|
Chất lượng nghiên cứu về ký sinh trùng sốt rét ngày càng được nâng cao từ mô hình kết hợp quân dân y và hợp tác quốc tế
Vai trò phối hợp quân dân y trong công tác phòng chống sốt rét (PCSR) Từ rất lâu chúng ta không có khoảng cách về vai trò về quân đội hay dân sự, vì chúng ta luôn có cụm từ “Quân và Dân” rất gần gũi và lúc nào cũng song hành và sẵn sàng có mặt trong mọi “mặt trận”, kể cả mặt trận chống lại các dịch bệnh đang diễn ra trên mọi miền trong đất nước. Chương trình PCSR Việt Nam có được các thành quả (giảm mắc, giảm chết và giảm đi gánh nặng bệnh tật và mang lại sức khỏe cho nhân dân, không để dịch sốt rét xảy ra) như ngày hôm nay, không phải chỉ có vai trò của ngành y tế dân y mà phải luôn có sự hỗ trợ rất lớn và rất quan trọng và luôn đi đầu của các đơn vị quân y trên cả nước; Trong khu vực trọng điểm sốt rét của miền Trung - Tây Nguyên, nhiều tỉnh đã có sự hỗ trợ từ phía quân y hoặc mô hình trạm xá hoặc phòng khám đa khoa khu vực với “Quân dân y kết hợp” cùng với các đơn vị quân y của trung đoàn, các đồn biên phòng (tại Quảng Nam, Thừa Thiên - Huế, tại Đăk Nông, Đăk Lăk, Kon Tum, Gia Lai…), có nhiều trạm y tế xã còn được sự hỗ trợ nhiều mặt như nhân lực (con người tăng cường khám chữa bệnh cho cộng đồng) và vật lực (cung cấp máy móc và trang thiết bị cấp cứu và kính hiển vi phục vụ công tác xét nghiệm). Các đơn vị quân đội cũng đã tham gia tích cực cùng với các đơn vị và đoàn y tế địa phương và Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn với tiêu chí “cùng ăn, cùng ở và cùng làm” giúp dân trong nhiều xã, thôn, bản giảm đi tính hình dịch bệnh, không những sốt rét mà còn các bệnh lây nhiễm khác chẳng hạn như vừa qua sự phối hợp quân dân y trong điều tra, khảo sát, đánh giá và thực hiện nhiều hoạt động phòng chống lại căn bệnh lạ ở xã Ba Điền, huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, giảm đi gánh nặng bệnh tật, tạo lòng tin cho nhân dân trong vùng. Một số kết quả cụ thể về PCSR trong những năm qua Với các dữ liệu chưa đầy đủ, có thể chưa nói lên hết tầm quan trọng và ý nghĩa của việc phối kết hợp mô hình y tế giữa quân và dân trong công tác chăm sóc sức khỏe và phòng chống bệnh tật tại khu vực nhiều tỉnh thành miền Trung và Tây Nguyên. Mô hình quân dân y kết hơp PCSR tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Đăk Nông, Kon Tum, Quảng Nam theo hình thức các trạm y tế xã hay các phòng khám đa khoa khu vực có sự phối hợp quân và dân y, các kết quả mang lại rất hiệu quả và thật sự có ý nghĩa… Trong xu hướng phát triển hiện nay là nhiều ngành kinh tế như trồng cao su, trồng điều, mì, cà phê, mía đường, khai thác gỗ quý, lấy gỗ,…xây dưng thủy điện, khai thác sa khoáng,… và hướng phát triển đi về nguồn cùng du lịch sinh thái đang phát triển nhanh và thu hút cũng như hấp dẫn nhiều lao động từ các vùng miền khác nhau của cả nước vè các vùng rừng núi, nên sẽ đối mặt không xa với bệnh sốt rét à đòi hỏi phải có sự quan tâm của các ngành làm thế nào giữ lấy sức khỏe và bảo vệ dân và nhân công tránh khỏi căn bệnh đã từng cướp đi bao nhiêu sinh mạng trong nhiều năm qua. Do đó, việc phối hợp quân dân y một lần nữa sẽ thể hiện vai trò của mình trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân, và kết hợp quân dân y trong mọi mặt trận là một yêu cầu xuất phát từ thực tế khách quan của nhiệm vụ quốc phòng - an ninh và là giải pháp hiệu quả nhằm tận dụng mọi nguồn lực phục vụ công tác khám chữa bệnh cho cán bộ, chiến sỹ và nhân dân... Phối hợp quân dân y: Xây dựng một mô hình y tế toàn diện nhất Quả thật, chúng ta chưa thấy một khó khăn hay vướng mắc nào mà ngược lại, còn có sự phối - kết hợp quá chặt chẽ giữa tình quân dân trong sinh hoạt cũng như trong công tác CSSK nhân dân diễn ra hàng ngày trên các tuyến y tế chăm sóc toàn diện cho nhân dân, đặc biệt dân đang sống vùng sâu, vùng xa và vùng biên giới hải đảo. Tất cả các chuyến công tác phối kết hợp trong khám chữa bệnh hoặc trong nghiên cứu khoa học, đặc biệt là nghiên cứu kháng thuốc sốt rét, nghiên cứu về côn trùng truyền bệnh sốt rét đều mang lại những két quả mới, xuất sắc trong nước và quốc tế (chẳng hạn phối hợp giữa Viện Sốt rét Quân đội Úc, Viện Vệ sinh phòng dịch quân đội và Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn trong những năm qua về nghiên cứu đánh giá, theo dõi hiệu lực thuốc sốt rét hiện đang sử dụng trong chương trình QGPCSR và thử nghiệm lâm sàng một số thuốc mới như Coartem, Coarsucam, Artequick, Artequick cải tiến,…). Hơn nữa, các bên cùng phối hợp còn hỗ trợ nhau về các trang thiết bị phục vụ cho công tác nghiên cứu, phòng bệnh (như Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn hỗ trợ các bình bơm chuyên dụng cho bộ đội trường sa, Viện Sốt rét quân đội Úc đã hỗ trợ nhiều thiết bị phục vụ nuôi cấy, làm in vivo, in vitro, sinh học phân tử, nuôi cấy ký sinh trùng sốt rét,…); Việc hợp tác như thế đã từng bước phát triển toàn diện một mô hình y tế giữa lực lượng y tế dân sự và quân đội thêm hiệu quả và bền vững. Ngoài ra, giữa các Viện còn hỗ trợ nhau trong công tác đào tạo nhân lực về chuyên môn kỹ thuật, về chẩn đoán điều trị sốt rét (nuôi cấy KSTSR, in vitro, in vivo, sinh học phân tử, hướng dẫn sử dụng các phác đồ điều trị sốt rét mới,…); Trong nhiều năm qua, cứ mỗi lần hội nghị giao ban, hội nghi sơ kết hay hội nghị tổng kết về công tác phòng chống sốt rét khu vực miền Trung-Tây Nguyên hay toàn quốc đều có sự tham dự và đóng góp ý kiến quý báu của y tế quân y. Ngoài ra, trong quá trình tiến đến thay đổi chính sách thuốc sốt rét quốc gia, hoặc xây dựng cẩm nang Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh sốt rét cũng luôn có sự đóng góp ý kiến của ngành phòng dịch của quân y, đặc biệt là Cục Quân Y và Viện Vệ sinh Phòng dịch quân đội. Trong các hội thảo khoa học chuyên ngành truyền nhiễm nói chung và sốt rét nói riêng của quân đội cũng không ít lần có sự tham dự và báo cáo kết quả nghiên cứu của Viện sốt rét KST-CT Quy Nhơn (tại Bệnh viện quân đội 108, tại Viện Vệ sinh phòng dịch quân đội, tại Học viện Quân y, …) Mô hình quân dân y kết hợp phát huy hiệu quả đặc biệt tại các vùng cao, vùng sâu, vùng xa và vùng biên giới hải đảo. Đối với bà con các dân tộc ở các huyện miền núi, sự phối hợp quân dân y đến tận thôn bản khám chữa bệnh đã không còn xa lạ. Mô hình phối hợp giữa cán bộ quân y của Ban Chỉ huy quân sự huyện với cán bộ của trung tâm y tế huyện, trạm y tế xã trong Chương trình quân dân ykết hợp đã mang lại hiệu quả thiết thực trong việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức cũng như chăm sóc sức khỏe cho bà con ở vùng khó khăn. Một số lần đi công tác sâu vào tận thôn, buôn nhiều ngày có khí lên đến nhiều tháng ăn ở cùng dân làng, đã xóa đi hình ảnh của các hủ tục lạc hậu, cúng bái ma chay thần linh, bùa phép trong chữa bệnh từ bao đời nay để lại, đã từng làm thêm gánh nặng và tăng thêm tử vong cho bà con người đồng bào, giúp từng bước nhận thức thông qua truyền thông GDSK cộng đồng và đẩy lùi căn bệnh sốt rét đáng kể. Đành rằng nhờ sự đồng tâm, hiệp lực của lực lượng quân dân y tốt nên kết quả thường cao, nhưng cũng không tránh khỏi các các khó khăn và thách thức bởi lẽ cơ sở y tế vừa yếu lại vừa thiếu nên phục vụ công tác khám chữa bệnh không phải lúc nào cũng hoàn chỉnh. Chúng ta cũng chưa kể đến địa hình đồi núi, đi lại khó khăn, nhiều khi ốm đau và bệnh tật sốt rét, để tiếp cận được cơ sở y tế bệnh nhân và thân nhân phải đi mất cả ngày đường (như huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam). Cụ thể trong các vụ dịch sốt rét những năm 1991-1992, xảy ra trên cả nước mà đặc biệt rất nghiêm trọng tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, sự phối hợp của mô hình quân dân y kết hợp lại tăng thêm sức mạnh trong công tác phòng chống dịch bệnh và mang lại nhiều thành quả đáng khích lệ. Bênh cạnh các chương trình nghiên cứu về lĩnh vực sốt rét, ký sinh trùng, Viện Sốt rét KST-CT Quy Nhơn còn phối hợ nghiên cứu với các đơn vị quân y trong vào ngoài nước như BV 87 Nha Trang, BV Quân y 13, Viện Sốt rét Quân đội Úc, Viện Vệ sinh phòng dịch quân đội trong nghiên cứu sốt xuất huyết (về mặt phòng chống vector và chẩn đoán điều trị bệnh sốt Dengue hoặc sốt xuất huyết Dengue). Nhiều lần nhóm cộng tác quân dân y đã đi đến các vùng dân tộc thiểu số đang sinh sống và thiếu sự tiếp cận của y tế để khám và phát thuốc miễn phí, cùng nhau thực hiện phương châm “Ba bám, bốn cùng, năm có”, các chiến sĩ quân y kết hợp khám, chữa bệnh và khéo léo tuyên truyền về đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Hàng năm, các đội xây dựng cơ sở cũng như y tế của cơ quan quân sự các trung đoàn và đồn biên phòng phối hợp với trung tâm y tế huyện xuống các địa bàn trọng điểm khám chữa bệnh cho đồng bào. Qua những việc làm đó, nhân dân ngày càng tin tưởng và tình hình an ninh chính trị trên địa bàn huyện (tại tỉnh Thừa Thiên Huế, Đăk Nông), vả lại khi mô hình kết hợp này phát huy hiệu quả, thì ắt có tình quân dân ngày càng gắn bó mật thiết, trình độ dân trí của đồng bào dân tộc ngày một nâng lên. Điều đó, một lần nữa cho thấy sự nỗ lực chuyên tâm và trách nhiễm của những người vốn dĩ mang trong mình một cái nghề cao quý - nghề thầy thuốc với chiếc áo blouse trắng trên người cùng với lực lượng y, bác sĩ và cán bộ y tế trong trong quân phục xanh, sẽ luôn xứng vai và tầm vóc của những con người thầm lặng hàng ngày mang đến niềm vui, sự tin nhiệm và nâng cao sức khỏe cho toàn dân ở mỗi nơi chúng tôi đến. Với sự biến đổi khí hậu toàn cầu và bùng phát các loại dịch, bệnh truyền nhiễm đang nổi và mới nổi như hiện nay, đặc biệt tại các cơ sở y tế sẽ tiếp nhận nhiều ca bệnh phức tạp bên cạnh tại cộng đồng tiếp tục gia tăng số ca mới thì khi đó vai trò của mô hình phối hợp quân dân y sẽ tiếp tục đứng mũi ở mặt trận chống lại bệnh tật, cứu lấy từng mạng sống cho nhân dân. Riêng về lĩnh vực nghiên cứu kháng thuốc sốt rét, nhiều năm qua Viện sốt rét KST – CT Quy Nhơn đã phối hơp nhiều đơn vị quân đội trong chăm sóc sức khỏe và nghiên cứu về lĩnh vực sốt rét nói chung và lĩnh vực kháng thuốc nói riêng như Viện sốt rét quân đội Australia (AMI), Viện nghiên cứu y học hải quân Hoa Kỳ (NAMRU), Viện vệ sinh phòng dịch quân đội (MIHE), Viện quân y 108, ….nhiều kết quả nghiên cứu đã được trình bày và báo cáo tại nhiều hội nghị, hội thảo chuyên ngành trong nước và quốc tế.
|
TRANG CHỦ
