Viện Nghiên cứu Vaccine Quốc tế (IVI) vừa công bố giới thiệu chương trình Sáng kiến Vaccine sốt Dengue (DVI) được hợp tác phát triển với Viện vaccine Sabin, Đại học Johns Hopkins và Tổ chức Y tế Thế giới. Đây là một chương trình hành động mới bao gồm tăng cường năng lực nghiên cứu, cải tiến các loại vaccine sốt dengue và hỗ trợ cho các chương trình quốc gia phòng chống sốt xuất huyết/Dengue – một loại bệnh sốt gây xuất huyết rất phổ biến tại hầu hết các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới.
Với ngân sách khoảng 6,9 triệu USD từ Quỹ từ thiện Bill & Melinda Gates, chương trình Sáng kiến vaccine phòng chống sốt xuất huyết/Dengue hy vọng sẽ giúp cải thiện chất lượng vaccine và an toàn khi sử dụng, chi phí thấp, hiệu quả bảo vệ cao để chống lại căn bệnh sốt dengue, một loại bệnh do muỗi truyền gây các triệu chứng và biến chứng nguy hiểm đến tính mạng như xuất huyết nội tạng, mất nước nghiêm trong… đặc biệt là hội chứng Shock Dengue (Dengue Shock Syndrome, DSS). Hằng năm, tại các quốc gia đang phát triển và các nước thường xuyên có dịch ước tính có khoảng hai triệu người mắc sốt xuất huyết dengue, gây một gánh nặng không nhỏ cho hệ thống y tế các quốc gia này.
Tiến sĩ John Clemens, tổng giám đốc Viện Nghiên cứu Vaccine Quốc tế nói “Quỹ Bill & Melinda Gates đã và đang hỗ trợ rất tốt cho công việc của chúng tôi để phát triển các loại vaccine trong phòng chống sốt xuất huyết và đảm bảo hiệu quả của nó đối với cộng đồng. Sốt xuất huyết hiện là một bệnh truyền nhiễm mà gánh nặng của nó gây ra đang ảnh hưởng nghiêm trọng cho nhiều quốc gia trên thế giới. Hiện tại đã có một số kết quả nhất định trong việc phát triển các loại vaccine sốt xuất huyết/dengue và tôi tin tưởng rằng chúng ta sẽ đạt được những thành công trong việc kiểm soát dịch bệnh sốt xuất huyết/dengue trong thập niên này”
Theo thống kê, có khoảng 3,6 tỷ người (khoảng 55% dân số thế giới) có nguy cơ lây nhiễm sốt xuất huyết/dengue - một loại bệnh truyền nhiễm được gây nên bởi một trong bốn loại huyết thanh virus denguegần gũi nhưng lại khác nhau về mặt kháng nguyên là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Nếunhiễm một trong bốn loại virus này thì người bệnh có khả năng tạo nên miễn dịch suốt đời nhưng chỉ chống lại chính loại huyết thanh virus đó mà thôi. Chính vì vậy mà bệnh nhân nhiễm virus nào sẽ được miễn nhiễm đối với virus đó nhưng không miễn nhiễm đối với ba type virus dengue khác, mà là yếu tố trầm trọng cho trường hợp nhiễm bệnh sau này với ba virus còn lại. Đây là một trong những giải thích sinh lí bệnh lí của những biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết, shock dengue…
 |
Một bệnh nhi bị hội chứng shock dengue đang được cấp cứu.
(Ảnh: emedicine.medscape.com) |
”Việc sử dụng và ngày càng hoàn thiện những vaccine dengue có sẵn là biện pháp hiệu quả nhất hiện nay để ngăn chặn sự mắc bệnh, tử vong và làm giảm gánh nặng cho nền kinh tế”, tiến sĩ Ciro de Quadros, một lãnh đạo của Viện nghiên cứu Sabin nói. “Hiện tại trên thế giới có rất ít nơi nào mà không gặp phải ảnh hưởng của sốt xuất huyết/dengue. Căn bệnh truyền nhiễm này đã có mặt tại hơn 100 quốc gia và xuất hiện một số ca nhiễm ở những vùng chưa từng có ca mắc nào đang ngày càng phổ biến hơn”.
Các biện pháp đang dùng ở thời điểm này còn khá hạn chế trong việc kiểm soát vector gây bệnh, mặc dù vậy những biện pháp đó đã phần nào mang lại hiệu quả tại các khu vực có chương trình phòng chống sốt xuất huyết/dengue với số lượng mắc bệnh gia tăng đáng kể hàng năm. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỷ lệ nhiễm bệnh đã tăng hơn 30 lần trong hơn 50 năm qua với 50 triệu ca mắc trên toàn thế giới trong mỗi năm.
Để nâng cao chất lượng và hỗ trợ phát triển các loại vaccine sốt xuất huyết/dengue mới có thể sẽ được chính thức sử dụng rộng rãi trên thế giới trong vòng một vài năm tới, chương trình Sáng kiến Vaccine phòng chống sốt xuất huyết/dengue sẽ tập trung công việc nghiên cứu tại hai quốc gia Colombia và Thái Lan để thu thập dữ liệu về gánh nặng bệnh tật, nhu cầu, chi phí điều trị và tỷ lệ huyết thanh dương tính với virus dengue. Ngoài ra, Chương trình cũng sẽ tiến hành hỗ trợ chi phí cho các nghiên cứu về sốt xuất huyết/dengue tại Việt Nam và Brasil.
 |
 Nơi có ca mắc SXH với vector truyền bệnh Aedes aegypti,
 Nơi có dịch SXH với sự hiện diện của Aedes aegypti. |
”Sốt xuất huyết là một vấn đề y tế nghiêm trọng tại nhiều quốc gia, do đó đòi hỏi cần phải có một loại vaccine phòng chống hữu hiệu cho căn bệnh truyền nhiễm này”, tiến sĩ Joachim Hombach, giám đốc Bộ phận Nghiên cứu Vaccine thuộc Tổ chức Y tế Thế giới nói. “Những hoạt động được thực hiện theo Chương trình Sáng kiến Vaccine Dengue không những sẽ thúc đẩy, tạo điều kiện cho sự phát triển các loại vaccine mới, an toàn, hiệu quả mà còn được sử dụng rộng rãi tại cộng đồng nghèo khó của các khu vực có tỷ lệ mắc cao vì giá thành vaccine ở mức chấp nhận được”.