Cập nhật tháng 4/2015. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) - Ấn Độ làm giảm tỷ lệ mắc sốt rét, thiết lập tầm nhìn loại trừ căn bệnh này (India drives down malaria rates, sets sights on elimination). Phong cảnh đồi núi, rừng rú ở các bang vùng Đông Bắc và Bắc của Ấn độ và bản chất du mục của nhiều nhóm sắc tộc đã đóng góp số lượng lớn các ca sốt rét ở vùng đó của đất nước này.
 |
| WHO/A Das |
Khoảng 80% số ca mắc bệnh sốt rét đã báo cáo ở Ấn Độ xảy ra ở các bang này và là nơi chỉ chiếm 20% dân số. Các cuộc xung đột nội bộ và gia tăng việc di dân đặt ra những thách thức bổ sung trong loại trừ bệnh sốt rét ở khu vực này. Bất chấp những thách thức này, Ấn Độ đang tiến hành và tạo ra tiến bộ hướng tới việc loại trừ bệnh sốt rét. Từ năm 2000, quốc gia này đã làm giảm hơn một nửa số ca mắc bệnh sốt rét, giảm từ 2 triệu ca xuống còn 882 000 ca vào năm 2013. Và, xu hướng này vẫn đang tiếp tục. Không có ca mắc bệnh sốt rét - đó là mục tiêu của Chương trình quốc gia phòng chống bệnh do vector truyền của Ấn Độ (Zero malaria cases – that is the aim of India’s National Vector Borne Disease Control Programme).
"Sự thành công của chương trình của chúng tôi là kết quả của việc thực hiện tất cả các công cụ được khuyến cáo bởi Tổ chức Y tế thế giới nhằm đánh bại sốt rét", Tiến sĩ AC Dhariwal-Giám đốc Chương trình quốc gia phòng chống bệnh do vector truyền của Ấn Độ (India’s National Vector Borne Disease Control Programme) cho biết: "Thông qua các xét nghiệm chẩn đoán nhanh, liệu pháp kết hợp artemisinin, màn tẩm hóa chất tồn lưu dài lâu và phun tồn lưu trong nhà, chúng tôi đã có thể làm giảm tỷ lệ mắc bệnh sốt rét và giảm số lượng các trường hợp tử vong". Giảm đáng kể các trường hợp sốt rét và duy trì mức này trong một khoảng thời gian là một điều kiện tiên quyết quan trọng để loại trừ bệnh sốt rét ở các nước. WHO định nghĩa loại trừ là làm giảm tới zero các trường hợp mắc sốt rét trong một khu vực địa lý được xác định. Con đường hướng đến tình trạng không còn sốt rét gồm 4 giai đoạn riêng biệt của chương trình: phòng chống, tiền loại trừ, loại trừ và đề phòng sốt rét quay trở lại (control, pre-elimination, elimination and prevention of reintroduction). Ấn Độ đang trong giai đoạn phòng chống nhưng đang tiến hành để đạt được giai đoạn tiền loại trừ vào năm 2017 và hoàn thành việc loại trừ sau đó. Để đất nước đạt được giai đoạn tiền loại trừ hay ngăn chặn sự lây truyền tại chỗ đến dưới 1 trường hợp trên 1000 dân số nguy cơ, Chương trình quốc gia phòng chống bệnh do vector truyền nhắm mục tiêu đến các khu vực ảnh hưởng nặng nhất-các bang phía bắc và đông bắc với một chìa khóa có vai trò quan trọng là phụ nữ từ các cộng đồng địa phương.
Vươn đến các quần thể dễ bị tổn thương nhất và vùng sâu vùng xa (Reaching the most remote and vulnerable populations)
Việc mở rộng các xét nghiệm chẩn đoán và điều trị dựa vào cộng đồng là một động lực chính của sự tiến bộ. Từ năm 2005, Bộ Y tế và Phúc lợi gia đình Ấn Độ (India’s Ministry of Health and Family Welfare) đã đào tạo và triển khai hơn 900 000 nữ tình nguyện viên hay các nhà hoạt động y tế xã hội được chính thức công nhận (Accredited Social Health Activists_ASHA) đến mỗi ngôi làng với dân số ít nhất là 1000 người. Được chọn từ các cộng đồng địa phương của họ, ASHA được đào tạo để hoạt động như là những nhà giáo dục và quảng bá về y tế - khuyến khích người dân để tìm cách điều trị và bảo vệ mình chống lại các bệnh như sốt rét. "Các nhà hoạt động y tế xã hội được chính thức công nhận được đào tạo để thực hiện các test chẩn đoán nhanh và sử dụng các liệu trình dựa vào artemisinin", Tiến sĩ Dhariwal nói: "Cộng đồng biết gọi cô ấy khi họ bị sốt và cô ấy có trách nhiệm đi đến từng nhà để sàng lọc và theo dõi sức khỏe ở ngôi làng của cô". ASHA nhận sự ưu đãi dựa trên hiệu quả cho tiến hành việc thăm hộ gia đình, theo dõi các ca sốt và gửi các lam máu đến các trung tâm y tế cộng đồng và các nhiệm vụ khác được giao. Công việc của họ là giúp kiểm soát bệnh.
Các nỗ lực hướng tới việc loại trừ (Shifting efforts toward elimination)
Ngoài công việc của ASHA, các chiến dịch chống sốt rét mạnh, tăng tính sẵn có và khả năng tiếp cận đến các test chẩn đoán nhanh và sử dụng các liệu pháp kết hợp artemisinin đang giúp kiềm chế sự lây lan của bệnh sốt rét. Để đạt được giai đoạn tiền loại trừ, tất cả các bang của Ấn Độ sẽ cần phải có tỷ lệ ký sinh trùng hàng năm (annual parasite incidence_API) it hơn 1 trên 1000 người và tất cả các quận trong bang cũng sẽ cần ít hơn 1. Hiện nay, 74% của hơn 650 huyện tại Ấn Độ đã đạt được một API dưới 1. "Quốc gia đã cam kết loại trừ bệnh sốt rét vì vậy chúng tôi bây giờ tái định hướng những nỗ lực của chúng tôi tập trung vào việc loại trừ", Saurabh Jain-cán bộ chuyên gia quốc gia của WHO tại Ấn Độ cho biết: "Các khu vực trọng tâm của chúng tôi sẽ vẫn như cũ, trong khi phương pháp tiếp cận của chúng tôi sẽ thay đổi khi chúng tôi đang tiến hành nhằm tăng cường điều trị và giám sát tại các khu vực có gánh nặng bệnh sốt rét cao nhất". Hỗ trợ tài chính mạnh, tăng cường giám sát, có nhân viên y tế nhiều hơn, và lồng ghép chương trình hơn nữa ở tất cả các cấp trong hệ thống y tế sẽ là cần thiết cho đất nước đạt được việc loại trừ.
Một cam kết khu vực (A regional commitment)
Cam kết của Ấn Độ trong việc loại trừ sốt rét khỏi khu vực là kịp thời. Sự kháng đa thuốc trong khu vực tiểu vùng sông Mekong đang đe dọa sự tiến bộ đáng kể được thực hiện hướng tới việc loại trừ. Hiện nay, không có loại thuốc chống sốt rét thay thế có sẵn với cùng một mức độ hiệu quả như liệu pháp kết hợp artemisinin. Ấn Độ đang theo dõi sự đề kháng và đang nghiên cứu để thay đổi các loại thuốc chủ yếu được sử dụng ở trong nước. Ấn Độ đã tán thành mục tiêu vì một châu Á-Thái Bình Dương không còn bệnh sốt rét vào năm 2030 và đang tham gia vào các công việc của Liên minh Sốt rét của các nhà lãnh đạo châu Á Thái Bình Dương (Asia Pacific Leaders Malaria Alliance). Chương trình quốc gia phòng chống bệnh do vector truyền cũng đã khởi xướng một quan hệ đối tác với Hiệp hội Y khoa Ấn Độ. Bây giờ, hơn 250 000 bác sĩ Ấn Độ được uỷ nhiệm thực hiện theo các hướng dẫn chung trong phòng ngừa, chẩn đoán và điều trị sốt rét.