One Health : Chương trình một sức khỏe có đồng nghĩa sức khỏe cũng là số một?
One Health là một cụm từ mới nhưng khái niệm mở rộng về thời gian trước, nếu không nói đến là cổ xưa. Việc nhận ra các yếu tố môi trường có thể tác động đến sức khỏe con người là có thể truy tìm trở lại thời Hy Lạp, Ai Cập cổ đại, thầy thuốc người Hy Lạp Hippocrates (c.460 BCE-c.370 BCE) trong thời của ông có viết “Không khí, nước và nơi ở” ("On Airs, Waters, and Places"). Ông ta đã thúc đảy khái niệm y tế công cộng lệ thuộc vào môi trường trong sạch. "One Health" đề cập đến một câu chuyện về sốt xuất huyết Ebola vào ngày 7/4/2003, khi Rick Weiss ở Washington Post trích dẫn William Karesh như lời nói "Sức khỏe con người hay gia súc hay động vật hoang dại không thể thảo luận nhiều hơn nữa trong ngữ cảnh tách rời (Human or livestock or wildlife health can't be discussed in isolation anymore”). Chỉ có Một sức khỏe và các giải pháp yêu cầu, đòi hỏi mọi người cùng làm việc với nhau trên tất cả các mức độ khác nhau. Hội đồng Một sức khỏe (The one Health Commission_OHC), một tổ chức phi lợi nhuận 501(c)3 dựa vào Mỹ được tạo ra để gắn kết các nổ lực của các nhà lãnh đạo từ nhiều phía khác nhau. Nói một cách ngắn gọn, vào năm 2007 Roger Mahr, rồi đến chủ tịch Hội thú y Mỹ (American Veterinary Medical Association_AVMA), mời Ronald Davis, đến chủ tịch Hội y khoa Mỹ (American Medical Association_AMA) mở cuộc hội thoại để mang đến cộn đồng y khoa và sức khỏe thú y với nhau. Hai tổ chức cùng hỗ trợ và thống nhất giải pháp vào tháng 6/2007, the AMA đã nhất trí đưa ra thuật ngữ nghị quyết "One Health" và một nghị quyết tương tự AVMA vào tháng 7/2008. Đội đặc nhiệm hay hành động (One Health Initiative Task Force_OHITF) đã thiết lập với các nhà lãnh đạo chuyên gia y tế nổi bật từ AVMA, AMA và Hội Y tế công cộng Mỹ (American Public Health Association_APHA) cùng nhau làm việc từ năm 2007-2008 để chuẩn bị đưua ra 12 khuyến cáo về khái niệm one Health. Hình 1
Ngoài ra, hơn 850 nhà khoa học, thầy thuốc uy tín và các nhà thú y trên toàn cầu đều công hiến các sáng kiến. Hình 2
International effortsKể từ năm 2008, Liên minh châu Âu đã thúc đẩy tiếp cận OH và nó sẵn sàng lồng ghép vào một số chiến lược của EU. Tại Mỹ, CDC đã có một one Health website với nguồn one Health resources. Hội nghị Quốc tế đầu tiên one Health Congress hội đủ vào tháng 2/2011 tại Melbourne, Australia. Vào năm 2013, Hội nghị one Health lần thứ 2 tổ chức tại Bangkok, Thailand. Hội thảo one Health đầu tiên tổ chức tại châu Phi vào tháng 7/2011 ở Johannesburg, South Africa. Ngân hàng thế giới điều tra sao cho chi phí hiệu quả của một tiếp cận one Health đến với sức khỏe toàn cầu. Vào tháng 6/2012, NGân hàng thế giới đã ấn bản các lợi điểm về kinh tế từ one Health. Tầm quan trọng của one Health là đẩy mạnh bởi các nhà khoa học tại các quốc gia và được hỗ trợ bởi các tố chức uy tínnhư World Health Organization, Food and Agriculture Organization, World Organization for Animal Health, The International Federation for Animal Health, Global Alliance for Rabies Control, New Zealand Centre for Conservation Medicine (NZCCM), Hubnet in Asia, the one Health Global Network, the University of California one Health Center, Academic Hospital Utrecht and Utrecht Life Sciences và Infection Ecology and Epidemiology Network, Uppsala, Sweden. Hình 3
Bệnh lây truyền từ động vật sang người và one HealthBệnh lây truyền từ động vật sang người và ngược lại (Zoonosis or zoonotic disease) có thể xác định như một bệnh nhiễm trùng có thể lây truyền giữa động vật và người. one Health đóng vai trò quan trọng trong việc giúp đỡ ngăn ngừa và kiếm soát bệnh tật. Khoảng 75% bệnh đang nổi và bệnh mới ở người được xác định là bệnh lây truyền từ động vật sang người. Bệnh lây truyền từ động vật sang người có thể lan rộng theo nhiều cách khác nhau. Các con đường phổ biến nhất là chúng lan rộng qua tiếp xúc trực tiếp, gían tiếp, qua vector và qua thực phẩm. Hình 4
Bảng 1. Danh sách các bệnh lây truyền từ động sang người Bệnh | Các ổ chứa chính | Phương thức lan truyền phổ biến sang người | Bệnh than | Động vật hoang dại, vật nuôi, thú nuôi, môi trường | Tiếp xúc trực tiếp, ăn uống | Cúm động vật | Vật nuôi, thú nuôi, con người | Có thể là bệnh đảo ngược | Cúm gia cầm | Gia cầm, vịt | Tiếp xúc trực tiếp | Lao bò | Gia súc | Sữa | Bệnh vi khuẩn Brucellosis | Gia súc, dê, cừu, heo | Sản phẩm sữa, sữa | Sốt do mèo quào | Mèo | Vết cắn, cào | Ấu trùng sán dây lợn | Gia súc, heo | Thịt | Bệnh do Cryptosporidium | Gia súc, cừu, thú cưng | Nước, tiếp xúc trực tiếp | Sẩy thai dich bệnh địa phương (Enzootic abortion) | Động vật trang trại, cừu | tiếp xúc trực tiếp, khí dung | Erysipeloid | Heo, cá, môi trường | tiếp xúc trực tiếp | U hạt bể chứa cá | Cá | tiếp xúc trực tiếp, nước | Campylobacter | Gia cầm, động vật nông trang | Thịt sống, sưã | Salmonella | Gia cầm, gia súc, cừu, heo | Qua thực phẩm | Giardiasis | Con người, động vật hoang dại | Nước, từ người sang người | Bệnh loét mũi truyền nhiễm | Ngựa, lừa, la | tiếp xúc trực tiếp | Haemorrhagic colitis | ruminants | tiếp xúc trực tiếp và thức ăn | Hội chứng Hantavirus | Gặm nhấm | Không khí | Viêm gan E | Chưa biết rõ | Chưa biết rõ | Bệnh nang sán Hydatid | Chó, cừu | ingestion of eggs excreted by dog | Leptospirosis | Gặm nhấm, động vật nhai lại | Nước tiểu hay nguồn nước ô nhiễm | Listeriosis | Gia súc, cừu, đất | Chế phẩm sữa, thịt | Bệnh run rẩy (Louping ill) | Cừu, gà gô | tiếp xúc trực tiếp, ve đốt | Bệnh Lyme | Ve, gặm nhấm, cừu, hươu, nai, động vật có vú nhỏ | Ve đốt | Lymphocytic choriomeningitis | Gặm nhấm | tiếp xúc trực tiếp | Orf | Cừu | tiếp xúc trực tiếp | Pasteurellosis | Chó, mèo, động vật có vú | Cắn, cào, tiếp xúc trực tiếp | Dịch hạch | Mèo và chấy rận | Chấy, rận cắn | Psittacosis | birds, poultry, ducks | Không khí, tiếp xúc trực tiếp | Sốt Q | Gia súc, cừu, dê, mèo | Không khí, tiếp xúc trực tiếp, sữa, đồ vật truyền bệnh như áo quần, giừơng chiếu | Dại | Chó, cáo, dơi, mèo | Cắn, cào | Sốt do dơi (Haverhill fever) | Chuột | Cắn, cào, sữa, nước | Sốt thung lũng Rift | Gia súc, dê, cừu | tiếp xúc trực tiếp, muỗi đốt | Ringworm | Mèo, chó, gia súc, nhiều loại động vật | tiếp xúc trực tiếp | Nhiễm trùng Streptococcus | Heo | Thịt, tiếp xúc trực tiếp | Streptococcal sepsis | Ngựa, gia súc | Sữa, tiếp xúc trực tiếp | Viêm não do ve | Gặm nhấm vật nuôi | Ve đốt, sữa chưa tiệt trùng | Bệnh giun đũa chó, mèo | Chó, mèo | tiếp xúc trực tiếp | Toxoplasmosis | Mèo, động vật nhai lại | Nhiễm phân có nang trứng, thịt nhiễm | Trichinellosis | Heo, gấu hoang dại | Thịt heo | Tularemia | Thỏ, động vật hoang dại, môi trường, ve. | tiếp xúc trực tiếp, không khí, ve, do tiêm truyền | Ebola, Crimean-Congo HF, Lassa and Marburg viruses | Gặm nhấm, vật nuôi, linh trưởng, dơi | tiếp xúc trực tiếp, do tiêm chích, ve đốt | Sốt West Nile | Chim hoang dại, muỗi | Muỗi đốt | Bạch hầu (Zoonotic diphtheria) | Gia súc, động vật hoang dại, chó | Sữa, tiếp xúc trực tiếp |
Tại Việt Nam, Chương trình one Health đã triển khai tăng cường cơ chế điều phối Một Sức khoẻ giữa Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thônvà các đối tác quốc tế đã được tổ chức năm 2014. Cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế chủ trì và Cục thú y, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Các chủ trì đã nhấn mạnh những thách thức của các bệnh nguy hiểm ở động vật và con người ở trong và ngoài nước, đồng thời lưu ý rằng Việt Nam thuộc một trong số những khu vực tâm điểm dịch bệnh xét trên phạm vi toàn cầu. Trước bối cảnh đó, việc áp dụng phương thức tiếp cận Một sức khỏe để giải quyết nguy cơ dịch bệnh phát sinh trong mối tương tác con người-động vật-môi trường là một đòi hỏi tất yếu. Việt Nam cũng đã cam kết tham gia tích cực vào Chương trình An ninh Sức khỏe Toàn cầu (GHS). Điều này đòi hỏi một cơ chế điều phối Một sức khỏe ở cấp quốc gia có hiệu quả. Hình 5
Cục Y tế Dự phòng (YTDP) giới thiệu khái niệm Một sức khỏe và tổng hợp các cơ chế điều phối quốc gia, tập trung vào hai ban chỉ đạo quốc gia. Ý kiến phản hồi từ nhiều địa phương bày tỏ mong muốn tăng cường cơ chế chỉ đạo thống nhất, đòi hỏi sự phối hợp hoạt động giữa hai Ban chỉ đạo. Đồng thời, thông tư số 16 cũng đã tạo được nền tảng quan trọng cho hoạt động hợp tác, đặc biệt giữa Cục YTDP và Cục Thú y (Cục TY). Ban Thư ký PAHI trình bày các kết quả của công tác rà soát, dựa trên phỏng vấn các bên liên quan thuộc Bộ NN&PTNT và BYT, cơ quan nông nghiệp và y tế cấp tỉnh, cùng các đối tác quốc tế, kết hợp với các khuyến nghị của Hội nghị Một sức khỏe quốc gia lần thứ hai vào tháng Tư năm 2013. Kết quả rà soát cho thấy sự đồng thuận chặt chẽ giữa các đối tác trong nước và quốc tế về phương thức điều phối chung trong thời kỳ báo động và thời kỳ khủng hoảng, với sự tham gia trực tiếp từ lãnh đạo cấp cao qua việc chủ trì các cuộc họp chủ chốt và trực tiếp chỉ đạo công tác ứng phó quốc gia. Các bên liên quan trong nước và quốc tế đồng ý với nhu cầu tăng cường điều phối trong “thời kỳ an toàn”, bao gồm các hoạt động phòng chống và giải quyết tác nhân dịch bệnh. Hình 6
Hai chuyên gia tư vấn cao cấp do Bộ NN&PTNT huy động thông qua dự án “Tăng cường năng lực thực hiện tiếp cận Một sức khỏe tại Việt Nam” đã trình bày bản thảo đề xuất chuyển đổi đối tác, dựa trên kết quả hoạt động tham vấn với Bộ NN&PTNT, Bộ Y tế và Bộ Tài nguyên và Môi trường cũng như các gợi ý của đối tác quốc tế.
Tài liệu tham khảo
1."One Health : A New Professional Imperative" (PDF). American Veterinary Medical Association. 15 July 2008. Retrieved 2017-08-20. 2.The Internet Classics Archive. Hippocrates. "On Airs, Waters, and Places". 400 BCE. Translated by Francis Adams. http://classics.mit.edu/Hippocrates/airwatpl.html. Accessed September 1, 2011. 3.Weiss, Rick (7 April 2003). "Africa's Apes Are Imperiled, Researchers Warn". The Washington Post. Retrieved 2017-08-20. 4.One Health Initiative Task Force Members 2007/2008 5.Executive Summary of one Health Commission Task Force (2008) - 6."One Health Initiative". www.onehealthinitiative.com. Retrieved 2015-09-17. 7.The American Association of Public Health Physicians website. http://www.aaphp.org/OneHealth. Accessed April 28, 2013. 8.The National Environmental Health Association October 2008 position paper on one Health. http://www.neha.org/pdf/position_one_world.pdf. Accessed April 28, 2013. 9."One Health: Addressing health risks at the interface between animals, humans and their environments". European Union - EEAS. Archived from the original on 2013-07-15. Retrieved April 28, 2013. 10.Centers for Disease Control and Prevention. one Health Related Meetings. one Health. https://www.cdc.gov/onehealth/. Accessed September 1, 2011. 11.First International one Health Congress. Global Health Vet website http://globalhealthvet.com/2011/02/20/one-health-congress-report-14-16-feb-2011-Melbourne-australia/. Accessed April 28, 2013. 12.One Health Global Network website. http://www.onehealthglobal.net/?p=1369 13."First one Health Conference in Africa". Retrieved September 1, 2011. 14.The World Bank. "People, Pathogens and Our Planet. Volume 1: Towards a one Health Approach for Controlling Zoonotic Diseases." Report no. 50833-GLB. 2010. http://siteresources.worldbank.org/INTARD/Resources/PPP_Web.pdf. Accessed September 1, 2010. 15.The World Bank. "People, Pathogens, and Our Planet. Volume 2: The Economics of one Health." Report no. 69145-GLB. 2013. 16.World Organization for Animal Health. one World, one Health. http://www.oie.int/en/for-the-media/editorials/detail/article/one-world-one-health/. Accessed September 1, 2011. 17.International Federation for Animal Health. http://www.ifahsec.org/our-industry/oneworldonehealth/. Accessed April 28, 2013. 18.Global Alliance for Rabies Control. People and Animals. http://www.rabiescontrol.net/what-we-do/save-lives.html. Accessed September 1, 2011. 19.New Zealand Centre for Conservation Medicine. http://www.conservationmedicine.co.nz/main-conservation-medicine.aspx. Accessed September 1, 2011. 20.Hubnet website. http://www.hubnet.asia/. Accessed April 28, 2013. 21.The one Health Global Network website http://www.onehealthglobal.net. Accessed May 13, 2013. 22.University of California Global Health Institute. one Health: Water, Animals, Food and Society. http://www.ucghi.universityofcalifornia.edu/coes/one-health/index.aspx. Accessed September 1, 2011. 23.Utrecht Science Park website "Archived copy". Archived from the original on 2015-02-04. Retrieved 2015-02-04. Accessed January 1, 2015. 24.Infection, Ecology, and Epidemiology. The one Health Journal. http://www.infectionecologyandepidemiology.net/index.php/iee/index. Accessed April 28, 2013. 25."OPINION: DO WE NEED TO INDUCE STRESS in the onE-HEALTH PARADIGM?". THE OUTBREAK. 2013-10-16. Retrieved 2017-04-05. 26."One Health - It's all connected". avma.org. Retrieved 31 March 2017. 27."About the one Health Initiative". onehealthinitiative.com. Retrieved 31 March 2017. 28.Schultz, Myron (2008). "Rudolf Virchow". Emerg Infect Dis. 14 (9): 1480–1481. doi:10.3201/eid1409.086672. PMC2603088. 29."History of one Health". Cdc.gov. Retrieved 2 December 2014. 30."The Manhattan Principles As defined during the meeting titled Building Interdisciplinary Bridges to Health in a "Globalized World" held in 2004" (PDF). Cdc.gov. Retrieved 2 December 2014. 31."Zoonotic Disease: When Humans and Animals Intersect". Cdc.gov. Retrieved 2 December 2014. 32.Sandoe, Peter (December 20, 2014). "Canine and feline obesity: a one Health perspective" (PDF). Veterinary Record (175): 610–616. doi:10.1136/vr.g7521. 33.Atlans, Ronald M. (2014). one Health: People, Animals, and the Environment. Washington, DC: ASM Press. pp. 185–197. ISBN978-1-55581-842-5. 34.Robinson, T.P. (5 August 2016). "Antibiotic resistance is the quintessential one Health issue". Trans R Soc Trop Med Hyg. 110: 377–380. doi:10.1093/trstmh/trw048. PMC4975175 via Oxford University Press. 35."About Antibiotic Resistance and one Health Antibiotic Stewardship". Minnesota Department of Health. 30 March 2017. Retrieved 3 April 2017. 36.Antimicrobial Resistance in Zoonotic Bacteria and Foodborne Pathogens. Washington, DC: American Society For Microbiology. 2008. pp. 12–13. 37.Choffnes, Eileen R. (2012). Improving Food Safety Through a one Health Approach: Workshop Summary. Washington, DC: The National Academies Press. pp. A15. ISBN978-0-309-25933-0. 38.Canada, Public Health Agency of. "Prevention of antibiotic resistance - Canada.ca". www.canada.ca. Retrieved 2017-04-04. 39."Zoonotic Diseases: Disease Transmitted from Animals to Humans - Minnesota Dept. of Health". www.health.state.mn.us. Retrieved 2017-04-05. 40.Bidaisee, Satesh; Macpherson, Calum N. L. (2014-01-01). "Zoonoses and one Health: A Review of the Literature". Journal of Parasitology Research. 2014: 1-8. doi:10.1155/2014/874345. ISSN2090-0023. PMC3928857 . PMID24634782. 41."Zoonotic Diseases one Health CDC". www.cdc.gov. Retrieved 2017-04-05. 42."List of zoonotic diseases - GOV.UK". www.gov.uk. Retrieved 2017-04-05. 43.Taylor LH, Latham SM, Woolhouse ME. Risk factors for human disease emergence. Philos Trans R Soc Lond B Biol Sci. 2001;356:983–9. DOIPubMed 44.Woolhouse ME, Gowtage-Sequeria S. Host range and emerging and reemerging pathogens. Emerg Infect Dis. 2005;11:1842–7. DOIPubMed 45.Daszak P, Zambrana-Torrelio C, Bogich TL, Fernandez M, Epstein JH, Murray KA, Interdisciplinary approaches to understanding disease emergence: the past, present, and future drivers of Nipah virus emergence. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013;110(Suppl 1):3681–8 . DOIPubMed 46.Rabinowitz P, Scotch M, Conti L. Human and animal sentinels for shared health risks. Vet Ital. 2009;45:23–4 .PubMed 47.Kahn LH. The need for one Health degree programs. Infection Ecology and Epidemiology. 2011;1:7919. 48.Karesh WB, Dobson A, Lloyd-Smith JO, Lubroth J, Dixon MA, Bennett M, Ecology of zoonoses: natural and unnatural histories. Lancet. 2012;380:1936–45. DOIPubMed 49.Institute of Medicine. Forum on Microbial Threats, Board on Global Health, Improving Food Safety Through a one Health Approach: workshop summary. Washington (DC): National Academies Press; 2012. 50.Serra AL, Kistler AD, Poster D, Struker M, Wüthrich RP, Weishaupt D, Clinical proof-of-concept trial to assess the therapeutic effect of sirolimus in patients with autosomal dominant polycystic kidney disease: SUISSE ADPKD study. BMC Nephrol. 2007;8:13. DOIPubMed 51.Aagaard E, Teherani A, Irby DM. Effectiveness of the one-minute preceptor model for diagnosing the patient and the learner: proof of concept. Acad Med. 2004;79:42–9 . DOIPubMed 52.Wolever RQ, Bobinet KJ, McCabe K, Mackenzie ER, Fekete E, Kusnick CA, Effective and viable mind–body stress reduction in the workplace: a randomized controlled trial. J Occup Health Psychol. 2012;17:246–58. DOIPubMed 53.Lowton K, Laybourne AH, Whiting DG, Martin FC. Can fire and rescue services and the National Health Service work together to improve the safety and wellbeing of vulnerable older people? Design of a proof of concept study. BMC Health Serv Res. 2010;10:327. DOIPubMed 54.Schwabe CW. Veterinary medicine and human health. Baltimore: Williams & Wilkins; 1964. 55.Mazet JA, Clifford DL, Coppolillo PB, Deolalikar AB, Erickson JD, Kazwala RRAA. “One Health” approach to address emerging zoonoses: the HALI project in Tanzania. PLoS Med. 2009;6:e1000190 and. DOIPubMed 56.Buttke DE. Toxicology, environmental health, and the “One Health” concept. J Med Toxicol. 2011;7:329–32. DOIPubMed 57.Mak S, Klinkenberg B, Bartlett K, Fyfe M. Ecological niche modeling of Cryptococcus gattii in British Columbia, Canada. Environ Health Perspect. 2010;118:653–8 . DOIPubMed 58.Griggs A, Keel MK, Castle K, Wong D. Enhanced surveillance for white-nose syndrome in bats. Emerg Infect Dis. 2012;18:530–2. DOIPubMed 59.Guan Y, Chen H, Li K, Riley S, Leung G, Webster R, A model to control the epidemic of H5N1 influenza at the source. BMC Infect Dis. 2007;7:132. DOIPubMed 60.Meselson M, Guillemin J, Hugh-Jones M, Langmuir A, Popova I, Shelokov A, The Sverdlovsk anthrax outbreak of 1979. Science. 1994;266:1202–8. DOIPubMed 61.Bischoff K, Priest H, Mount-Long A. Animals as sentinels for human lead exposure: a case report. J Med Toxicol. 2010;6:185–9. DOIPubMed 62.Dowsett R, Shannon M. Childhood plumbism identified after lead poisoning in household pets. N Engl J Med. 1994;331:1661–2. DOIPubMed 63.Mutluoğlu M, Uzun G, Eroglu M, Ay H. Domestic animals as a warning sign for carbon monoxide poisoning. Pediatr Emerg Care. 2012;28:596. DOIPubMed 64.Kwan JL, Park BK, Carpenter TE, Ngo V, Civen R, Reisen WK. Comparison of enzootic risk measures for predicting West Nile disease, Los Angeles, California, USA, 2004–2010. Emerg Infect Dis. 2012;18:1298–306 and. DOIPubMed 65.Anyamba A, Chretien JP, Small J, Tucker CJ, Formenty PB, Richardson JH, Prediction of a Rift Valley fever outbreak. Proc Natl Acad Sci U S A. 2009;106:955–9. DOIPubMed 66.Jore S, Viljugrein H, Brun E, Heier BT, Borck B, Ethelberg S, Trends in Campylobacter incidence in broilers and humans in six European countries, 1997–2007. Prev Vet Med. 2010;93:33–41. DOIPubMed 67.Wålinder R, Riihimäki M, Bohlin S, Hogstedt C, Nordquist T, Raine A, Installation of mechanical ventilation in a horse stable: effects on air quality and human and equine airways. Environ Health Prev Med. 2011;16:264–72. DOIPubMed 68.Stern NJ, Hiett KL, Alfredsson GA, Kristinsson KG, Reiersen J, Hardardottir H, Campylobacter spp. in Icelandic poultry operations and human disease. Epidemiol Infect. 2003;130:23–32. DOIPubMed 69.Gray DJ, Williams GM, Li Y, Chen H, Forsyth SJ, Li RS, A cluster-randomised intervention trial against Schistosoma japonicum in the People’s Republic of China: bovine and human transmission. PLoS one. 2009;12:4:e5900. PubMed 70.Guo J, Li Y, Gray D, Ning A, Hu G, Chen H, A drug-based intervention study on the importance of buffaloes for human Schistosoma japonicum infection around Poyang Lake, People’s Republic of China. Am J Trop Med Hyg. 2006;74:335–41 .PubMed 71.Wang LD, Chen HG, Guo JG, Zeng XJ, Hong XL, Xiong JJ, A strategy to control transmission of Schistosoma japonicum in China. N Engl J Med. 2009;360:121–8. DOIPubMed 72.van Duijkeren E, Moleman M, Sloet van Oldruitenborgh-Oosterbaan MM, Multem J, Troelstra A, Fluit AC, Methicillin-resistant Staphylococcus aureus in horses and horse personnel: an investigation of several outbreaks. Vet Microbiol. 2010;141:96–102. DOIPubMed 73.Schelling E, Bechir M, Ahmed MA, Wyss K, Randolph TF, Zinsstag J. Human and animal vaccination delivery to remote nomadic families, Chad. Emerg Infect Dis. 2007;13:373–9. DOIPubMed 74.Cleaveland S, Kaare M, Tiringa P, Mlengeya T, Barrat J. A dog rabies vaccination campaign in rural Africa: impact on the incidence of dog rabies and human dog-bite injuries. Vaccine. 2003;21:1965–73. DOIPubMed 75.Kushner RF, Blatner DJ, Jewell DE, Rudloff K. The PPET Study: people and pets exercising together. Obesity (Silver Spring). 2006;14:1762–70. DOIPubMed 76.Oberhelman RA, Gilman RH, Sheen P, Cordova J, Zimic M, Cabrera L, An intervention-control study of corralling of free-ranging chickens to control Campylobacter infections among children in a Peruvian periurban shantytown. Am J Trop Med Hyg. 2006;74:1054–9 .PubMed 77.World Health Organization. The control of neglected zoonotic diseases. A route to poverty alleviation. Report of a joint WHO/DFID-AHP meeting; 2005 Sep 20–21; Geneva. Geneva: The Organization;2006. 78.World Health Organization. Integrated control of neglected zoonotic diseases in Africa. Adapting the “One Health” concept. Report of a WHO/EU/ILRI/DBL/FAO/AU IIRI meeting; 2007 Nov 13–15; Nairobi, Kenya. Geneva: The Organization;2009. 79.National Research Council. Sustaining global surveillance and response to emerging zoonotic diseases. Washington (DC): National Academies Press; 2009. 80.Scotch M, Brownstein JS, Vegso S, Galusha D, Rabinowitz P. Human vs. animal outbreaks of the 2009 swine-origin H1N1 influenza A epidemic. EcoHealth. 2011;8:376–80. DOIPubMed 81.Rojas CA. An ecosystem approach to human health and the prevention of cutaneous leishmaniasis in Tumaco, Colombia. Cad Saude Publica. 2001;17(Suppl):193–200. DOIPubMed 82.Pilger D, Schwalfenberg S, Heukelbach J, Witt L, Mencke N, Khakban A, Controlling tungiasis in an impoverished community: an intervention study. PLoS Negl Trop Dis. 2008;2:e324. DOIPubMed 83.Emerging viral diseases: the one Health connection: workshop summary. Eileen R. Choffnes and Alison Mack, Rapporteurs. Forum on Microbial Threats, Board on Global Health, Institute of Medicine of the National Academies. Washington, The National Academies Press, 2015. 316 p.RA644.V55C46 2015 OVERFLOWJ34 URL: http://www.nap.edu/catalog/18975/emerging-viral-diseases-the-one-health-connection-workshop-summary Permalink: https://lccn.loc.gov/2015458547 84.The Influence of global environmental change on infectious disease dynamics: workshop summary. Eileen R. Choffnes and Alison Mack, rapporteurs. Forum on Microbial Threats, Board on Global Health, Institute of Medicine of the National Academies. Washington, National Academies Press, c2014. 420 p. URL: https://www.nap.edu/catalog/18800/the-influence-of-global-environmental-change-on-infectious-disease-dynamics Permalink: https://lccn.loc.gov/2015452638 85.Lueddeke, George R. Global population health and well-being in the 21st century: toward new paradigms, policy, and practice. New York, Springer Publishing Company, 2016. 476 p. Permalink: https://lccn.loc.gov/2015010164 86.The Role of clinical studies for pets with naturally occurring tumors in translational cancer research: workshop summary. Sharyl J. Nass and Heather Gorby, rapporteurs. National Cancer Policy Forum, Board on Health Care Services, Institute of Medicine of the National Academies. Washington, National Academies Press, 2015. 62 p. URL: http://www.nap.edu/catalog/21830/the-role-of-clinical-studies-for-pets-with-naturally-occurring-tumors-in-translational-cancer-research. 87.Wildlife Conservation Society: The Manhattan Principles on "One World, one Health" URL: http://www.oneworldonehealth.org/ 88.AAVMC one Health Case Studies. URL: http://www.aavmc.org/One-Health/Case-Studies.aspx 89.The Global one Health Paradigm: Challenges and Opportunities for Tackling Infectious Diseases at the Human, Animal, and Environment Interface in Low-Resource Settings URL: http://journals.plos.org/plosntds/article?id=10.1371/journal.pntd.0003257 90.Mapping of Networks to Detect Priority Zoonoses in Jordan. URL: http://journal.frontiersin.org/article/10.3389/fpubh.2015.00219/full 91.One Health and Eco-health: The Same Wine in Different Bottles? URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4761681/ 92.Preventing Disease Through Healthy Environments: A Global Assessment of the Burden of Disease from Envirommental Risks. URL: http://www.who.int/quantifying_ehimpacts/ publications/preventing-disease/en/ 93.Zika Virus in the Americas - Yet Another Arbovirus Threat. URL: http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp1600297 94.E.P. GibbsThe evolution of one Health: a decade of progress and challenges for the future. Vet. Rec., 174 (4) (2014), pp. 85-91. 95.World Health OrganizationWHO publishes list of top emerging diseases likely to cause major epidemics. http://www.who.int/medicines/ebolatreatment/WHO-list-of-top-emerging diseases/en/ (2015) 96.One Health InitiativeMission Statement. Available from: http://www.onehealthinitiative.com (2016) 97.H. Lerner, C. BergThe concept of health in one Health and some practical implications for research and education: what is one Health? Infect. Ecol. Epidemiol., 5 (2015), p. 25300. 98.V.O. Ezenwa, A.-H. Prieur-Richard, B. Roche, X. Bailly, P. Becquart, G.E. García-Peña, et al.Interdisciplinarity and infectious diseases: an Ebola case study. PLoS Pathog., 11 (8) (2015), Article e1004992 99.B.D. Anderson, M. Ma, Y. Xia, T. Wang, B. Shu, J.A. Lednicky, et al.Bioaerosol sampling in modern agriculture: a novel approach for emerging pathogen surveillance? J. Infect. Dis, 214 (4) (2016), pp. 537-545. 100.W.M. Parkes, L. Bienen, J. Breilh, L.-N. Hsu, M. McDonald, A.J. Patz, et al.All hands on deck: transdisciplinary approaches to emerging infectious disease. EcoHealth, 2 (4) (2005), pp. 258-272. 101.S. Greenland, J. Pearl, J.M. RobinsCausal diagrams for epidemiologic research. Epidemiology (1999), pp. 37-48 102.Global Health Observatory [Internet]. Available from: http://apps.who.int/gho/data/node.home 103.World Animal Health Information Database [Internet]. Available from: http://www.oie.int/wahis_2/public/wahid.php/Wahidhome/Home 104.Gridded Livestock of the World Database [Internet]. Available from: http://www.fao.org/Ag/againfo/resources/en/glw/home.html 105.R.A. Johnson, D. WichernW. Applied Multivariate Statistical Analysis (6 Ed.), Upper Saddle River, NJ, Pearson Prentice Hall (2007). 106.A. AgrestCategorical Data Analysis Wiley-Interscience, Hoboken, NJ (2013). U.S. Environmental Protection AgencyTechnical Background Document for the Sewage Sludge Exposure and Hazard Screening Assessment. Water Oo, Washigton, DC (December 19, 2003) 107.S. Ng, B.J. CowlingAssociation between Temperature, Humidity and Ebolavirus Disease Outbreaks in Africa, 1976 to 2014. Eurosurveillance, 19 (35) (2014) 108.University of Washington Ebola and one Health. Available from: http://deohs.washington.edu/cohr/ebola-and-one-health (2016) 109.L.H. Kahn, B. Kaplan (Ed.), one Health in Action No. 2, one Health Initiative (2008). World Health OrganizationWHO Factsheets: Lassa Fever. Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs179/en/ (2016) 110.S.Y. Bin, J.Y. Heo, M.S. Song, J. Lee, E.H. Kim, S.J. Park, et al.Environmental contamination and viral shedding in MERS patients during MERS-CoV outbreak in South Korea. Clin. Infect. Dis., 62 (6) (2016), pp. 755-760 111.L.F. Wang, B.T. EatonBats, civets and the emergence of SARS. Curr. Top. Microbiol. Immunol., 315 (2007), pp. 325-344. 112.K.B. Chua, B.H. Chua, C.W. WangAnthropogenic deforestation, El Nino and the emergence of Nipah virus in Malaysia. Malays. J. Pathol., 24 (1) (2002), pp. 15-21 113.MacKenzie JS. GOARN and one Health: Nipah Virus as a Source of Lessons Learnt. Presentation. World Health Organization. 114.Dynamic Drivers of Disease in Africa Consortium. one Health Working brings Widespread Rift Valley Fever out of the Shadows. 115.R.M. Anholt, C. Stephen, R. CopesStrategies for collaboration in th interdisciplinary field of emerging zoonotic diseases. Zoonoses Public Health, 59 (4) (2012), pp. 229-240 116.L.J. King, N. Marano, J.M. HughesNew partnerships between animal health services and public health agencies. Rev. Sci. Tech., 23 (2) (2004), pp. 717-725 117.Whitmee S, Haines A, Beyrer C, Boltz F, Capon AG, de Souza Dias BF, et al. Safeguarding human health in the Anthropocene epoch: report of The Rockefeller Foundation–Lancet Commission on planetary health. Lancet. 386(10007):1973–2028. 118.W.A. Gebreyes, J. Dupouy-Camet, M.J. Newport, C.J. Oliveira, L.S. Schlesinger, Y.M. Saif, et al.The global one health paradigm: challenges and opportunities for tackling infectious diseases at the human, animal, and environment interface in low-resource settings. PLoS Negl. Trop. Dis., 8 (11) (2014), Article e3257 119.P. Kingsley, E.M. TaylorOne Health: competing perspectives in an emerging field. Parasitology (2016), pp. 1-8. 120.G. GongalOne Health approach in the South East Asia region: opportunities and challenges. Curr. Top. Microbiol. Immunol., 366 (2013), pp. 113-122 121.L.K. Allen-Scott, B. Buntain, J.M. Hatfield, A. Meisser, C.J. ThomasAcademic institutions and one health: building capacity for transdisciplinary research approaches to address complex health issues at the animal-human-ecosystem Interface. Acad. Med., 90 (7) (2015), pp. 866-871 122.American Veterinary Medical Foundation (AVMA)Recommendations (2015) 123.L.J. King, L.R. Anderson, C.G. Blackmore, M.J. Blackwell, E.A. Lautner, L.C. Marcus, et al.Executive summary of the AVMA one Health Initiative Task Force report. J. Am. Vet. Med. Assoc., 233 (2) (2008), pp. 259-261 124.K.R. Manlove, J.G. Walker, M.E. Craft, K.P. Huyvaert, M.B. Joseph, R.S. Miller, et al.“One Health” or Three? Publication Silos Among the one Health Disciplines. PLoS Biol., 14 (4) (2016), p. e1002448. 125.One Health CommissionWorld Health through Collaboration. Available from: https://www.onehealthcommission.org (2016) 126.Rockefeller Foundation. Planetary Health. Centers for Disease Control and Prevention. one Health 2013 [Available from: https://www.cdc.gov/onehealth/.
|