Dự án lập bản đồ cho bệnh sốt rét, viết tắt là MAP_Malaria Atlas Project là một dự án phi lợi nhuận được tổ chức Wellcome Trust, Anh tài trợ trong 5 năm. MAP là một dự án liên kết giữa Nhóm Sức khoẻ cộng đồng và Dịch tễ học, thuộc Trung tâm y học địa lý Kenya và nhóm Sinh thái học và Dịch tễ học không gian, thuộc Đại học Oxford, Anh với các điểm hợp tác vệ tinh ở châu Mỹ và châu Á Thái Bình Dương. Dự án MAP cũng còn được xem dưới một tên gọi cụ thể hơn với mục đích rõ ràng hơn là Phát cũng như xây dựng nên các bản đồ toàn cầu của nguy cơ sốt rét (Developing Global Maps of Malaria Risk) do tiến sĩ Simon I Hay và tiến sĩ Bob W Snow điều hành.
Mục tiêu chính của Dự án MAP này là phát triển mô hình chi tiết về giới hạn không gian của 2 loài ký sinh tùng sốt rét chiếm tỷ lệ lớn nhất hành tinh và có lẽ cũng là nguy hiểm (được biết đến thời điểm này) Plasmodium falciparum và Plasmodium vivax ở quy mô toàn cầu cũng như tính đặc hữu của nó trong giới hạn. Nỗ lực gần đây nhất để lập bản đồ nguy cơ bệnh sốt rét đã được thực hiện từ những năm 1960, điều không may là đối với nhiều khu vực trên thế giới, bản đồ này vẫn là nguồn thông tin tốt nhất về nguy cơ sốt rét. Dự án MAP nhằm mục đích lập bản đồ, xây dựng mô hình và ước lượng dân số có nguy cơ mắc bệnh sốt rét để cung cấp các phương pháp hiện đại và tin cậy hơn nhằm giúp đánh giá gánh nặng về bệnh sốt rét hiện nay và trong tương lai.
Giai đoạn đầu của dự án MAP đã kết thúc cuối năm 2008, thu thập và lưu trữ dữ liệu. Những phương pháp sử dụng để tổng hợp một cơ sở dữ liệu lớn nhất từ trước đến này về tỷ lệ mắc bệnh đã được mô tả. MAP dự định công bố trên website công cộng tất cả các dữ liệu thu thập được trong dự án này, nên quyền được công bố dữ liệu đã được cấp.
Lần công bố dữ liệu đầy đủ đầu tiên được lên kế hoạch là tháng 6 năm 2009 để đảm bảo việc tìm kiếm dữ liệu được thấu đáo và đảm bảo thời gian kiểm tra, xem xét các bản đồ về tính đặc biệt của bệnh sốt rét. Mới đây, MAP đã công bố trên website công cộng bản đồ giới hạn không gian ở mức toàn cầu của sốt rét P. falciparum (vùng không có nguy cơ, vùng nguy cơ không ổn định và nguy cơ ổn định) cùng với việc công bố mô tả chi tiết cách xây dựng của các bản đồ đó.
Theo các nguồn y tế công cộng, nguyên tắc hướng dẫn nên xác định dựa trên bằng chứng về số lượng cần thiết. Các nỗ lực và cố gắng có ý nghĩa thời gian qua để phân loại bệnh tật qua cách xem xét tác động về tỷ lệ mắc bệnh, tỷ lệ tử vong phạm vi toàn cầu đã được xây dựng thập niên trước, và từ đó cũng muốn có hình ảnh thu nhỏ thông qua gánh nặng bệnh tật toàn cầu (Global Burden of Diseases) và các dự án ưu tiên phòng chống bệnh tật (Disease Control Priorities projects). Nhưng dù có các nỗ lực như thế, song các bằng chứng dựa trên phân định nguồn lực cho phòng chống sốt rét quy mô toàn cầu rất nghèo nàn.
Các báo cáo quốc gia về tình hình sốt rét là không thực tế (fanciful); chẳng hạn, Kenya báo cáo chỉ óc 135 ca tử vong do sốt rét năm 2002 với Tổ chức Y tế thế giới. Ngoài ra, ít hơn ½ (22/49) số quốc gia có sốt rét lưu hành ở châu Phi cung cấp thông tin về sốt rét trong thời gian gần đây nhất, 2003; những quốc gia còn lại thì thông tin cũ hơn nhiều.
Thông tin về gánh nặng sốt rét toàn cầu vẫn chỉ là các con số ước đoán gần nhất từ hệ thống báo cáo sốt rét quốc gia, việc ước tính dựa trên các dữ liệu dịch tễ học liên kết với phân bố sốt rét về mặt lịch sử hoặc thông qua lấy số liệu từ phân bố sốt rét tại châu Phi không hợp lệ. một điều tất yếu, phân bổ nguồn cho các biện pháp can thiệp về sốt rét vẫn là nhu cầu cấp thiết bởi sự nhận thức và các quan điểm chính trị, đúng hơn đánh giá mục đích tiến hành. Hiện trạng (status quo) này không thể giữ được khi nguồn tài chính của quốc gia và toàn cầu phải xác định để đáp ứng nhu cầu cho thuốc mới, đắt tiền và các trang thiết bị dụng cụ khác để phòng bệnh và bảo đảm rằng các biện pháp can thiệp này là đúng mục đích.
Đã 40 năm qua kể từ khi bản đồ lưu hành sốt rét toàn cầu được xây dựng, một thập niên kể từ khi nhu cầu bản đồ mô tả lan truyền sốt rét tại châu Phi ra mắt. Mặc dù các tiến bộ đáng kể thời gian qua, song bản đồ dựa trên các bằng chứng về cường độ lan truyền sốt rét ở châu Phi vẫn còn viễn vông và gần đây không có cố gắng nào để xây dựng một bản đồ về sốt rét toàn cầu dựa trên các bằng chứng đáng tin cậy.
Bản đồ bệnh sốt rét từ Dự án MAP năm 2009 đã mang lại một số thành công ý nghĩa
Theo Science Daily ngày 30/03/2009 cho biết Bản đồ chi tiết nhất từ trước tới nay về vùng nguy cơ bệnh sốt rét trên quy mô toàn cầu được xuất bản bởi một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế do Wellcome Trust tài trợ, chi tiết của bản đồ được công bố tại trang http://www.map.ox.ac.uk. Đây là kết quả sau 2 năm nghiên cứu của hơn 200 nhà khoa học, các chuyên gia y học, chuyên gia địa lý, toán học, dịch tễ học, sinh học dẫn đầu là Viện Nghiên cứu y khoa Kenya (KEMRI) - Wellcome Trust và Trường đại học Oxford. Các nhà nghiên cứu sử sụng mô hình toán học, không gian, công nghệ siêu máy tính phân tích các dữ liệu để phát triển và thiết lập một bản đồ xác định chính xác vùng nguy cơ bệnh sốt rét.
Như chúng ta đã biết trong 4 loài ký sinh trùng sốt rét thì Plasmodium falciparum là loài gây ra hầu hết các ca tử vong, bản đồ sốt rét cho thấy sự phân bố của những vùng có bệnh sốt rét do KSTSR Plasmodium falciparum lan truyền, giúp cho việc phòng chống sốt rét hiệu quả hơn. Bản đồ cho thấy khoảng 2.4 tỷ người trên toàn thế giới có nguy cơ cao mắc bệnh sốt rét, tập trung ở các quốc gia châu Phi.
Tiến sĩ Simon I Hay,người quản lý và là đồng điều hành Dự án của Trường đại học Oxford cho biết Bản đồ này mang lại cho họ hy vọng loại trừ bệnh sốt rét tại một số quốc gia, nhưng đồng thời cũng cho thấy gánh nặng mà người dân châu Phi phải đối mặt là rất lớn và việc ngăn chặn bệnh sốt rét vẫn là một thử thách và đòi hỏi phải có kế hoạch dài hạn trong thời gian đến, Bản đồ phân bố bệnh sốt rét rất quan trọng, bản đồ sẽ được cập nhật hàng năm cho phép giám sát và đánh giá sự tiến triển hướng tới mục tiêu kiểm soát và loại trừ bệnh sốt rét trong những năm đến.
Ngoài ra, trang tin của dự án này còn cung cấp tiếp cận đến một loạt bản đồ từ Dự án MAP. Mỗi bản đồ ngắn gọn xúc tích dưới đây đã liên kết các dạng file có độ phân giải cao (high-resolution .pdf file) biểu diễn 1 trong 4 kết quả các bản đồ xây dựng về bản đồ mô tả bức tranh sốt rét toàn cầu một cách chi tiết (Hay và cs., 2009). Các bản đồ này xếp theo thứ tự alphabetic đối với mỗi trong số 87 quốc gia có Plasmodium falciparum lưu hành, đối với 3 vùng toàn cầu và toàn bộ thế giới. Năm 2007 tính đặc hữu về dịch sốt rét có sẵn để truy cập mạng GeoTiff and Ascii bên phải trang chủ.
Một số bản đồ “giới hạn” chỉ ra phần nào giới hạn về sự lan truyền của Plasmodium falciparum và xác định vùng không có sốt rét (malaria free), vùng sốt rét không ổn định hay ổn định (unstable or stable transmission areas) cũng như củng cố thêm số liệu về vị trí không gian và giá trị quan sát về tỷ lệ KSTSR trên phương diện thực hành. Nghĩa từ bản đồ ở đây chỉ ra sự phân bố tiên đoán về mặt không gian lưu hành của loài KSTSR Plasmodium falciparum. Chi tiết về các tiêu chuẩn bao gồm dữ liệu đi kèm theo cơ ở dữ liệu của MAP (MAP database) cũng có sẵn thông qua đường link ở bên dưới của trang chủ với 9 ngôn ngữ. Một ví dụ về só liệu được tóm tắt và trình bày theo dạng thức như thế nào, bạn có thể truy cập vào và nhìn chung các dữ liệu này trình bày “geo-positioning data”.
Các ấn phẩm và kết quả từ Dự án hoặc liên quan đến MAP
Năm 2010
§Quantifying aggregated uncertainty in Plasmodium falciparum malaria prevalence and populations at risk via efficient space-time geostatistical joint simulation.
§Distribution of the main malaria vectors in Kenya.
§Developing global maps of the dominant Anopheles vectors of human malaria
§Quantifying the number of pregnancies at risk of Malaria in 2007: A demographic study.
Năm 2009
§The coverage and impact of malaria intervention in Kenya 2007-2009
§The use of mobile phone data for the estimation of the travel patterns and imported Plasmodium falciparum rates among Zanzibar residents.
§This could be the last time: The bioeconomics of eradicating malaria.
§The risks of malaria infection in Kenya in 2009
§Defining the relationship between Plasmodium falciparum parasite rate and clinical disease: statistical models for disease burden estimation
§Endemicity response timelines for Plasmodium falciparum elimination
§Learning from history
§Measuring malaria for elimination
§A spatial national health facility database for public health sector planning in Kenya in 2008.
§A world malaria map: Plasmodium falciparum endemicity in 2007.
§The influence of first-nature geography: is it possible to eradicate malaria?
§The worldwide airline network and the dispersal of exotic species: 2007-2010
§Age patterns of severe paediatric malaria and their relationship to Plasmodium falciparum transmission intensity
§Insecticide-treated net coverage in Africa: mapping progress in 2000-07
Năm 2008
§Human population, urban settlement patterns and their impact on Plasmodium falciparum malaria endemicity
§Using remotely sensed night-time light as a proxy for poverty in Africa
§Spatial prediction of Plasmodium falciparum prevalence in Somalia
§Fifty years of Earth-observation satellites
§International funding for malaria control in relation to populations at risk of stable Plasmodium falciparum transmission
§The use of mosquito nets and the prevalence of Plasmodium falciparum infection in rural South Central Somalia
§Measuring malaria endemicity from intense to interrupted transmission
§The limits and intensity of Plasmodium falciparum transmission: implications for malaria control and elimination worldwide
§Global data for ecology and epidemiology: a novel algorithm for temporal Fourier processing MODIS data
Năm 2007
§Epidemiology of Plasmodium-helminth co-infections in Africa: population at risk, potential impact on anemia, and prospects for combined control
§The decline in paediatric malaria admissions on the coast of Kenya
§Vivax malaria: neglected and not benign
§High resolution population maps for low income nations: combining land cover and census in East Africa
§Standardizing estimates of the Plasmodium falciparum parasite rate
§Climatic similarity and biological exchange in the worldwide airline transportation network
§The uncertain burden of Plasmodium falciparum epidemics in Africa
§Assembling a global database of malaria parasite prevalence for the Malaria Atlas Project
§Revisiting the basic reproductive number for malaria and its implications for malaria control
Năm 2006
§Estimating the malaria risk of African mosquito movement by air travel
§Mapping the environmental coverage of the INDEPTH demographic surveillance system network in rural Africa
§Global transport networks and infectious disease spread
§Global traffic and disease vector dispersal
§Determining global population distribution: methods, applications and data
§The co-distribution of Plasmodium falciparum and hookworm among African schoolchildren
§A global assessment of closed forests, deforestation and malaria risk
§Defining the global spatial limits of malaria transmission in 2005
§Mapping the global extent of malaria in 2005
§Global environmental data for mapping infectious disease distribution
§The Malaria Atlas Project: developing global maps of malaria risk
Năm 2005
§The accuracy of human population maps for public health application
§Urbanization, malaria transmission and disease burden in Africa.
§The global distribution of clinical episodes of Plasmodium falciparum malaria
§The entomological inoculation rate and Plasmodium falciparum infection in African children
Năm 2004
§The global distribution and population at risk of malaria: past, present and future
Công trình nghiên cứu và kết quả từ MAP năm 2010 do nhóm tác giả Gething, P.W., Patil, A.P. and Hay, S.I là Quantifying aggregated uncertainty in Plasmodium falciparummalaria prevalence and populations at risk via efficient space-time geostatistical joint simulation. Đăng tải trên tạp chí Public Library of Science Computational Biology, 6(4): e1000724.
Hy vọng việc giới thiệu Dự án MAP cùng với các dạng bản đồ cùng số liệu dịch tễ học trên phạm vi toàn cầu như thế này, các tác giả và nhóm nghiên cứu đã phần nào giúp cho các nhà dịch tễ học bệnh truyền nhiễm và bệnh sốt rét nói riêng có thêm kinh nghiệm và cập nhật số liệu về dịch tễ học mới nhất, từ đó có thể đưa ra các giải pháp và chiến lược, cũng như hoạch định chính sách từ các nhà làm chính sách sẽ phù hợp hơn trong thời gian đến.