Ngày 29/8/2014. BBC News - Nghiên cứu bao bì thuốc lá ‘trơn’ không thúc đẩy tiêu thụ thuốc lá bất hợp pháp ('Plain' packaging not a boost to illegal tobacco use, study suggests). Nghiên cứu tiến hành trên những người hút thuốc tại Australia cho thấy ‘không có bằng chứng’ (no evidence) về việc đưa ra đạo luật đóng gói thuốc lá ‘trơn’ (plain) đã thay đổi cách thức người dân mua thuốc lá.
Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí BMJ Open đã phát hiện rằng không có sự gia tăng về tiêu thụ thuốc lá bất hợp pháp và không có dấu hiệu của các nhãn hiệu thuốc lá rẻ tiền trôi nổi trên thị trường, họ đã tiến hành khảo sát 2.000 người hút thuốc trước và sau khi đạo luật có hiệu lực vào 2012. Các công ty thuốc lá cho rằng khảo sát này còn hạn chế và không tin cậy về mặt thống kê: “Báo cáo tổng hợp của công ty kiểm toán KPMG được công bố hồi đầu năm nay cho thấy rõ sự gia tăng đáng kể thuốc lá lậu trên khắp Australia”.
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất thuốc lá (Tobacco Manufacturers' Association)
Nghiên cứu từ Trung tâm nghiên cứu hành vi của người bệnh ung thư (Centre for Behavioural Research in Cancer) tại Melbourne cũng không phát hiện dấu hiện nào của các cơ sở bản lẻ nhỏ, chẳng hạn như các quầy bán báo, cửa hàng tiện lợi và cửa hàng tạp hóa nhỏ bị thiệt hại do sự thay đổi này. Phe phản đối đạo luật đóng gói tiêu chuẩn hay bao bì ‘trơn’ tại Australia và Anh như nền công nghiệp thuốc lá, trước đó đã dự đoán rằng điều này sẽ xảy ra. Luật đóng gói tiêu chuẩn các sản phẩm thuốc lá đã được đưa ra tại Australia vào tháng 12/2012, đây cũng là quốc gia đầu tiên trên thế giới thực hiện điều này. Từ đó tất cả các sản phẩm thuốc lá phải được bán dưới dạng đóng gói nâu đen tiêu chuẩn với các hình ảnh lớn cảnh báo sức khỏe, không in biểu tượng (logo) của hãng sản xuất thuốc lá, hình ảnh thương hiệu, màu sắc và câu quảng cáo sản phẩm thuốc lá trên bao bì, tên thương hiệu và tên sản phẩm phải được in theo kích thước phông chữ nhỏ.
 |
| Hình thức của những gói thuốc lá tại Australia sau khi đưa ra đạo luật đóng gói tiêu chuẩn |
‘Rất thấp’ ('Very low')
Các đối tượng tham gia nghiên cứu được tiến hành khảo sát sức khỏe người trưởng thành hàng năm tại tiểu bang Victoria của Australia, họ được liên lạc qua điện thoại vào cuối năm 2011, 2012 và 2013 và hỏi các câu hỏi cụ thể về thói quen mua thuốc lá của mình. Trong tất cả các năm, người ta thấy tỷ lệ tiêu thụ các nhãn hiệu thuốc lá châu Á rẻ tiền ở những người thường xuyên hút thuốc lá là ‘rất thấp’ dưới 2%, con số này không tăng đáng kể từ giữa năm 2011 và 2013. Tỷ lệ người hút thuốc đã mua thuốc lá bất hợp pháp không có nhãn hiệu trong vòng 12 tháng qua từ 4-5%, con số đó cũng không thay đổi đáng kể từ giữa năm 2011 và 2013. Năm 2013, 2,6% người hút thuốc nói rằng họ đã mua ít nhất một gói thuốc lá không được đóng gói theo quy định của luật mới trong 3 tháng nhưng nghiên cứu cho rằng có “quá ít trường hợp để ước tính tỷ lệ phần trăm” (too few cases to estimate percentages) những người mua thuốc lá lậu trong thời gian 3 tháng.
Quan điểm đối lập (Contrasting view)
Simon Clark, lãnh đạo nhóm những người hút thuốc Forest-nhóm điều hành chiến dịch “đừng can thiệp vào gói thuốc của chúng tôi” (hands off our packs) cho biết các báo cáo khác lại đưa đến những kết luận khác hẳn: “Một báo cáo của công ty kiểm toán KPMG đã tìm ra những bằng chứng rõ ràng cho thấy nạn buôn lậu lại gia tăng kể từ khi đạo luật bao bì thuốc lá đơn giản ra đời tại Australia, báo cáo đó dựa trên dữ liệu rõ ràng không thể chối cãi chứ không phải là các bằng chứng vặt vãnh. Một cuộc điều tra gần đây của một tờ báo quốc gia cho rằng các băng nhóm tội phạm ở vùng Viễn Đông đang nóng lòng thu lợi từ doanh thu bán thuốc lá giả ngày càng tăng tại Anh nếu việc đóng gói đơn giản được thực hiện tại đây”.
“Các phát hiện sẽ trấn an chính phủ Anh rằng việc đóng gói tiêu chuẩn là một chính sách đúng lúc”. Hazel Cheesman, Tổ chức Action on Smoking and Health.Báo cáo của KPMG được sự ủy quyền của công ty thuốc lá Bristish American Tobacco Australia, Imperial Tobacco Australia và Phillip Morris nhằm ước tính mức tiêu thụ thuốc lá bất hợp pháp tại Australia. Một người phát ngôn của Hiệp hội các nhà sản xuất thuốc lá (Tobacco Manufacturers' Association) cũng nhắc tới báo cáo đó của KPMG: “Báo cáo tổng hợp của công ty kiểm toán KPMG được công bố hồi đầu năm nay cho thấy rõ sự gia tăng đáng kể thuốc lá bất hợp pháp trên khắp nước Áutralia từ khi đạo luật đóng gói đơn giản được đưa ra khiến Bộ Tài chính Australia thất thoát khoảng 1 tỷ đô-la Australia tiền thuế. Cuộc khảo sát giới hạn qua điện thoại được công bố trên tạp chí BMJ chỉ tiến hành trên một tiểu bang của Australia và không đưa ra các đánh giá vững chắc về mặt thống kê về tác động đối với thị trường thuốc lá lậu và bán lẻ”. Tuy nhiên, Hazel Cheeseman, giám đốc về chính sách và nghiên cứu của Tổ chức Action on Smoking and Health (ASH) nói rằng nghiên cứu đã đưa ra bằng chứng cho thấy các tuyên bố của ngành công nghiệp thuốc lá về tác động của bao bì thuốc lá tiêu chuẩn “chỉ là không đúng sự thật” (are just not true): “Bao bì thuốc lá tiêu chuẩn giúp cắt giảm số người hút thuốc lá tại Australia, các phát hiện sẽ trấn an chính phủ Anh rằng việc đóng gói tiêu chuẩn là một chính sách đúng lúc”.
Đạo luật mới (New legislation)
Vào hồi tháng tư, chính phủ Anh đã đồng ý cho ra đời đạo luật bao bì thuốc lá đơn giản sau khi một báo cáo độc lập đã kết luận rằng “có rất khả năng có tác động tích cực” (very likely to have a positive impact) đối với y tế công cộng và ngăn chặn trẻ em bắt đầu tập tành hút thuốc. Tuy nhiên, hiện tại thì Bộ Y tế Anh vẫn chưa đưa ra quyết định cuối cùng liệu có thi hành đạo luật bao bì thuốc lá đơn giản hay không. Cuộc tham khảo ý kiến mới nhất về bao bì sẽ áp dụng với Anh và xứ Wales. Bắc Ireland cho biết vùng này sẽ noi theo bất kỳ đạo luật nào và Scotland cũng đã có kế hoạch áp dụng luật bao bì đơn giản. Các nhà vận động đang thúc giục chính phủ đẩy nhanh kế hoạch cấm các gói thuốc lá mang nhãn hiệu.