Những vấn cần biết về “Thực hành tốt nhà thuốc”
Bộ Y tế đã có Quyết định số 11/2007/QĐ-BYT ngày 24/01/2007 về việc ban hành nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc” (GPP = Good Pharmacy Practice). Theo quyết định này, kể từ ngày 01/01/2011, tất cả các nhà thuốc và kể từ ngày 01/01/2013, tất cả các quầy thuốc trong cả nước phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc”. Để thực hiện được vấn đề, các nhà thuốc, quầy thuốc, người hành nghề dược và khách hàng cần biết những chuẩn mực cơ bản để chuẩn bị tham gia theo quy định. Xây dựng và thiết kế nhà thuốc Nhà thuốc cần có đủ không gian để cung cấp dịch vụ nhưng tối thiểu phải đủ 10m2. Dịch vụ và các sản phẩm dược phải được cung cấp từ một khu vực tách biệt với các hoạt động, dịch vụ và sản phẩm khác. Mục đích là bảo đảm tính nguyên vẹn và chất lượng của sản phẩm, đồng thời giảm thiểu nguy cơ phát nhầm thuốc. Điều kiện tối thiểu bao gồm việc vệ sinh sạch sẽ, ngăn nắp; đủ không gian, ánh sáng; đủ phương tiện bảo quản, đóng gói lẻ, pha chế, cấp phát thuốc, kể cả vấn đề an ninh. Bảo đảm thuốc không tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng và nhiệt độ cao, bảo quản thuốc trong tủ lạnh theo yêu cầu của nhà sản xuất. Nhiệt độ, độ ẩm bảo quản thuốc theo quy định nhiệt độ < 30oC, độ ẩm không quá 75%. Có sẵn trang thiết bị thích hợp để thực hiện việc cấp phát, bảo quản ... Có sẵn các tài liệu tham khảo cơ bản, mạng thông tin tra cứu trực tiếp để chỉ dẫn và tư vấn; đồng thời phải có nơi rửa tay cho người bán lẻ thuốc và người mua thuốc theo quy định. Mục tiêu đầu tiên của nhà thuốc đạt “Thực hành tốt nhà thuốc” (GPP) là phải bố trí được khu vực riêng biệt dành cho các hoạt động của nhà thuốc. Do đó, có thể nâng cấp phòng ốc để tách biệt rõ ràng hơn các khu vực hoạt động khác nhau như nơi cấp phát, bảo quản ... Phòng ốc phải được nâng cấp phù hợp với quy mô dịch vụ cung cấp và nhân sự như nhu cầu về nước sinh hoạt, ghế, ánh sáng, tủ lạnh ... Việc cấp phát thuốc Để bảo đảm cho khách hàng tiếp nhận được đúng thuốc với liều lượng và hình thức đóng gói phù hợp, điều kiện tối thiểu là làm sao cho khách hàng nhận đúng thuốc, tránh được tương tác thuốc, chất lượng và tính toàn vẹn của thuốc được duy trì trong suốt thời hạn sử dụng của thuốc. Cần cung cấp cho khách hàng những hướng dẫn chính xác và rõ ràng để bảo đảm sử dụng thuốc hợp lý và an toàn vì lợi ích tốt nhất của khách hàng, phù hợp với mục tiêu điều trị. Những thông tin tối thiểu khách hàng cần được cung cấp là thông tin cơ bản về cách sử dụng thuốc, các lưu ý khi dùng thuốc, tác dụng không mong muốn của thuốc và biện pháp xử trí. Phương tiện đóng gói Để bảo đảm tính toàn vẹn của sản phẩm thuốc, các viên nén, viên nang cần được cấp phát trong túi nilông kín, đây có thể xem là yêu cầu tối thiểu; có đồ bao gói cứng, kín khí và đồ báo gói kín khí, cứng, có nắp đậy không cho trẻ tiếp xúc; sử dụng bao bì nguyên bản của nhà sản xuất. Thuốc dạng lỏng nên được cấp phát trong các chai lọ chuyên dụng, vô khuẩn để phân biệt với các sản phẩm không phải dược phẩm như đồ uống, thực phẩm hoặc hàng hóa khác. Thuốc dùng ngoài da, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần cần đóng trong bao bì dễ phân biệt. Đồ bao gói tái chế có thể dùng được với điều kiện được làm sạch theo tiêu chuẩn cả bên trong và bên ngoài, lưu ý không được dùng đồ bao gói này cho việc ra lẻ thuốc không có bào bì. Quy định về việc dán nhãn thuốc Yêu cầu tối thiểu đối với một nhãn thuốc bao gồm tên gốc, nồng độ, hàm lượng của thuốc; liều lượng, số lần dùng và khoảng thời gian sử dụng thuốc; ngày tháng cấp bán thuốc; tên khách hàng; tên, địa chỉ của nhà cung cấp và cảnh báo về sự an toàn đối với trẻ em. Hướng dẫn cho khách hàng Để bảo đảm khách hàng biết cách sử dụng và thời gian sử dụng thuốc một cách cụ thể, nhân viên nhà thuốc cần hướng dẫn bằng lời nói, viết hướng dẫn vào bao bì; có nhãn in hoặc nhãn đánh máy và ký tên vào bao bì. Ngoài việc tư vấn bằng lời nói cho khách hàng, nhân viên nhà thuốc cần cung cấp các thông tin bằng chữ viết. Những thông tin về thuốc cần cung cấp cho khách hàng Nhân viên nhà thuốc cần cung cấp cho khách hàng những thông tin đầy đủ khi cấp bán thuốc như tác dụng của từng loại thuốc, cách dùng từng loại thuốc cụ thể về thời điểm, liều dùng, số lần dùng, trước khi ăn hoặc sau khi ăn. Cách sử dụng một số dụng cụ, thiết bị cần thiết kèm theo. Hướng dẫn sử dụng cho từng loại thuốc và các thận trọng khi sử dụng một số loại thuốc. Đồng thời cũng khuyến cáo khách hàng các tác dụng phụ của thuốc có thể xảy ra, cách xử trí và điều kiện bảo quản thuốc. Cung cấp thông tin, tư vấn và hướng dẫn tự điều trị bệnh thông thường Các nhân viên nhà thuốc cần được đào tạo và cung cấp tài liệu tham khảo để đưa ra lời khuyên cho khách hàng về những vấn đề sức khỏe thông thường cũng như thông tin cụ thể và dịch vụ liên quan đến loại thuốc được cung cấp. Ở những nơi nhân viên nhà thuốc có đủ trình độ tham gia vào việc hướng dẫn tự điều trị các bệnh thông thường cần phát triển các quy chế để bảo đảm các thông tin và sự tư vấn được cung cấp từ nhân viên nhà thuốc phải chính xác, thích hợp. Lộ trình thực hiện Mặc dù Bộ Y tế ban hành quyết định về nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc” (GPP) từ đầu năm 2007 nhưng chỉ mới chỉ đạo thực hiện thí điểm cho các nhà thuốc tại những quận, phường nội thành Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Từ ngày 01/01/2009, các nhà thuốc bổ sung chức năng kinh doanh thuốc hoặc thành lập mới tại quận, phường nội thành, nội thị của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trừ thành phố Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh và Cần Thơ phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn này. Kể từ ngày 01/01/2010, các nhà thuốc bổ sung chức năng kinh doanh thuốc hoặc thành lập mới tại huyện, xã ngoại thành, ngoại thị của các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn và cũng vào thời điểm này, các nhà thuốc phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn theo quy định mới được gia hạn Giấy Chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc. Đến ngày 01/01/2011, tất cả các nhà thuốc trong cả nước phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc”. Đối với các quầy thuốc, trước ngày 01/01/2013, các nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc” quy định được áp dụng để cấp, bổ sung, cấp lại, gia hạn Giấy Chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh thuốc và kể từ ngày 01/01/2013 tất cả các quầy thuốc trong cả nước phải đạt nguyên tắc, tiêu chuẩn “Thực hành tốt nhà thuốc”.
|