Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến nguồn nước
Ngày 20/12/2013. Các nhà khoa học nói rằng biến đổi khí hậu sẽ không ảnh hưởng đến tất cả các vùng trên thế giới như nhau, đặc biệt là khi nói đến nước ngọt. Các mô hình tính toán mới nhất cho thấy một số nơi sẽ nhận được sự ảnh hưởng ít hơn, trong khi những nơi khác nhận được sự ảnh hưởng nhiều hơn.
Tiến sĩ Jacob Schewe và các đồng nghiệp của ông cho biết: "sự khan hiếm nước là mối đe dọa lớn đối với phát triển con người nếu khí thải nhà kính vẫn không được kiểm soát”. Họ đã công bố phát hiện của họ trong một số đặc biệt trong Proceedings of the National Academy of Sciences. "Lý do mà chúng tôi lo ngại vì đó là một vấn đề rất quan trọng đối với rất nhiều người, tất cả chúng ta phụ thuộc vào nước vì nhiều mục đích khác nhau" ông nói: "và sự khan hiếm nước, nơi nào mà nó hiện hữu, thực sự làm suy yếu rất nhiều điều mà mọi người hoạt động và người dân sinh sống".
Schewe làm việc tại Viện Nghiên cứu về tác động khí hậu Potsdam (Potsdam Institute for Climate Impact Research) nói: "sự gia tăng mạnh tình trạng khan hiếm nước trên toàn cầu" có thể xảy ra nếu khí hậu toàn cầu tăng 2-3 độ C so với mức tiền công nghiệp, điều đó có thể xảy ra trong vài thập kỷ tới. Ông cho biết: “Dưới sự thay đổi khí hậu, mô hình mưa, mô hình của nhiệt độ, sự bốc hơi và tất cả các biến này sẽ thay đổi, điều đó có nghĩa là sự thay đổi sẽ xảy ra trong các chu kỳ thủy văn và chu kỳ nước của hành tinh này và tất nhiên sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước trên thế giới. Vì vậy, câu hỏi là cách mà biến đổi khí hậu sẽ ảnh hưởng đến nguồn nước và biến đổi khí hậu sẽ làm cho nước bị khan hiếm nhiều hơn trong một khu vực nhất định, ở một nơi nhất định hoặc sẽ dẫn đến nhiều nước hơn có sẵn trước đây ?" Schewe đưa ra một số ví dụ về nơi ông tin rằng các mô hình tính toán là chính xác: "ví dụ là khu vực Địa Trung Hải, hầu hết các mô hình thực sự của dự án là một sự khô hạn nặng, vì vậy có ít nước hơn trước đây mà chủ yếu là miền nam châu Âu, Bắc Phi. Vì vậy, những nơi bị ảnh hưởng nhất này có lẽ là một sự giảm lượng nước sẵn có. Một tín hiệu mạnh mẽ theo hướng ngược lại ở các vĩ độ cao của miền bắc là Siberia, miền bắc Canada, những nơi này có thể sẽ nhận được nhiều nước hơn". Ông cho biết các nước như Israel, Thổ Nhĩ Kỳ, Tây Ban Nha và Ma-rốc có thể nhìn thấy trữ lượng nước giảm nhiều đến 50% so với những gì mà các quốc gia này hiện có. Phát hiện đưa ra một sự tin cậy từ mức trung bình đến mức cao chỉ ra rằng miền nam Hoa Kỳ sẽ trở nên khô hơn nhưng có rất nhiều khu vực mà các mô hình không thống nhất và có thể là khó khăn để phát triển một mô hình phù hợp với một khu vực cụ thể, một khu vực như vậy là Niger Delta Tây Phi. Tuy nhiên, Schewe cho biết ông hy vọng đến nay các nhà hoạch định chính sách nhận được thông báo về những phát hiện này: "Một điều mà chúng tôi hy vọng sẽ xảy ra không chỉ cho các nhà hoạch định chính sách quốc gia xem xét mà cũng còn cho những người đang bận rộn với các cuộc đàm phán chính sách về việc giảm nhẹ biến đổi khí hậu, cách tốt nhất để đối phó với biến đổi khí hậu chỉ đơn giản là không để cho nó xảy ra mà vẫn có thể tránh được rất nhiều những thay đổi này bằng cách đơn giản làm giảm nhẹ biến đổi khí hậu". Nông nghiệp là ngành tiêu dùng nước ngọt lớn nhất, ông nói: " Nếu một quốc gia phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp, nơi có rất nhiều nông nghiệp và bạn thấy rằng các nguồn tài nguyên nước sẽ giảm xuống trong tương lai thì có lẽ bây giờ bạn vẫn còn có một số thời gian để tìm các nguồn lực, tìm nguồn tài trợ, phát triển các công nghệ hoặc mua công nghệ và sử dụng nước hiệu quả hơn. Cũng có thể đưa ra quy định đúng chổ để tránh sử dụng quá mức các nguồn tài nguyên và để phân phối nó đồng đều giữa những người sử dụng khác nhau"Schewe kêu gọi có nhiều nhà nghiên cứu hơn nhằm phát triển các mô hình biến đổi khí hậu.
 |
Mặt trời được nhìn thấy đằng sau đám khói cuồn cuộn từ một ống khói của nhà máy nhiệt ở Taiyuan,
tỉnh Sơn Tây ngày 9/12/2013 |
Đồng tác giả, Tiến sĩ Pavel Kabat của Viện quốc tế về phân tích hệ thống ứng dụng (International Institute for Applied Systems Analysis) cho biết nếu sự biến đổi khí hậu do con người vẫn tiếp tục thì sự sống rất cơ bản cho hàng triệu người sẽ có nhiều nguy cơ ngay cả trong các mô hình và kịch bản lạc quan hơn.
Biến đổi khí hậu là nguyên nhân gây ra siêu bão ?
Năm 2013 là năm nóng nhất, gia tăng mức nước biển và siêu bão tồi tệ nhất
Ngày 13/11/2013. Một báo cáo mới của Liên Hiệp Quốc nói rằng năm 2013 có lẽ là một trong mười năm nóng nhất kể từ khi ghi nhận về hiện tượng bắt đầu vào năm 1850. Báo cáo này được tung ra cùng với hội nghị biến đổi khí hậu của Liên Hiệp Quốc ở Warsaw, Ba lan. Các nhà khoa học tại Tổ chức khí tượng thế giới (World Meteorological Organization_WMO ) nêu ra một cách không giấu giếm và họ hy vọng rằng báo cáo sẽ gây ảnh hưởng đến các chính phủ đang tham dự hội nghị nhằm thực hiện các hành động mạnh mẽ hơn để ngăn chặn biến đổi khí hậu. Báo cáo của WMO cung cấp một bản sao chụp về nhiệt độ khí hậu ở mức độ quốc gia và cấp vùng, đi vào chi tiết về lượng mưa, lũ lụt, hạn hán, bão nhiệt đới, băng tuyết phủ và mức nước biển.
Tổng thư ký WMO Michel Jarraud nói rằng các dữ liệu chứng tỏ một khuynh hướng ấm dần lên rõ ràng: “Thập kỷ này, thập kỷ vừa qua là thập kỷ nóng nhất về kỷ lục và những gì chúng ta gọi là những năm lạnh giá bây giờ thực sự nóng hơn bất kỳ năm nóng nào trước 98“. Jarraud ghi nhận nồng độ của carbon dioxide trong không khí và các khí nhà kính khác đạt mức cao mới vào năm 2012 và cho rằng các khí này dự kiến đạt mức cao chưa từng có so với năm nay, điều này nghĩa là thế giới sẽ tiếp tục nóng hơn. Báo cáo cho biết nhiệt độ bề mặt chỉ là một phần câu chuyện của biến đổi khí hậu, cái gọi là chu kỳ hạn hán của nước, lũ lụt và lượng mưa bất thường cũng có một tác động mạnh trên hiện tượng này. Tổng giám đốc WMO Jarraud nói mức nước biển cao hơn làm cho quần thể dân cư gần bờ biển dễ bị tổn thương hơn với siêu bão như Philippines vừa trải qua siêu bão Haiyan: “Gần Philippines mức nước biển trong vòng 20 năm qua có lẽ theo thứ tự từ ba đến bốn lần cao hơn mức nước biển trên toàn cầu, yếu tố mực nước biển gia tăng chính nó có thể đóng góp tới mức độ biến đổi khí hậu lớn hơn. Vì vậy, nói một cách khác cơn bão chính nó đó là một câu hỏi khó nhưng chắc chắn bởi vì mức nước biển cao hơn thì thiệt hại sẽ lớn hơn những gì mà nó có cách đây 100 năm trước trong cùng môt điều kiện gió tương tự”.
 |
Tổng thư ký Tổ chức khí tượng thế giới Michel Jarraud (phải) thể hiện cử chỉtrong một cuộc họp
báo ở Geneva vào ngày 28/11/2012 |
Trong 9 tháng đầu năm 2013, báo cáo phát hiện phần lớn các vùng đất trên thế giới có nhiệt độ cao hơn mức trung bình, đáng chú ý nhất là Australia đã trải qua một đợt sóng nhiệt rất mạnh. Bắc Mỹ, Đông Bắc của Nam Mỹ, Bắc Châu Phi và nhiều vùng Châu Âu-Châu Á cũng ghi nhận nhiệt độ cao kỷ lục. Báo cáo cũng cho rằng lượng mưa kỷ lục xảy ra tại nhiều nơi ở Bắc Mỹ, trong khi các quốc gia phía Nam châu Phi là Angola và Namibia trở thành là một trong những nơi hạn hán tồi tệ nhất trong vòng 30 năm qua, nhưng báo cáo cho biết lượng mưa trên mức trung bình xảy ra ở hầu hết vùng miền Trung và miền Tây của Sahel. Báo cáo của WMO ghi nhậnbăng ở biển bắc cực phục hồi nhẹ sau khi việc tan băng đáng kể và chưa từng có vào năm 2012 nhưng vẫn còn ở một trong những mức thấp nhất kỷ lục.
Biến đổi khí hậu có liên quan đến siêu bão Haiyan ?
Ngày 12/11/2013. LONDON-Khi một cơn bão nhiệt đới khác đổ bộ xuống Philippines chỉ vài ngày sau khi cơn bãoHaiyan tàn phá nhiều nơi trong khu vực, ủy viên hội đồng biến đổi khí hậu của đất nước đã phát đi một lời kêu gọi thiết tha về một thỏa thuận toàn cầu để cắt giảm khí thải nhà kính. Các nhà khoa học khí hậu và các nhàhoạch định chính sách đưa ra những quan điểm khác biệt về việc liệu sự tàn phá ở Philippines có phải là bằng chứng mới nhất về sự nóng lên trên toàn cầu?.
Các nhà khoa học nói bão Haiyan là một trong những cơn bão mạnh nhất chưa từng có đổ bộ vào đất liền, một số chuyên gia cho rằng biến đổi khí hậu do con người là để đổ lỗi. Bob Ward là từ Viện Nghiên cứu Grantham về biến đổi khí tại Trường Kinh tế London (Grantham Research Institute on Climate Change at the London School): "Chắc chắn bằng chứng gián tiếp mạnh mẽ bởi vì chúng ta biết rằng sức mạnh của các cơn bão nhiệt đới phụ thuộc rất nhiều vào nhiệt độ bề mặt nước biển, chúng hành động như nhiên liệu và chúng tôi biết nước rất ấm ở Thái Bình Dương tại thời điểm đó được gia tăng do biến đổi khí hậu".
 |
Bão Haiyan. NOAA/NASA chụp các hình ảnh vệ
tinh cho thấy lượng khí thải nhẹ trước và sau
khi bão Haiyan tại khu vực bị tàn phá. |
Ward cho biết cường độ của các cơn bão dường như được tăng lên: "Mô hình của chúng tôi không phải là rất rõ ràng tại thời điểm này nhưng chúng tôi có thể dự kiến trong tương lai mà thậm chí có thể nhìn thấy ít hơn nhưng những gì xảy ra sẽ mạnh mẽ hơn nhiều so với chúng ta đang trải qua bây giờ”.Sự tàn phá trên diện rộng cơ sở hạ tầng có nghĩa là chính quyền và các cơ quan cứu trợ đang phải vật lộn để phân phối thực phẩm và nước uống.Đức Thánh Cha Benedict Dempsey của Quỹ cứu trợ trẻ em (Save the Children) cho biết dự báo chính xác có nghĩa là một số nhân viên cứu trợ ở đây ra khi cơn bão đổ bộ vào: "Chưa đầy chục người thực sự đi vào con đườngcủa cơn bão để chuẩn bị cho các đáp ứng ở thành phố Tacloban và các nơi khác ở Philippines". Theo Dempsey cơ quan cứu trợ thích ứng với thiên tai thường xuyên hơn của loại hình này: "Từ năm 2002 đến năm 2011, trung bình hơn 260 triệu người mỗi năm bị ảnh hưởng bởi thiên tai, vì vậy chúng tôi đang nhìn thấy thực tế của những xu hướng này trên mặt đất và là một cái gì đó hoàn toàn mà chúng ta phải chuẩn bị để đáp ứng trong tương lai".
Benny Peiser-Giám đốc của Quỹ tài trợ về Chính sách nóng lên toàn cầu (Global Warming Policy Foundation) hoài nghi về con người tạo ra biến đổi khí hậu nói rằng nên tập trung vào chuẩn bị thảm họa hơn là cắt bỏ khí nhà kính: "Đây là cơn bão nhiệt đới thứ 20 đã đổ bộ vào Philippines trong năm nay, vì vậy điều này sẽ tiếp tục mà không có vấn đề gì liên quan đến quyết định về CO2, những cơn bão này sẽ tiếp tục".Tại cuộc đàm phán biến đổi khí hậu hiện đang được tổ chức ở Ba Lanđại diện Philippines đã thực hiện một lời kêu gọi đầy nhiệt huyết cho một thỏa thuận cắt giảm khí thải nhà kính.Nhà khoa học Bob Ward nói các đại biểu nên chú ý: "Tôi nghĩ rằng cơn bão này sẽ làm chúng ta tập trung tâm trí rất nhiều trên thực tế là nếu chúng ta tranh cãi và sự chậm trễ trong việc đạt được một thỏa thuận thì chúng ta sẽ thấy ngày càng nhiều của các loại bão này với chi phí rất đắt cho con người".Nhưng các nhà quan sát tại các cuộc đàm phán ở Warsaw nói rằng một thỏa thuận về cắt giảm khí thải vẫn còn xuất hiện trên một chặng đường dài.
Có phải biến đổi khí hậu gây ra siêu bão Haiyan?
Có bằng chứng giới hạn rằng đại dương ấm lên làm cho siêu bão thường xuyên hơn
Khi Philippines đánh giá mức độ thảm họa gây ra bởi siêu bão Haiyan mà theo một số báo cáo bão đã giết chết khoảng 10,000 người thì sự suy đoán là do sự nóng lên mà thảm họa có thể là biểu hiện của biến đổi khí hậu. Phát biểu hôm nay vào ngày đầu tiên về thảo luận tình hình biến đổi khí hậu ở Warsaw người đứng đầu đoàn đại biểu Philippines Yeb Sano nói ông ta sẽ tuyệt thực (stop eating) cho đến khi các nhà thương thuyết đạt được các tiến bộ đáng kể. Nhưng phải chăng cơn bão gây ra thảm họa có liên quan đến biến đổi khí hậu trên toàn cầu ? Nature cố gắng đi vào chứng cứ.
Có phải cơn bão mạnh nhất Haiyan chưa bao giờ có?
Vâng rõ ràng là thế ! với sức gió liên tục cao hơn 310km/giờ, Haiyan là cơn bão nhiệt đới mạnh nhất tiến vào đất liền được coi là kỷ lục trong lịch sử kỷ lục trước đây được ghi nhận bởi siêu bão Camille xảy ra vào năm 1969 tấn công bang Mississipi với sức gió chỉ trên 300km/giờ một chút. Đây là lần thứ ba thảm họa tấn công vào quần đảo Philippines trong vòng chưa đầy 12 tháng: vào tháng 8 bão Trami gây ra lũ lụt lớn ở đảo Luzon và tháng 12 năm 2012, siêu bão Bopha giết chết 2000 người và gây tổn hại khoảng 1,7 tỷ đô la ở đảo Mindanao. Haiyan có thể dễ dàng vượt qua con số này: theo một báo cáo bởi một nhà phân tích cấp cao ởBloomberg Industries trích dẫn từ văn phòng phân tích Kinetic thì tổng thiệt hại về kinh tế do siêu bão Haiyan có thể lên đến 14 tỷ đô la. Tổng số người thiệt mạng cao hơn nhiều bởi vì nhiều người dân Philippines không thực hiện các cảnh báo về bão và ảnh hưởng đến các vùng nguy cơ vào lúc đó.
Điều gì là khác nhau giữa cyclone, typhoon và hurricane?
Có phải những cơn siêu bão như thế trở nên tồi tệ hơn trong một thế giới đang ấm lên? về mặt cơ bản chúng chỉ khác nhau về tên gọi cho những hiện tượng thời tiết cực kỳ giống nhau ở trong các vùng khác nhau của thế giới. Những cơn bão này được gọi là ‘hurricanes” ở Đại Tây dương và Đôngbắc Thái bình dương, “typhoon” ở Tây Bắc Thái Bình Dương và “ cyclones’ ở Nam Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Đây là một câu hỏi có giá đên 1 triệu đô la và không có hội nghị khoa học làm thế nào để trả lời nó cả. Các cơn bão nhận năng lượng từ đại dương vì thế điều logic là chúng trở nên mạnh hơn và có lẽ thường xuyên hơn khi các lớp trên của các đại dương nhiệt đới ấm lên. Thực ra, sức mạnh tiềm tàng của các cơn bão nhiệt đới gia tăng cùng với nhiệt độ bề mặt biển ấm hơn, Tuy nhiên ảnh hưởng của biển ấm lên có thể tương tác bởi sự gia tăng rõ ràng trong sức mạnh của cơn gió…- gió thổi trong các hướng khác nhau và sức mạnh khác nhau ở các độ cao khác nhau.
Trên sự cân bằng, nhiều nhà nghiên cứu khí hậu nghĩ rằng đó là hợp lý để giả định rằng hoạt động cơn bão nhiệt đới sẽ tăng lên. Một số bằng chứng hiện có chỉ ra rằng cường độ bão đã thực sự tăng lên, nhưng nó được giới hạn về phía Bắc Đại Tây Dương, nơi quan sát được nhiều nhất. Ở những nơi khác, các bằng chứng sẵn có chưa kết luận. Ủy ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu (Intergovernmental Panel on Climate Change_IPCC) trong báo cáo tóm tắt mới nhất của mình một cách thận trọng về các hiểu biết như sau: "Một loạt các chỉ số cơn bão theo thời gian như sự phân tản sức mạnh, một sự gia tăng mạnh về tần số bão nhiệt đới, thời gian và cường độ mà đo tổng năng lượng gió của cơn bão nhiệt đới cho thấy xu hướng mạnh lên phía Bắc Đại Tây Dương và xu hướng yếu hơn ở miền Tây Bắc Thái Bình Dương kể từ khi cuối những năm 1970s, nhưng giải thích xu hướng dài hạn là một lần nữa bị ràng buộc bởi mối quan tâm đến chất lượng dữ liệu".
Các mô hình nói lên điều gì ?
Mô hình khí hậu toàn cầu (Global climate models)là quá thô để giải quyết sự rối loạn khí quyển trên quy mô tương đối quy mô nhỏ như bão nhiệt đới mặc dù các hiện tượngnổi bật này nổi bật trên bản đồ thời tiết, do đó các nhà khoa học cần phải suy ra các tác động của sự nóng lên toàn cầu đối với hoạt động bão từ mô hình chung của hoàn lưu khí quyển (atmospheric circulation).