Liên Hiệp Quốc: đại dịch AIDS ở châu Á-Thái Bình Dương đang ở giai đoạn then chốt; HIV và người trẻ tuổi; Liên Hợp Quốc: Xét nghiệm trẻ em có nguy cơ bị AIDS ngay khi sinh; Các bệnh nhân HIV/AIDS ở Cameroon tuyệt vọng vì thiếu thuốc ARVs ; Tư vấn và xét nghiệm HIV ;
Liên Hiệp Quốc: đại dịch AIDS ở châu Á-Thái Bình Dương đang ở giai đoạn then chốt
(pivotal stage)19/11/2013.BANGKOK-Một báo cáo mới của Liên Hợp Quốc cảnh báo đại dịch HIV ở châu Á và Thái Bình Dương là điểm nối then chốt (pivotal juncture) với rất ít tiến bộ trong việc giảm lây nhiễm mới. Các nhà nghiên cứu và các nhà hoạt động AIDS đang kêu gọi ý chí chính trị nhiều hơn bởi các chính phủ để giải quyết các vấn đề liên quan.
Báo cáo đưa ra bởi chương trình phối hợp của Liên hiệp quốc về HIV/AIDS (Joint United Nations Programme on HIV/AIDS) cho biết 4,9 triệu người bị nhiễm HIV dẫn đến AIDS trong khu vực Châu Á và Thái Bình Dương tập trung chủ yếu ở Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia.Báo cáo phát hành trùng với Hội nghị quốc tế (International Congress) lần thứ 11 về AIDS ở châu Á và Thái Bình Dương cho biết tỷ lệ nhiễm mới đã giảm hơn 25% kể từ năm 2001.Ấn Độ, Myanmar, Nepal, Papua New Guinea và Thái Lan đều đã báo cáo cắt giảm số ca nhiễm HIV mới hơn 50% trong thập kỷ qua nhưng bằng chứng đang nổi lên là các ca nhiễm mới HIV tăng mạnh ở Indonesia, Pakistan và Philippines.Tỷ lệ nhiễm HIV mới hàng năm trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương vẫn ổn định ở mức 350.000 ca một năm kể từ năm 2008.
Giám đốc Steve Kraus của UNAIDS tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương cho biết việc đạt được gần đây trong làm giảm các ca nhiễm AIDS đã bị đình trệ, phá hoại các mục tiêu của Liên Hiệp Quốc là không có các ca nhiễm mới và tử vong do virus: "Chúng ta phải đổi mới vì đã không nhìn thấy một sự suy giảm các ca nhiễm mới trong khu vực trong 5 năm qua và đang phải đối mặt với các thách thức hiện trạng vì luật, chính sách và thực tiễn là những rào cản quá thường xuyên, tiếp cận điều trị là không có sẵn và chương trình dự phòng đã không được mở rộng". Số lượng người trong khu vực tiếp cận với thuốc để giữ cho các vi rút trong tầm kiểm soát hay điều trị ARV đã tăng lên 1,25 triệu chỉ cao hơn 50% trong những người bị nhiễm bệnh.Tử vong có liên quan đến AIDS cũng đã giảm 18% kể từ năm 2005, ước tính có khoảng 270.000 ca trong năm 2012.Báo cáo cho biết dịch bệnh phát triển nhanh nhất xảy ra ttrong những người đàn ông quan hệ tình dục với đàn ông với 27 triệu người có nguy cơ nhiễm vi rút; trong khi ở Indonesia, Pakistan và Philippines tỷ lệ gia tăng các ca nhiễm mới có liên quan đến dân chúng sử dụng tiêm chích ma túy.Malu Marin, Giám đốc Seven Sisters của tổ chức phi chính phủ trong khu vực (regional director of the non-government organization Seven Sisters) cho biết vấn đề phân biệt đối xử và tử vong liên quan đến AIDS chỉ ra có rất ít tiến bộ được thực hiện bởi các nhà hoạch định chính sách: "Chúng ta đã đạt được việc thay đổi hành vi nguy cơ làm gia tăng tính dễ bị tổn thương với HIV nhưng đã không đạt được trong việc thay đổi hành vi của các nhà hoạch định chính sách, các nhà lãnh đạo chính trị và các tổ chức nhà nước. Bằng chứng phải là nền tảng của chúng ta nhưng 30 năm sau này HIV vẫn được nhìn từ lăng kính của đạo đức giáo điều (the lens of dogmatic morality). Chúng ta đang nhận được không có sự thay đổi nào vì không tiếp cận được với nguồn vốn, không cải cách pháp luật và không có ý chí chính trị (zero political will)". Tổng thống Fiji Ratu Epeli Nailatikau nói nhiều điều cần thiết hơn cần phải được thực hiện theo hướng làm giảm sự kỳ thị và phân biệt đối xử: "Chương trình giải quyết sự kỳ thị liên quan đến HIV và phân biệt đối xử tại nơi làm việc, trường học và các tổ chức thương mại cũng đã được báo cáo như là một sự đóng góp vào tiến bộ hướng tới mục tiêu này trong một số quốc gia, mặc dù các chương trình như vậy hiếm khi được thực hiện ở quy mô đủ lớn".  |
Arun 3 tuổi (bên trái), Gopika 2 tuổi (ở giữa) và Subiksha 4 tháng tuổi (bên phải) dương tính với HIV
nằm ở trại trẻ mồ côi Hội Giáo dục sức khỏe cộng đồng ở Chennai, Ấn Độ |
Các quan chức Liên Hiệp Quốc nhìn thấy sự cần thiết phải cải cách pháp luật trong các lĩnh vực như các mối quan hệ cùng giới tính, hình sự hóa gái mại dâm và những hạn chế về sự chuyển động của con người dựa trên tình trạng nhiễm HIV của họ.
HIV và người trẻ tuổi
Người trong độ tuổi từ 15 đến 24 chiếm đến 40% các ca nhiễm mới HIV trong năm 2009,ngày càng có nhiều trẻ em bị nhiễm khi sinh lớn lên thành thanh thiếu niên phải đối phó với tình trạng nhiễm HIV của mình,có 5 triệu thanh thiếu niên bị nhiễm HIV. Nguy cơ nhiễm HIV với người trẻ tuổi có mối tương quan chặt chẽ với tuổi quan hệ tình dục, kiêng khem quan hệ tình dục và sự chậm trễ về hành vi tình dục là một trong những mục tiêu trung tâm của các nỗ lực phòng chống HIV cho người trẻ tuổi. Giảm số lượng các bạn tình, tăng cường tiếp cận và sử dụng các dịch vụ dự phòng toàn diện, bao gồm cả giáo dục phòng ngừa và cung cấp bao cao su là rất cần thiết cho những người trẻ tuổi khi sinh hoạt tình dục.
Dự phòng (Prevention): Chương trình cũng nên tập trung vào phòng ngừa và can thiệp sớm với các hành vi nguy cơ sức khỏe khác có thể dẫn đến lây nhiễm HIV chẳng hạn như tiêm chích,những người trẻ tuổi cần các dịch vụ xét nghiệm HIV có thể tiếp cận và thích hợp. Những người trẻ tuổi nhiễm HIV cần được điều trị, chăm sóc, hỗ trợ và các dịch vụ dự phòng tích cực. Tất cả các dịch vụ về HIV cho người trẻ tuổi trong việc lập kế hoạch và cung cấp cho họ phải bao gồm cả những người trẻ tuổi bị nhiễm HIV.
HIV chỉ định một điểm đi vào quan trọng đối với hoạt động của WHO về những người trẻ tuổi, xây dựng dựa trên các cam kết hướng tới mục tiêu thiên niên kỷ 6 (MGD6), WHO đã sản xuất các tài liệu và các công cụ nhằm hỗ trợ ngành y tế tăng cường đáp ứng với HIV cho thanh thiếu niên.
Liên Hợp Quốc: Xét nghiệm trẻ em có nguy cơ bị AIDS ngay khi sinh
20/11/2013.GENEVA-Hơn một phần tư của một triệu trẻ em mỗi năm được sinh ra bị nhiễm virus gây bệnh AIDSnhưng có quá ít trẻ được xét nghiệm sớm để được điều trị và kéo dài cuộc sống, Liên Hợp Quốc cho biết vào hôm thú tư.
 |
Imani, một đứa trẻ bị bỏ rơi tại Trung tâm cộng đồng Don Bosco Ngangi ở Goma,
vùng Bắc Kivu, Cộng hòa Dân chủ Congo ngày 06/8 năm/2013
|
Michele Sidibe, Giám đốc điều hành của UNAIDS đòi hỏi bộ dụng cụ chẩn đoán (diagnostic kits) phải được cải thiện để phát hiện trẻ sơ sinh nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người (human immunodeficiency virus-HIV) gây ra bệnh AIDS và giá hiện tại của bộ dụng cụ chẩn đoán "vẫn còn cao" (still high) từ 25 đô la đến 50 đô la phải được giảm xuống.Trẻ em là các nạn nhân"bị bỏ quên" (forgotten) của đại dịch AIDS nhưng chỉ có 260.000 trê con mới sinh xếp hàng vào năm ngoái, chủ yếu ở vùng cận Saharan-châu Phi. "Bất chấp quy mô thị trường, chúng ta cần phải chắc chắn rằng chẩn đoán được thực hiện là có sẵn cho trẻ em" ông phát biểu tại một cuộc họp báo ở Geneva trước Ngày thế giới phòng chống AIDS (World AIDS Day) vào ngày 01/12/2013: "Chúng ta có rất nhiều tiến bộ trong hai đến ba năm qua về điều trị, về thuốc men, về đảm bảo rằng các thành tố nhỏ nhất là nhằm vào mục tiêu tốt hơn cho trẻ em nhưng chúng ta cũng đang thất bại là đảm bảo có được chẩn đoán sớm".
Theo các quan chức cấp cao của UNAIDS,các phòng xét nghiệm Abbott có trụ sở tại Mỹ và hãng dược phẩm Roche của Thụy Sĩ là những nhà sản xuất chính của các test chẩn đoán nhiễm HIV.Theo cơ quan có trụ sở tại Geneva, khoảng 3,3 triệu trẻ em dưới 15 tuổi bị nhiễm HIV nhưng chỉ có 1,9 triệu người trong số đó đòi hỏi được điều trịhôm nay. Chưa đầy 650.000 người hoặc 34% của 1,9 triệu người nhận được thuốc kháng vi-rút AIDS vào năm 2012 và vẫn còn một sự gia tăng 14% so với năm trước theo ước tính của UNAIDS. Khoảng 14 triệu người lớn nhiễm HIVcần được điều trị nhưng chỉ có chín triệu người hay 64% được nhận thuốc, độ bao phủ này cao hơn nhiều so với trẻ em.
Các quốc gia ưu tiên (priority countries): UNAIDS đã xác định 22 quốc gia ưu tiên trong việc ngăn chặn việc lây nhiễm ở trẻ em, 21 quốc gia trong số này ở vùng cận Saharan-châu Phi, nơi có đến 90% phụ nữ bị nhiễm HIV, quốc gia còn lại là Ấn Độ. Theo UNAIDS, 3 trong số các nước ưu tiên là Chad, Cộng hòa Dân chủ Congo và Malawi chưa đầy 5% trẻ sơ sinh có nguy cơ đang được xét nghiệm HIV khi sinh. "Ở các nước ưu tiên, chỉ có 3 trong 10 trẻ em được điều trị HIV" Sidibe người đến từ Mali cho biết "Chúng tôi đã nhìn thấy cam kết chính trị to lớn và kết quả là giảm sự lan truyền từ mẹ sang con nhưng chúng tôi đang thất bại với những trẻ em bị nhiễm bệnh". Tất cả trẻ em dưới 5 tuổi có xét nghiệm dương tính với vi rút cần phải được đưa vào điều trị, theo Mahesh Mahalingam, Giám đốc UNAIDS về kế hoạch toàn cầu trong ngăn chặn số ca nhiễm mới ở trẻ em. Xét nghiệm PCR hiện nay có thể phát hiện các virus ở một đứa bé chỉ sau 6 tuần tuổi và yêu cầu gửi mẫu máu đến một phòng xét nghiệm chuyên ngành, ông nói: "Những gì mà chúng tôi đang tìm kiếm là các test dễ dàng hơn mà chúng tôi có thể quản lý sớm hơn, điều này sẽ giúp phát hiện virus và bắt đầu với các thuốc nhanh hơn. Chúng tôi khuyến cáo rằngngay sau khi đứa trẻ được biết đến là dương tính với HIV, bạn bắt đầu dùng thuốc kháng vi-rút". Ông nói thêm: "Chẩn đoán càng sớm, điều trị càng sớm thì chúng ta có thể làm tăng cơ hội sống còn của trẻ. Trẻ em hiện nay đang được phát triển thành người lớn, nếu chúng ta bắt đầu khá sớm thì chúng còn có cơ hội sống giống nhưnhững đứa trẻ khác".
Các bệnh nhân HIV/AIDS ở Cameroon tuyệt vọng vì thiếu thuốc ARVs (Shortage of ARVs Hits Cameroon HIV/AIDS Patients)
31/10/2013. YAOUNDE, CAMEROON-Chính phủ Cameroon nói họ không thể cung cấp các thuốc kháng virus đến một nửa số bệnh nhân có nhu cầu vì thiếu các loại thuốc nghiêm trọng. Các quan chức y tế cho biết số lượng người nhận được thuốc chống AIDS đã tăng đáng kể từ khoảng 28.000 vào năm 1998 lên khoảng 200.000 trong năm nay nhưng sự hỗ trợ của chính phủ để điều trị HIV/AIDS vẫn còn trì trệ. Tại một cuộc họp của Hiệp hội những người bị AIDS (Association of People Living with AIDS) ở Cameroon, các thành viên nói rằng có một sự thiếu hụt nghiêm trọng các thuốc kháng virus ở trong nước làm cho sức khỏe của các bệnh nhân HIV/AIDS xấu đi.
Mathieu Mvondo,một bệnh nhân 36 tuổi cho biết tình hình đang trở nên tuyệt vọng và việc tiếp cận điều trị là rất khó khăn. Ông ta cho biết khi đến bệnh viện bệnh nhân được cho biết rằng không có gì là có sẵn hoặc là họ nên quay trở lại trong vòng một tuần bởi vì bệnh viện không có thuốc kháng virus.Mathieu nói người bị HIV/AIDS đã phàn nàn về tình trạng thiếu hụt thuốc và cầu xin chính phủ giúp đỡ nhưng có quá ít yêu cầu được thực hiện. Kết quả của sự thiếu hụt làm cho nhiều bệnh nhân đã chuyển từ sử dụng các thuốc kháng virus sang sử dụng các thuốc cứu mạng sống khác.Tuy nhiên, một số bệnh nhân AIDS chẳng hạn như Jennine Kwake 42 tuổi nói rằng tại hầu hết các công ty cổ phần dược phẩm đang có rất ít thuốc kháng virus ngay cả những loại thuốc thay thế và một số thuốc đã hết hoàn toàn.
 |
FILE-Một máy dược phẩm mới được cơ giới hóa giúp dược sĩ pha chế thuốc nạp vào thuốc
điều trị ARV ở Themba Lethu, phòng khám HIV/AIDS tại bệnh viện Helen Joseph với sư tài trợ
của Hoa Kỳ, Johannesburg, Nam Phi |
Để đáp ứng với tình trạng thiếu thuốc, Tổng thống Cameroon Paul Biya đã ra lệnh chi 10 triệu USD trong ngân sách nhà nước để bổ sung vào nguồn cung cấp các loại thuốc chống AIDS. Kwake nói số tiền này chưa được giải ngân: "Những gì chúng tôi đang làm bây giờ là chuẩn bị thư tín để khuyến khích họ sử dụng ngân quỹ sẵn có, chúng tôi đã luôn luôn hy sinh và từ chối để đi đến các đường phố bởi vì chúng tôi muốn biết những gì đang xảy ra trước khi chúng tôi có thể bắt đầu phản đối".Bộ trưởng Bộ Y tế Công cộng Andre Mama Fouda cho biết sự thiếu hụt thuốc làm gia tăng số lượng người nhận các thuốc kháng virus. Ông chỉ ra rằng sự trợ giúp của chính phủ cho các loại thuốc đã bị trì trệ trong khi kinh phí nhận được từ Quỹ toàn cầu phòng chống AIDS đã giảm 30 phần trăm: "Trong 18 tháng qua, chúng tôi đã chứng kiến sự thiếu hụt thuốc trong kho vì không đủ nguồn lực, nhu cầu là rất cao và chúng tôi không có đủ thời gian để mua và dự trữ các thuốc kháng virus". Fouda cho biết thêm bên cạnh ngân quỹ của tổng thống thì Bộ Y tế đang suy nghĩ cách để tạo ra ngân quỹ tại địa phương nhằm đảm bảo các nhu cầu ngày càng tăng của những người bị AIDS: "Hôm nay chúng tôi đang nghĩ đến việc tạo ra một quỹ hỗ trợ cho y tế, điều này sẽ cho phép tăng thêm tiền, chúng tôi cũng có cách tiếp cận khác nhằm thuyết phục các doanh nghiệp đóng góp cho việc mua các thuốc kháng virus".
Quỹ toàn cầu trong tháng 10/2013 đã phê duyệt một khoản tài trợ trị giá 20 triệu USD cho việc điều trị HIV/AIDSở Cameroon, trong khi chính phủ cho biết họ sẽ tăng gần gấp đôi ngân quỹ cho các loại thuốc kháng vi-rút từ 11 triệu đô la đến gần 20 triệu đô la trong năm 2014. Các sáng kiến tài trợ kết hợp mới dự kiến sẽ đảm bảo điều trị kháng virus cho 122.000 người cần sự trợ giúp từ nhà nước. Tuy nhiên, ngay cả khi 122.000 người được giúp đỡ thì 150.000 người khác sẽ vẫn sẽ phải chờ đợi chính phủ tìm kinh phí giúp họ có thuốc đểđiều trị.
Tư vấn và xét nghiệm HIV (HIV testing and counselling)
Dịch vụ tư vấn và xét nghiệm HIV (HIV testing and counselling_HTC ) đã giúp hàng triệu người biết về tình trạng nhiễm HIV của mình và cho những người có kết quả xét nghiệm HIV dương tínhbiết về các lựa chọn trong điều trị và chăm sóc lâu dài. Năm 2010, WHO ước tính có 95 triệu người ở các nước có mức thu nhập thấp và trung bình nhận được tư vấn và xét nghiệm HIV trong 12 tháng qua và biết kết quả xét nghiệm của mình. Sự phát triển và sử dụng các xét nghiệm HIV nhanh chóng tại điểm chăm sóc HIV vào cuối những năm 1990s đã thúc đẩy việc mở rộng các dịch vụ xét nghiệm HIV. Các test nhanh có thể thực hiện với một mẫu máu chích ở đầu ngón tay được thu thập và xử lý bởi một nhân viên cộng đồng được đào tạo và có thể thực hiện ngoài các cơ sở y tế và các nơi xét nghiệm truyền thống. Sử dụng nhiều hơn một xét nghiệm bằng test nhanh có thể cung cấp kết quả xét nghiệm ngay lập tức tại nơi thực hiện. Phương pháp tiếp cận đổi mới và sáng tạo cung cấp dịch vụ đã được thực hiện tại nhiều quốc gia bao gồm xét nghiệm tại nhà, thông qua điện thoại di động và xét nghiệm tiếp cận cộng đồng, xét nghiệm "ánh trăng" (moonlight) vào các giờ buổi chiều ở các nơi có nguy cơ cao, trong trường học, nơi làm việc, cơ sở tôn giáo và các đầu mối giao thông. Nhận thức được tầm quan trọng của việc tiết lộ cho các thành viên gia đình và các bạn tình nên nhiều quốc gia cũng đã giới thiệu "cặp vợ chồng tư vấn và xét nghiệm” (couples testing and counselling), nơi mà các cặp vợ chồng cùng nhau có thể biết được kết quả của mình với sự giúp đỡ của một nhân viên tư vấn được đào tạo hoặc nhân viên y tế. Chia sẻ tình trạng huyết thanh (serostatus) cho phép các cặp vợ chồng có kế hoạch, ra các quyết định cuộc sống quan trọng, bao gồm cả việc lựa chọn dự phòng HIV, tìm kiếm sự chăm sóc và hỗ trợ nhau. Dịch vụ nhắm mục tiêu vào các nhóm khác cũng đã được giới thiệu, bao gồm cả thanh thiếu niên và những người từ các quần thể quan trọng, chẳng hạn như các dịch vụ cho người bán dâm, người tiêm chích ma túy và những người đàn ông quan hệ tình dục đồng giới và người chuyển giới. Điều bắt buộc là các dịch vụ này được cung cấp trong một bối cảnh của sự tôn trọng, không phân biệt đối xử, bảo vệ sự riêng tư và mang tính bảo mật. Xét nghiệm tại nhà (home-based testing) cũng được mở rộng ở nhiều quốc gia, có thể được sử dụng để làm xét nghiệm cho các thành viên trong gia đình của người bi nhiễm bệnhtham gia vào việc chăm sóc và điều trị hoặc có thể được thực hiện trên cơ sở nhà cách nhà (door-to-door) cho tất cả các thành viên của một cộng đồng. Xét nghiệm theo phương pháp nhà cách nhà như thế đã được thực hiện ở nhiều quốc gia có các dịch bệnh nói chung bao gồm Uganda, Kenya, Lesotho, Zambia và các quốc gia khác.
WHO đã ban hành hướng dẫn về HTC ngay sau khi xét nghiệm HIV đầu tiên được phát triển vào năm 1985, kể từ đó WHO đã ban hành hướng dẫn về tất cả các hình thức xét nghiệm HIV. WHO đã xác định 5 thành phần chìa khóa "5Cs"-điều đó phải được tôn trọng và thừa nhận bởi tất cả các dịch vụ HTC. Các thành phần này là: chấp thuận/đồng ý; bảo mật; tư vấn; kết quả xét nghiệm đúng; kết nối/liên kết đến công tác phòng chống, chăm sóc và điều trị.
Thông tinthêm về các chiến lược xét nghiệm đạt tiêu chuẩn là có sẵn trong tài liệu năm 2012 của WHO: Các phương pháp tiếp cận dịch vụ về tư vấn và xét nghiệm (Service Delivery Approaches to HIV Testing and Counselling) HIV (HTC):Một khung chương trình chiến lược về HTC (Strategic HTC Programme Framework).