Trong tám loại rau xanh được nghiên cứu khảo sát lấy từ một số chợ thuộc các quận nội thành, huyện ngoại thành ở thành phố Hồ Chí Minh thì rau xà lách xoong, cải bẹ xanh, rau đắng, rau tần ô, rau má bị nhiễm ký sinh trùng chiếm tỷ lệ 100%. Rau xà lách, rau muống, rau gia vị cũng bị nhiễm ký sinh trùng với tỷ lệ 92,3%.
Ba lần rửa nước vẫn không sạch
Nhóm khảo sát đã lấy ngẫu nhiên 104 mẫu rau sống thuộc tám loại rau có nhiều khả năng được người dân ăn sống nhiều nhất: xà lách, xà lách xoong, rau muống, cải bẹ xanh, rau đắng, rau tần ô, rau má, rau gia vị (húng cay, tía tô, rau quế...) bán tại 13 chợ ở các quận nội thành và huyện ngoại thành của thành phố Hồ Chí Minh. Sau khi rửa qua nước sạch ba lần như cách thông thường, các loại rau này đã được đưa đi xét nghiệm ký sinh trùng. Kết quả cho thấy mức độ nhiễm ký sinh trùng nói chung là rất cao: 97 %(rửa lần đầu), 77,9 % (rửa lần hai) và 51,9 % (rửa lần ba). Cụ thể xà lách xoong, cải bẹ xanh, rau đắng, rau tần ô, rau má bị nhiễm nặng nhất 100%. Còn lại rau xà lách, rau muống, rau gia vị nhiễm 92,3 %.
Thủ phạm gây tác hại cho sức khoẻ con người bị điểm mặt đã sống bám rất chặt trên rau chủ yếu là ký sinh trùng Entamoeba histolytica (có nhiều nhất trên xà lách xoong, rau má với tỷ lệ 76,9 %); bào nang Escherichia coli thấp nhất ở rau đắng (38,5 %) và cao tương đương ở các loại rau còn lại (53,8 %); Giardia lamblia nhiễm thấp hơn trên cả tám loại rau với (15,54 %), ấu trùng giun hình ống cao nhất trên xà lách xoong (100 %), thấp nhất là rau muống (46,1 %). Một điều đáng lo ngại hơn, kết quả xét nghiệm cùng đã tìm thấy sự hiện diện của trứng giun đũa chó, mèo có trên cả bảy loại rau (trừ rau muống) với tỷ lệ trung bình là 11,5 %.
''Thần dược'' rửa rau cũng… bó tay
Ngoài phương pháp rửa rau bằng nước sạch ba lần, nhóm khảo sát đã sử dụng một loại nước rửa rau khá nổi tiếng, được nhiều người tin tưởng như một ''thần dược” để làm sạch vi khuẩn, hoá chất trên rau hiện nay. Kết quả cho thấy việc khử trùng “an toàn tuyệt đối'' của loại nước này với rau như đã quảng cáo là chuyện... hoang đường. Cả tám loại rau sau khi rửa rất kỹ bằng nước rửa này vẫn cho kết quả còn nhiễm ký sinh trùng 82,6 % (tương đương với rau được rửa bằng nước sạch lần hai). Theo đánh giá của nhóm khảo sát, do thói quen ăn rau sống hầu như có ở mọi nhà và chợ là nơi mua rau phổ biến nhất vì nhiều người dân chưa có điều kiện để mua rau sạch ở các siêu thị. Trong thực trạng ý thức về vệ sinh an toàn thực phẩm của người dân còn hạn chế, việc ăn rau sống bị nhiễm bẩn với đầy mầm bệnh là điều khó tránh khỏi. Các loại rau được xét nghiêm hầu hết là rau sống mọc hoặc trồng ở nước ngọt. Trong môi trường này, trứng và bào nang ký sinh trùng tồn tại rất lâu. Vì vậyrau bị nhiễm mầm bệnh với tỷ lệ cao cũng là lẽ đương nhiên.
Đối với trứng giun đũa chó, mèo tìm thấy trên rau, nhóm khảo sát cho rằng do tập quán nuôi thả rong chó, mèo còn rất phổ biến trong cộng đồng nên việc rau bị nhiễm mầm bệnh từ phân chó, mèo là khó tránh khỏi. Điều đó cũng phù hợp với bệnh lý do ký sinh trùng Toxocara và Strongyloides gây ra thường hay gặp ở người ăn rau không rửa kỹ.
Mối nguy hại sức khoẻ rất lớn
Bác sĩ Đỗ Châu Việt, Phó Trưởng Khoa Nhiễm Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết ký sinh trùng là một trong ''bộ tam'' tác nhân gây bệnh thường gặp (vi trùng, siêu vi trùng, ký sinh trùng). Khi vào cơ thể người qua đường tiêu hoá, chúng sẽ làm giảm hấp thu các chất dinh dưỡng, gây ra thiếu máu, thiếu vitamin, làm người nhiễm bị suy nhược cơ thể. Nếu bị nhiễm nặng, người bệnh có thể bị tắc ruột, viêm phổi, áp xe gan, lỵ, giun chui ống mật, viêm màng não... Theo Bác sĩ Đỗ Châu Việt dẫn một nghiên cứu khoa học cho biết: trẻ có 20 con giun đũa sẽ bị mất 4g protid và 2,8g glucid/ngày. Một con giun móc ''xơi tái'' từ 0,02 đến 0,2ml , máu/ngày. ..''.
Cũng theo Bác sĩ Đỗ Châu Việt, số ca bị viêm màng não do ký sinh trùng ở Khoa Nhiễm luôn chiếm số lượng khá cao trong số trẻ bị viêm màng não đến điều trị. Bác sĩ Đỗ Châu Việt lưu ý: kết quả xét nghiệm cho thấy có bào nang Escherichia coli trên rau đã chứng tỏ rau trồng được tưới bằng phân người. Điều này rất nguy hiểm cho sức khoẻ của người tiêu dùng, vì đường tiêu hoá là một trong những đường lây truyền chính của bệnh truyền nhiễm''.
Theo khuyến cáo của Bác sĩ Đỗ Châu Việt, hiện chưa có phương pháp để tẩy sạch triệt để ký sinh trùng trên rau. Vì vậy, bên cạnh việc kiểm tra thường xuyên các nguồn rau cung cấp vào thành phố của cơ quan chức năng, người dân có thể tự bảo vệ mình bằng cách rửa rau trước khi ăn thật kỹ bằng máy sục ozone hoặc rửa nhiều lần bằng nước thường có hỗ trợ nước rửa rau chuyên dùng, rửa dưới vòi nước chảy mạnh. Ngoài ra, chỉ nên chọn mua rau ở các cửa hàng rau sạch, rau an toàn có kiểm nghiệm của các cơ quan chức năng.