Bất kỳ ai có quan hệ tình dục không được bảo vệ an toàn đều có thể bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục. Vấn đề này xảy ra không phân biệt tuổi tác, tình trạng hôn nhân, sự giàu nghèo hay trình độ học vấn... Nó đang gia tăng tại nhiều nơi, đặc biệt ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Vì vậy mọi người cần đề phòng.
Đặc điểm của sự nhiễm trùng lây truyền
Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục là do bị nhiễm các loại tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng lây lan qua quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn; ngoài ra nó còn có thể lây truyền qua đường máu hoặc lây từ mẹ sang con.
Trên thế giới ước tính hàng năm có khoảng hơn 300 triệu trường hợp mới bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, trong đó số trường hợp nhiễm mới HIV khoảng 3 triệu người. Ở Việt Nam, mỗi năm số trường hợp mới bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục khoảng chừng 100-200 ngàn người. Các chuyên gia cho rằng HIV lây nhiễm qua quan hệ tình dục và nó có liên quan đến các tệ nạn xã hội như mại dâm, ma túy nên diễn biến của dịch bệnh HIV/AIDS sẽ còn diễn biến hết sức phức tạp. Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế, đến cuối tháng 9/2009, Việt Nam đã ghi nhận được 156.802 người nhiễm HIV, trong đó số tử vong do bệnh AIDS khoảng 44.050 người. Trên thực tế số liệu HIV/AIDS có thể còn cao hơn nhiều do số bệnh nhân đến khám tại các cơ sở y tế tư nhân và tư vấn tại các nhà thuốc để tự chữa bệnh không được thống kê đầy đủ.
Một số trường hợp bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục do vi khuẩn, ký sinh trùng có thể chữa được bằng thuốc kháng sinh hay thuốc diệt ký sinh trùng; riêng một số trường hợp bị nhiễm virus hiện nay vẫn chưa có thuốc điều trị và phòng bệnh. Sự nhiễm trùng này sẽ đưa đến sự mắc bệnh. Khi mắc bệnh, khởi đầu bệnh nhân có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng chỉ nhẹ thoáng qua. Vì vậy người mắc bệnh chủ quan, không phát hiện, chẩn đoán kịp thời và quyết tâm điều trị nên sẽ dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như bị chít hẹp niệu đạo, sưng tinh hoàn, viêm tử cung, vòi trứng, buồng trứng; viêm hố chậu, sẩy thai, thai chết lưu và vô sinh. Điều này đã tạo điều kiện cho mầm bệnh lây lan, phát triển, không được tiêu diệt; sự quản lý và tầm kiểm soát bệnh càng gặp khó khăn; hậu quả về y tế và xã hội do bệnh gây nên sẽ trở thành gánh nặng cho ngành y tế và của cả cộng đồng xã hội. Việc phát hiện sớm các trường hợp nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục rất cần thiết để điều trị kịp thời nhằm chủ động phòng, chống sự lây nhiễm bệnh cho người thân và cho cả cộng đồng.
 |
Ung thư cổ tử cung - căn bệnh phụ nữ luôn phải cảnh giác
(ảnh minh họa) |
Một bệnh cũng rất đáng được quan tâm là ung thư cổ tử cung. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng nguyên nhân chính là do loại virus gây u nhú ở người (Human Papilloma Virus, viết tắt HPV) gây ra. Virus này thường gây nên sùi mào gà sinh dục là một bệnh lây truyền qua đường tình dục. HPV có hơn 20 chủng loại khác nhau gây tổn thương ở sinh dục, hậu môn; các type virus 16, 18, 31, 33 và 35 gây loạn sản và ung thư tế bào gai cổ tử cung, âm đạo và âm môn. Ở Việt Nam, ung thư cổ tử cung được ước tính đứng hàng thứ hai trong số các trường hợp ung thư thường gặp và cũng là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở phụ nữ. Hiện nay đã có vaccine phòng, chống được một số type HPV phổ biến. Các chuyên gia khuyến cáo nên tiêm vaccine HPV cho trẻ em gái trước thời gian đến tuổi có quan hệ tình dục là biện pháp tốt nhất để phòng tránh nhiễm HPV gây ung thư cổ tử cung.
Một số nhiễm trùng thường gặp và tác nhân gây nhiễm trùng
Một số loại nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục phổ biến thường gặp trong các bệnh lậu, giang mai dạng loét sinh dục và biểu hiện toàn thân, Chlamydia trachomatis, hạ cam loét sinh dục, sùi mào gà sinh dục, herpes sinh dục hay còn gọi là mụn rộp sinh dục, HIV; bệnh nấm Candida albican, trùng roi âm đạo... Mầm bệnh có rất nhiều loại nên cơ hội bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục rất dễ dàng mắc phải nếu không được phòng vệ tốt.
Khi quan hệ tình dục không được bảo vệ rất dễ bị lây nhiễm vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Mầm bệnh có thể di chuyển từ người mắc bệnh sang người lành, từ bộ phận sinh dục đến bộ phận sinh dục hoặc từ bộ phận sinh dục đến hậu môn hay miệng để gây bệnh. Việc lây truyền bệnh càng nhanh và càng dễ dàng khi có vết loét hoặc các tổn thương do cọ xát làm xây xước da. Một số trường hợp nhiễm trùng không chỉ lây truyền khi có quan hệ tình dục mà còn có thể truyền qua các con đường khác như truyền máu, từ mẹ sang con và cấy ghép phủ tạng.
Dựa vào đặc tính của tác nhân gây bệnh, các trường hợp nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể chia làm các nhóm chính do nhiễm vi khuẩn, virus và ký sinh trùng. Nhóm nhiễm vi khuẩn gồm xoắn khuẩn giang mai, lậu cầu, Chlamydia trachomatis, trực khuẩn hạ cam, Ureaplasma urealyticum, Klebsiella granulomatis, Gardnerella vaginalis, liên cầu nhóm B, vi khuẩn kỵ khí âm đạo. Nhóm nhiễm virus gồm virus herpes simplex, virus u mềm lây, HIV, virus viêm gan B, virus sùi mào gà. Nhóm nhiễm ký sinh trùng gồm nấm men Candida, trùng roi âm đạo, cái ghẻ, rận mu.
 |
Đừng để bệnh cản trở hạnh phúc gia đình bạn-Cần phát hiện sớm các trường hợp nhiễm
trùng lây truyền qua đường tình dục rất cần thiết để điều trị kịp thời nhằm chủ
động phòng, chống sự lây nhiễm bệnh cho người thân và cho cả cộng đồng
(ảnh minh họa) |
Dấu hiệu, triệu chứng nào nhận biết bị nhiễm trùng
Sau khi có quan hệ tình dục không bảo đảm an toàn rất có thể bị nhiễm trùng. Các dấu hiệu, triệu chứng đơn giản để nhận biết tùy thuộc vào đối tượng. Nam giới thường có giọt mủ ở đầu dương vật. Nữ giới thường có triệu chứng huyết trắng bất thường hoặc có mùi hôi, đau bụng dưới, đau khi giao hợp, bị chảy máu bất thường ngoài chu kỳ kinh nguyệt. Cả nam và nữ có dấu hiệu bỏng rát và đau khi đi tiểu tiện, vết loét, mụn nước gần bộ phận sinh dục, sần sùi tại bộ phận sinh dục, sưng hạch bẹn, ngứa vùng sinh dục. Đối với trẻ sơ sinh có mẹ bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục có thể thấy dịch mủ rỉ ra ở mắt trẻ.
Cách phòng tránh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục
Để phòng tránh nhiễm trùng lây qua đường tình dục tốt nhất là không quan hệ tình dục. Nếu có quan hệ, nên quan hệ an toàn như quan hệ với bạn tình không bị nhiễm trùng đường tình dục, sử dụng bao cao su đúng cách... Việc tốt nhất để áp dụng biện pháp này là kéo dài thời gian không quan hệ tình dục, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên. Thanh thiếu niên được khuyến khích và động viên cần trì hoãn quan hệ tình dục cho đến khi kết hôn. Cần chung thủy và chỉ quan hệ tình dục với một bạn tình, không quan hệ với những người lạ. Nếu có thể được, nên khuyến khích bạn tình đi tư vấn và xét nghiệm xác định nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục và HIV trước khi có quan hệ tình dục. Thường xuyên sử dụng bao cao su là điều hết sức quan trọng để phòng tránh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục và HIV/AIDS. Luôn luôn sử dụng bao cao su trong mọi tình huống quan hệ tình dục như quan hệ qua âm đạo, hậu môn hoặc miệng. Một vấn đề cũng không kém phần quan trọng là phải sử dụng bao cao su đúng cách. Đối với các trường hợp cần phòng tránh nhiễm HIV/AIDS, ngoài việc thực hiện đầy đủ các biện pháp như trên, cần chú ý thêm cách phòng tránh sự lây truyền qua đường máu như truyền máu an toàn, không có mầm bệnh; không bao giờ dùng bơm kim tiêm và các dụng cụ tiêm chích mà người khác đã dùng; nếu tiêm thuốc phải sử dụng bơm kim tiêm dùng một lần; phải đeo găng tay hay túi nylon trước khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, phân, chất nôn hoặc các dịch khác chứa máu của người bị nhiễm bệnh. Ngoài ra, cũng cần phòng tránh sự lây truyền bệnh từ mẹ sang con bằng các biện pháp tư vấn, điều trị cụ thể của ngành chuyên khoa.