Với tình hình nhiễm ký sinh trùng và nhiều tác nhân gây bệnh khác qua đường tiêu hóa như hiện nay, người ta lại quan tâm hơn về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, đặc biệt là rau xanh dùng thường ngày - Điều mà họ quan tâm nhất vẫn là làm thế nào để loại trừ tác nhân gây bệnh như các loại giun sán và đơn bào trên các loại rau xanh hiện có mặt trên thị trường bằng các biện pháp đơn giản nhất, chẳng hạn rửa rau. Tuy nhiên, nhiều thông tin , kể cả các ý kiến chuyên gia ký sinh trùng cũng như qua kết quả một số nghiên cứu trên thị trường rau quả tại một số lớn tỉnh thành cũng cho biết rửa ra thông thường không thể loại sạch hết trứng giun sán, ...thế nên người dân với thị hiếu tìm đến các thiết bị rửa rau cho sạch đang được các công ty tung ra bán trên thị trường và ngày càng phổ biến. Việc rửa rau thông thường hoàn toàn không có khả năng loại bỏ các vi sinh vật bám trên rau, nhất là các trứng giun, cho dù có rửa dưới vòi nước đang chảy. Vì chúng có kích thước rất nhỏ và thường nằm lọt vào khe kẽ và gân lá nên rất khó bị rữa trôi, việc rửa trôi các chất bảo vệ thực vật còn đọng trên rau là một việc vô cùng khó khăn.
Dùng nước muối để ngâm rau trước khi sử dụng có hiệu quả hơn không? Trong một số trường hợp thì cách rửa trên là tương đối hiệu quả, đặc biệt là khả năng loại bỏ các chất nhớt trên một số loại rau. Tuy nhiên, để có thể diệt được vi sinh vật trên rau, nồng độ muối phải đậm đặc, tức phải rất mặn mới mong diệt được các vi sinh và trứng giun, nhưng nước muối mặn sẽ làm rau bị mất nước, dẫn đến bị dập nát, lúc đó thì rau đâu còn ăn được nữa! Còn với tồn dư hóa chất trên rau thì khả năng rửa trôi cũng không nhiều hơn cách rửa thông thường là mấy.
Nắm được nỗi lo sợ của người tiêu dùng khi đứng trước một rừng thực phẩm nguy hại,thời gian qua một số công ty đã tung ra thị trường nhiều loại máy ozon. Quảng cáo dành cho các loại máy này thật không thể tốt hơn nữa, nào là khử hoàn toàn thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu, vi sinh vật, chất kích thích sinh trưởng tồn dư trên rau,... Máy này có nguyên tắc sản sinh ra O3 (có tính oxy hóa rất mạnh), nhưng để đảm bảo hiệu quả, nó cần phải có bộ phận hút ẩm và loại bỏ các chất khí khác để tránh gây ra nhiều khí độc..., nói chung rất tốt.
Nhân một cẩu hỏi của bạn Thanh Tuyền ở Châu Đốc, An Giang, địa chỉ Email: lovethanhtuyen@hotmail.com gởi cho chúng tôi tháng 6/2009 về thông tin các máy rửa sạch rau kết hợp siêu âm và ozon hiện đang bán trên thị trường liệu có rửa sạch và loại bỏ các nhân gây bệnh cho người, đặc biệt là các loại ký sinh trùng đang gây bệnh “rất thời sự” hiện nay hay không? Chúng tôi có tham khảo và cập nhật một số thông tin liên quan đến các loại máy này. Mời quý bạn tham khảo.
Máy rửa sạch rau quả đầu tiên kết hợp siêu âm và ozon
Với chiếc máy do công ty Điện tử Sao Mai (tiền thân là nhà máy Z181 - Bộ Quốc Phòng) vừa chế tạo thành công, rau, hoa quả, bát đĩa, ấm chén, đồ chơi trẻ em... sẽ được làm sạch chỉ trong vài phút. Kỹ sư Nguyễn Bình Nguyên, phó giám đốc Công ty Điện tử Sao Mai cho biết, hiện nay, các loại máy ozon dùng để tẩy rửa hoa quả khá nhiều nhưng chúng thường không rửa hết được các chất bẩn bám chặt trên bề mặt rau quả. Tương tự, sử dụng siêu âm để tẩy rửa cũng là một phương pháp tốt song lâu nay mới chỉ dùng trong công nghiệp và y tế như tẩy trùng dao kéo, các thiệt bị mổ. Một số nước trên thế giới đã có máy tẩy rửa tiệt trùng kết hợp cả hai phương pháp trên nhưng ở Việt Nam đây là chiếc đầu tiên. Máy này có dung tích 12.8 lít, vỏ bằng nhựa, trên có nắp đậy, đáy làm bằng thép. Phía trên đầu của máy là các nút điều khiển: Nút hình trái cây sẽ dùng cho việc rửa hoa quả, nút có hình ngọn rau dùng để rửa rau, nút hình chiếc cốc dùng để rửa các loại đồ gia dụng như ấm, chén, bát đĩa, bình sữa trẻ nhỏ, đồ chơi...
Ngoài ra, máy còn có nút khởi động, nút điều khiển sóng siêu âm, nút điều khiển ozon. Người sử dụng có thể tùy chọn chế độ hoặc sử dụng kết hợp cả siêu âm và ozon hay chỉ dùng một trong hai phương pháp. Đặc biệt, chiếc máy này còn tích hợp một IC điều khiển tự động chế độ tẩy rửa, rau sẽ được rửa trong 5 phút, 7 phút dành cho rửa quả, các loại đồ chơi sẽ được rửa trong 10 phút. Kỹ sư Nguyên giải thích thêm, các bộ phận tạo siêu âm và ozon được đặt gần nhau ở thành đáy. Khi máy khởi động, các hốc khí do sóng siêu âm tạo ra dễ dàng phá vỡ các vùng sinh học - là nơi ẩn náu của vi khuẩn, cũng như đánh tan các loại màng tạp chất hữu cơ, vô cơ khó tẩy rửa khác. Bên cạnh đó, các dòng chảy dạng xoáy với các tia nước và áp lực do sóng siêu âm tạo ra sẽ làm sạch nhanh các vật cần rửa. Ngoài ra, siêu âm làm tăng lượng ozon hòa tan trong nước đảm bảo vừa tiết kiệm lượng ozon vừa loại nhanh và hết các chất bẩn cơ học, phân hủy thuốc bảo vệ thực vật trong nước, diệt các loại vi trùng, vi khuẩn. Kết quả thử nghiệm cho thấy, sử dụng tích hợp cả hai phương pháp trên, khả năng tẩy rửa hoa quả hiệu quả hơn.
“Chúng tôi có một dây chuyền sản xuất các thiết bị siêu âm nên có thể làm chủ công nghệ này và vì thế giá của máy cũng khá rẻ, khoảng 3 triệu đồng", nhóm chuyên gia chia sẻ. (Trong khi, máy sử dụng siêu âm giá 2,5 triệu đồng, máy kết hợp cả siêu âm và ozon của Mỹ bán với giá khoảng 400 USD). Các chuyên gia cũng cho hay, tuy làm chủ được về mặt công nghệ song vỏ nhựa làm thân máy lại phải nhập từ ngước ngoài do trong nước chưa có khuôn (để có khuôn phải đầu tư thêm 600 triệu đồng). Hiện công ty Sao Mai đang lập dự án sản xuất hàng loạt máy rửa hoa quả tổng hợp siêu âm và ozon.
Máy ozon: Quảng cáo trên trời, sự thật là sao?
Giữa vô vàn những thông tin bất lợi cho sức khỏe con người như ô nhiễm không khí, thịt bẩn, rau quả chứa chất bảo quản và thuốc bảo vệ thực vật... nhiều nơi đã tung ra thị trường các loại máy sục ozon với lời quảng cáo rất hấp dẫn: “Làm sạch không khí và nước, chống ngộ độc thực phẩm...”. Tuy nhiên, hiệu quả thực sự của máy này ra sao? Trên thị trường hiện có bán rất nhiều loại máy sục ozon với chủng loại, giá cả khác nhau. Thậm chí máy ozon còn được biến thành sản phẩm kinh doanh đa cấp của một số công ty với giá bán rất cao để lừa người tiêu dùng. Có nhà sản xuất giới thiệu rằng, ozon là chất oxy hóa cực mạnh, khi tương tác với các phân tử của thuốc trừ sâu hoặc thuốc độc, phân tử ozon sẽ bẻ gẫy liên kết hóa học, phá vỡ cấu trúc phân tử, làm mất độc tính của chất đó. Máy còn được quảng cáo có tác dụng diệt khuẩn gấp hàng nghìn lần tia cực tím. Những lời quảng cáo trên đã đánh rất trúng tâm lý của người tiêu dùng, nhất là trong thời điểm khó tìm được loại thực phẩm, rau quả thật sự sạch và an toàn như hiện nay.
(Một số hình ảnh trên trong bài chỉ mang tính chất minh họa) |
Rất nhiều người sẵn sàng bỏ tiền ra mua sản phẩm với kỳ vọng bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình, để rồi thất vọng. Nghe quảng cáo, anh Vũ H. (Tây Hồ, Hà Nội) cũng mua một chiếc máy ozon về lọc không khí trong phòng. Sau một thời gian sử dụng, những người trong gia đình liên tục bị ho và cảm thấy mệt mỏi, khó chịu. Anh thử không dùng máy nữa thì mọi việc trở lại bình thường. Anh quy kết, máy ozon là thủ phạm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của gia đình.
Sử dụng ozon không đúng cũng gây hại
Một người từng có thời gian làm đại lý bán một loại máy ozon đã tiết lộ một số “mánh lới” mà người ta sử dụng trong việc sản xuất và buôn bán loại máy này. Thì ra, nhiều chiếc máy ozon được quảng cáo là máy của Mỹ, của Úc thực chất chỉ là hàng nhái, người ta nhập những chiếc máy này theo đường tiểu ngạch và mang về, thay một số chi tiết của Mỹ, Úc...Để qua mắt cơ quan quản lý và “lừa bịp” người tiêu dùng, một số nơi đã tiến hành những “thủ tục đen” để xin giấy chứng nhận chất lượng của các cơ quan khoa học có uy tín. Có nơi thì bỏ tiền mua chiếc máy “xịn” rồi mang đi kiểm nghiệm. Chỉ cần bỏ ra ít kinh phí, nhưng những chiếc giấy chứng nhận chất lượng hay kiểm định chất lượng đã giúp họ kinh doanh tốt hơn, kiếm nhiều lợi nhuận.
Thực chất, ozon là một thể giàu năng lượng của oxy, ở nồng độ đậm đặc, được hình thành khi phóng điện trong không khí, có trọng lượng nặng hơn không khí 1.4 lần. Ozon có đặc tính oxy hóa rất mạnh, có thể oxy hóa nhiều hợp chất hóa học. Dựa vào những đặc tính đó, người ta đã sử dụng ozon để làm sạch môi trường không khí, khử hết các mùi khó chịu như khói thuốc lá, mùi ẩm mốc, mùi xăng dầu, mùi hóa chất, súc vật chết… và tiêu diệt một số vi khuẩn. Muốn tạo khí ozon, người ta cho luồng khí khô chạy qua hai điện cực có điện thế cao hàng nghìn V, để tạo ra tia lửa điện (giống như một tia sét nhỏ). Về nguyên tắc, nguyên liệu đầu vào của máy ozon phải là khí O2 sạch và khô thì mới đảm bảo chất lượng của khí ozon sinh ra. Tuy nhiên, các máy sản xuất ozon hiện đều sử dụng luồng không khí tự nhiên có độ ẩm cao, không phù hợp để tạo ra ozon. Vì thế, hiệu quả xử lý của những máy ozon này rất thấp. Hơn nữa, ngoài O2, trong không khí còn có các phân tử khí khác là SO2, P2O5, CO2. Những chất này khi đi qua máy ozon sẽ tạo ra các chất độc hại như SO3, NO2... Trong đó, oxit nitơ (NOx) rất có hại cho đường hô hấp. Các nhà khoa học cũng cho biết, khí ozon có thể diệt vi khuẩn, làm giảm hóa chất độc hại bám trên bề mặt rau quả, nhưng hoàn toàn “bất lực” nếu vi khuẩn, hóa chất độc ngấm sâu vào thực phẩm. Cho nên, cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe vẫn là xây dựng một thói quen ăn uống, sinh hoạt đảm bảo vệ sinh. Máy ozon không phải là “thần hộ mệnh”.
Bán máy tẩy rửa khử trùng có Siêu âm và Ozone
Máy khử độc Super Cleaner Model MS100701 kết hợp Siêu âm và Ozone đầu tiên có mặt tại Việt Nam. Sóng siêu âm có tác dụng đánh tan các chất bám bẩn và chống bám bẩn trở lại. Ôzôn có tác dụng khử mùi và loại bỏ các chất độc. Sự kết hợp Siêu âm và Ozone đã đem lại hiệu quả cao hơn hẳn khi máy chỉ có 1 yếu tố là Ozone hay Siêu âm. Máy có tính năng loại bỏ hầu hết các loại chất bám bẩn, thuốc trừ sâu, hoá chất, phân bón độc hại…còn sót lại trên hoa quả, thực phẩm. Bên cạnh đó, nó còn có tác dụng làm sạch không khí, khử mùi hôi, tanh, làm sạch các vật dụng gia đình như cốc chén, bát đĩa, bình sữa, đồ chơi của trẻ em, đồ trang sức…
Ngoài ra, rửa mặt bằng nước Ozon do máy tạo ra thường xuyên còn có thể làm đẹp da và se lỗ chân lông…Theo kiểm định máy có khả năng tiêu diệt được 99,9% vi khuẩn và các chất độc hại. Sản phẩm được Sở Khoa Học & Công nghệ Hà Nội đầu tư vốn cho Công ty Điện tử Sao Mai – 27 Hoàng Sâm, Cầu Giấy Hà Nội sản xuất.
Làm sạch rau quả thực phẩm với thiết bị A-Ozone
Giải pháp oxy hóa sâu
Việc sử dụng ôzôn (nhưng phải là ôzôn sạch) để làm sạch rất tiện lợi, an toàn (GRAS) nên từ năm 2001đã được Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) cho phép áp dụng. Ở Việt nam, thiết bị ôzôn trước đây phải nhập ngoại còn khá đắt, khó sửa, … nên ít được biết đến. Từ 2001, nhiều cơ sở trong nước tự lắp ráp, chế tạo được máy ôzôn, giảm được giá thành nhiều lần …đã xúc tiến việc sử dụng công nghệ ôzôn để xử lý sạch môi trường, nước uống và rau quả thực phẩm trong bếp ăn tập thể nhà trẻ, nhà hàng, trường học, doanh nghiệp… hạn chế được nhiều sự nhiễm độc tích lũy, góp phần cụ thể bảo vệ sức khỏe công đồng. ozôn vốn là sự an bài của tạo hóa, luôn có trong thiên nhiên với thiên chức “Người bảo vệ” – chăm lo làm sạch, bảo vệ sự sống phát triển bền vững. Sử dụng công nghệ ôzôn là học tập, phát huy giải pháp kỳ diệu của tạo hóa, tuy không có gì phải nghi ngờ nhưng vẫn còn nhiều vấn đề cần bàn thêm
Ô xy hóa sâu (Advanced Oxydation Process) – AOP là công nghệ ôxy hóa tiên tiến nhất được Hiệp hội ôzôn quốc tế IOA giới thiệu lần đầu tiên tháng 6 năm 2000 tại Hội thảo quốc tế ở TOKYO (Nhật Bản). Trong đó thay vì chỉ dùng đơn lẻ ôzôn đã dùng ion âm tiền xử lý và phối hợp nhiều lần với ôzôn có nồng độ cao trong môi trường nước, (đôi khi có thêm cả nước ôxy già H2O2 ) để tạo thêm hydro oxy ion âm HO- làm tăng cường độ và năng lực ôxy hóa giúp xử lý sạch nhanh và triệt để những ô nhiễm “cứng đầu” nhất … Cần nói rõ thêm ion âm cũng là quà tặng kỳ diệu của tạo hóa, được mệnh danh là ‘Vitamin” của sự sống – sẽ nói rõ ở mục khác
A - Quy trình xử lý sạch truyền thống
Đây là quy trình đang thịnh hành, tiến hành xử lý qua môi trường trung gian là nước. Có 2 cách thường áp dụng là:
Cách A1 (H1): Dùng Cục sủi hay Màng xốp: Đưa khí ô zôn từ máy sục khí ôzôn (thường gọi là Máy ôzôn đa năng) có áp suất 0,01 – 0,03 Mpa (tương đương 1 – 3 mét cột nước) qua cục sủi bằng những hạt cát ép dính thành khối xốp hoặc màng có nhiều lỗ rất nhỏ để tạo thành các bọt khí ôzôn (đường kính 0,5 đến 5 mm) sục vào nước chứa thực phẩm đã rửa sơ bộ. Khi đó một phần (dưới 8%) khí ôzôn tan vào nước hoặc tới thẳng ôxy hóa vi khuẩn và tạp chất trong nước và thực phẩm, một phần rất lớn nổi thoát lên “trời”. Do vậy tuy đơn giản rẻ tiền nhưng hiệu suất sử dụng ôzôn trong cách này rất thấp (dưới 8% thậm chí thấp hơn nhiều nữa nếu nước chưa sạch giành ôzôn trước) và hiệu quả cũng rất kém do nồng độ ôzôn thấp không thể xử lý được các ô nhiễm “cứng đầu”, mặt khác khí ôzôn thoát ra ngoài không kiểm soát được, gây khó chịu cho người sử dụng
Cách A2: Dùng vòi phun (Injector): Nối ống hút của Vòi phun tới cửa ra của máy tạo khí ôzôn (kiểu Ozonator)/ Dùng bơm nước hút nước trong bể chứa thực phẩm cần xử lý rồi bơm trở lại bể. Dòng nước khi qua Ejector sẽ tăng tốc tại chỗ thắt tạo ra áp lực âm (nguyên lý Bernouli) hút khí ôzôn từ Ozonator tới trộn vào nước rồi tiếp tục phun thẳng vào bể xử lý. Cách này hiệu suất sử dụng ôzôn đạt tới 30% do bọt khí ôzôn rất nhỏ (đường kính dưới 0,1 mm) dễ tan vào nước và chậm nổi hơn. Hiện nay để nâng cao hiệu quả hơn nữa người ta bố trí thêm cánh xé (Đức quốc hay dùng) hoặc thêm Gradient từ trường mạnh do 2 cặp Nam châm vĩnh cửu Ne-Fe-Bo hợp thành (Hàn quốc và Australia hay dùng) tạo ra hỗn hợp vi bọt khí-nước (như sóng bạc đầu) làm tăng hiệu quả tổng hợp đến 50%. Tuy nhiên, khi dùng vòi phun, yêu cầu áp suất khí ôzôn ở đầu ra của máy tạo ôzôn phải thật nhỏ ~0 Mpa để tạo ra bọt khí rất nhỏ và khí trở cũng phải rất nhỏ để Injector có thể hút được nhiều ôzôn nên cách này chỉ thích hợp với máy tạo ôzôn tự do còn nếu dùng máy sục ôzôn thông thường thì hiệu quả không cao mặc dù đã tháo bơm khí cắt bỏ áp khí dương và lắp thêm van một chiều …
B - Quy trình xử lý sạch trực tiếp với A-Ozone ©
Để nâng cao hiệu quả hơn nữa, từ đầu năm 2007 Công ty cổ phần công nghệ thiết bị sạch (CLEAN JSC) đưa ra thiết bị A-Ôzôn kết hợp ôzôn và điện tích âm đi kèm các giải pháp, thiết bị mới cho phép xử lý trực tiếp, thực hiện AOP làm sạch nhanh và triệt để hơn, an toàn hơn trước những ô nhiễm ngày càng phức tạp, khó kiểm soát. Thiết bị mới mang nhãn hiệu SACHBEN® được chế tạo OEM với 2 nhóm: cỡ nhỏ (S) - Gia dụng - luôn có sẵn, và cỡ trung (M) - Công nghiệp - Lắp ráp theo đơn đặt hàng. Các bộ kiện, tổ kiện cấu thành thiết bị SACHBEN sử dụng vật liệu linh kiện khô, cứng, mạch tích hợp IC, IGBT chuyên dụng …và được bảo vệ vững chắc trong khối Epoxy đúc chân không. Buồng ôzôn dùng xung tần số cao tạo Plasma trên nền đế sứ Crome-Aluminium tinh sạch/ thép inox 304 chịu ôzôn, axit, kiềm/ kết cấu làm mát đồng thời cả ngoài và trong giúp cho Buồng tạo ôzôn (trái tim của máy) làm việc ổn định, đạt tuổi thọ trên 100.000 giờ làm việc (trên 15 năm)
Quy trình xử lý trực tiếp đạt hiệu quả tổng hợp cao tới 90%, với 2 cách là:
Cách B1 (hình 2a) - Xử lý trong môi trường không khí khô hoặc ẩm: rau quả thực phẩm chưa rửa hoặc đã rửa còn ướt được xếp vào tủ chuyên dụng (có bộ phận kích giải ôzôn bằng đèn tia cực tím hoặc thiết bị siêu âm tạo hơi nước mang điện tích âm …) đóng cánh cửa tủ, cho A-zôn đậm đặc từ máy SACHBEN thổi vào tủ trong 10 đến 20 phút. Khi nào dùng mới lấy ra rửa và tráng lại
Cách B2 (hình 2b) - Xử lý trong môi trường nước: Dùng bơm lớn với bộ đôi nối song song: Injector để hút trộn ôzôn và Ejector để tiếp thêm động năng dồn nén dòng hỗn hợp nước ôzôn đến bộ kích giải (có thể tích lớn với các ống có lỗ làm bằng hợp kim đặc biệt). Ở đó, hỗn hợp được giải nén, đột ngột dãn nở. Hầu hết ôzôn được kích giải thành ôxy nguyên tử trong thời gian rất ngắn nên sức công phá rất mạnh. Trên thực tế, khi điều chỉnh đúng, các bọt khí thoát lên hầu như không còn mùi ôzôn. Để tăng hiệu quả hơn nữa, với những bể chuyên dụng, nên có thêm nắp đậy. Với những ô nhiễm đã ngấm sâu, cần mật độ ion âm cao để tạo độ chênh lệch điện áp màng tế bào lớn “kéo” các ion độc tố tiết nhanh ra ngoài và cần động năng mạnh để thêm khả năng xâm thực …thường dùng bơm siêu li tâm và do vậy bố trí Injector bên cửa hút, Ejector ở bên cửa đẩy của bơm.
Phương cách cũ, xử lý gián tiếp có môi trường trung gian là nước ---> hiệu quả thấp:
Phương cách mới, Oxy hóa sâu với thiết bị A-Ôzôn có kích giải ---> hiệu quả cao:
Vậy thì ý kiến, suy nghĩ cũng như dự định của bạn và một số người tiêu dùng như thế nào sau khi tham khảo một số tài liệu trên có cần thiết mua các máy này về dùng cho gia đình hay không vẫn còn tùy thuộc vào suy nghĩ và mục đích sử dụng các thiết bị ấy hay nói đúng hơn là vẫn nhiều điều bàn luận? Bạn có thể tham khảo thêm một số thông tin liên quan đến máy rửa rau sạch bằng siêu âm hay bằng công nghệ ozon trên mạng internet sẽ hiểu rõ hơn