1. Các khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG_WHO) về chẩn đoán ký sinh trùng sốt rét (KSTSR) trước khi điều trị cho tất cả mọi người
a. Có những loại xét nghiệm nào tốt có thể dùng để chẩn đoán rộng rãi cho bất kỳ tình huống nào tại một quốc gia, kể cả vùng sâu vùng xa?
Có. Hiện nay có hai loại công cụ dùng để chẩn đoán sốt rét. Một là phương pháp xét nghiệm lam máu giêm sa và kỹ thuật cổ điển có thể sử dụng tại các đơn vị y tế. loại thứ hai có vẻ mới hơn là các test chẩn đoán nhanh (RDTs) có thể dùng bất cứ nơi đâu, ngay cả ngoài cơ sở y tế và thực địa bởi một người được huấn huyện và đào tạo sử dụng chúng.
b. Các quy trình thực hành sử dụng các loại xét nghiệm chẩn đoán có sẵn hiện nay có đủ tốt để thực hiện an toàn (lợi ích-nguy cơ)?
Có, có nhiều bằng chứng cho thấy các RDTs đảm bảo chất lượng hoặc khi xét nghiệm KHV cũng đảm bảo chất lượng thì khi đó nguy cơ âm tính giả (negative false) sẽ thấp và lợi ích rất nhiều cho công tác điều trị với một ca bệnh xác định cao hơn nguy cơ rất nhiều (nghĩa là lợi ích lớn hơn nguy cơ và độ an toàn cực cao).
c. Các quốc gia làm thế nào để bảo đảm rằng các RDTs hội đủ tiêu chuẩn về mặt chất lượng theo yêu cầu thực tế?
WHO đã cùng với các đối tác tổ chức khác đánh giá thực hiện của các RDTs mà các nhà sản xuất đã đệ trình xin đăng ký thương phẩm và các vấn đề hàng năm báo cáo liên quan đến RDTs có đưa ra. WHO cũng cung cấp một dịch vụ qua đócác quốc gia có thể gởi một mẫu của test RDTs họ mua để đảm bảo chất lượngcho các trung tâm vùng, để mục đích lô xét nghiệm RDTs này được kiểm tra chất lượng nhiều mặt trước khi chúng đem đi sử dụng.
d. Những gì cần làm để giúp các quốc gia nâng cao, cải thiện các dịch vụ chẩn đoán sốt rét?
WHO đã cung cấp một hướng dẫn về quản lý ca bệnh sốt rét và một khung để thiết lập các dịch vụ chẩn đoán. WHO giờ đây đang phát triển và sẽ cung cấp các cuốn quy trình thực hiện các bước trong chẩn đoán sốt rét mà các quốc gia có thể sử dụng để thiết lập và xây dựng cũng như triển khai các dịch vụ chẩn đoán có chất lượng tốt và hiệu quả.
e. Trong những tình huống nơi mà chẩn đoán ký sinh tùng không sẵn có, quy trình nào cần làm đẻ quản lý bệnh nhân?
Bệnh nhân nghi ngờ nên điều trị ngay mà không nên trì hoãn khi đã dựa vào các tiêu chuẩn lâm sàng nếu một xét nghiệm chẩn đoán không sẵn có. Tuy nhiên, WHO cũng bày tỏ chủ trương hoặc nêu lên cho tất cả quốc gia nâng cao các dịch vụ chẩn đoán để có thể tất cả bệnh nhân có được chẩn đoán xác định trước khi điều trị.
f. Liệu rằng test RDTs bổ sung thêm vào chi phí điều trị bệnh nhân sốt rét ?
Trung bình, chi phí của một liệu trình thuốc ACTs là cao hơn chi phí của test RDTs. Chi phí trung bình của ACTs tính chung cho các nhóm tuổi xấp xỉ khoảng 0.75 USD, trong kih chi phí trung bình cho một test chẩn đoán nhanh khoảng chừng 0.5 USD. Vì phần lớn các nguyên nhân gây sốt nếu là âm tính với sốt rét, thì toàn bộ chi phí thử nghiệm các ca sốt rét nghi ngờ và điều trị chỉ khi nó dương tính có thể thấp hơn chi phí điều trị cho những ca sốt rét nghi ngờ rất nhiều tại nhiều nơi. Tuy nhiên, lợi điểm của việc xác định xác định chẩn đoán sốt rét là không chỉ liên quan đến sự tiết kiệm kinh tế, mà còn cung cấp cho những nhân viên y tế các công cụ cho phép họ nhận ra phần lớn bệnh nhânbị sốt nhưng không nhất thiết phải là sốt rét.
II. Những tiến trình nào mà nhờ vào đó các thuốc sốt rét được tập hợp đưa ra các khuyến cáo cho Tổ chức y tế thế giới (WHO)
Tiến trình tổng hợp các thuốc mới đòi hỏi một số bước:
[1] hoàn thành hồ ớ đệ trình do nhà sản xuất và điều này tổng hợp theo các điều luật và quy định của quốc gia;
[2] sự chấp thuận của quy định về thương mại bởi các cơ quan chức năng liên quan đến y tế quốc gia đó (hầu hết các thuốc sốt rét đều đạt tiêu chí này);
[3] WHO đánh giá về mặt hiệu lực và và tính an toàn để lựa chọn thuốc sao cho phù hợp với nền y tế cộng cộng và kết luận cuối cùng theo hướng dẫn của WHO về điều trị và có liên quan đến danh mục thuốc thiết yếu (WHO Guidelines for the Treatment of Malaria and the Model list of Essential Medicines).
Tiếp theo đó là phát triển của các hướng dẫn về điều trị của từng quốc gia cũng như đưa ra các danh mục thuốc thiết yếu do các nhà chức trách quốc gia để lựa chọn thuốc cho hệ thống y tế cộng cộng sử dụng, nhìn chung việc xây dựng cho từng quốc gia đều dựa trên khuyến cáo và hướng dẫn của WHO.
III. Một loại thuốc phối hợp ACTs mới được giới thiệu trong danh mục thuốc điều trị sốt rét đã được khuyến cáo. Hiện thuốc này có sẵn tại quốc gia, thì các quốc gia này có nên thay thế cho các thuốc ACTs đang sử dụng hay không?
Các thuốc phối hợp dạng ACTs mới hiện đang dùng Dihydroartemisinine-piperaquine (DHA-PP) đang được sản xuất và sẵn có trên thị trường, nhưng không phải tất cả sản phẩm đều qua khâu kiểm tra điều kiện, trong khi điều này tựa như là một quy trình ắt có và đủ về mặt đánh giá chất lượng của WHO. Do đó, hiện tại các công ty sản xuất các thuốc như thế này hiện đang làm thế nào để hội đủ các tiêu chuẩn về mặt kiểm định chất lượng theo yêu cầu đặt ra, hoặc bất kỳ điều luật nào liên quan. Các quốc gia không nhất thiết phải thay đổi loại thuốc mà chúng ta hiện đang dùng trừ khi hiệu lực thuốc thuốc đó giảm dưới 90%. Hiệu lực thuốc ACTs nên được giám sát thường xuyên và thường quy, theo quy trình chuẩn đã được triển khai của WHO, và việc thay đổi sang một thuốc có hiệu lực hơnchỉ khi hiệu lực thuốc đang dùng dã bị giảm (theo quy định).
IV. Tại sao một số thuốc ACTs hiện đang sẵn có trên thị trường nhưng không có trong danh mục hướng dẫn của WHO?
Hiện đang óc sự gia tăng một số lượng lớn thuốc sốt rét do sản xuất của nhiều nhà sản xuất đồng thời tung thuốc ra thị trường, trong khi vấn đề này không đủ dữ liệu để đánh giá hiệu lực và tính an toàn của thuốc. Vì lý do này, WHO đề nghị và nhấn mạnh cho các bác sĩ và cả bệnh nhân để sử dụng một trong 5 loại thuốc ACTs đã được khuyến cáo trong hướng dẫn của WHO. Theo hướng dẫn của WHO về điều trị sốt rét nhắm đến hiệu lực và tính an toàn của các thành phần thuốc về mặt dược học trong các chế phẩm thuốc. Thuốc chỉ bao gồm vào một khi chúng đã được thử nghiệm lâm sàngvà kết quả cho thấy hiệu lực cũng như tính an toàn cao. Các thuốc mà không được khuyến cáo bởi WHO có thể góp phần vào quá trình tăng kháng thuốc với các dẫn suất artemisinine và có thể gây nguy hại đến sức khỏe người bệnh.
V. Có phải tất cả thuốc sốt rét được khuyến cáo trong hướng dẫn mớiđược tiền đánh giá đủ điều kiện (pre-qualified) bởi WHO?
Không đúng. Một khi một loại thuốc ACTs xuất hiện trong Hướng dẫn điều trị sốt rét của WHO thì các nhà sản xuất các hợp chất như thế có thể áp dụng theo quy trình kiểm tra và đánh giácủa WHO. Một khi chúng được đánh giá, chúng sẽ được ấn bản trên trang website http://apps.who.int/prequal/ của WHO. Điều này có nghĩa là thuốc ACTs có sẵn trên thị trường rất khác nhau không hội đủ tiêu chuẩn và điều kiện của WHO về mặt an toàn và hiệu lực thuốc sẽ không là ứng cử viên.