Tại Hội nghị tổng kết phòng chống sốt rét & giun sán toàn quốc 2006-2010 và triển khai kế hoạch hoạt động năm 2011, TS. Nguyễn Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Trung ương thông báo vùng sốt rét lưu hành ở nước ta hiện nay đã thu hẹp hẳn so với nhiều năm trước đây.
Đến năm 2009, theo phân vùng dịch tễ sốt rét và can thiệp mới, cả nước có 2.678 xã nằm trong vùng sốt rét lưu hành với dân số 17.279.489 người. Trong đó có 341 xã sốt rét lưu hành nặng với dân số 1.203.661 người; 810 xã sốt rét lưu hành vừa với dân số 3.530.437 người và 1.527 xã sốt rét lưu hành nhẹ với dân số 10.537.391 người. So với thời điểm năm 2003, vùng sốt rét lưu hành đã giảm được 394 xã; dân số sống trong vùng sốt rét lưu hành đã giảm được 3.283.755 người. Số xã và số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành nặng đã chuyển sang vùng sốt rét lưu hành vừa hoặc lưu hành nhẹ; số xã và số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành vừa hoặc lưu hành nhẹ đã chuyển sang vùng không còn sốt rét lưu hành.
Trên cơ sở này, số xã vùng sốt rét lưu hành đã giảm 12,8% (2.578/3.072); số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành đã giảm 17,7% (15.279.489/18.563.244). Phân tích theo các vùng dịch tễ sốt rét ghi nhận:
- Số xã vùng sốt rét lưu hành nặng giảm 55,8% (341/771); số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành nặng giảm 60,8% (1.203.661/3.074.115).
- Số xã vùng sốt rét lưu hành vừa giảm 19,2% (810/1.003); số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành vừa giảm 36,1% (3.538.437/5.540.104).
- Số xã vùng sốt rét lưu hành nhẹ tăng 17,6% (1.527/1.298); số dân sống trong vùng sốt rét lưu hành nhẹ tăng 5,9% (10.537.391/9.929.025) do đã được chuyển từ vùng sốt rét lưu hành vừa hoặc lưu hành nặng sang vùng này.
 |
TS. Nguyễn Mạnh Hùng, Viện trưởng Viện Sốt rét-
KST-CT Trung ương thông báo vùng sốt rét lưu hành
ở nước ta hiện nay đã thu hẹp hẳn
so với nhiều năm trước đây. |
Theo đó, số xã vùng không còn sốt rét lưu hành tăng 13,1% (8.434/7.457); số dân sống trong vùng không còn sốt rét lưu hành tăng 17,7% (71.923.324/18.485.308) do đã được chuyển từ vùng sốt rét lưu hành vừa hoặc lưu hành nhẹ sang vùng này.
Với tình hình sốt rét hiện nay đã chuyển biến và mức độ sốt rét của cả nước có thay đổi sau những năm tác động tích cực các biện pháp can thiệp phòng chống. Căn cứ vào chỉ số người bị nhiễm ký sinh trùng sốt rét trên dân số vùng sốt rét lưu hành, các đơn vị huyện ở nước ta được phân loại, sắp xếp để làm cơ sở cho việc đánh giá, xác định các giai đoạn của chiến lược loại trừ sốt rét nhằm phấn đấu triển khai thực hiện trong thời gian đến theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Việc phân loại đơn vị huyện theo chiến lược loại trừ sốt rét, toàn quốc có 697 huyện được sắp xếp như sau:
- 13 huyện, chiếm tỷ lệ 1,9% có tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét ³ 5 trên 1.000 dân vùng sốt rét lưu hành sẽ thực hiện giai đoạn phòng chống sốt rét tích cực.
- 57 huyện, chiếm tỷ lệ 8,2% có tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét từ 1 đến < 5 trên 1.000 dân vùng sốt rét lưu hành sẽ thực hiện giai đoạn tiền loại trừ sốt rét.
- 109 huyện, chiếm tỷ lệ 27,2% có tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét < 1 trên 1.000 dân vùng sốt rét lưu hành sẽ thực hiện giai đoạn loại trừ sốt rét.
- 437 huyện, chiếm tỷ lệ 62,7% không có ký sinh trùng sốt rét nội địa sẽ thực hiện giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại.
Trên cơ sở phân loại đơn vị huyện theo chiến lược loại trừ sốt rét được xây dựng của toàn quốc, mỗi khu vực như miền Bắc, miền Trung-Tây Nguyên và Nam Bộ-Lâm Đồng đã được sắp xếp cụ thể, phù hợp với thực tiễn khu vực.
- Khu vực miền Bắc có 326 huyện, trong đó có 4 huyện với tỷ lệ 1,2% ở giai đoạn tiền loại trừ sốt rét; 72 huyện với tỷ lệ 22,1% ở giai đoạn loại trừ sốt rét; 250 huyện với tỷ lệ 76,7% ở giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại.
- Khu vực miền Trung-Tây Nguyên có 159 huyện, trong đó có 12 huyện với tỷ lệ 7,5% ở giai đoạn phòng chống sốt rét tích cực; 44 huyện với tỷ lệ 27,7% ở giai đoạn tiền loại trừ sốt rét; 66 huyện với tỷ lệ 41,5% ở giai đoạn loại trừ sốt rét; 37 huyện với tỷ lệ 23,3% ở giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại.
- Khu vực Nam Bộ-Lâm Đồng có 212 huyện, trong đó có 1 huyện với tỷ lệ 0,5% ở giai đoạn phòng chống sốt rét tích cực; 9 huyện với tỷ lệ 4,2% ở giai đoạn tiền loại trừ sốt rét; 52 huyện với tỷ lệ 24,5% ở giai đoạn loại trừ sốt rét; 150 huyện với tỷ lệ 70,8% ở giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại.
| •So s¸nh ph©n vïng dÞch tÔ sèt rÐt 3 khu vùc-2009 |
 |
Theo kết quả phân vùng dịch tễ sốt rét và can thiệp được thực hiện vào năm 2009, tình hình sốt rét và mức độ lưu hành sốt rét đã có chuyển biến, thay đổi với các biện pháp phòng chống sốt rét được can thiệp tích cực trong những năm qua. Kết quả này là cơ sở khoa học để giúp cho việc xây dựng kế hoạch phòng chống sốt rét năm 2011 và những năm tiếp theo sát, đúng, phù hợp với tình hình thực tiễn của mỗi vùng dịch tễ sốt rét nhằm mang lại hiệu quả tốt hơn. Đây cũng là một dẫn liệu căn cứ khoa học có gía trị để xem xét việc chuyển từ chiến lược phòng chống sốt rét đang thực hiện sang chiến lược loại trừ sốt rét trong thời gian đến tại Việt Nam theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) bằng các giai đoạn phòng chống sốt rét tích cực, giai đoạn tiền loại trừ sốt rét, giai đoạn loại trừ sốt rét và giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại tùy thuộc vào điều kiện, tiêu chuẩn về chỉ số tỷ lệ ký sinh trùng sốt rét trên 1.000 dân vùng sốt rét lưu hành của từng huyện của mỗi khu vực hiện có.
Ban chủ nhiệm Hội nghị tổng kết phòng chống sốt rét & giun sán toàn quốc 2006-2010
và triển khai kế hoạch hoạt động năm 2011 |
Hy vọng rằng trong tương lai vào những năm tới, nhiều huyện, nhiều tỉnh của các khu vực trong toàn quốc sẽ được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) kiểm tra đánh giá và công nhận địa phương đã loại trừ bệnh sốt rét ra khỏi cộng đồng. Trên bản đồ dịch tễ sốt rét của thế giới sẽ có nước Việt Nam được xếp vào trong danh sách những nước đã loại trừ bệnh sốt rét. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) thông báo đến thời điểm năm 2007, trên thế giới có 82 quốc gia đang triển khai chiến lược phòng chống sốt rét, 11 quốc gia đang triển khai giai đoạn tiền loại trừ sốt rét, 10 quốc gia đang triển khai giai đoạn loại trừ sốt rét, 4 quốc gia đang triển khai giai đoạn đề phòng sốt rét quay trở lại, 95 quốc gia và vùng lãnh thổ đã được Tổ chức Y tế Thế giới kiểm tra công nhận không còn bệnh sốt rét.