho biết:"Ởthực địa, chúng tôi thành lập các điểm phát hiện sốt rét có ít nhất một nhân viên y tế sốt rét theo dân số để phát hiện sốt rét, nếu có ca sốt rét dương tính thì bệnh nhân được chỉ định dùng thuốc sốt rét và chúng tôi đã làm việc này trong 3 năm. Có vẻ như chương trình của chúng tôi đang tiến triển rất tốt, có ít trường hợp sốt rét hơn ở các khu vực biên giới".
Kết hợp thuốc (Combination of drugs)
Cuộc chiến chống sốt rét chủ yếu dựa trên sự kết hợp của các loại thuốc được gọi là trị liệu kết hợp dựa vào Artemisinin (ACTs) là loại thuốc ưu tiên trong điều trị sốt rét, Gobinath của WHO chorằng cơ sở y tế và hỗ trợ tài chính của Thái Lan đã góp phần làm giảm số ca sốt rét.Ông nói với VOA: "Đối vớisốt rét ở Thái Lan, mức giảm đáng kể này là giảm hằng định, giảm số ca sốt rét được xác định. Trong 10 năm qua, vào năm 2012có khoảng 30.000 trường hợp nhưng đến năm 2015 có từ 19.000-20.000 trường hợp vì vậy có sự giảm dần nhưng liên tục số ca sốt rét xác định". Tuy nhiên, ông cho biết để tiến bộ được duy trìđòi hỏi phải tiếp tục "ý chí chính trị và cam kết" (political will and commitment). Theo các quan chức của WHO, sự chú ý cần tập trung vào các quần thể lao động nhập cư (migrant worker populations) di chuyển qua khu vực biên giới, các cơ quan y tế Thái Lan đã thực hiện các bước để cho phép tiếp cận y tế với người di cư có nguy cơ sốt rét chủ yếu ở vùng biên giới xa xôi.
Cuộc chiến còn lâu mới kết thúc (The battle far from over)
Tuy nhiên, Maria Dorina Bustos-cán bộ kỹ thuật của WHO chịu trách nhiệm giám sát các chủng sốt rét kháng thuốc trên 18 quốc gia ở khu vực Châu Á Thái Bình Dương cho rằng thách thức vẫn còn.Bà nói với VOA rằng vùng này có các chủng sốt rét kháng thuốc đang lan rộng: "Ngoài các khu vực biên giới Thái Lan-Campuchia hay Thái Lan-Miến Điện, bạn cần phải suy nghĩ đến biên giới Thái Lan-Lào vì kháng thuốc ở miền Nam của Lào cũng rõ ràng-được ghi nhận và đãxuất hiện ở đó, điều đáng lo ngại hơn nữa đang xảy ra ở phía Campuchia".Dorina Bustos cho rằng kháng thuốc trở nên rõ ràng vì sự chậm trễ trong việc làm sạch ký sinh trùng ở bệnh nhân, việc sử dụng thuốc giả và tự điều trị cũng mở đường cho kháng thuốc. Bà nói:"Những gì mà chúng ta đang thấy trong 5 năm qua là nó thực sự xuất hiện ở hầu hết các vùng trong khu vực, ban đầu chỉ ở biên giới phía tây của Campuchia, bây giờ nó cũng đã lan rộng về phía đông và gần cả nước".Bà cho biết cần phải theo dõi chặt chẽ các trung tâm đông dân, đặc biệt ở Ấn Độ và châu Phi để đảm bảo điều trị thành công và tránh được các vấn đề sử dụng thuốc giả.Một dấu hiệu tích cực là tiếp tục đầu tư và nghiên cứu các loại thuốc mới bao gồm cam kết của các công ty dược phẩm lớn, bà cho biết:"Thực sự ở đây-Mekong, nơi chúng ta thực sự có một vấn đề. Campuchia, biên giới Thái Lan, biên giới của Thái Lan/Lào và Campuchia/Việt Nam rất đặc thù ở khu vực Mekong. Đối với Malaysia, Philippines, Indonesia, Quần đảo Solomon, Vanuatu; thậm chí cả Ấn Độ, Bănglađét và NepalACTs vẫn đang có hiệu quả tốt”.