Hiểu rõ hành vi là chìa khóa trong cuộc chiến chống sốt rét
Ngày 25/4/2016. Malaria News-Hiểu rõ hành vi là yếu tố chìa khóa trong cuộc chiến chống sốt rét (Understanding Behavior Key to Combating Malaria). Ngày Sốt rét thế giới (World Malaria Day)năm 2016 với chủ đề “Chấm dứt hoàn toàn bệnh sốt rét” (End Malaria for Good) nhằm xây dựng phương cách dựa trên những thành công vừa qua trong phòng chống căn bệnh nguy hiểm giết chết hơn 435.000 người trong năm 2015 và duy trì sự tiến bộ này để chủ đề trên trở thành hiện thực.
| Author: Brandi Klingerman |
Tại Đại học Notre Dame, Neil Lobo, một phó giáo sư nghiên cứu về khoa học sinh học và là một thành viên của Khoa Y tế toàn cầu thuộc Viện Eck(Eck Institute for Global Health) đang nghiên cứu nhằm chấm dứt hoàn toàn bệnh sốt rét bằng cách tập trung vào các vectơ lan truyền bệnh và một số phương pháp hoặc các biện pháp can thiệpnhằm làm giảm sự lan truyền bệnh sốt rét.Lobo cho biết:"Mỗi loài muỗi có các hành vi khác nhau giúp xác định khi nào hoặc nơi nào chúng hút máu tạo nên vòng đời của muỗi và giúp xác định khi nào con người có nhiều nguy cơ bị lây nhiễm nhất".Lobo sử dụng kỹ thuật phân tử để mô tả sự lây truyền bệnh, cấu trúc quần thể muỗi và sự di chuyển của nó giúp xác định loài nào đang hoạt động như những vector trong một khu vực nhất định cũng như chu kỳ sống của chúng. Sau đó, ông ta sử dụng thông tin này và bôi lên nó các can thiệp truyền thống hoặc can thiệp mới mà nhắm mục tiêu khi một con muỗi sẽ hút máu hay hoạt động mạnh nhất để ngăn ngừa sự lan truyền bệnh. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến cáo tất cả những người dân hiện đang sống hay đến các quốc gia có nguy cơ sử dụng màn tẩm hóa chất diệt (ITNs) và phun hóa chất tồn lưu trong nhà (IRS) để chống muỗi nhằm ngăn ngừa sự lan truyền sốt rét ở người. Tuy nhiên, Lobo nhận ra rằng các can thiệp truyền thống không phải là một giải pháp phù hợp cho tất cả mọi nơi và giải thích: "ITN có lợi thế với muỗi đốt muộn vào ban đêm và trong nhà, nếu các loài muỗi gây nhiễm cho người ở bên ngoài nhà hoặc tại một thời điểm khác vào ban ngày thì ITNs sẽ có tác động hạn chế. Nghiên cứu của chúng tôi được sử dụng để giúp tìm ra các biện pháp can thiệp có thể áp dụng, nhất dựa trên nhu cầu của từng vị trí nơi mà nhóm của tôi nghiên cứu". Mặc dù có hàng trăm loài muỗi tiềm năng có thể hoạt động như các vectơ nhưng chỉ có 4 loài ký sinh trùng Plasmodium khác nhau đó là những ký sinh trùng gây bệnh và gây nhiễm cho con người. Bằng cách truy tìm các quần thể ký sinh trùng đang gây nhiễm tại một vị trí nhất định, các nhà nghiên cứu có thể dễ dàng phát hiện liệu bệnh sốt rét đang được lưu hành tại chỗ hay không hay những trường hợp sốt rét được nhập khẩu thông qua sự di cư của con người (imported through human migration). "Hành vi và sự di chuyển của con người có thể tác động nhiều tới sự lan truyền bệnh sốt rét khi những hành vi của muỗi cũng làm điều đó", Lobo nói: "Trong thực tế ở Indonesia, chúng tôi thấy có tất cả các trường hợp mắc bệnh sốt rét xuất hiện tại một thời điểm đặc biệt. Sau khi xem xét hành vi của con người, chúng tôi thấy rằng những người đã thực sự rời khỏi nhà đẻ hành hương vì một ngày lễ tôn giáo và họ bị sốt rét". Trong khi di biến động của con người không phải là một trọng tâm trong nghiên cứu đặc biệt của Lobo thì khía cạnh của việc theo dõi và lập bản đồ về căn bệnh này là rất quan trọng để xem xét và chứng minh tính phức tạp của hệ thống lan truyền có thể. Lobo đi đến các địa điểm nghiên cứu khác nhau ở nhiều quốc gia tại châu Á, Thái Bình Dương, châu Phi và Nam Mỹ một cách thường xuyên. Cùng với Nicole Achee, phó giáo sư nghiên cứu về khoa học sinh học và một thành viên của y tế toàn cầu tại Viện Eck, ông đang nghiên cứu để kết luận một số dự án nghiên cứu sốt rét tập trung vào tác động của chất xua không gian như là một can thiệp, làm thế nào sốt rét lây lan tại các địa điểm khác nhau, và các đặc tính của các loài muỗi mới, hành vi của chúng, và những điều này tác động đến sự lan truyền như thế nào dẫn tới sự phát triển của các chiến lược can thiệp tốt hơn. Viện Y tế toàn cầu Eck là một doanh nghiệp của trường đại học công nhận sức khỏe như là một quyền cơ bản của con người và nỗ lực để thúc đẩy nghiên cứu, đào tạo và dịch vụ nhằm nâng cao tiêu chuẩn sức khỏe cho tất cả mọi người, đặc biệt là người dân sống ở các nước có thu nhập thấp và thu nhập trung bình là những người bị tác động không cân xứng bởi các căn bệnh có thể phòng ngừa.
|